Ο χάρτης με τα «οικόπεδα» στην κυπριακή ΑΟΖ και οι ενεργειακοί κολοσσοί που έχουν μπει στο παιχνίδι

Ενταγμένη στη ραγδαία όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών είναι η κλιμάκωση της επιθετικότητας της Τουρκίας, που συνεχίζει τις προκλητικές αντιδράσεις για τους σχεδιασμούς στην κυπριακή ΑΟΖ, με το βλέμμα της στραμμένο συνολικά στις εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα το ενεργειακό «παζλ» όλης της περιφέρειας στην οποία συναντιούνται Ευρώπη - Αφρική - Ασία.

Συγκεκριμένα, η μόνιμη αντιπροσωπεία της Τουρκίας στον ΟΗΕ, με επιστολή που έστειλε στον Οργανισμό στις 12 Απρίλη, αμφισβητεί ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και συμπληρώνει σε έντονο ύφος ότι θα υπερασπιστεί τα «κυριαρχικά δικαιώματά της».

Στο κείμενο, που φέρει την υπογραφή του επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας Φεριντούν Σινιρλίογλου, η Αγκυρα εκφράζει τη «μεγάλη ανησυχία της για την προκλητική ενέργεια της ελληνοκυπριακής διοίκησης να χορηγήσει άδεια για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων για το επονομαζόμενο "οικόπεδο 6", που μερικώς συμπίπτει με τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο».

Η επιστολή υποστηρίζει μάλιστα ότι τα όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας βρίσκονται δυτικά του 32ου μεσημβρινού, κάνοντας ουσιαστικά «σουρωτήρι» τα χωρικά ύδατα της Κύπρου, όπως γίνεται, άλλωστε, ειδικά το τελευταίο διάστημα, και με «απανωτές» ΝΟΤΑΜ και NAVTEX που εκδίδει παράνομα η Τουρκία, προχωρώντας σε διαρκείς στρατιωτικές ασκήσεις στα ανοιχτά της Κύπρου. Η ίδια επιστολή αναφέρει ότι η άδεια που χορηγήθηκε «δεν παράγει νομικά αποτελέσματα επί των "ipso facto" και "ab initio" κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας στην υφαλοκρηπίδα της για την έρευνα και εξόρυξη των φυσικών πόρων της» και επαναλαμβάνει ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη «να προστατέψει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, που εκπορεύονται από το διεθνές δίκαιο, και δεν θα επιτρέψει σε ξένες εταιρείες να διεξάγουν δραστηριότητες εξόρυξης και έρευνας στην υφαλοκρηπίδα της». Τέλος, η αντιπροσωπεία ζητά η επιστολή να διανεμηθεί και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όπως και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα και του αρμόδιου τμήματος του Οργανισμού, αλλά και να συμπεριληφθεί στην επόμενη έκδοση του Δικαίου της Θάλασσας.

Σημειώνουμε ότι στις αρχές του Απρίλη, μετά τα νέα συμβόλαια που υπογράφτηκαν για έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας είχε εκδώσει αντίστοιχη ανακοίνωση, μιλώντας για «μονομερείς δραστηριότητες» που πλήττουν την προσπάθεια δημιουργίας του «νέου συνεταιρισμού» (στην Κύπρο) και υπογράμμιζε ότι το «επονομαζόμενο "οικόπεδο 6" (σ.σ. της κυπριακής ΑΟΖ ) βρίσκεται μέσα στην υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας», συμπληρώνοντας ότι καμιά εξερεύνηση και εκμετάλλευση δεν θα επιτραπεί χωρίς (τουρκική) άδεια μέσα «στις περιοχές της δικής μας θαλάσσιας δικαιοδοσίας».

Πρόσθετε μάλιστα ότι οι εταιρείες που υπέγραψαν τις συμφωνίες «αμελούν τη θέληση των Τουρκοκυπρίων» και ότι «αυτή η στάση τους θα ληφθεί υπόψη όταν θα αξιολογείται η μελλοντική τους ανάμειξη σε κοινά ενεργειακά σχέδια με την Τουρκία», αλλά και ότι «οι πλευρές που (θα) συγκροτούν το νέο κράτος θα αξιολογήσουν από κοινού την ισχύ των συμφωνιών που υπογράφτηκαν με την ελληνοκυπριακή διοίκηση στον τομέα της Ενέργειας».

