Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, στο πλαίσιο των εκδηλώσεών της για τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης, διοργανώνει την Τετάρτη 18 Οκτώβρη, στις 8.30 μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, συναυλία με τη συμφωνική ορχήστρα της ΕΡΤ με έργα Σοβιετικών συνθετών.

Θα διευθύνει ο διεθνούς φήμης διευθυντής ορχήστρας Αλέξανδρος Μυράτ.

Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει έργα τριών κορυφαίων Σοβιετικών συνθετών: Του Αράμ Χατσατουριάν, του Σεργκέι Προκόφιεφ και του Ντμίτρι Σοστακόβιτς.

Αναλυτικά, το πρόγραμμα έχει ως εξής:

A' Μέρος:

Αράμ Χατσατουριάν - Βαλς από το έργο «Μεταμφίεση» (Masquerade Valse)

Σεργκέι Προκόφιεφ - Επιλογή μερών από το μπαλέτο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα»: 1. Μονταίγοι και Καπουλέτοι, 2. Μάσκες και 3. Ο Ρωμαίος στον τάφο της Ιουλιέτας.

Αράμ Χατσατουριάν - «Χορός των σπαθιών»

Β' Μέρος:

Ντμίτρι Σοστακόβιτς - Συμφωνία Νο 12, «Το Ετος 1917»

Η είσοδος θα γίνεται με προσκλήσεις που θα διατίθενται από τις Οργανώσεις του ΚΚΕ καθώς και στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό.

Στο πλαίσιο της παραπάνω συναυλίας, ο «Ριζοσπάστης» θα παρουσιάσει μια σειρά άρθρων για τους συνθέτες, καθώς και τα συγκεκριμένα κομμάτια που θα παρουσιαστούν από την Ορχήστρα. Η αρχή γίνεται σήμερα από τον Αράμ Χατσατουριάν.

Ο Αράμ Χατσατουριάν γεννήθηκε το 1903 σε μια πόλη κοντά στην Τιφλίδα της Γεωργίας, σε αρμένικη οικογένεια. Από πολύ μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τη μουσική, όμως μόλις στα 19 του χρόνια απέκτησε τις πρώτες γνώσεις του στη μουσική, όταν φτάνει το 1922 στη Μόσχα και φοιτά σε μουσικό σχολείο στην τάξη του βιολοντσέλου. Ταυτόχρονα, ο μελλοντικός συνθέτης σπουδάζει Βιολογία στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας.

Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, κάλυψε την απόσταση που είχε με τους συμμαθητές του και κατάφερε να ενταχθεί μεταξύ των καλύτερων σπουδαστών, γεγονός που του δίνει τη δυνατότητα να συμμετάσχει στις σπουδαστικές συναυλίες στις αίθουσες του Ωδείου της Μόσχας. Το 1925 στη σχολή του δημιουργείται τάξη σύνθεσης. Εκεί παίρνει τα πρώτα μαθήματα και το 1929 εισάγεται στο Κρατικό Ωδείο της Μόσχας, όπου και φοιτά ως συνθέτης κοντά στον σπουδαίο μουσικό παιδαγωγό Νικολάι Γιακόβλεβιτς Μιασκόβσκι.

Η μουσική του Χατσατουριάν καλύπτει ένα ευρύ φάσμα. Κονσέρτα για βιολί, πιάνο και τσέλο, μουσική για μπαλέτο, συμφωνίες και κινηματογραφική μουσική είναι ορισμένα μόνο από τα είδη στα οποία δημιούργησε αυτός ο ταλαντούχος συνθέτης. Η μουσική του ήταν έντονα διαποτισμένη από την αρμένικη λαϊκή μουσική παράδοση.

Από τα πιο γνωστά του έργα είναι οι τρεις του συμφωνίες (η δεύτερη είναι αφιερωμένη στην επέτειο των 25 χρόνων και η τρίτη στην επέτειο των 30 χρόνων της Οκτωβριανής Επανάστασης), το μπαλέτο «Γκαγιάνε», το μπαλέτο «Σπάρτακος», η μουσική για τα θεατρικά έργα «Μεταμφίεση» του Λέρμοντοφ, «Μάκβεθ» και «Βασιλιάς Ληρ» του Σαίξπηρ κ.ά.

Το 1944 συνθέτει τον κρατικό Υμνο της Σοβιετικής Δημοκρατίας της Αρμενίας. Από το 1950 δίνει πολλές συναυλίες στην ΕΣΣΔ και το εξωτερικό ως διευθυντής ορχήστρας και διδάσκει σύνθεση στο Ωδείο της Μόσχας.

