Στο 14ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ αναμένεται να πάρουν μέρος 500 σύνεδροι - αντιπρόσωποι και μέλη του Εθνικού Συμβουλίου απ' όλη τη χώρα, εκλεγμένοι από προσυνεδριακές συνελεύσεις που ολοκληρώνονται μέχρι τις 13 του Νοέμβρη. Εχουν προσκληθεί εκπρόσωποι κομμάτων, δήμαρχοι, εκπρόσωποι συνδικαλιστικών και κοινωνικών οργανώσεων, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, φίλοι και συνεργάτες της ΕΕΔΥΕ, καθώς και ξένοι αντιπρόσωποι του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος.

Στη διάρκεια των εργασιών θα συζητηθούν θέματα όπως: Θέσεις και εκτιμήσεις για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο κατά του Ιράκ, τις επικίνδυνες εξελίξεις στην Παλαιστίνη και στη Μέση Ανατολή, τις απειλές για νέα χτυπήματα κατά χωρών (Συρία, Ιράν, ΛΔ Κορέας, Κούβα), ο ρόλος της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και στους μελλοντικούς ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ, του NATO και της ΕΕ. Επίσης, Ελληνοτουρκικά -Κυπριακό, ΟΠΕ, ο ρόλος του NATO, πυρηνικά όπλα κλπ.

Στόχοι του Συνεδρίου είναι:

-- Το δυνάμωμα του αντιπολεμικού - αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, η συσπείρωση στην ΕΕΔΥΕ όσων αντιστέκονται στη «νέα τάξη πραγμάτων» και η ανάδειξη του φιλειρηνικού κινήματος σε αποφασιστικό παράγοντα για τις εξελίξεις.

-- Πρωτοβουλίες της ΕΕΔΥΕ στην κατεύθυνση συντονισμού του φιλειρηνικού κινήματος, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και παγκόσμιο.

-- Η οργάνωση Ολυμπιάδας Ειρήνης κατά την περίοδο Γενάρη - Μάη 2004, με πρόγραμμα που θα ανακοινωθεί αμέσως μετά το Συνέδριο.

Το κίνημα ειρήνης στην Ελλάδα στηρίχτηκε στις πολύχρονες και πλούσιες φιλειρηνικές παραδόσεις του ελληνικού λαού. Τότε, που στην Ελλάδα όλα «τα 'σκιαζε η φοβέρα» του εμφυλιοπολεμικού κράτους και της αμερικανοκρατίας, μπήκαν τα θεμέλια αυτού του κινήματος, που ο Νίκος Νικηφορίδης τα έβαψε με το αίμα του. Ο νεαρός αγωνιστής της ειρήνης εκτελέστηκε στις 5 Μάρτη 1951 στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία 22 χρόνων, μετά από την καταδίκη του σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο, γιατί μάζευε υπογραφές για την «Εκκληση της Στοκχόλμης», που απαιτούσε την κατάργηση και απαγόρευση των ατομικών όπλων.

Η συγκέντρωση υπογραφών κάτω από την «Εκκληση της Στοκχόλμης» αποτελεί την πρώτη παγκόσμια εκστρατεία που οργάνωσε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης (ΠΣΕ) και στην οποία συμμετείχε και το ελληνικό κίνημα ειρήνης, όταν ακόμα ήταν στα σπάργανά του. Της ίδρυσης της ΕΕΔΥΕ είχε προηγηθεί, πέντε χρόνια πριν, το 1959, η ίδρυση του ΠΣΕ. Την περίοδο εκείνη στην Ελλάδα το κίνημα ειρήνης αντιτάσσεται στην ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ στις 18 Φλεβάρη 1952 και ακολούθως στην υπογραφή της υποδουλωτικής ελληνοαμερικανικής συμφωνίας για τις βάσεις στις 12 Οκτώβρη 1953.

Η ανάπτυξη αυτών των αγώνων οδήγησε στη δημιουργία της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη. Στις 15 Μάη 1955 δημοσιεύεται η Ιδρυτική της Διακήρυξη. Οι Επιτροπές Ειρήνης που ιδρύθηκαν ακολούθως σε όλη την Ελλάδα κράτησαν ανοιχτά όλα τα μεγάλα ζητήματα της εθνικής ανεξαρτησίας και της ειρήνης.

Η ΕΕΔΥΕ από τον πρώτο της χρόνο αγωνίζεται σε όλα τα επίπεδα: Ενάντια στην εγκατάσταση των βάσεων. Υπέρ του δικαιώματος του κυπριακού λαού για αυτοδιάθεση. Συμμετέχει σε διεθνείς δραστηριότητες. Από το 1958 εκδίδει το περιοδικό «Δρόμοι της Ειρήνης». Διοργανώνει συγκεντρώσεις, όπως η μεγαλειώδης ανοιχτή συγκέντρωση που έγινε στις 12 Δεκέμβρη του 1958 στον Πειραιά ενάντια στον πόλεμο.