Τονιζόταν επίσης ότι «ο μόνος τρόπος να χρησιμοποιηθούν οι φυσικοί πόροι του νησιού πριν από μια συνολική διευθέτηση, θα ήταν μέσα από διακανονισμούς για την κοινή εκμετάλλευσή τους με τη συγκατάθεση της τουρκοκυπριακής πλευράς και τη δίκαιη μοιρασιά των πιθανών εσόδων» και ξεκαθαριζόταν πως «η Τουρκία θα συνεχίσει να παίρνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων και συμφερόντων στην υφαλοκρηπίδα της, όπως και των δικαιωμάτων και συμφερόντων της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου» (οι υπογραμμίσεις δικές μας).

Στο μεταξύ, χτες έγινε νέα συνάντηση του Κύπριου Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, την οποία ο Κύπριος Πρόεδρος χαρακτήρισε «δημιουργική».

Αναφερόμενος στην πιθανότητα να οργανωθεί άμεσα συνέχιση της Διάσκεψης για την Κύπρο που ξεκίνησε στη Γενεύη το Γενάρη, ο Κύπριος ηγέτης είπε ότι «όταν εξαντληθούν όλα τα χρονικά περιθώρια και αν παρατηρηθεί τέτοια πρόοδος που να δικαιολογεί μια νέα Γενεύη, τότε γιατί όχι».

Σημειώνουμε ότι τις προηγούμενες μέρες δυνάμωσε μια συζήτηση, μέσω διαφόρων ρεπορτάζ, για «πιέσεις» που μεγαλώνουν από Τουρκία αλλά και άλλες πλευρές, ώστε με διάφορα «ανταλλάγματα» να επισπευστεί ίσως μια νέα συνάντηση στη Γενεύη, με τον όρο να ανασταλούν οι προγραμματισμένες για το καλοκαίρι γεωτρήσεις εντός κυπριακής ΑΟΖ. Μάλιστα, αρκετοί σχολίαζαν το γεγονός ότι ο Ακιντζί δηλώνει ότι θα παραμείνει στις συνομιλίες, αν και μετά την ψήφιση του πρόσφατου «διορθωτικού» νομοσχεδίου στην κυπριακή Βουλή (για προηγούμενη ρύθμιση που χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για προσωρινή διακοπή των συνομιλιών) ο Κύπριος Πρόεδρος δεν επικύρωσε αμέσως την απόφαση, αλλά ουσιαστικά ζήτησε νέα γνωμοδότηση από τις δικαστικές αρχές.

Πάντως, ο Ν. Αναστασιάδης δήλωσε χτες ότι η «αναστολή των εξελίξεων στην (κυπριακή) ΑΟΖ» είναι εκτός συζήτησης. Για το περιεχόμενο της χτεσινής συνάντησης ανέφερε ότι «υπήρξαν όμως, όσον αφορά τον ορισμό της μονίμου κατοικίας και των τεσσάρων ελευθεριών, καθορισμός και σύμπτωση των θέσεων όσον αφορά την κατοχύρωση των τεσσάρων ελευθεριών, με παραμένοντα εν πάση περιπτώσει εκκρεμούντα θέματα για κάποιες λεπτομέρειες που πρέπει να διευκρινιστούν».

Να σημειωθεί ότι ενδεικτικό της βαθύτερης ανάμειξης που επιδιώκει και η ΕΕ στις εξελίξεις γενικά στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο είναι ότι στις 10 Μάη ο Κύπριος Πρόεδρος και ο Ακιντζί θα έχουν συνάντηση με εκπρόσωπο του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο Κύπριος ΥΠΕΞ Ιωάννης Κασουλίδης δήλωσε χτες ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται αναθεώρηση της θέσης ότι μπορεί να ελέγξει την Τουρκία διά της ενταξιακής της πορείας, δεδομένων των εξελίξεων στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας και εκτιμώντας ότι η σημερινή τουρκική ηγεσία δεν ιεραρχεί την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Μιλώντας στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, ο Κασουλίδης είπε ότι η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει πως, στο πλαίσιο των συνομιλιών για πιθανό «εκσυγχρονισμό» της τελωνειακής ένωσης ΕΕ - Τουρκίας, η Κύπρος έχει ξεκαθαρίσει πως αποτελεί προϋπόθεση η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Αγκυρας (που η Λευκωσία θεωρεί ότι διευκολύνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία). Συμπλήρωσε ακόμα ότι η Κυπριακή Δημοκρατία συμμετέχει στη σχετική συζήτηση προκειμένου να διασφαλίσει τα άλλα συμφέροντα της Κύπρου, στην περίπτωση που η Τουρκία εφαρμόσει τελικά το Πρωτόκολλο της Αγκυρας.