Ούτε επαρκείς αποζημιώσεις, ούτε έργα. Τίποτα από τα δύο δεν υπήρξε μέχρι σήμερα, για τους κατοίκους και τους μικρομεσαίους επαγγελματίες στο Ζεφύρι Αττικής, οι οποίοι το Μάρτη του 1998 είδαν περιουσίες να καταστρέφονται μέσα σε λίγες ώρες. Κι όλα αυτά, πεντέμισι χρόνια μετά τις προσπάθειες των αρμοδίων να πείσουν για την αποτελεσματικότητα και τη συνέπεια των μηχανισμών πρόνοιας της πολιτείας, και σχεδόν δέκα χρόνια ύστερα από τις «μεγαλόπνοες εξαγγελίες» του τότε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτη (που είχαν συνοδεύσει τις καταστροφικές πλημμύρες του 1994), εξαγγελίες που ο υπουργός άρχισε να ...φιλοτεχνεί με περίσσιο υποκριτικό ταλέντο, ήδη, από το Φλεβάρη του 1994! Οταν, δηλαδή, δεσμευόταν ότι θα δοθούν 3,5 δισ. δρχ. για αντιπλημμυρικά έργα στους Δήμους Ανω Λιοσίων και Ζεφυρίου.

Οπως διαπίστωσε ο «Ρ» μετά από επίσκεψη στο τμήμα της περιοχής Λίμνη, που βρίσκεται στα σύνορα των δύο δήμων, σήμερα, το συγκεκριμένο σημείο παραμένει γεμάτο αυθαίρετα κτίσματα και μπάζα που αδειάζουν όσοι κτίζουν. Οσο για το αντιπλημμυρικό έργο που διεξάγεται στο ρέμα της Σκατέας και έχει ξεκινήσει από το 1998 (!), το μόνο που εξασφαλίζει στους κατοίκους είναι μόνιμες εστίες μόλυνσης, αφού, ενώ βρισκόμαστε ήδη στα μέσα φθινοπώρου, το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί. Το αποτέλεσμα είναι μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί ανά πάσα στιγμή. Με την πρώτη καταιγίδα, ο χείμαρρος, που, ως συνήθως, κατεβαίνει από την Πάρνηθα, επιφυλάσσει αναμφισβήτητα νέους «υδάτινους» εφιάλτες στους κατοίκους.

«Ούτε μία δραχμή» δεν πήρε ο Φώτης Ραφτέλης, ιδιοκτήτης ξυλουργείου στο Ζεφύρι, ο οποίος, το Μάρτη του 1998, μετρούσε μεγάλες ζημιές σε μηχανήματα, έπιπλα και πρώτες ύλες. Οπως εξήγησε στο «Ρ», η επιτροπή της Νομαρχίας είχε καταγράψει για τη βιοτεχνία του ζημιά ύψους 30 εκατ. δρχ!

Ανάλογη ήταν η «υποστήριξη» που προσέφερε το κράτος και στον Βαγγέλη Θεοδώρου, ιδιοκτήτη βιοτεχνίας υποδημάτων. Οταν το ισόγειο κατάστημά του πλημμύρισε, προκλήθηκαν ζημιές σε δέρματα και μηχανήματα ύψους δύο με τρία εκατ. δρχ. Εκτός από τις 200.000 δρχ. που έδωσε ο δήμος, δεν πήρε όχι μόνο την αποζημίωση που προβλεπόταν για τους μικροεπαγγελματίες, αλλά ούτε και κανένα δάνειο. «Ακούμε "υποσχέσεις", αλλά τη ζημιά την πληρώνουμε εμείς...», σχολίασε η συγγενής και συνάδελφός του, Γεωργία Θεοδώρου, με ζημιά 1,5 εκατ. δρχ. στη δική της επιχείρηση, εμφανώς αγανακτισμένη από την έλλειψη στήριξης της πολιτείας.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι, όταν το 1998 η δημοτική αρχή του Ζεφυρίου πήρε απόφαση να καταβάλει άμεσα 400.000 δρχ. σε κάθε πληγέντα, συνάντησε εμπόδια από την κυβέρνηση. Με εντολή τότε του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, το Δημόσιο Ταμείο των Αγίων Αναργύρων σταμάτησε τις πληρωμές ενταλμάτων του δήμου, με αποτέλεσμα να μην μπορεί καν να λειτουργήσει και να καλύψει ακόμα και τα τρέχοντα έξοδα.