Η ΕΕΔΥΕ καθιερώνει τις Μαραθώνιες Πορείες Ειρήνης. Στις 21 Απρίλη 1963 πραγματοποιήθηκε η πρώτη Μαραθώνια Πορεία. Ολος ο κρατικός και παρακρατικός μηχανισμός κινητοποιείται για να εμποδίσει τους χιλιάδες διαδηλωτές που συρρέουν από όλη τη χώρα. Ο λαός περιφρονεί την απαγόρευση. Το αποτέλεσμα είναι 2.000 συλλήψεις και 300 τραυματισμοί. Η πορεία όμως πραγματοποιείται από τον Γρηγόρη Λαμπράκη, με συνοδοιπόρους τους Ανδρέα Μαμμωνά, Παντελή Γούτη και Μπάμπη Παπαδόπουλο.

Ενα μήνα μετά, στις 22 Μάη 1963, πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη η πρώτη εκδήλωση για την ειρήνη, με κεντρικό ομιλητή τον Γρ. Λαμπράκη. Το κράτος και το παρακράτος βάζουν σε εφαρμογή τα φονικά τους σχέδια για κατάπνιξη κάθε φιλειρηνικής πρωτοβουλίας και δραστηριότητας. Στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Ερμού δολοφονούν τον μαραθωνοδρόμο της ειρήνης και τραυματίζουν βαριά τον βουλευτή Γιώργη Τσαρουχά.

Την επομένη χρονιά, στις 14 Μάη 1964 πραγματοποιείται, στα βήματα του Γρ. Λαμπράκη, η δεύτερη Μαραθώνια Πορεία από τον Τύμβο του Μαραθώνα στο Πεδίον του Αρεως, με τη συμμετοχή πολλών χιλιάδων φίλων της ειρήνης. Η πρωτοφανής επιτυχία της πορείας αυτής αποτέλεσε σταθμό και έδωσε νέα ώθηση στο φιλειρηνικό κίνημα. Οι Μαραθώνιες Πορείες καθιερώνονται σαν κορυφαίες εκδηλώσεις του προδικτατορικού φιλειρηνικού κινήματος.

Το 1965, τον Απρίλη, γίνεται το Β΄ Εθνικό Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ, το οποίο εκτιμά τη διεθνή κατάσταση, την ανάπτυξη του φιλειρηνικού κινήματος και παίρνει νέες πρωτοβουλίες.

Την πέμπτη Μαραθώνια Πορεία την προλαβαίνει η επιβολή της δικτατορίας της 21 Απρίλη 1967.

Το κίνημα ειρήνης ακολουθεί την πορεία του γενικότερου λαϊκού κινήματος. Μετά τη βάναυση διάλυση της ΕΕΔΥΕ. η δράση της συνεχίζεται στο εξωτερικό, παίρνοντας αντιδικτατορικό χαρακτήρα. Στα τέλη του 1968 γίνεται στο εξωτερικό ανασύσταση της γραμματείας της ΕΕΔΥΕ και εκπρόσωποί της παίρνουν μέρος, το 1969, στη σύνοδο του ΠΣΕ στο Βερολίνο και το 1970 στη Βουδαπέστη, όπου εγκρίνονται ψηφίσματα συμπαράστασης στον αγώνα του ελληνικού λαού.

Με την πτώση της δικτατορίας, το κίνημα ειρήνης ακολουθεί την ανάταση του γενικότερου λαϊκού κινήματος. Αγκαλιάζει ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις και ο αγώνας διεξάγεται από καλύτερες θέσεις. Πραγματοποιούνται εφτά Πανελλαδικές Συνδιασκέψεις που έχουν και το χαρακτήρα συνεδρίων μέσα στις συνθήκες ανασύστασης του κινήματος. Τα αιτήματα για οριστική αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων και των πυρηνικών όπλων από την Ελλάδα, δημιουργία αποπυρηνικοποιημένης ζώνης στα Βαλκάνια γίνονται υπόθεση της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.

Την περίοδο 1976-78 η δράση της ΕΕΔΥΕ συνδυάζεται με την παγκόσμια καμπάνια για τη συγκέντρωση υπογραφών κάτω από τη «Νέα Εκκληση της Στοκχόλμης», που γίνεται με την ευκαιρία της Α΄ Συνόδου του ΟΗΕ για τον Αφοπλισμό.

Τον Απρίλη 1977 πραγματοποιείται Πανελλήνια Συνέλευση των Οικοδόμων της Ειρήνης (3ο Συνέδριο). Συγκεντρώνονται 1.500.000 στην Ελλάδα και 700 εκατ. σε όλο τον κόσμο.

Τον Ιούνη του 1978 γίνεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη με θέμα την υποστήριξη της Α΄ Συνόδου του ΟΗΕ για τον Αφοπλισμό (4ο Συνέδριο).

