Συνήθως, όταν γίνεται συζήτηση για το Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, το θέμα που απασχολεί την ειδησεογραφία είναι αν η Ελλάδα συνεχίσει να λαμβάνει κοινοτικά κονδύλια από την ΕΕ, δεδομένης πλέον της εισόδου 10 νέων, κατά βάση φτωχών χωρών, ποιες περιφέρειες θα αποκλειστούν από τα διαρθρωτικά ταμεία κλπ. Αντίθετα, δεν έχει συζητηθεί καθόλου ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές στο χαρακτήρα της περιφερειακής της πολιτικής, την οποία έχει μετατρέψει σε έναν επιπλέον μηχανισμό προώθησης των αποφάσεων της Λισαβόνας. Πρόκειται για μια σημαντική παράμετρο με νέα ποιοτικά στοιχεία. Αν στο Α΄ και Β΄ Κοινοτικό Πλαίσιο, κάθε χώρα - μέλος, χάρασσε, με σημαντικό βαθμό αυτονομίας, το αναπτυξιακό της μοντέλο, αν στο Γ΄ ΚΠΣ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε μια χλιαρή παρέμβαση στον προσανατολισμό της περιφερειακής πολιτικής, τα πράγματα αλλάζουν και ανατρέπονται ριζικά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του Δ΄ ΚΠΣ της περιόδου 2007 -2013. Η όποια αυτονομία των κρατών στην έκφραση επιλογών και στη χάραξη της περιφερειακής πολιτικής καταργείται. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι πλέον ο μοναδικός αρμόδιος, ο οποίος αποφασίζει για τους τομείς και τις δράσεις που θα πρέπει να ενισχυθούν στα πλαίσια της νέας περιφερειακής αντίληψης του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Η περιφερειακή πολιτική γίνεται ένας επιπλέον μοχλός προώθησης των αποφάσεων της Λισαβόνας. Η ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου προάγεται στο μοναδικό και αποκλειστικό κριτήριο, το οποίο θα πρέπει να υπηρετεί και η περιφερειακή πολιτική της Ενωσης. Τα περίφημα κοινοτικά κονδύλια και η συμβολή τους στην ανάπτυξης της χώρας, κυριάρχησαν κατά την προεκλογική περίοδο των ευρωεκλογών. Και ήταν ασφαλώς, ατυχές γεγονός να μη γνωρίζουν οι Ελληνες ψηφοφόροι από τα επίσημα κοινοτικά και κυβερνητικά κείμενα ότι τα κονδύλια προορίζονται για την ενίσχυση των επιχειρήσεων, ότι χρησιμοποιούνται και θα χρησιμοποιηθούν για να αλυσοδέσουν τους εργαζόμενους στο βωμό της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας.

Στο θέμα μας τώρα: Τι σημαίνει η στροφή αυτή στους προσανατολισμούς της περιφερειακής πολιτικής πρακτικά; Σημαίνει ότι θα ενισχύονται και θα χρηματοδοτούνται σχεδόν αποκλειστικά οι πολιτικές προώθησης της απασχολησιμότητας των εργαζομένων, τα προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης, τα οποία υπηρετούν το νέο εργασιακό μοντέλο των εργαζομένων - λάστιχο, οι οποίοι θα πρέπει να προσαρμόζονται στις άμεσες ανάγκες αναπαραγωγής του κεφαλαίου. Θα αποσύρονται από την αγορά εργασίας σε περιόδους ύφεσης και κρίσης και θα μπαίνουν στη μάχη της παραγωγής στις περιόδους άνθησης, στους κλάδους, όχι όπου εργάζονταν στο παρελθόν, αλλά εκεί που θα τους έχουν ανάγκη. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται, από την άποψη αυτή, στα προγράμματα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, τα οποία αφυδατωμένα και αποστεωμένα από τις οικουμενικές αξίες της γνώσης, από τις πραγματικές ανάγκες μόρφωσης των νέων ανθρώπων, τίθενται στην υπηρεσία της στενής και στείρας εξειδίκευσης, μετατρέπονται σε ταχύρυθμα φροντιστήρια «εκπαίδευσης» του μερικού εργάτη. Η ίδια η επιστημονική έρευνα χάνει τον κοινωνικό και ανθρωπιστικό της χαρακτήρα και προσδένεται στις ανάγκες των επιχειρηματιών. Από την άποψη αυτή, το αντιδραστικό «όραμα» του Γ. Παπανδρέου για τα αυτόνομα σχολεία, τα οποία θα λειτουργούν χωρίς ενιαίο πρόγραμμα σπουδών, αλλά με «αυτόνομα προγράμματα» τα οποία θα λαμβάνουν υπόψη τις ...τοπικές συνθήκες, τις ανάγκες δηλαδή των τοπικών επιχειρήσεων, δεν υπήρξε προσωπική σύλληψη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Απλώς ο άνθρωπος γνώριζε τις εκπαιδευτικές ...καινοτομίες που προωθεί το ευρωπαϊκό κεφάλαιο και σαν γνήσιος εκπρόσωπος της νέας τάξης, έσπευσε να τις διακηρύξει.

Διαποτισμένη από τις νέες αυτές ιδέες περί περιφερειακής πολιτικής, είναι και η εγκύκλιος που έχει ήδη αποστείλει το υπουργείο Οικονομίας προς διάφορες υπηρεσίες με τίτλο «Για την κατάρτιση του εθνικού στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης 2007 - 2013». Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η εγκύκλιος στάλθηκε στις αρχές Ιούνη, λίγο πριν από τις ευρωεκλογές.

