Είναι πάντοτε μια γέννηση

Και ο θάνατος μια πρόσθεση

Τίποτα δε χάνεται...

Με αυτά τα λόγια του Γιάννη Ρίτσου, ολοκληρώνεται το ντοκιμαντέρ, παραγωγή της ΚΕ του ΚΚΕ, που παρουσιάστηκε στην αίθουσα Συνεδρίων στον Περισσό, για τα 70 χρόνια από την ίδρυση του ηρωικού Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στη χώρα μας κατά τον 20ό αιώνα. Τιμώντας όλους αυτούς, που έδωσαν 4.000 μάχες σε όλη την Ελλάδα, αυτούς που έκαναν τον Ολυμπο να βροντήσει και πάλι...

Κείμενο, εικόνες, πρωτότυπο κινηματογραφικό και ακουστικό υλικό, αποσπάσματα συνεντεύξεων από μαχητές του ΔΣΕ (Παναγιώτα Μεγρέμη, Νίκος Τερζόγλου, Αρίστος Καμαρινός, Αλέκος Παπαγεωργίου, Λυκούργος Δημόπουλος, Ευανθία Ζωίδη, Θανάσης Ανάγνου, Αναστασία Μασμανίδου, Κώστας Δίγκογλου, Σοφία Μιχαηλίδου, Λευτέρης Αναστασάκος, Αγγελική Σιώμου), σημερινά πλάνα, τραγούδια και πρωτότυπη μουσική μπλέκονται με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να καταφέρουν να αποδώσουν το ερώτημα που τίθεται από την αρχή του ντοκιμαντέρ:

«Πώς γεννήθηκαν τέτοιοι λαϊκοί αγωνιστές; Τέτοιοι ήρωες; Από πού άντλησαν τη δύναμη να σηκώσουν το φοβερό βάρος αυτού του άνισου πολέμου, αψηφώντας το θάνατο; Γιατί ο δίκαιος και ηρωικός αγώνας τους συνάντησε τη λυσσαλέα αντίδραση του αντιπάλου που συνεχίζεται ως σήμερα με τη διαστρέβλωση και κατασυκοφάντησή του; Τι ήταν τελικά ο ΔΣΕ;».

Το ντοκιμαντέρ ξεκινά με μια ανασκόπηση των ιστορικών γεγονότων που προηγήθηκαν του ΔΣΕ. Η μεγαλειώδης δράση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ κατά την περίοδο της Κατοχής, ο βασικός αιμοδότης τους το ΚΚΕ, που η προσφορά του μένει απαράγραπτη, παρά το γεγονός ότι δεν έλυσε το πρόβλημα της πάλης για την εργατική εξουσία κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα, ή το 1944 όταν διαμορφώθηκε επαναστατική κατάσταση.

Περνά από μπροστά μας ο ηρωικός Δεκέμβρης και στη συνέχεια η απαράδεκτη συμφωνία της Βάρκιζας με την παράδοση των όπλων και τη λυσσαλέα προσπάθεια του εγχώριου και ξένου ταξικού εχθρού να τσακίσει το κίνημα. «Σκοτώνουν αδιάκριτα άντρες και γυναίκες. Καθημερινά σφαγές και εκτελέσεις. Καθημερινά καινούριοι τάφοι...», αναφέρεται στην παραγωγή του ΔΣΕ «Τα παιδιά της Ελλάδας», και ο Νίκος Ζαχαριάδης, Γραμματέας του ΚΚΕ, διαμηνύει: «Η υπομονή μας έχει όρια».

Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ αποφασίζει την έναρξη του ένοπλου αγώνα, με προοδευτική όμως ανάπτυξή του και ως μέσο πίεσης για ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις. Και σε μια από τις συγκλονιστικές στιγμές του ντοκιμαντέρ, η φωνή του Νίκου Ζαχαριάδη, από την ομιλία του στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, το 1957, να εξηγεί την πολιτική του Κόμματος εκείνη την περίοδο.

Στη συνέχεια, παρακολουθούμε τις δράσεις, από τη μία, του Κόμματος και του κινήματος και, από την άλλη, τις δράσεις του αστικού κράτους...

Η επίθεση στο Λιτόχωρο, που έδωσε το έναυσμα της ένοπλης πάλης, η οργανωμένη έξοδος στα βουνά που ακολούθησε, οι αποτυχημένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του αστικού στρατού, η συγκρότηση των έκτακτων στρατοδικείων από τον Ιούνη του 1946. Η συγκρότηση του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών τον Οκτώβρη του '46 στην Τσούκα, που στις 27 Δεκέμβρη μετονομάζει τα αντάρτικα τμήματα σε ΔΣΕ. Η γενίκευση του ένοπλου αγώνα, με σύνθημα, «Ολοι στα άρματα, όλα για νίκη», ύστερα από απόφαση της 3ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ. Η ολοκλήρωση της μετατροπής του ΔΣΕ σε τακτικό στρατό τον Αύγουστο του 1948, η ίδρυση του Ανώτατου Πολεμικού Συμβουλίου με πρόεδρο τον Ν. Ζαχαριάδη και η δημιουργία 9 μεραρχιών που απλώνονται σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και τα ανεξάρτητα τάγματα των νησιών, η αλληλεγγύη στον ΔΣΕ από τους κατοίκους των χωριών...

