Στην Ελλάδα της βαθιάς καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης ακούγεται παράταιρη η συζήτηση για θέματα που αφορούν την ευρεία εξάπλωση της χρήσης ρομπότ στην παραγωγή. Οταν, όμως, τελικά η οικονομία περάσει σε φάση - έστω αναιμικής - ανάπτυξης, πάνω στα ερείπια των εργατικών δικαιωμάτων, δεν θα αργήσει να ενσκήψει μια νέα επίθεση με στόχο το καπιταλιστικό κέρδος και θύμα την εργατική τάξη. Θα αφορά κι εκείνους που δουλεύουν στη μεταποίηση, αλλά και και εκείνους που δουλεύουν στις υπηρεσίες και το εμπόριο: Η αδυσώπητη επέλαση των ρομπότ σε μαζική κλίμακα σε συνθήκες καπιταλισμού, είτε με την παραδοσιακή βιομηχανική μορφή των ρομποτικών βραχιόνων, είτε με την ανθρωπόμορφη, είτε με τη «μορφή»...

Η Διεθνής Ομοσπονδία Ρομποτικής (IFR), σύνδεσμος βιομηχανιών και οργανισμών που αναπτύσσουν και προωθούν ρομποτικά συστήματα, παρουσιάζει μόνο τις θετικές πλευρές από την εισαγωγή ρομπότ στην παραγωγή, φτάνοντας μάλιστα να υποστηρίζει ότι «τα ρομπότ δημιουργούν θέσεις εργασίας»! Μιλάει για ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας «υψηλής ποιότητας», που θα δημιουργηθούν εξαιτίας της περαιτέρω εισαγωγής ρομπότ στην παραγωγή, χωρίς να αναφερθεί στις θέσεις εργασίας «χαμηλής ποιότητας» που θα χαθούν. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, στην έρευνα με θέμα «Το μέλλον της εργασίας» που διεξήγαγε, ήταν λίγο πιο σαφές: Εως το έτος 2020, από την εισαγωγή ρομπότ στη μεταποίηση και στις υπηρεσίες, θα...

Η λέξη ρομπότ προέρχεται από τη σλαβική λέξη για την εργασία (ρομπότα). Καθιερώθηκε από τον θεατρικό συγγραφέα Κάρελ Τσάπεκ στο έργο του «R.U.R.» (Rossum's Universal Robots) το 1920. Γενικά ρομπότ ονομάζεται οποιαδήποτε μηχανική συσκευή που μπορεί να υποκαταστήσει τον άνθρωπο σε διάφορες εργασίες, λειτουργώντας είτε κάτω από τον απευθείας έλεγχό του, ή αυτόνομα υπό τον έλεγχο λογισμικού. Τα ρομπότ μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται σε εργασίες που είναι δύσκολες, επικίνδυνες, ή αδύνατο να πραγματοποιηθούν από άνθρωπο και βέβαια σε επαναλαμβανόμενες εργασίες ακριβείας στις αλυσίδες παραγωγής. Η συνήθης εικόνα των ρομπότ είναι είτε αυτή των ρομποτικών βραχιόνων στα εργοστάσια (π.χ. συναρμολόγησης...

Αυξάνονται τα άρθρα και οι ειδήσεις για τις συνέπειες στους εργαζόμενους από την εφαρμογή στην παραγωγική διαδικασία και στην οικονομία γενικότερα των νέων τεχνολογιών, με πρώτη απ' όλες τις συνέπειες την ανεργία. Οι εφαρμογές νέων τεχνολογιών σε πολλούς τομείς της καπιταλιστικής οικονομίας αυξάνουν στο έπακρο την παραγωγικότητα της εργασίας, άρα και τους τζίρους και τα κέρδη. Οι καπιταλιστές, εξασφαλίζοντας άνοδο της παραγωγικότητας, αντί να μειώνουν τον ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, μειώνουν το εργατικό δυναμικό τους. Ο ένας λόγος είναι η μείωση της δαπάνης κεφαλαίου για μισθούς. Αυτό αυξάνει περισσότερο ακόμη τα κέρδη τους, έχοντας ήδη εξασφαλίσει στα πλαίσια του κλαδικού ανταγωνισμού να...