Το έργο του βραβεύεται στην ΕΣΣΔ και στο εξωτερικό και γίνεται μέλος πολλών καλλιτεχνικών ακαδημιών διαφόρων χωρών. Απέσπασε πέντε Κρατικά Βραβεία της ΕΣΣΔ, το Βραβείο Λένιν το 1959 και πλήθος παρασήμων, μεταλλίων και άλλων βραβείων.

Το 1943 έγινε μέλος του ΚΚΣΕ. Από το 1957 έως το θάνατό του ήταν Γραμματέας της Ενωσης Σοβιετικών Συνθετών και την περίοδο 1958 - 1962 βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ.

Αφησε την τελευταία του πνοή την Πρωτομαγιά του 1978. Η ζωή του ταυτίστηκε με την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα. Οπως είχε ο ίδιος πει: «Η Οκτωβριανή Επανάσταση μου άλλαξε ριζικά τη ζωή, και εάν είμαι όντως ένας σοβαρός καλλιτέχνης αυτό το οφείλω στον σοβιετικό λαό. Σε αυτόν το λαό έχω αφιερώσει όλη τη ζωή μου και το δημιουργικό μου έργο».

Στη συναυλία θα παρουσιαστούν δύο από τα πιο αγαπημένα κομμάτια από το πλούσιο έργο του.

Το 1941 ο Χατσατουριάν γράφει μουσική για το θεατρικό έργο «Μεταμφίεση», βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Μιχαήλ Λέρμοντοφ. Σκηνοθέτης του έργου ήταν ο Ρούμπεν Σιμόνοφ και η πρεμιέρα του έγινε στο θέατρο Βαχτάνγκοφ στη Μόσχα, στις 21 Ιούνη 1941. Ηταν το τελευταίο έργο που ανέβηκε στο συγκεκριμένο θέατρο πριν την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας στην ΕΣΣΔ.

Τρία χρόνια αργότερα, το 1944, ο Χατσατουριάν επεξεργάζεται πέντε μουσικά μέρη (Βαλς, Νοκτούρνα, Μαζούρκα, Ρομάντζα, Γκάλοπ), δημιουργώντας μια συμφωνική σουίτα βασισμένη στη μουσική για τη «Μεταμφίεση».

Το Βαλς της σουίτας είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και αγαπημένα στο μουσικό κοινό έργα του Χατσατουριάν. Η σύνθεση του Βαλς δεν ήταν κάτι εύκολο, καθώς όπως εξηγούσε ο ίδιος ο συνθέτης, η μουσική του θα έπρεπε να αντιστοιχεί στα λόγια της ηρωίδας του έργου: «Ω, τι ωραίο που είναι το νέο βαλς! Κάτι ανάμεσα σε λύπη και χαρά άγγιξε την καρδιά μου!». Ο συνθέτης χρειάστηκε να επεξεργαστεί αρκετά θέματα, να αναπλάσει αρκετές φορές το μουσικό υλικό του και να ανατρέξει στη μελέτη μουσικής των αρχών του 19ου αιώνα για να μπορέσει να αποδώσει το κλίμα της σκηνής.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα από τα πιο όμορφα έργα μουσικής, που οι μελωδίες του κινούνται πραγματικά ανάμεσα στη λύπη και τη χαρά, έχοντας πάντα τη φρεσκάδα μιας νέας για την εποχή της σύνθεσης.

«Ο χορός των Σπαθιών» είναι το πιο γνωστό έργο του Χατσατουριάν, που εντυπωσιάζει με τον εκρηκτικό ρυθμό και τα ξέφρενα μοτίβα του. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι ένα έργο με πολλές ηχογραφήσεις από μεγάλες ορχήστρες σε όλο τον κόσμο και αναρίθμητες εκτελέσεις σε συναυλίες.

«Ο χορός των Σπαθιών» είναι μέρος από το φινάλε του μπαλέτου «Γκιαγιάνε», που εξιστορεί τη ζωή σε ένα κολχόζ της Αρμενίας. Η υπόθεση αφορά την προσπάθεια των μελών του κολχόζ να αποτρέψουν μια σειρά κλοπές και δολιοφθορές στην αγροτική παραγωγή, κάτι που καταφέρνουν τελικά με τη βοήθεια του Κόκκινου Στρατού.

Στο φινάλε η ιστορία αγάπης με άξονα την οποία εξελίσσεται η παραπάνω υπόθεση, καταλήγει σε έναν παραδοσιακό γάμο της Αρμενίας, κατά τη διάρκεια του οποίου υπό τους ήχους του λαϊκού - παραδοσιακού χορού των σπαθιών γίνεται επίδειξη των ικανοτήτων των μαχητών.