«Σε κάθε πλημμύρα αναδεικνύεται η αναλγησία των κυβερνητικών πολιτικών όλων των τελευταίων χρόνων, που στήριξαν το κέρδος των λίγων σε βάρος του κοινωνικού συμφέροντος των εργαζομένων».

Αυτό τονίζει στο «Ρ» ο Σταύρος Βαρουτσής, επικεφαλής του Τμήματος Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Περιβάλλοντος της ΚΕ του ΚΚΕ. «Αποτελούν προσβολή - συνεχίζει - στη νοημοσύνη του λαού οι τυπικά επαναλαμβανόμενες δηλώσεις, που προσφέρει η κυβέρνηση μετά από κάθε καταστροφή, για προγραμματισμό ή κατασκευή έργων για αντιμετώπιση των καταστροφών. Οταν την ίδια στιγμή, με την πολιτική της, προωθεί την αλόγιστη επέκταση των πόλεων προς όφελος των κερδοσκόπων γης, χωρίς εξασφάλιση των αναγκαίων έργων υποδομής. Οταν επιτρέπει και νομιμοποιεί την καταπάτηση και κάλυψη των ρεμάτων, το χτίσιμο σ' αυτά. Οταν νομιμοποιεί την αυθαίρετη δόμηση και έχει βάλει στο χρονοντούλαπο την προστασία και ανάπτυξη του δασικού πλούτου. Οταν εξαιρεί από την αναδάσωση τεράστιες καμένες εκτάσεις, δεν προστατεύει τους δημόσιους χώρους, αλλά τους χαρίζει σε ιδιώτες για τσιμεντοποίηση και κερδοσκοπία».

Ο Στ. Βαρουτσής υπογραμμίζει ακόμα: «Οι δεσμεύσεις έχουν χάσει κάθε έννοια, αφού τα αντιπλημμυρικά έργα είναι μηδαμινά, σε σχέση με τα απαιτούμενα, είναι αποσπασματικά, δεν εντάσσονται σε ένα ενιαίο δεσμευτικό πρόγραμμα μακροχρόνιου ορίζοντα. Κατασκευάζονται με προδιαγραφές που δεν πληρούν τις ανάγκες, αλλά τα κέρδη των εργολάβων. Συνολικότερα, οι δημόσιες επενδύσεις κατευθύνονται σε έργα, που εξυπηρετούν τις πολυεθνικές και όχι τις πραγματικές ανάγκες».

«Οι καταστροφές - λέει, τέλος, ο Στ. Βαρουτσής - αθροιστικά είναι πολλαπλάσιες από τις πραγματικές δαπάνες για την αντιπλημμυρική προστασία. Το ανθρώπινο δυναμικό και ο τεχνικός εξοπλισμός στους αρμόδιους φορείς και οργανισμούς είναι ελάχιστος, ενώ το κράτος αποποιείται των ευθυνών του και το κόστος ασφάλισης μεταφέρεται σε ιδιώτες από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες».

Πλημμυροπαθείς μιλούν με τη συντάκτρια του «Ρ».

Η επιχείρηση υπέστη ζημιές σε όλες τις πλημμύρες, όπως αναφέρει η Αργυρώ Σταύρου - Κορρέ, που υπογράμμισε στο «Ρ» πως όλες οι Επιτροπές κατέγραψαν ολική καταστροφή (σ.σ. το σχετικό πόρισμα είναι στη διάθεση της εφημερίδας). Μόνο για τις ζημιές από την πλημμύρα του Σεπτέμβρη του 2002, οι μηχανικοί της Νομαρχίας κατέγραψαν ζημιά σε εμπορεύματα και φορτηγό αυτοκίνητο 22.688 ευρώ (7.730.936 δρχ.), από τα οποία η επιχείρηση δεν πήρε τίποτα!