Οι υπολογιστές προκάλεσαν μεγάλο ενθουσιασμό τη δεκαετία του 1950, όταν άρχισαν να νικούν τους ανθρώπους στην ντάμα και να αποδεικνύουν μαθηματικά θεωρήματα. Τη δεκαετία του 1960 φούντωσε η ελπίδα ότι οι επιστήμονες σύντομα θα μπορούν να προσομοιώσουν τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου σε ηλεκτρονικά κυκλώματα και λογισμικό και ότι η «τεχνητή νοημοσύνη» σύντομα θα έφτανε τις ανθρώπινες επιδόσεις σε όλους τους τομείς. Το γιατί ήταν επιθυμητό να μην παραμείνει εργαλείο προέκτασης των νοητικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, αλλά να φτάσει τις ανθρώπινες επιδόσεις σε όλους τους τομείς, πέρα από τον εντυπωσιασμό που οπωσδήποτε προκαλεί αυτή η στόχευση, είναι υπόθεση μιας άλλης συζήτησης και η...

Είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς την υποψία ότι η δημιουργία μηχανών που θα είναι πιο έξυπνες από τον άνθρωπο ίσως αποτελέσει πρόβλημα. Αν οι γορίλες είχαν εφεύρει τους ανθρώπους στο μακρινό παρελθόν, σήμερα που είναι υπό εξαφάνιση, σίγουρα θα προτιμούσαν να μην το είχαν κάνει... Η αδιαφορία και η υποτίμηση του ζητήματος δεν είναι αντίθεση στο - λαθεμένο φυσικά - λουδιτισμό ορισμένων, αλλά ισοδυναμεί με απρονοησία και απερισκεψία, όταν το πρόβλημα έχει ήδη γίνει ορατό στον ορίζοντα. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), εδώ και μια δεκαετία δεν είναι πια θέμα της επιστημονικής φαντασίας. Η πραγματοποίησή της σε επιμέρους τομείς μετά το πέρασμα στην τεχνική της βαθιάς μηχανικής μάθησης, είχε ως...

Σε ρεπορτάζ των «New York Times» που αναπαράχθηκε σε όλο σχεδόν τον ελληνικό αστικό Tύπο, αναφέρονταν τα εξής: «...στο Πίτσμπουργκ, η πόλη μιλούσε με ενθουσιασμό για τον πρώτο στόλο ταξί χωρίς οδηγό τον οποίο θα εμφανίσει η Uber. Οι πολιτικοί ήταν ενθουσιασμένοι που οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας της Silicon Valley προσλαμβάνουν ακριβοπληρωμένους εργαζομένους και επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στη δυτική Πενσιλβάνια. Δεν ήταν εξίσου ενθουσιασμένοι οι οδηγοί ταξί για το γεγονός ότι θα πάρουν τις δουλειές τους τα ρομπότ. Η πόλη του Πίτσμπουργκ έχει, όπως και η υπόλοιπη χώρα, εξελιχθεί κυρίως σε οικονομία των υπηρεσιών. Ποσοστό άνω του 80% των θέσεων εργασίας της πόλης ανήκει στον...

Το 1950, ο Αλαν Τούρινγκ διατύπωσε ένα νοητικό πείραμα, που από τότε θεωρείται ως ο τελικός έλεγχος, το υπέρτατο τεστ για την τεχνητή νοημοσύνη. Το αποκάλεσε «παιχνίδι μίμησης», αλλά οι περισσότεροι το γνωρίζουν ως τεστ Τούρινγκ. Προβλέποντας αυτά που σήμερα ονομάζουμε chat bots - προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών που εμφανίζονται στο διαδίκτυο ως άνθρωποι - ο Τούρινγκ φαντάστηκε ένα διαγωνισμό, στον οποίο μια μηχανή προσπαθεί να εξαπατήσει τον άνθρωπο που συνδιαλέγεται μαζί της (απομακρυσμένα μέσω υπολογιστή), ότι τάχα είναι και αυτή άνθρωπος, απαντώντας σε ερωτήσεις για την ποίηση, ή κάνοντας επίτηδες λάθος σε αριθμητικές πράξεις. Σήμερα, ο έλεγχος Τούρινγκ είναι το μέτρο για το αν ένα...

Ο HAL-9000, ο νοήμων υπολογιστής της ταινίας «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος», προσφέρει μια δυσοίωνη ματιά σε ένα μέλλον, όπου μηχανές που διαθέτουν τεχνητή νοημοσύνη απορρίπτουν την ανθρώπινη κυριαρχία. Αφού παίρνει τον έλεγχο του διαστημοπλοίου και σκοτώνει τους περισσότερους από το πλήρωμα, ο HAL απαντά στην εντολή να ανοίξει τη θύρα εισόδου στο διαστημόπλοιο, που δίνει ο μόνος επιζών αστροναύτης καθώς επιστρέφει μετά από διαστημικό περίπατο, λέγοντας με απαλή φωνή: «Λυπάμαι Ντέιβ, αλλά φοβάμαι ότι δεν μπορώ να το κάνω αυτό». Σε ένα πρόσφατο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας με τίτλο «Ex Machina» («από μηχανής» [...θεός] στα λατινικά), το θηλυκό ανθρωποειδές ρομπότ Εϊβα ξεγελά έναν νεαρό...