Τον Μάη του 1979 γίνεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (5ο Συνέδριο).

Η ύφεση που άνθισε στα μέσα της δεκαετίας του '70 με βάση την Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1/8/75) δέχεται απανωτά χτυπήματα. Από την πλευρά των ΗΠΑ προβάλλεται το δόγμα του πρώτου πυρηνικού πλήγματος. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Γ. Ράλλη στις 19/10/80 επανεντάσσει την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ, που το 1974 είχε απομακρύνει η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Το Μάη του 1980 γίνεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (6ο Συνέδριο).

Το Μάη του 1981 γίνεται το Πανελλαδικό Συνέδριο των Δυνάμεων της Ειρήνης με κεντρικό σύνθημα: «Ενωμένοι θα διώξουμε τις ξένες βάσεις και τα πυρηνικά όπλα από τη χώρα μας» (7ο Συνέδριο).

Το κίνημα ειρήνης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αποκτά μεγάλες διαστάσεις. Το ίδιο διάστημα, στις 6 Δεκέμβρη του 1981 πραγματοποιείται στην Αθήνα η τριπλή παναττική πορεία ειρήνης που διοργανώνει η ΕΕΔΥΕ με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων λαού από Ελευσίνα - Πειραιά - Ελληνικό, με τερματισμό την πλατεία Συντάγματος.

Το Μάη του '83 πραγματοποιείται Εκτακτη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αφιερωμένη στην Παγκόσμια Συνέλευση της Πράγας «για την ειρήνη και τη ζωή, ενάντια στον πυρηνικό πόλεμο» (8ο Συνέδριο).

Το 1983 στην Ευρώπη δυναμώνει το κίνημα ενάντια στην εγκατάσταση των νέων πυραύλων, στην Ελλάδα δεσπόζει το θέμα της απομάκρυνσης των αμερικανικών βάσεων. Στις 3 Μάρτη διοργανώνεται μαζική συγκέντρωση με αίτημα την απομάκρυνσή τους. Στις 15 Ιούλη 1983 ανακοινώνεται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ η μονογραφή της συμφωνίας για 5ετή παράταση της παραμονής των αμερικανικών βάσεων. Στις 27 Ιούλη η ΕΕΔΥΕ διοργανώνει πορεία από το Πολυτεχνείο στη Βουλή.

Το 1984, με την ανάπτυξη ρωμαλέου κινήματος, διοργανώνεται πλέον το πρώτο μετά τη μεταπολίτευση εθνικό συνέδριο που είναι το 9ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ και αποτελεί αποκορύφωμα μιας σειράς δραστηριοτήτων της χρονιάς αυτής. Σύνθημά του: «Κίνημα ειρήνης ενωτικό και παλλαϊκό, για Ελλάδα χωρίς βάσεις και πυρηνικά, για να υπερασπίσουμε τη ζωή και το μέλλον». Στο συνέδριο παίρνουν μέρος 800 και πάνω εκλεγμένοι αντιπρόσωποι από 200 συνελεύσεις και συμμετέχουν επίσης προσωπικότητες, καθώς και εκπρόσωποι του ΟΗΕ και κινημάτων ειρήνης από 30 χώρες.

Το 1987 πραγματοποιείται το 10ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ με επίκεντρο την πάλη για το διώξιμο των ξένων βάσεων.

Το 1988, τα 25 χρόνια από την πρώτη Μαραθώνια Πορεία γιορτάζονται με την πρώτη κοινή Μαραθώνια Πορεία που διοργανώνουν η ΕΕΔΥΕ και η ΑΚΕ. Κεντρικό σύνθημα: «Ορκος στο Λαμπράκη, χρέος στη ζωή, να φύγουνε οι βάσεις και οι Αμερικανοί». Στις 7 Αυγούστου γίνεται για 6η χρονιά η περικύκλωση της Ακρόπολης στα πλαίσια της «Εκκλησης της Ακρόπολης».

Το 1989 και το 1990 πραγματοποιούνται οι καθιερωμένες φιλειρηνικές εκδηλώσεις. Τον Ιούλη του 1990 γίνεται στα Χανιά μεγάλο συλλαλητήριο κατά των βάσεων. Τα ΜΑΤ επιτίθενται με δακρυγόνα και γκλομπς και τραυματίζουν εκατοντάδες διαδηλωτές. Πολλοί συλλαμβάνονται και με αβάσιμες κατηγορίες δικάζονται και οδηγούνται στις φυλακές.

Νέα κατάσταση δημιουργείται σε όλον τον κόσμο με την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης μετά το 1991 και τη μονοκρατορία των Αμερικανών που επιδρά και στο κίνημα ειρήνης στη χώρα μας και παγκόσμια.

