Σε τροχιά κλιμάκωσης φαίνεται να μπαίνουν οι συνομιλίες για την προώθηση του νέου σχεδίου διχοτόμησης της Κύπρου, όπως δείχνουν τουλάχιστον οι δηλώσεις των τελευταίων ημερών.

Την περασμένη Τετάρτη, μετά από τη συνάντηση που είχε στη Νέα Υόρκη ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης με τον γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, μίλησε για «κοινή εκτίμηση» για το «ενδεχόμενο σύντομα να ξεκινήσει ο διάλογος».

Μάλιστα, ο Κύπριος ηγέτης διευκρίνισε ότι η συνάντησή τους μπήκε «στην ουσία σημαντικών θεμάτων που εκκρεμούν και θα πρέπει να βρεθεί λύση, δηλαδή να απαντηθούν ερωτήματα ή αξιώσεις που τίθενται, προκειμένου να υπάρξει ελπίδα για επίλυση του Κυπριακού». Επίσης, και ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου του γγ, Φαρχάν Χακ, δήλωσε ότι ο Γκουτέρες εξέφρασε «την πεποίθηση πως, με την επανέναρξη των συνομιλιών, οι δύο πλευρές θα επισπεύσουν τις εργασίες τους, αξιοποιώντας την πρόοδο που πέτυχαν κατά τους τελευταίους 22 μήνες, έτσι ώστε η διαδικασία να προχωρήσει με αποφασιστικό τρόπο προς την ολοκλήρωση μιας συνολικής λύσης».

Την Πέμπτη, ο εκπρόσωπος του Ακιντζί, Μπαρίς Μπουρτζιού, μετέφερε την «ετοιμότητα» του κατοχικού ηγέτη να συμμετάσχει σε μια «κοινωνική συνάντηση» με τον Αναστασιάδη τις επόμενες μέρες, εκφράζοντας ικανοποίηση για πρόταση νόμου που την παραμονή είχαν εγκρίνει σε Επιτροπή της Βουλής ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ. Το νομοσχέδιο αφορούσε την «αφαίρεση» από τη Βουλή της αρμοδιότητας να καθορίζει σχολικές επετείους και γιορτές και θεωρείται ότι ανοίγει το δρόμο για να «εκτονωθούν» οι αντιδράσεις για προηγούμενη απόφαση, που προέβλεπε ότι θα γιορτάζεται στα σχολεία η επέτειος του δημοψηφίσματος του 1950 για την ένωση Κύπρου - Ελλάδας. Ο Μπουρτζιού υποστήριξε ότι αν γίνουν τα απαραίτητα βήματα θα αρχίσουν πάλι οι διαπραγματεύσεις, και αναφερόμενος στις προσπάθειες που έχουν ξεκινήσει σε αυτήν την κατεύθυνση, είπε ότι εκτός από την πρόσφατη συνάντησή του με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ, ο Ακιντζί είχε αντίστοιχη συνάντηση και με τον ΓΓ της ΚΕ του ΑΚΕΛ.

Ενδεικτικό είναι και δημοσίευμα της κυπριακής «Αλήθειας», σύμφωνα με το οποίο ο ΟΗΕ έχει καταρτίσει «οδικό χάρτη» ώστε οι συνομιλίες να ολοκληρωθούν μέχρι τον Ιούλη και το φθινόπωρο να διοργανωθούν δημοψηφίσματα στις δύο κοινότητες.

Βεβαίως, οι εξελίξεις επηρεάζονται από τους συνολικότερους ανταγωνισμούς που κλιμακώνονται αμείωτα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε πολλά πεδία και με τη συμμετοχή ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων, αυξάνοντας τη ρευστότητα και όσον αφορά το Κυπριακό. Από αυτή τη σκοπιά χρειάζεται να μεγαλώσει και η λαϊκή ετοιμότητα, καθώς σίγουρα θα δυναμώσουν οι προσπάθειες για να συναινέσουν οι λαοί της περιοχής στις επιδιώξεις του ενός ή του άλλου αστικού επιτελείου, να υποταχθούν αντί να αντισταθούν στην προετοιμασία των επόμενων αντιλαϊκών εφόδων.

Πάντως, αν υπάρχει κάτι που είναι βέβαιο, αυτό είναι το αμείωτο ενδιαφέρον ισχυρών επιχειρηματικών κολοσσών για όλη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, άρα και την Κύπρο.

Τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη ο Κύπριος Πρόεδρος κήρυξε επίσημα τη λήξη των εργασιών στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, καθώς η 21η Μάρτη 2017 είχε ανακηρυχθεί «Ημέρα της Κύπρου».