Τα οχήματα «χωρίς οδηγό» θα εμφανιστούν και σχετικά σύντομα, αλλά όχι πλήρως αυτοματοποιημένα, όπως αφήνεται συχνά να εννοηθεί από ειδήσεις και ανακοινώσεις των εταιρειών. Θα έρθουν γιατί δίνουν συγκριτικό πλεονέκτημα στην αγορά στις εταιρείες, που θα τα αναπτύξουν πρώτες. Θα έρθουν γιατί περιορίζουν το κόστος μεταφοράς προϊόντων και εργαζομένων, μειώνοντας τα αναγκαία καύσιμα και ...άλλα έξοδα που σχετίζονται με την οδήγηση. Το «μάρμαρο» βέβαια στον καπιταλισμό θα το πληρώσουν εργαζόμενοι του τομέα των μεταφορών, επαγγελματίες οδηγοί, που θα γίνουν περιττοί σε ορισμένες περιπτώσεις. Ομως, η πλήρης αυτοματοποίηση της οδήγησης φαίνεται να απέχει ακόμα δεκαετίες. Το μεταβαλλόμενο είδος και...

Αν κάποιος σας έδειχνε ένα γράμμα κάποιου άγνωστου σε σας αλφαβήτου και σας ζητούσε να το αντιγράψετε σε ένα χαρτί, το πιθανότερο είναι ότι θα το κάνατε με ευκολία. Ενας υπολογιστής, όμως, θα αντιμετώπιζε μεγάλη δυσκολία (σ.σ. δεν αναφερόμαστε σε φωτογραφική αναπαραγωγή του γράμματος), ακόμη κι αν ήταν εξοπλισμένος με την τελευταία λέξη των αλγορίθμων βαθιάς μηχανικής μάθησης, όπως αυτοί που χρησιμοποιεί γνωστή μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο για την αυτόματη ταξινόμηση των φωτογραφιών. Αυτά τα συστήματα βαθιάς μηχανικής μάθησης απαιτούν εκπαίδευση με μεγάλα σύνολα δεδομένων ακόμη και για να κάνουν στοιχειώδεις διακρίσεις μεταξύ των φωτογραφιών. Κάτι τέτοιο δεν είναι πρόβλημα για μηχανές...

Μετά την πρώτη νίκη μιας μηχανής στις 31 Γενάρη του 2017 απέναντι στους καλύτερους ανθρώπους παίχτες του πόκερ, βελτιωμένη έκδοση αυτής της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) κέρδισε πριν λίγες μέρες 290.000 δολάρια από 6 ανθρώπους συμπαίχτες της. Το πόκερ είναι ένα παιχνίδι, όπου δεν είναι δυνατή ακριβής αντίληψη και περιγραφή της κατάστασης με βάση τη θέση των πιονιών, όπως συμβαίνει στο σκάκι, την ντάμα ή το κινέζικο γκο (όπου επίσης έχουν ηττηθεί οι πρωταθλητές από άλλες ΤΝ). Είναι παιχνίδι «ατελούς πληροφορίας», όπου ο ένας αντίπαλος δεν ξέρει τι κρύβει ο άλλος και οι μπλόφες αποτελούν συστατικό στοιχείο. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι η μπλόφα είναι καθαρά ανθρώπινη συμπεριφορά, αλλά...

Αν κάποιος περάσει αρκετό χρόνο με παιδιά, πιθανώς θα αναρωτηθεί πώς είναι δυνατό τα νεαρά άτομα του ανθρώπινου είδους να μαθαίνουν τόσο γρήγορα. Πεντάχρονα παιδιά μαθαίνουν για τα φυτά, τα ζώα, τα ρολόγια, ακόμη και για τους δεινόσαυρους και τα διαστημόπλοια. Επιπλέον, μπορούν να καταλάβουν τι θέλουν οι άλλοι άνθρωποι, πώς σκέφτονται και πώς νιώθουν. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτήν τη γνώση για να κατηγοριοποιήσουν ό,τι βλέπουν και ό,τι ακούν και να κάνουν προβλέψεις. Σε θεμελιώδες επίπεδο, εκείνο που λαμβάνουν ως πληροφορίες, είναι τα φωτόνια που χτυπούν στον αμφιβληστροειδή τους και οι αναταράξεις του αέρα που φτάνουν στα τύμπανα των αυτιών τους. Βεβαίως, η ανθρώπινη νοημοσύνη δεν...