Το 1991 σημαδεύεται από τον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο και τη «συμμαχική» εκστρατεία κατά του Ιράκ. Με την κήρυξη του πολέμου η αντίδραση του φιλειρηνικού κινήματος ήταν άμεση. Στις 17 Γενάρη πραγματοποιείται στην Αθήνα μεγάλη αντιπολεμική διαδήλωση. Ανάμεσα στους διαδηλωτές και οι μανάδες του πληρώματος της ελληνικής φρεγάτας «Λήμνος» που έπλεε προς τον Περσικό.

Το Μάη του 1991 πραγματοποιείται το 11ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ αφιερωμένο στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Στις 31 Μάρτη 1995 πραγματοποιείται το 12ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ που καθορίζει τους στόχους, τους προσανατολισμούς και τα καθήκοντα του κινήματος ειρήνης για τα επόμενα χρόνια. Το συνέδριο σηματοδοτεί και την πορεία της οργανωτικής ανασυγκρότησης του κινήματος ειρήνης. Στο επίκεντρο του Συνεδρίου μπαίνει η συστηματική προσπάθεια για τη συγκρότηση του μετώπου των λαών ενάντια στον ιμπεριαλισμό για την ανατροπή της νέας τάξης πραγμάτων.

Στις 3 Ιούλη 1999 πραγματοποιείται το 13ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ, σηματοδοτώντας νέα ώθηση στο αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο. Το συνέδριο έγινε μέσα σε κλίμα ανάτασης του φιλειρηνικού, αντιιμπεριαλιστικού κινήματος με σημαντική τη συμβολή της ΕΕΔΥΕ. Στο Συνέδριο πήραν μέρος περίπου 400 σύνεδροι - αντιπρόσωποι και μέλη του Εθνικού Συμβουλίου απ' όλη τη χώρα.

Σήμερα η ΕΕΔΥΕ βαδίζει με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο λαό μέσα από την ανάπτυξη του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος και είναι σίγουρο ότι το 14ο Συνέδριό της θα δώσει νέα ορμή για την ανάπτυξη νέων αγώνων.

Δικαστικοί σημειώνουν ότι «σύμφωνα με τις παραγράφους 121 έως 129 του "Κανονισμού της εν πόλεσιν Υπηρεσίας των Στρατευμάτων" και κατόπιν αιτήσεως (σήμερα) του Γενικού Αστυνομικού Διευθυντή ή Αστυνομικού Διευθυντή του νομού, την Αστυνομική Αρχή ενισχύει δύναμη του στρατεύματος, η οποία χρησιμοποιείται μόνο σε απόλυτη ανάγκη και εφόσον οι αστυνομικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν τα όπλα τους, εξάντλησαν τις δυνατότητές τους και δεν είναι σε θέση μόνες τους να επιβάλλουν την τάξη. Στις περιπτώσεις αυτές τα στρατιωτικά τμήματα επεμβαίνουν δυναμικώς κάνοντας χρήση του οπλισμού τους».

Ετσι κι αλλιώς ο «εσωτερικός εχθρός» επανήλθε ως απειλή, που καλούνται να αντιμετωπίσουν και οι Ενοπλες Δυνάμεις. Σ' αυτό το πλαίσιο προετοιμάζονται για να αναλαμβάνουν ανοιχτά ρόλο κατασταλτικού μηχανισμού. Στρέφονται σε ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας, με πρόσχημα την αντιμετώπιση της «τρομοκρατίας» και των άλλων λεγόμενων ασύμμετρων απειλών.

Ο πυρήνας του νέου, νεοταξίτικου, αμυντικού δόγματος, εμπεριέχει την προστασία της «διεθνούς ασφάλειας» και «σταθερότητας». Οι Ενοπλες Δυνάμεις στόχο έχουν την αντιμετώπιση των «στρατιωτικού χαρακτήρα τρομοκρατικών ενεργειών». Αναγορεύονται, σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις, σε εγγυητή της «ασφάλειας, της ειρήνης και της σταθερότητας». Η τρομοκρατία ανάγεται σε «εθνική απειλή», γεγονός που συνεπάγεται ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις αναλαμβάνουν ρόλο στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου. Στις «ασύμμετρες απειλές», που καλούνται ν' αντιμετωπίσουν οι Ενοπλες Δυνάμεις, είναι και για τη «σοβαρή προσβολή ή την καταστροφή των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δομών».

Εξάλλου ειδική μελέτη του ΓΕΣ προβλέπει για το στράτευμα τη συγκρότηση μηχανισμού, που θα υποστηρίζεται από αυτοδύναμο κέντρο συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Ο μηχανισμός αυτός θα λαμβάνει αποφάσεις και θα δρα έξω από τις «συνήθεις γραφειοκρατικές δομές». Θα αναλαμβάνει ακόμα «και προληπτική δράση πριν την εκδήλωση των «απειλών». Η μελέτη, στις μορφές των «ασύμμετρων απειλών» που θα αντιμετωπίσει ο Στρατός, περιλαμβάνει: Το θρησκευτικό φανατισμό. Τη λαθρομετανάστευση. Την τρομοκρατία. Το οργανωμένο έγκλημα. Τις ψυχολογικές επιχειρήσεις.