Οπως εξηγεί στο «Ρ» ο διευθυντής του ΕΟΜΜΕΧ (φορέας αρμόδιος για την καταβολή των αποζημιώσεων στις επιχειρήσεις) Α. Τσουφάκης, μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί η απαραίτητη κοινή υπουργική απόφαση από τα υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και ΠΕΧΩΔΕ. Υπάλληλος του ΠΕΧΩΔΕ απάντησε στο «Ρ» πως τέτοια ΚΥΑ δεν πρόκειται να εκδοθεί, γιατί δεν εκτιμάται ότι υπήρξαν ζημιές...

Στέλεχος του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών απάντησε ότι δεν αναμένεται τέτοια απόφαση, προσθέτοντας ταυτόχρονα πως δεν υπάρχει καμία διάταξη που να ρυθμίζει την καταβολή του 70% της ζημιάς σε επιχειρήσεις με τη μορφή άτοκου δανείου. Ιδού λοιπόν, ανάγλυφη όχι μόνο η γραφειοκρατία αλλά κυρίως η κοροϊδία με την οποία η κυβέρνηση απαντά στους πλημμυροπαθείς!

Με την πρώτη δυνατή βροχή ο Κηφισός είναι έτοιμος να ξαναπλημμυρίσει...

Οταν το περσινό καλοκαίρι, εκατοντάδες πολίτες των περιοχών γύρω από τον Κηφισό έβλεπαν την περιουσία τους να γίνεται νερό και λάσπη, ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλά: «Επιτροπές της Νομαρχίας και του ΠΕΧΩΔΕ εργάζονταν πυρετωδώς για την καταγραφή των ζημιών...», «Ο πρωθυπουργός εξήγγειλε...», «Ο υπουργός υποσχέθηκε...». Μέχρι εκεί όμως. Οταν οι κυβερνητικές εξαγγελίες «στερεύουν» και τα φώτα της δημοσιότητας αποσύρονται, ξεκινά η υποκρισία και ο εμπαιγμός.

Τα στοιχεία που αποκαλύπτει σήμερα ο «Ρ» αποδεικνύουν ότι οι κυβερνητικές εξαγγελίες για αποζημιώσεις των ζημιών, σε σπίτια, βιοτεχνίες και μικροεπιχειρήσεις που βρίσκονται κατά μήκος του Κηφισού, αλλά και η χορήγηση άτοκων δανείων, έμειναν απλά υποσχέσεις. Μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία υπουργική απόφαση που να προβλέπει τη χορήγηση τέτοιων δανείων σε δικαιούχους πλημμυροπαθείς. Στέλεχος του ΠΕΧΩΔΕ είπε στο «Ρ» ότι «δεν υπάρχουν διατάξεις» περί δανείων..!

Δεκατέσσερις μήνες μετά την τελευταία περσινή καλοκαιρινή πλημμύρα (αρχές Σεπτέμβρη) μόνο το 27,3% των πλημμυροπαθών, που δέχτηκαν τις επιτροπές καταγραφής των ζημιών, έχουν αποζημιωθεί.