Σε αυτήν τη στήλη πριν από τρεις μήνες (http://www.rizospastis.gr/story.do?id=9489242) γράφαμε για την έκκληση προς τον ΟΗΕ 116 ειδικών σε θέματα ρομποτικής, ώστε να ασχοληθεί με το ζήτημα των εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), επειδή «μόλις ανοίξει το κουτί της Πανδώρας θα είναι δύσκολο να κλείσει». Επισημαίναμε, επίσης, ότι «ερευνητές θυγατρικής της "Google" αναζητούν τρόπους, ώστε η μάθηση που ενσωματώνεται σε ένα νευρωνικό δίκτυο να μη χάνεται, όταν το ίδιο δίκτυο εκπαιδεύεται σε νέο γνωστικό αντικείμενο, διακηρύσσοντας καθαρά ως απώτερο στόχο την κατασκευή μηχανών με Τεχνητή Γενική Νοημοσύνη (ΤΓΝ), που θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν τον άνθρωπο σε ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων του»....

Η έρευνα γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) παρουσιάζει ραγδαία πρόοδο τα τελευταία χρόνια, βασισμένη στην αυξημένη υπολογιστική ισχύ, λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης στον τομέα των ημιαγωγών, της αυξημένης συγκέντρωσης δεδομένων εύκολα προσβάσιμων, μέσω του διαδικτύου και της βελτίωσης των μοντέλων ΤΝ, ενσωματώνοντας νέες τεχνικές και μεθόδους. Δεν λείπουν ούτε και σήμερα αυτοί που επικεντρώνουν στις αδυναμίες της ΤΝ απέναντι στην ανθρώπινη νοημοσύνη, τονίζοντας ότι ακόμη απέχει πολύ από το να την πλησιάσει, ή επικεντρώνουν στην (επίσης προφανή και αναμενόμενη με δεδομένη τη μη βιολογική της βάση) διαφορετικότητα της ΤΝ από την ανθρώπινη νοημοσύνη. Ωστόσο, δύσκολα μπορεί να αγνοήσει...

Το ChatGPT είναι ένας Παραγωγικός Προεκπαιδευμένος Μετασχηματιστής (Generative Pre-trained Transformer), ένα διαλογικό γλωσσικό μοντέλο Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), που κατασκεύασε η «OpenAI» με χρηματοδότηση δισεκατομμυρίων από τη «Microsoft» (περισσότερα για το τι είναι το ChatGPT και πώς δουλεύει στο πρώτο μέρος του δημοσιεύματος στο προηγούμενο σαββατοκυριακάτικο φύλλο του «Ριζοσπάστη»: http://www.rizospastis.gr/story.do?id=12004062). Το ChatGPT δηλώνει ότι ως γλωσσικό μοντέλο δεν έχει προσωπικές απόψεις, συναισθήματα ή πιστεύω και πως είναι ουδέτερο και αμερόληπτο, με μόνο στόχο να δίνει ακριβείς και επί του θέματος πληροφορίες. Ωστόσο, επειδή έχει εκπαιδευτεί με υλικό που απηχεί τις...

Οταν πριν λίγες μέρες η «Google» έκανε μια επίδειξη του Bard, του chatbot (διαλογικού γλωσσικού μοντέλου Τεχνητής Νοημοσύνης) που θα ενσωματώσει προσεχώς στη δική της μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο, εκτέθηκε σοβαρά, καθώς η απάντηση του Bard περιείχε ένα γνωσιακό λάθος για τα επιτεύγματα του νέου διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb. Ομως ό,τι ακολούθησε, με την ενσωμάτωση του ChatGPT της «OpenAI» στο Bing, τη μηχανή αναζήτησης της «Microsoft», που ήδη βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία, δεν συγκρίνεται με το λάθος του Bard. Η «Microsoft», στην προσπάθειά της να κερδίσει μερίδιο από την κυρίαρχη σήμερα μηχανή αναζήτησης Google (και κατά συνέπεια αντίστοιχο διαφημιστικό μερίδιο), ίσως...