Ψυχολογικές επιχειρήσεις θεωρούνται αυτές που «στρέφονται κατά του ηθικού, του στρατιωτικού ή πολιτικού ανθρώπινου δυναμικού της Χώρας, καλλιεργώντας τον ψίθυρο και διαδίδοντας φήμες. Επιδιώκουν να δημιουργήσουν αίσθημα ανασφάλειας και πανικού. Ενθαρρύνουν τυχόν υπάρχουσες ομάδες (εθνικιστικές, θρησκευτικές, τρομοκρατικές), για πρόκληση δολιοφθορών. Πιθανοί Στόχοι Ψυχολογικών Επιχειρήσεων: Το πολιτικό και στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό της Χώρας». Το ποιες υπηρεσίες, μυστικές ή όχι αναλαμβάνουν τέτοια δραστηριότητα προκειμένου να δημιουργήσουν συνθήκες για ένοπλη δράση κατά του λαϊκού κινήματος γίνεται κατανοητό. Αλλωστε υπάρχει και η αμερικάνικη πείρα...

Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε τρεις φάσεις σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα 269/1972 (περί εγκρίσεως του κανονισμού διαλύσεως δημοσίων συναθροίσεων). Τυπικά τα εν λόγω νομοθετήματα ισχύουν μόνο σε όση έκταση συνάδουν με το Σύνταγμα του 1975. Ωστόσο, όπως είδαμε προηγούμενα, ο έλεγχος για τη συνταγματικότητα μιας απόφασης (της Αστυνομίας, του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, γενικά της κυβέρνησης), εκείνη την ώρα, την ώρα που σου επιτίθενται για να σε διαλύσουν, είναι πρακτικά αδύνατος. Πρώτα σε χτυπούν, και ακολούθως, αν αντέχεις, τρέχεις στο ΣτΕ ως αρμόδιο να κρίνει το νόμιμο ή όχι.

Ενα - ένα τα βήματα της διάλυσης: Τυπικά ο εκπρόσωπος της Αστυνομικής Αρχής προσκαλεί τους συγκεντρωμένους να απομακρυνθούν από τον τόπο της συνάθροισης και να διαλυθούν ήσυχα. Τους υπενθυμίζει τις ποινικές κυρώσεις που προβλέπουν τα άρθρα 9 και 10 του ΝΔ 794/1971 και του άρθρου 171 παρ. 2 του Ποινικού Κώδικα («θρασύτητα κατά της Αρχής»).

Σε περίπτωση κατά την οποία οι οργανωτές και οι μετέχοντες στην «παράνομη» κατά την Αστυνομική Αρχή συνάθροιση δεν υπακούσουν, ο εκπρόσωπος της Αστυνομικής Αρχής «διατάσσει» τη διάλυση. Η διάλυση ενεργείται με τη χρήση των «πρόσφορων προς τον σκοπό τούτων μέσων». Η επιλογή των «πρόσφορων» μέσων πραγματοποιείται «κατά την κρίσιν» του διατάσσοντος.

Τα μέσα μνημονεύονται ενδεικτικά με την εξής κατάταξη: «1) Βίαιη απώθηση 2) Καταιονισμός με νερό 3) Αστυνομική ράβδος 4)Υποκόπανοι των όπλων 5) Δακρυγόνα 6) Αλλα «συναφή» μέσα. Συνεπώς, τα άλλα μέσα, πρέπει να είναι "συναφή" προς το σκοπό (δηλαδή τη διάλυση χωρίς χρήση όπλων) και τα μέσα που απαριθμεί ο νόμος». Στα «συναφή» μέσα περιλαμβάνονται τα χημικά. Αυτά που χρησιμοποιεί σήμερα η ΕΛ.ΑΣ. διακρίνονται σε καπνογόνα, εμετικά, πταρνιστικά και δακρυγόνα.

Ανθρωποι που γνωρίζουν ποια είναι ακριβώς η διαδικασία αναφέρουν: «Η βία μπορεί να ασκηθεί ως σωματική ή ως ψυχολογική. Σωματική βία συνιστά και η περιαγωγή άλλου σε κατάσταση αναισθησίας ή ανικανότητας για αντίσταση με υπνωτικά ή ναρκωτικά ή άλλα ανάλογα μέσα (βλ. και άρθρο 13 δ', ΠΚ)».

Το άρθρο 133 του ΠΔ 141/1991 («Χρήση των όπλων από τους αστυνομικούς»): α) Παραπέμπει στις περιπτώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 1 του κατοχικού Νόμου 29/30-4-1943 «περί των περιπτώσεων, καθ' ας επιτρέπεται η χρήσις των όπλων υπό της Δημοσίας Δυνάμεως». β) Επιβάλλει να τηρηθούν οι διατυπώσεις του Κανονισμού διάλυσης δημόσιων συναθροίσεων (ΒΔ 269/1972). γ) Επιτρέπει τη χρήση των οπλών από τους αστυνομικούς στις περιπτώσεις που αυτή συγχωρείται από τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για την άμυνα και την κατάσταση ανάγκης.