Από την εισαγωγή ακόμα, ο αναγνώστης μπαίνει στο νέο πνεύμα και διαπιστώνει την αλλαγή πλεύσης στην περιφερειακή πολιτική. Ετσι διαβάζουμε ότι «ο στρατηγικός στόχος της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης με κοινωνική συνοχή μπορεί να επιτευχθεί με την προώθηση μιας ανταγωνιστικής και δυναμικής οικονομίας, βασισμένης στη γνώση, που να οδηγεί στην πλήρη απασχόληση με τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας». Πρόκειται για απόσπασμα παρμένο από την απόφαση της Συνόδου της Λισαβόνας...

Αλλά και στην παράγραφο «βασικές αναπτυξιακές επιλογές», το κριτήριο της ανταγωνιστικότητας κυριαρχεί. Ετσι διαβάζουμε: «Η ελληνική οικονομία, στα πλαίσια της παγκόσμιας αγοράς, εισέρχεται σε μια νέα φάση ανάπτυξης που καθορίζεται από την πορεία της ανταγωνιστικότητας». Και παρακάτω «στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη καθορίζονται και οι πολιτικές επιλογές:

• Ενίσχυση της Παιδείας και της εκπαίδευσης με έμφαση στην ταχεία προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος κατάρτισης, όπως απαιτούν οι εξελίξεις της κοινωνίας και η οικονομία της γνώσης, προκειμένου να δοθούν ίδιες ευκαιρίες και πρόσβαση στην «ευρεία - ολοκληρωμένη» γνώση.
• Ενίσχυση της έρευνας, της ανάπτυξης και της παραγωγής καινοτομίας στη χώρα, και ενθάρρυνση της ενεργότερης συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα σ' αυτές.
• Βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταπόκρισης των επιχειρήσεων στις ευκαιρίες και τις εξελίξεις του διεθνούς ανταγωνισμού.
• Ενίσχυση της συμπληρωματικότητας παθητικών και ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και συνυπολογισμός της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής στο ρόλο των πολιτικών για την ανταγωνιστικότητα (ξεκάθαρα λένε ότι οι περίφημες πολιτικές συνοχής θα πρέπει να υπηρετούν την ανταγωνιστικότητα).

Οι «βασικές αναπτυξιακές επιλογές» αποκαλύπτουν πλήρως το ενδιαφέρον για ανατροπές στο εκπαιδευτικό σύστημα και από την άποψη αυτή η διατήρηση στην επικαιρότητα θεμάτων όπως τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, η αναγνώριση των Επαγγελματικών Σχολών σαν ισότιμων με τα Πανεπιστήμια, κάθε άλλο παρά τυχαία είναι.

Αλλά και στο υποκεφάλαιο «βασικά ερωτήματα προς την αναπτυξιακή στρατηγική και την πολιτική εφαρμογή της», όπου εξειδικεύεται ο όρος «κοινωνική συνοχή» το στοιχείο της εκπαίδευσης είναι κυρίαρχο. Ετσι ο όρος «κοινωνική συνοχή» σημαίνει:

• Τρόποι βελτίωσης της ποιότητας της απερχόμενης εκπαίδευσης και της συνεχούς αναβάθμισης των γνώσεων και των ικανοτήτων του διδακτικού προσωπικού σε όλες τις βαθμίδες.
• Προσανατολισμός των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στις απαιτήσεις της κοινωνίας της γνώσης, της τεχνολογίας και της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της ανάπτυξης γνωστικών αντικειμένων για την παρακολούθηση και διαμόρφωση της εξέλιξης των νέων τεχνολογιών.

Από την πιο πάνω παράθεση προκύπτει ότι οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για την κοινωνική συνοχή, αλλά για την εκπαίδευση απασχολήσιμων όλων των ηλικιών, προετοιμασία εργατικών δυνάμεων, αναλώσιμων από το κεφάλαιο.

Οσο για τον αγροτικό τομέα, τον έχουν ξεγραμμένο. Ετσι στην αναφορά που γίνεται για τη βελτίωση της παραγωγικότητας, υπάρχει παράγραφος, η οποία αναφέρει «εξεύρεση και τρόποι ανάδειξης συγκριτικών περιφερειακών και τοπικών πλεονεκτημάτων για τη μείωση των διαρθρωτικών αδυναμιών, λαμβάνοντας υπόψη τη συντελούμενη αναδιάρθρωση του αγροτικού τομέα». Ερμηνεύοντας την «τεχνοκρατική» γλώσσα των συντακτών, διαπιστώνουμε ότι ο αγροτικός τομέας εμφανίζεται σαν ...διαρθρωτική αδυναμία, ο οποίος βέβαια βρίσκεται σε διαδικασία ...αναδιάρθρωσης, δηλαδή συρρίκνωσης. Αυτό λένε ωμά και κυνικά. Και επειδή από τη διαδικασία αναδιάρθρωσης, πετάγονται στο δρόμο ξεκληρισμένοι αγρότες, άρα άνεργοι, θα πρέπει να αναζητηθούν ...περιφερειακά και τοπικά πλεονεκτήματα, δουλιές του ποδαριού δηλαδή, για να μην ξεσηκωθούν... Ας μάθουν οι αγρότες τι τους επιφυλάσσει η νέα κυβέρνηση, την οποία στήριξαν και ψήφισαν, για να γλιτώσουν από το ΠΑΣΟΚ - τέτοιες αυταπάτες είχαν - και ας πράξουν ανάλογα...