...και να προκαλέσει ξανά - με ευθύνη της κυβέρνησης - τεράστιες καταστροφές

Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις περιοχές γύρω από τον Κηφισό, όπου καταγράφηκαν και οι μεγαλύτερες ζημιές:

• Στο Μοσχάτο κατατέθηκαν 1.148 αιτήσεις για καταγραφή ζημιών, αλλά μόνο 313 (27,2%) αιτήσεις για έκδοση άδειας επισκευής, από τις οποίες εγκρίθηκαν οι 300 (26,1%).
• Στο Ρέντη, από τις 668 αιτήσεις για αυτοψία, μόνο οι 124 (18,5%) περιπτώσεις έφτασαν μέχρι την κατάθεση αίτησης για αποζημίωση, ενώ εγκρίθηκαν οι 121 (18,1%).
• Στο 3ο Δημοτικό Διαμέρισμα Πειραιά (όπου ανήκει το Ν. Φάληρο), ενώ έγιναν 573 αιτήσεις για αυτοψία, εκδόθηκαν μόνο 8 εγκρίσεις επισκευής κι αυτές μόνο για την πλημμύρα της 18ης Αυγούστου.

Ο «Ρ» απευθύνθηκε στα αρμόδια υπουργεία Οικονομίας και ΠΕΧΩΔΕ για να διαπιστώσει τους λόγους για τους οποίους οι αιτήσεις για τη χορήγηση δανείων ήταν τόσο λίγες. Και εκεί διαπιστώσαμε ότι η απίστευτα γραφειοκρατική διαδικασία, στην οποία έπρεπε να μπουν οι πληγέντες, ήταν μία από τις βασικές αιτίες.

Σύμφωνα με μηχανικό και αρμόδιο υπάλληλο του ΠΕΧΩΔΕ, για αποζημιώσεις πάνω από 4.500 ευρώ (σ.σ. σε αυτή την κατηγορία ανήκει και η πλειοψηφία των πλημμυροπαθών) χρειάζεται μεγάλος αριθμός δικαιολογητικών, εκτός από το ειδικό πόρισμα μηχανικού. Παράγοντες του ΥΠΕΧΩΔΕ είπαν στο «Ρ» ότι «τώρα, ...είναι αρκετά, δεν έχει καμιά ουσία να σας τα πούμε», λόγω της συνθετότητας και του αριθμού τους.

Στα παραπάνω πρέπει να συνυπολογίσουμε και το εξής: Στις περισσότερες περιπτώσεις υπήρξαν τεράστιες ζημιές, μέχρι και ολική καταστροφή, με συνέπεια να καταστραφούν και τα απαραίτητα δικαιολογητικά που ζητούσε η κυβέρνηση.

Χαρακτηριστικά ήταν τα όσα δήλωσε οργισμένη στο «Ρ» η Μαρία Ρήγκου, ιδιοκτήτρια φούρνου στο Μοσχάτο. Η επιτροπή της Νομαρχίας είχε καταγράψει ολική καταστροφή για το κατάστημά της, ζημιές σε μοτέρ, ψυγεία, καυστήρες, εμπόρευμα. Ωστόσο, όταν προσπάθησε να συγκεντρώσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά για να αποζημιωθεί, της ζήτησαν τιμολόγια. «Τα πήρε το ποτάμι, τους είπα. Πηγαίνετε να τα βρείτε στο ποτάμι...».

Η Μαρία Δάβρη εξήγησε στο «Ρ» την περιπέτεια της μητέρας της, της οποίας το σπίτι στην οδό Σολωμού, στην ίδια περιοχή, πλημμύρισε τρεις φορές το περσινό καλοκαίρι. «Οχι βέβαια, δεν έφταναν...», ήταν η απάντηση που έδωσε όταν τη ρωτήσαμε αν τα χρήματα που πήρε επαρκούσαν για την αποκατάσταση των ζημιών, αναφερόμενη στις 200.000 δρχ. που εισέπραξε η μητέρα της, αν και αυτό το ποσό ήταν, υποτίθεται, μόνο το πρώτο μέρος της κρατικής βοήθειας. Ενδεικτικό της... εμπιστοσύνης που εμπνέει η κυβέρνηση στους πολίτες ήταν πως η ενδιαφερόμενη «άκουσε από άλλους που "κυνήγησαν" δάνεια, αλλά "δεν ενθαρρύνθηκε"».

