Γρηγοριάδης Κώστας |
Συχνά ακούμε και διαβάζουμε για τον κύκλο του νερού. Τι ακριβώς συμβαίνει στη φύση; Τα νερά του πλανήτη συμμετέχουν σε μια συνεχή διαδικασία που ονομάζεται υδρολογικός κύκλος. Τα επιφανειακά νερά, εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας εξατμίζονται, σχηματίζοντας υδρατμούς στην ατμόσφαιρα. Οταν ο αέρας ψυχτεί, οι υδρατμοί πέφτουν στη γη με τη μορφή της βροχής, του χιονιού ή σαν χαλάζι. Κάποια ποσότητα της βροχής θα παραμείνει στην επιφάνεια της γης και θα εξατμιστεί ξανά, ένα ποσοστό θα εισχωρήσει στο έδαφος, σχηματίζοντας τα υπόγεια νερά και ένα ποσοστό, ανάλογα με τις κλίσεις και το είδος του εδάφους, θα καταλήξει στα κοντινότερα ποτάμια, τις λίμνες ή τη θάλασσα. Στη διαδρομή αυτή παρασύρει διάφορα υλικά και συμβάλλει στη διάβρωση του εδάφους, αν η ταχύτητά του είναι μεγάλη. Αν υπάρχουν δασικές εκτάσεις θα καθυστερήσουν την ταχύτητά του και θα απορροφήσουν ένα μέρος της ποσότητας του βρόχινου νερού.
Δύο είναι οι σημαντικότερες ιδιότητες του νερού. Πρώτη, η δυνατότητά του να διαλύει πολλά είδη ουσιών, ακόμα και βιομηχανικά λύματα. Η δεύτερη, σχετίζεται με την αποθήκευση θερμότητας. Ουσιαστικά είναι ένας διαμορφωτής της θερμοκρασίας. Σε περιοχές που υπάρχει θάλασσα ή μεγάλες λίμνες, το νερό δεν επιτρέπει μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας, σε αντίθεση με περιοχές όπου δεν υπάρχει μεγάλη μάζα νερού. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ωκεανών και των ερήμων. Στον Ατλαντικό λ.χ. η μεγαλύτερη θερμοκρασία τους καλοκαιρινούς μήνες δεν ξεπερνά τους 20 βαθμούς Κελσίου και η χαμηλότερη τους 4. Στην έρημο της Νεβάδα, αντίθετα, η θερμοκρασία τη μέρα μπορεί να φτάσει και τους 60 βαθμούς και το βράδυ πέφτει κάτω από τους 0 βαθμούς. Αυτή η ιδιότητα του νερού είναι και ο βασικός λόγος για την ύπαρξη μεσογειακού και ηπειρωτικού κλίματος. Τα νερά των ποταμών παραμένουν από 15 - 20 μέρες το πολύ. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ότι σε μια πιθανή ρύπανσή τους να μην υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις. Η γρήγορη μετακίνηση του νερού μεταφέρει τους ρύπους μακριά. Λειτουργούν παράλληλα φυσικές διαδικασίες που αποικοδομούν τους ρύπους. Βέβαια, η ρύπανση δεν μπορεί να είναι επαναλαμβανόμενη και εξαρτάται από την τοξικότητα των ρύπων για να λειτουργήσει με επιτυχία ο μηχανισμός αυτός.
Τα νερά της βροχής σχηματίζουν τους υπόγειους υδροφορείς, από τους οποίους εξασφαλίζουμε νερό για διάφορες χρήσεις. Οταν το νερό εισέλθει στο έδαφος, θα σταματήσει στο σημείο που θα συναντήσει γεωλογικά στρώματα που δεν μπορεί να διαπεράσει. Τα νερά παραμένουν στους υπόγειους ταμιευτήρες δεκάδες χρόνια. Αρκεί η άντλησή τους να μην ξεπερνά το χρόνο που απαιτείται για το σχηματισμό τους. Τα διαφορετικά στρώματα του εδάφους που διαπερνά το νερό της βροχής, για να καταλήξει στους υπόγειους ταμιευτήρες, λειτουργούν σαν φίλτρα καθαρισμού του. Μικροοργανισμοί και επικίνδυνες ουσίες κατακρατούνται σε μεγάλο βαθμό. Εκτός αν πρόκειται για ορισμένες τοξικές ουσίες που διαλύονται στο νερό και καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα. Στην περίπτωση αυτή, το νερό είναι μη πόσιμο και χρειάζεται ειδική επεξεργασία για να χρησιμοποιηθεί.
(Συνεχίζεται)