Οπως αναφέρουν γνώστες του αντικειμένου, οι αρχές συνδυάζουν την παρ. β' του ΠΔ 141/91 και του άρθρου 1 παρ. γ' του Νόμου 29/1943, προκειμένου να προσδιορίσουν ως πράξεις βίας: Τις λεηλασίες ή διαρπαγές ή βιαιοπραγίες κατά πολιτών ή καταλήψεις ή φθορές δημοσίων ή ιδιωτικών οικιών ή καταστημάτων ή αποθηκών στις οποίες το πλήθος προβαίνει επί υφισταμένης συνάθροισης ή όταν η συνάθροιση εξετράπει του ειρηνικού της σκοπού σε πράξεις που διαταράσσουν τη δημόσια τάξη. Δηλαδή εδώ εμπίπτει και η κινητοποίηση με τη μορφή κατάληψης, έστω και συμβολικής, «δημόσιας οικίας» όπως π.χ. αυτή του ΠΑΜΕ στο υπουργείο Εργασίας, κατά την κρίση βεβαίως των Αρχών.

Επίσης η χρήση όπλων τυπικά δικαιολογείται αν οι συγκεντρωμένοι «βιαιοπραγούν» κατά των οργάνων της «δημοσίας δυνάμεως». Ομως ποιος κρίνει τι εστί ακριβώς «βιαιοπραγία»; Για να γίνει χρήση όπλων, τυπικά πρέπει να προηγηθεί πρόσκληση, τρεις φορές, εκ μέρους του εκπροσώπου της Αστυνομικής Αρχής για να απομακρυνθούν από τον τόπο της συνάθροισης και να διαλυθούν «ήσυχα». Η πρόσκληση πρέπει να περιλαμβάνει και υπόμνηση προς τους μετέχοντες ότι διαπράττουν ποινικά αδικήματα της στάσης ή της θρασύτητας κατά της Αρχής ή της διατάραξης της κοινής ειρήνης κατά τα άρθρα 170, 171, 189 του Ποινικού Κώδικα, ως και τις κυρώσεις των άρθρων 9 και 10 του χουντικού ΝΔ 794/1971.

Η χρήση των όπλων αρχικά γίνεται ως «εκφοβιστική» βολή στον αέρα. Κατά τους νόμους, η οπλοχρησία πρέπει να γίνεται κατά των προσώπων που διαπράττουν αξιόποινες πράξεις. «Εντούτοις», προειδοποιούν ειδικοί με το αντικείμενο, «η προϋπόθεση αυτή δύσκολα μπορεί να τηρηθεί, ενόψει του πλήθους ανθρώπων που συγκροτεί μια δημόσια συνάθροιση στο ύπαιθρο, και έτσι η "οιαδήποτε" χρήση των όπλων γίνεται νόμιμα κατά όσων δεν έχουν αποσυρθεί. Διότι το γεγονός ότι "μετέχει" ή "συμμετέχει" κάποιος σε παράνομη συνάθροιση αρκεί για να θεωρηθεί ότι "συγχωρείται" η χρήση των όπλων εναντίον του». Για να δικαιολογήσουν τη στάση τους επικαλούνται τη «νομιμοποίηση που τους δίνει το ΒΔ 269/1972 και τα άρθρα 170, 171 και 189 του Ποινικού Κώδικα. Συνεχίζουν: «Η οιαδήποτε χρήση των όπλων δεν έχει την έννοια ότι τα όργανα της δημόσιας δυνάμεως μπορούν να φονεύουν τους μετέχοντες στην παράνομη συνάθροιση, ενώ μπορούν απλώς να τους τραυματίσουν».

Βέβαια, δικαστικοί παραδέχονται ότι «η συνταγματικότητα των διατάξεων του κατοχικού Ν. 29/1943 είναι πολύ αμφίβολη ενόψει μάλιστα της αοριστίας και της ευρύτητας των περιπτώσεων νόμιμης χρήσης όπλων, διότι εκφράζει τη νομοθετική βούληση της τότε (1943) κυβέρνησης που ήταν υποχείρια των Γερμανικών Δυνάμεων κατοχής». Συμπεραίνουν όμως πως «ο κατοχικός Ν. 29/1943 επιτρέπει τη χρήση των όπλων στις περιπτώσεις (άρθρο 1) της επίθεσης (άμυνας, εδ. α'), της υπεράσπισης (άμυνας και κατάστασης ανάγκης, εδ. β'), της άσκησης βίας και της εκτροπής (στάση των πολιτών, εδ. γ'), της άσκησης βίας από κρατουμένους, (εδ. ε'), της απόδρασης και της στάσης κρατουμένων (εδ. στ' και ζ')».