Στις 10/9/2002 ο υπουργός Εσωτερικών Κ. Σκανδαλίδης, αμέσως μετά τη διυπουργική σύσκεψη που έγινε υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού, είχε ανακοινώσει τα εξής: Αμεση αποζημίωση των πληγεισών επιχειρήσεων, πριν καν την έγκριση των σχετικών φακέλων από το υπουργείο Ανάπτυξης. Σε πρώτη φάση υπολογιζόταν να δοθεί το ποσό των 3 δισ. δρχ. σε μορφή δανείων, το 30% των οποίων θα ήταν δωρεάν και το υπόλοιπο 70% θα ήταν άτοκο δάνειο.

Ωστόσο, σε τέσσερις Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις αρμόδιων υπουργείων (Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και ΠΕΧΩΔΕ), που αναφέρονταν «στην ανάγκη υποβοήθησης επιχειρήσεων...» που υπέστησαν ζημιές από τις πλημμύρες στις 8 Ιούλη και στις 18 Αυγούστου 2003, διευκρινίζεται ότι «η επιχορήγηση συνίσταται σε δωρεάν χρηματική ενίσχυση του Δημοσίου και είναι ίση με το 30% του συνόλου της κατά περίπτωσης εκτιμηθείσας, από την αρμόδια Νομαρχιακή Επιτροπή εντοπισμού, καταγραφής και αποτίμησης ζημιών από τις πλημμύρες, ζημίας». Πουθενά δε γίνεται λόγος για κάλυψη με άτοκο δάνειο του υπόλοιπου 70% της ζημιάς!

Η Ρένα Κούτση, ιδιοκτήτρια φούρνου στο Μοσχάτο, δήλωσε στο «Ρ»: «Πάθαμε ολική καταστροφή, γύρω στα 60.000 ευρώ. Πήραμε περίπου το 30%, γύρω στα 10.000 ευρώ, αλλά με τη ζημιά που πάθαμε δεν έφταναν ούτε για να ζήσουμε», ενώ μας εξήγησε ότι το θέμα... έχει σταματήσει στο υπουργείο Οικονομικών. «Από το δήμο δεν είδαμε τίποτα. "Κουράγιο" μας έλεγε, αλλά δεν πήραμε τίποτα, ούτε μια δραχμή», πρόσθεσε.

Η προχειρότητα που οφείλεται στην ασυδοσία των εργολάβων είναι μία από τις βασικές αιτίες για τις καταστροφικές πλημμύρες

Ο Κ. Τζατζάνης δημοτικός σύμβουλος Πειραιά και επικεφαλής της παράταξης «Πειραιάς Αναγέννηση», τόνισε στο «Ρ»: «Βασικός και άμεσος αίτιος για τις καταστροφικές πλημμύρες είναι η προχειρότητα με την οποία γίνονται τα έργα. Προχειρότητα που οφείλεται στην ασυδοσία των εργολάβων και στις πελατειακές σχέσεις τους με την κυβέρνηση, στην προχειρότητα σχεδιασμού και υλοποίησης τέτοιων λεπτών έργων, στην ελλιπέστατη ουσιαστική επίβλεψη κτλ. Η δεύτερη βασική αιτία ήταν η μακροχρόνια, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς κοινωνική και περιβαλλοντική ευαισθησία, άναρχη ανάπτυξη του λεκανοπεδίου της Αθήνας, που αχρηστεύει την ικανότητα παροχέτευσης των χειμάρρων της. Τεράστιες εκτάσεις τσιμεντοποιούνται, και τεράστιες ποσότητες υδάτων που παλιότερα απορροφούσαν το έδαφος και οι δασωμένες επιφάνειες, οδηγούνται στη θάλασσα. Επιπλέον, συνέχισε, οι αποζημιώσεις είναι ελάχιστες και πολύ μακριά από τις πραγματικές ζημιές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ουσιαστικά, από πλευράς αποζημιώσεων είμαστε στο μηδέν, αφού στις πάνω από 500 αιτήσεις για αυτοψία, δόθηκαν κάτω από δέκα αποζημιώσεις».