... Γιατί άλλου τύπου ήταν και ο αγώνας που διεξήγε.

Στο ντοκιμαντέρ απαντιέται η παραπάνω θέση με την ίδια τη φωνή των μαχητών. «Παλεύουμε για να μπορέσουμε εμείς, τα αδέρφια μας και τα παιδιά μας να φάμε γλυκό ψωμί και να κάνουμε τη χαρά καθημερινό σύντροφο της ζωής μας. Οχι άλλη πείνα, δυστυχία και κακομοιριά. Είμαστε ο νέος κόσμος και κλείνουμε μέσα μας τη δύναμη που έχει η ζωή, για να τραβάει μπροστά...».

Γίνεται ξεκάθαρο ότι η ηθική υπεροχή του ΔΣΕ δεν ξεπήδησε αυθόρμητα, αλλά σμιλεύτηκε στο καμίνι του ταξικού πολέμου, με οργανωμένη στρατιωτική εκπαίδευση και επεξεργασμένη πολιτική, ιδεολογική, διαπαιδαγωγητική δουλειά για τη διαμόρφωση συνειδητών, ταξικών αγωνιστών. Ολη η οργάνωση του ΔΣΕ αποσκοπούσε σε ένα πράγμα: Στην καλλιέργεια ανθρώπινων προσωπικοτήτων με κρίση, βούληση και συναίσθημα, με συνείδηση της ανθρωπιάς τους.

Και δεμένα τόσο αρμονικά το κείμενο με την εικόνα, περιγράφονται λεπτομερώς στον θεατή: Οι στρατιωτικές σχολές, η δημοκρατική συνέλευση της Μεραρχίας, ο ρόλος του πολιτικού επιτρόπου, που δεν είναι άλλος από την ηθικοπολιτική προετοιμασία του μαχητή, για να γνωρίζει για τι πολεμά και γιατί πρέπει να νικήσει, η μάχη ενάντια στην αγραμματοσύνη από δασκάλους και φοιτητές, η έκδοση δεκάδων εφημερίδων και λογοτεχνικών κειμένων, τα ιδεολογικά μαθήματα, οι καλλιτεχνικές βραδιές, το εκδοτικό «Ελεύθερη Ελλάδα», που εξέδωσε μόνο το 1948 67 βιβλία σε χιλιάδες αντίτυπα, ο ραδιοφωνικός σταθμός «Ελεύθερη Ελλάδα», η άμιλλα μόνο με ηθικά κριτήρια, το σπουδαίο Υγειονομικό του ΔΣΕ, τα αποτελέσματα του οποίου χαρακτηρίστηκαν και ως το θαύμα και παράδοξο του Γράμμου με μόλις 10% θνησιμότητα, ενώ σε προηγούμενους πολέμους ήταν πολλαπλάσια, η δημιουργία λαϊκών θεσμών στις περιοχές που επικράτησε, η συγκρότηση της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης και οι δράσεις της σε όλους τους τομείς.

Στη συνέχεια, περιγράφονται αναλυτικά δύο ξεχωριστές πλευρές του ΔΣΕ. Οι γυναίκες μαχήτριες, το 1/4 της δύναμης του ΔΣΕ, περνώντας από την αφάνεια στο προσκήνιο της Ιστορίας συνδεόμενες με την πιο πρωτοπόρα ιδεολογία και τα πιο υψηλά ιδανικά και οι νέοι μαχητές που αποτελούσαν το 80% της δύναμής του και ήταν οργανωμένοι στη Δημοκρατική Νεολαία και την ΕΠΟΝ.

«Η ύπαρξη του ελληνικού κράτους απειλείται σήμερα από τις τρομοκρατικές ενέργειες μερικών χιλιάδων οπλισμένων ανδρών καθοδηγουμένων από κομμουνιστές. Η ελληνική κυβέρνηση αδυνατεί να αντεπεξέλθει», αναφέρει ο Χάρι Τρούμαν και εγκρίνεται από το αμερικανικό κογκρέσο η αποστολή εκατομμυρίων δολαρίων και πολεμικού πολιτικού προσωπικού στην Ελλάδα και την Τουρκία. Εκπονήθηκε το αμερικανικό οικονομικό σχέδιο «Μάρσαλ». Το 1948 ΗΠΑ και Βρετανία απειλούν την ΕΣΣΔ και άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες ότι παίζουν με τη φωτιά αν αναγνωρίσουν την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση.