Ο Αναστασιάδης βρέθηκε στις ΗΠΑ ως κεντρικός ομιλητής στο Φόρουμ με τίτλο «Επενδύστε στην Κύπρο» που συνδιοργάνωσαν στις 22 Μάρτη η Κυπριακή Ενωση Εφοπλιστών, ο Κυπριακός Οργανισμός Προσέλκυσης Επενδύσεων, το Εμπορικό Επιμελητήριο Κύπρου - ΗΠΑ. Εκεί, μίλησε για το «όραμα» μετατροπής της Ανατολικής Μεσογείου «σε ενεργειακό κόμβο, που θα συνεισφέρει στη σταθερότητα στην περιοχή, μέσω, μεταξύ άλλων, της διαφοροποίησης των ενεργειακών πόρων και διαδρομών».

Βασικός ομιλητής στο Φόρουμ ήταν και ο βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζόναθαν Κοέν, που υποστήριξε ότι αν τα αποθέματα υδρογονανθράκων της κυπριακής ΑΟΖ «αναπτυχθούν στρατηγικά, αυτό θα είναι επωφελές για ολόκληρη την περιοχή (...) θα φέρουν σταθερότητα και θα αναπτύξουν την ευημερία στην Ανατολική Μεσόγειο», διευκρινίζοντας ακόμα ότι οι ΗΠΑ βρίσκουν στην Κύπρο έναν αξιόπιστο στρατηγικό εταίρο, με τον οποίο επιθυμούν να ενισχύσουν τις σχέσεις τους περαιτέρω σε όλους τους τομείς.

Στόχος του Φόρουμ - σύμφωνα με μήνυμα των διοργανωτών - ήταν η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων που έχει «η Κύπρος ως επενδυτικός και επιχειρηματικός προορισμός για την προσέλκυση επενδύσεων από τις ΗΠΑ», γι' αυτό και αναμενόταν να παρουσιαστεί ο ρόλος της Κύπρου «ως λειτουργικού ναυτιλιακού κόμβου, logistics και Ενέργειας, και θα τονιστούν οι επιχειρηματικές ευκαιρίες για επενδύσεις σε αυτούς τους τομείς, καθώς και στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, της πληροφορικής, ναυτιλίας & μεταφορών, και του Τουρισμού».

Στις εταιρείες που πήραν μέρος ξεχώρισαν «οι 4 μεγαλύτερες διεθνείς ελεγκτικές και συμβουλευτικές εταιρείες: "Ernst & Young", "Deloitte", "Pricewaterhouse Coopers", "KPMG" και η "McKinsey & Company"... Διεθνείς κολοσσοί στον χώρο της Ενέργειας: "ENI", "Delek Group" & "Avner Oil" & "Gas Exploration", "Exxon Mobil", "Noble Energy"... Οι μεγαλύτεροι Αμερικανοί επενδυτές με ενεργή παρουσία στην Κύπρο: "Third Point", "Invesco Private Capital" / "WL Ross & Co.", "Spectrum Gaming Capital"» και άλλοι.

Ομως, τέτοιες μαζώξεις για την Κύπρο έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα.

Μόλις μια βδομάδα πριν το συγκεκριμένο Φόρουμ, στις 14 και 15 Μάρτη, έγινε στη Λευκωσία η 4η Διάσκεψη για το Αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη συμμετοχή και πάλι «διακεκριμένων» επιχειρηματικών ομίλων όπως η ιταλική «ΕΝΙ», οι ισραηλινές «Delek» και «Avner», η βρετανική «Deloitte» κτλ.

Στη διήμερη Διάσκεψη αναλύθηκε η «ανάδυση της βιομηχανίας φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο» και μεταξύ άλλων επισημάνθηκε ότι «η ανάπτυξη» των αποθεμάτων αερίου της περιοχής «έχει τη δυνατότητα να επιδράσει στην παγκόσμια βιομηχανία φυσικού αερίου».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Τουρκία επέλεξε να μιλήσει για «χρυσή ευκαιρία» που υπάρχει σήμερα για τη λύση του Κυπριακού, περιγράφοντας το όραμά της για τη «μεταμόρφωση του νησιού σε προπύργιο ειρήνης, σταθερότητας, συνεργασίας και οικονομικής ευημερίας».

Ετσι, με άρθρο του υπουργού Εξωτερικών της χώρας Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε αμερικανική εφημερίδα (την «Ουάσιγκτον Τάιμς»), η Αγκυρα υπογράμμισε ότι στόχος των συνομιλιών «είναι ένας εντελώς νέος συνεταιρισμός (σ.σ. "partnership")». Ως προϋποθέσεις για να τελεσφορήσουν οι διαπραγματεύσεις, ο Τσαβούσογλου έθετε «οι δυο πλευρές να είναι πολιτικά ισότιμες», «η μία να μην κυριαρχεί στην άλλη ή να μην την ενσωματώνει ως απλή μειονότητα. Η εξουσία να διαμοιράζεται σε έναν διζωνικό, δικοινοτικό συνεταιρισμό... Μια ισορροπία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας να διασφαλιστεί, με την έννοια ότι οι Τούρκοι πολίτες θα τυγχάνουν μεταχείρισης ισότιμης με τους Ελληνες αποκλειστικά στο νησί».