Και εδώ ακριβώς έρχεται να βάλει το «χεράκι» της η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Με δικό της πρόσφατο νόμο λύνονται τα χέρια των αστυνομικών να κάνουν χρήση των όπλων, όταν αυτοί αποφασίζουν, ακόμα και σε βάρος διαδηλωτών. Η κυβέρνηση δεν εξαίρεσε ρητά τη χρήση πυροβόλων όπλων στις κοινωνικές και πολιτικές συναθροίσεις.

Οι διατάξεις (για την οπλοφορία και την οπλοχρησία των αστυνομικών) γενικά είναι διατυπωμένες με τη λογική «απαγορεύεται, εκτός αν...», αφήνοντας έτσι ανοιχτό το δρόμο για κάθε αυθαιρεσία. Επιδέξια ο νόμος βαπτίζει ως «κοινωνικό αίτημα» την ευχερέστερη χρήση των όπλων από τους αστυνομικούς. Ομως, η χρήση οδηγεί στην κατάχρηση, και μάλιστα σε περιβάλλον έντασης της αστυνομοκρατίας και του αυταρχισμού.

Ο νόμος επιτρέπει τη χρήση πυροβόλου όπλου για την προστασία εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας από εισβολή ενόπλου, όταν στο νόμο για τα όπλα συμπεριλαμβάνονται και τα ρόπαλα. Δεν μπορούν να «χαρακτηριστούν» ως «ρόπαλα» τα ξύλα, τα κοντάρια των πανό που κρατούν διαδηλωτές; Επίσης αν ο επικεφαλής αστυνομικής δύναμης ερμηνεύσει μια κατάληψη δημόσιου κτιρίου κατά τη διάρκεια κινητοποίησης ως «εισβολή», τότε τι θα συμβεί;

Επιτρέπονται δε εκφοβιστικοί πυροβολισμοί εναντίον ενόπλου πλήθους. «Πλήθος», όμως, στην αστυνομική ορολογία, μπορεί να είναι μια ομάδα διαδηλωτών με πανό και σημαίες, τα κοντάρια των οποίων μπορούν - το είδαμε πριν - να χαρακτηριστούν όπλα!

Γρηγοριάδης Κώστας

Για να γίνει η επίθεση χρειάστηκε πρώτα απόφαση (αριθ. πρωτ. 1000/1/15) του Γενικού Αστυνομικού Διευθυντή Αττικής. Βασίστηκε - μεταξύ άλλων - στις διατάξεις τον άρθρου 11 πρ. 2 του Συντάγματος, «κατά τις οποίες οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευθούν με αιτιολογημένη απόφαση της Αστυνομικής Αρχής, γενικά αν εξαιτίας αυτών επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη Δημόσια Ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή αν απειλείται σοβαρή διαταραχή της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως ο νόμος ορίζει». Για την απόφαση επίθεσης επικαλέστηκε ακόμα «υπάρχουσες βάσιμες και θετικές πληροφορίες ότι ο αποκλεισμός του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, θα συνεχιστεί, ενώ θα προβούν στις ίδιες ενέργειες και σε άλλες δημόσιες Υπηρεσίες».

Ομως τι ακριβώς ισχύει για την απαγόρευση και τη διάλυση διαδηλώσεων; Ποιο το θεσμικό πλαίσιο που επικαλείται η κυβέρνηση για να χτυπά τους λαϊκούς αγώνες; Τι είδους διατάξεις παραμένουν σε ισχύ - αν και δε στέκουν με βάση ούτε καν αυτό, το αστικό Σύνταγμα - προκειμένου να βάλλονται αλύπητα οι εργαζόμενοι; Σε ποιους καταφεύγει η «σοσιαλιστική», κεντροαριστερά κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για να εφαρμόζει ανεμπόδιστα το «προοδευτικό» της πρόγραμμα; Τι συμπεράσματα οφείλουν να βγάλουν οι εργαζόμενοι, με αφορμή και αυτό το ζήτημα; Πώς πρέπει να απαντήσουν στις κυρίαρχες δυνάμεις (ΠΑΣΟΚ, αλλά και Νέα Δημοκρατία) που πίσω από τα αστραφτερά τους χαμόγελα, επιμένουν να αντιμετωπίζουν χωροφυλακίστικα τα δίκαια λαϊκά αιτήματα;

Η ελευθερία των «συναθροίσεων» - για να χρησιμοποιήσουμε τον όρο που υιοθετούν οι Αρχές - τυπικά είναι κατοχυρωμένη με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ισχύοντος Συντάγματος. Στην έννοια της συνάθροισης περιέχεται η διαδήλωση και η πορεία.