Οι διώξεις, οι εκτελέσεις, η τρομοκρατία σε βάρος του λαού παίρνουν τρομακτικές διαστάσεις ιδιαίτερα στην Αθήνα και τον Πειραιά. Κλείνουν την εφημερίδα «Ελεύθερη Ελλάδα» και τον «Ριζοσπάστη». Ιδρύονται στρατόπεδα συγκέντρωσης με πρώτο αυτό της Μακρονήσου. Εκκενώνονται χωριά, δημιουργούνται «νεκρές ζώνες» για να μη βρίσκει τροφή, εφεδρείες ο ΔΣΕ, 800.000 είναι οι ξεριζωμένοι. «Σηκωθήκαμε με γυμνά χέρια, μόνο με το δίκιο που μας έπνιγε», αναφέρει ο Ζαχαριάδης το Μάρτη του 1949.

Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στο Παιδοσώσιμο που εκπονήθηκε από την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, που έσωσε χιλιάδες παιδιά, στέλνοντάς τα στις φιλόξενες Λαϊκές Δημοκρατίες.

Με τη συμμετοχή Αγγλων και Αμερικανών εκπονείται το σχέδιο «Τέρμινους», με στόχο το τσάκισμα του ΔΣΕ. Δεν τα καταφέρνουν! Τον Ιούνη του '48 εκπονούν το σχέδιο «Κορωνίς», με στόχο να σφραγιστούν τα σύνορα και να περικυκλωθεί μέσα στο Γράμμο ο ΔΣΕ. Και πάλι αποτυγχάνουν, η επιχείρηση «Πύραυλος» την άνοιξη του '49 και η επιχείρηση «Πυρσός», που βάζει νέα φωτιά στο Γράμμο και το Βίτσι.

Αναλυτικά περιγράφονται οι μεγάλες μάχες που έδωσε ο ΔΣΕ. Με γραφήματα που αναπαριστούν τις κινήσεις του ΔΣΕ και του αστικού στρατού, βοηθιέται ο θεατής να κατανοήσει τη στρατηγική του ΔΣΕ, τον απαράμιλλο ηρωισμό του παρά την τεράστια υπεροχή του αστικού στρατού σε έμψυχο και πολεμικό υλικό.

Τμήματα από το αρχηγείο Κεντρικής Μακεδονίας φτάνουν σε απόσταση αναπνοής από τη Θεσσαλονίκη.

Οι μεγάλες μάχες στην Πελοπόννησο.

Οι μάχες των θρυλικών μεραρχιών, 1η Θεσσαλίας και 2η Ρούμελης με διοικητές τους Γιώτη (Χαρίλαο Φλωράκη) και Διαμαντή (Γιάννη Αλεξάνδρου).

Οι 70 μέρες σκληρών μαχών που έδωσε ο ΔΣΕ στον Γράμμο. Σε αυτές τις κορυφές, οι μαχητές του ΔΣΕ έγραψαν λαμπρές ιστορίες. Αλεβίτσα, Κλέφτης, «πάνω σε τούτα τα λίγα τετραγωνικά της αντάρτικης δόξας δεν έχει μείνει βράχος, πέτρα, θάμνος, κομμάτι γης που να μην έχει δεχτεί απάνω του τόνους από σίδερο και φωτιά. Θεωρητικά και πάνω στους μακρινούς χάρτες των επιτελείων τους τα υψώματα του Κλέφτη δεν θα έπρεπε να υπάρχουν πια. Ξέχασαν όμως κάτι, εντελώς δικαιολογημένα, γιατί το στρατόπεδό τους δεν το διαθέτει, ξέχασαν τον παράγοντα "άνθρωπος", όταν φλογίζεται η ψυχή του από ένα μεγάλο και δίκαιο ιδανικό...», ακούγεται χαρακτηριστικά από την ανταπόκριση της «Ελεύθερης Ελλάδας».

Ο ελιγμός από το Γράμμο στο Βίτσι.

Η κατάληψη της Καρδίτσας το Δεκέμβρη του '48, με επικεφαλής τον Κώστα Καραγιώργη και την 1η και 2η Μεραρχία, η κατάληψη της Νάουσας το Γενάρη του '49, η κατάληψη του Καρπενησιού για 19 μέρες από την 1η και τη 2η Μεραρχία.

Και τόσες άλλες...

Ο πόλεμος τελείωσε με ήττα του ΔΣΕ, με το αστικό κράτος να σταθεροποιεί την εξουσία της αστικής τάξης, χωρίς όμως να καταφέρνει τον κύριο στόχο του, να εξοντώσει το ΚΚΕ.

Με εικόνες από το σήμερα, από το πρόσφατο Αντιιμπεριαλιστικό Διήμερο της ΚΝΕ στο Βίτσι, με τα λόγια των μαχητών που αποδεικνύουν με τον πιο φανερό τρόπο τους ακατάλυτους δεσμούς του Κόμματός μας με το λαό, τον σίγουρο δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε για τη νέα, νικηφόρα έφοδο με καινούριους μαχητές που πιο ώριμοι και δυναμωμένοι από τα συμπεράσματα του αγώνα του ΔΣΕ θα δικαιώσουν τον καινούριο αιώνα...