Ακόμα, ο Τσαβούσογλου διευκρίνιζε ότι «το εύρωστο πλαίσιο» που παρέχουν οι Συνθήκες του 1960 (που έστρωσαν το έδαφος και για την εισβολή του 1974 και γενικά εγκλώβισαν τον κυπριακό λαό σε βαθιές αντιλαϊκές κόντρες) «θα συνεχίσει να διασφαλίζει τη μελλοντική σταθερότητα του νησιού...» Επίσης, τονιζόταν ότι «οι Ελληνοκύπριοι έχουν πολλά να κερδίσουν αν κυριαρχήσει μεταξύ τους η κοινή λογική. Μια διευθέτηση θα έρθει μαζί με τη φιλία και τη συνεργασία της Τουρκίας, από την οποία η Κύπρος ως σύνολο έχει να κερδίσει... Μπορούμε να παράσχουμε αρκετό νερό και πάνω από τις απαιτήσεις όλου του νησιού (σ.σ. η Κύπρος έχει μεγάλη δυσκολία με το νερό). Τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων μπορούν ελεύθερα να εξερευνηθούν και να αξιοποιηθούν. Νέες θαλάσσιες λεωφόροι θα αναδυθούν και οι όγκοι εμπορικών συναλλαγών θα αυξηθούν όταν τα τουρκικά λιμάνια θα ανοίξουν για τα ελληνοκυπριακά πλοία. Μαζί με ένα θετικό αντίκτυπο της διευθέτησης για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αυτές οι εξελίξεις θα δώσουν ώθηση σε μια νέα περίοδο συνεργασίας και ευημερίας για την περιοχή μας... Θα έχουμε ένα παράδειγμα περίπτωσης αμοιβαίου οφέλους. Βέβαια, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με θάρρος, πολιτική βούληση και ηγεσία ικανή να οδηγήσει την διαπραγματευτική διαδικασία μπροστά, σε μια επιτυχή ολοκλήρωση...».

Οι επισημάνσεις Τσαβούσογλου αναδεικνύουν τις προσδοκίες που διατηρεί η τουρκική αστική τάξη για ευρύτερα πλεονεκτήματα που θα μπορέσει να αντλήσει από μια λύση του Κυπριακού, συνολικά για τα σχέδιά της στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια περιοχή που αποκτά αυξανόμενη σημασία για την ίδια, δεδομένης και της όξυνσης των ανταγωνισμών στη Μέση Ανατολή (βλ. Συρία, αναβάθμιση Κούρδων, αυξανόμενες ανάγκες της σε αέριο, αλλά και σχέδια δυναμικότερης διείσδυσής της στους τομείς της μεταφοράς και της εξερεύνησης ενεργειακών πόρων).

Βεβαίως, την ίδια περίοδο, αυξάνεται και το ενδιαφέρον πολλών ιμπεριαλιστικών κέντρων για τη «γειτονιά» μας. Από αυτήν την πλευρά δυναμώνουν και διεργασίες, στη βάση ισχυρών αντιθέσεων από τη μια πλευρά αλλά και σχεδιασμών που προκρίνονται υπό την πίεση και των μεγάλων αναγκών διαφύλαξης της κερδοφορίας των μονοπωλίων, σε συνθήκες δυσμενών προβλέψεων και ανησυχητικών επιδόσεων για πολλές καπιταλιστικές οικονομίες.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τις εξελίξεις στο Κυπριακό θα επηρεάσει και το διευρυνόμενο παζάρι Τουρκίας - ΕΕ, σε μια περίοδο κρίσιμη για τις σχέσεις των δυο πλευρών (με αφορμή απελάσεις Τούρκων υπουργών από την Ολλανδία, το άσυλο που χορήγησε η Νορβηγία σε Τούρκους στρατιωτικούς ύποπτους για διασυνδέσεις με τον Γκιουλέν, την απαγόρευση συγκεντρώσεων Τούρκων στη Γερμανία).

Ωστόσο, παρά τις εντάσεις, οι δυο πλευρές συνεχίζουν να αποδίδουν σημασία στη μεταξύ τους συνεργασία. Ισως δεν είναι τυχαία λοιπόν τα όσα λέγονται περί «θετικών σκέψεων» που υπάρχουν σε στελέχη της ΕΕ σχετικά με το τουρκικό αίτημα, αν λυθεί το Κυπριακό, να διασφαλιστούν οι «τέσσερις ελευθερίες» της ΕΕ για τους Τούρκους πολίτες και τα τουρκικά προϊόντα που θα φτάνουν στην Κύπρο. Ισως επίσης δεν είναι τυχαία και η τοποθέτηση του γγ του ΟΗΕ, ότι «θα πρέπει να εξευρεθεί τρόπος ώστε να διασφαλίζονται και οι ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων, αλλά και των Ευρωπαίων».