Βέβαια, πιθανότατα οι Αρχές να έχουν άλλη άποψη, βασιζόμενες στο ΠΔ 141/91 («Αρμοδιότητες οργάνων και οργάνωση υπηρεσιών») της ΝΔ. Στο τμήμα Δ' («Συναθροίσεις, συγκεντρώσεις, χρήση των όπλων»), άρθρο 131, παρ. Β', υποστηρίζεται ότι «η πραγματοποίηση συγκεντρώσεων δεν προστατεύεται από το Σύνταγμα και επομένως επιτρέπεται η απαγόρευσή τους από την Αστυνομία, τόσο προληπτικά όσο και κατασταλτικά, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για κάθε είδους συγκέντρωση». Η συνηθέστερη κατηγορία με την οποία απειλούνται οι συγκεντρωμένοι, αν δε διαλύονται, είναι η «θρασύτητα κατά της Αρχής» βάσει του άρθρου 171 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα.

Γενικά οι αρχές για να απαγορεύσουν υπαίθριες δημόσιες συναθροίσεις επικαλούνται (όπως είδαμε στο παράδειγμα με τους διαδηλωτές αστυνομικούς) το Σύνταγμα, στο άρθρο 11 παρ. 2 εδ. β'. Το Σύνταγμα αφήνει τον περαιτέρω προσδιορισμό των «κινδύνων» - για τη «δημόσια ασφάλεια» και για τη «σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής» - στο νόμο. Τέτοιος νόμος ειδικός δεν εκδόθηκε ακόμη, γι' αυτό και εξακολουθεί να εφαρμόζεται το χουντικό Νομοθετικό Διάταγμα 794/1971 («περί δημοσίων συναθροίσεων»). Εφαρμόζεται αν και περιέχει αρκετές αντισυνταγματικές διατάξεις. Πχ δίπλα στη «δημόσια ασφάλεια» προσθέτει και τη «δημόσια τάξη». Η προσθήκη αυτή δεν είναι συνταγματική, διότι αντιβαίνει στο άρθρο 11 του Συντάγματος που περιλαμβάνει ως όρο μόνο τη «δημόσια ασφάλεια».

Αλλά αυτό ίσως να είναι το λιγότερο. Στην υπ' αριθμ. 957/1993 Απόφαση του Αρείου Πάγου διευκρινίζεται ότι «οι λόγοι που επιβάλλουν την απαγόρευση (σ.σ.: μιας συνάθροισης) απόκεινται στην κρίση της αστυνομικής αρχής και δεν ελέγχονται από τα ποινικά δικαστήρια, ελέγχεται όμως από αυτά η νομιμότητα της σχετικής απόφασης».

Να επιμείνουμε λίγο εδώ: Τυπικά, λοιπόν, η νομιμότητα μιας απαγόρευσης υπαίθριας δημόσιας συνάθροισης ελέγχεται διοικητικά και δικαστικά. Υπόκειται σε ανάκληση κατά τους κανόνες του Διοικητικού Δικαίου και υπόκειται σε προσφυγή με αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας για έλλειψη αιτιολογίας. Ομως πρακτικά ο έλεγχος αυτός δεν είναι αποτελεσματικός, διότι στο μεταξύ έχει ματαιωθεί η συγκεκριμένη άσκηση του δικαιώματος της συνάθροισης. Δηλαδή έχει απαγορευτεί η συγκέντρωση. Η δικαστική προστασία θα ήταν πράγματι αποτελεσματική αν ήταν παραδεκτή αίτηση αναστολής εκτελέσεως της απόφασης απαγόρευσης, η οποία πάγια δε γίνεται δεκτή.

Το Νομοδιάταγμα 794/1971 ορίζει ένα είδος ουδέτερης ζώνης, ακτίνας 200 τουλάχιστον μέτρων από την κατοικία του «Ανωτάτου Αρχοντος» και από τα κτίρια στα οποία εδρεύουν η Βουλή, το Υπουργικό Συμβούλιο και το τότε ιδρυθέν Συνταγματικό Δικαστήριο και απαγορεύεται η πραγματοποίηση δημόσιας συνάθροισης στο ύπαιθρο και η διέλευση κινούμενης πορείας από την ως άνω ουδέτερη ζώνη. Περαιτέρω, με το Βασιλικό Διάταγμα 168/72 (περί καθορισμού των χώρων όπου απαγορεύεται η πραγματοποίηση συναθροίσεων) «...απαγορεύεται η εν υπαίθρω πραγματοποίησις δημοσίων συναθροίσεων, ...και η διέλευσις κινουμένων τοιούτων (πορειών)» σε ορισμένους δρόμους που αναλυτικά παρατίθενται στο Διάταγμα. Αφορούν όλες τις πρωτεύουσες νομών και ειδικά για την Αθήνα, η ενδεχόμενη εφαρμογή κλείνει όλο το κέντρο, καθιστώντας το οχυρό των κυβερνώντων. Οπως παραδέχονται στελέχη των Αρχών «η απαγόρευση αυτή δε φαίνεται να συνάδει σε όλη της την έκταση με το ισχύον Σύνταγμα».