Η Ιστορία γράφεται από τον Τύπο σαν «χρονικό», αλλά και ο Τύπος γράφει τη δική του ιστορία. Η ιστορία του ελληνικού Τύπου μετά την Επανάσταση του '21 και κατά τον 20ό αιώνα δεν έχει ερευνηθεί, καταγραφεί και κριθεί. Το πρώτο και μόνο σοβαρό «βήμα» ιστόρησης του ελληνικού Τύπου έγινε από τον Παπαλεξάνδρου, με ένα τομίδιο που εξέδωσε στο παρελθόν η ΕΣΗΕΑ. Καιρός όμως είναι η ιστορία του ελληνικού Τύπου να ερευνηθεί συστηματικά από ιστορικούς και άλλους ειδικούς έμπειρους, τολμηρούς, ιδεολογοπολιτικά αμερόληπτους, ώστε να ιστορηθεί πλήρως ο «ρόλος» του Τύπου στην εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας. «Ρόλος» πολλών όψεων. Γιατί, κακά τα ψέματα, ο ελληνικός Τύπος δεν έχει να επιδείξει μόνο φωτεινές σελίδες αλλά και μαύρες κι άραχλες σε βάρος του λαού, καθάριες αλλά και δόλιες, ηρωικές αλλά και προδοτικές.

Η ανάγκη μιας τέτοιας - και μόνον τέτοιας - έρευνας φάνηκε και με τη χτεσινή παρουσίαση του λευκώματος «Ο 20ός αιώνας στην πρώτη σελίδα», από τις εκδόσεις «Αστραία» σε συνεργασία με το «Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο» (ΕΛΙΑ), με ομιλητή μεταξύ άλλων και τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεως Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), Δημήτρη Γκλαβά, ο οποίος υπογράμμισε την άμεση ανάγκη να ερευνηθεί και καταγραφεί η ιστορία του ελληνικού Τύπου.

Το ενδιαφέρον λεύκωμα, σε επιμέλεια Μάκη ;;;;;;;;;;;Φκιαρά και ερευνητική συμμετοχή του Γιώργου Χαρωνίτη, στις 440 σελίδες του περιλαμβάνει 607 πρωτοσέλιδα και 547 πρωτοσέλιδους τίτλους αθηναϊκών, μόνον, εφημερίδων, από το 1901 μέχρι το 1999, τα οποία προέρχονται από το αρχείο του ΕΛΙΑ και του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη. Παρότι οι δημιουργοί του λευκώματος θεωρούν ότι τα πρωτοσέλιδα και οι πρωτοσέλιδοι τίτλοι που επέλεξαν «καταγράφουν τις σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας», και με ένα απλό ξεφύλλισμα διαπιστώνονται πολύ σημαντικά κενά, παραλείψεις, απουσία ιστορικών εφημερίδων(λ.χ. του «Ριζοσπάστη» προ και μετά το 1918 και των παράνομων περιόδων του, από τις οποίες διαθέτει φύλλα το ΕΛΙΑ) αλλά και επιλογές πρωτοσέλιδων που συνέβαλαν στην παραχάραξη της ιστορίας και στην αποσιώπηση μεγάλων ελληνικών και διεθνών γεγονότων (λ.χ. παραλείπεται το Κιλελέρ και η Οχτωβριανή Επανάσταση, ενώ θεωρείται σημαντικό γεγονός η παραίτηση του τσάρου...).

Ο λόγος για τον Τίτο Βανδή και το βιβλίο του « Κουβέντα με τους φίλους μου», που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Προσκήνιο». Ενα βιβλίο της καρδιάς ενός παθιασμένου, ακαταμάχητου, αισιόδοξου «εραστή» όσων σημαίνουν ζωή κι όσων της αξίζουν: άνθρωπος, ιδανικά, αγώνας, ελπίδα, δημιουργία, αγάπη, χαρά. Και χαρά δίνει και το χιούμορ. Το εύστροφο, νοήμον χιούμορ, κριτικό και αυτοκριτικό, που «αδερφωμένο» με μια αδιόρατη μελαγχολία, κοιτά το βάθος των πραγμάτων και τα φέρνει στην επιφάνεια ως «παίγνια» ανάλαφρα και γελαστικά της εσώτερης αλήθειας. Με αυτό το χιούμορ είναι πλουσιοπάροχα προικισμένος ο Τίτος Βανδής. Απόδειξη, το απολαυστικότατο και πλούσια εικονογραφημένο από τη θεατρική και κινηματογραφική καριέρα του βιβλίο του. Βιβλίο νεανικά παρορμητικού, εξομολογητικού «απολογισμού» μιας ζωής πλήρους. Πολύπλευρης και πάμπλουτης σε βιώματα, εμπειρίες, δημιουργίες. Μιας 70χρονης «περιπέτειας» που αξίζει να τη ζει κανείς, με όλα τα «κέρδη» και τις «ζημίες» της, τους αγώνες, τις αγωνίες, τις προσδοκίες, τις πίκρες, τις χαρές, τις ματαιώσεις και τις δικαιώσεις της.

Αυτοβιογραφικός και βιογραφικός, ο Τίτος Βανδής «κουβεντιάζει» για τους οικείους του - αρχίζοντας από την αγαπημένη του Δέσπω, τη γυναίκα του και ομότεχνό του Μπέττυ Βαλάση, τους Καβαλιώτες γονείς του, τη Δραμινή νενέ του, τα αδέρφια του. Για τα πρώτα του σχολεία στη Λωζάνη και το Παρίσι, όπου έμαθε γαλλικά (εξ ου και μεταφραστής γαλλικών θεατρικών έργων). Απαθανατίζει απόντες και ζώντες, επώνυμους κι ανώνυμους, Ελληνες και ξένους δημιουργούς και δημιουργήματα της θεατρικής και κινηματογραφικής τέχνης του. Θυμάται γεγονότα μεγάλα - λ.χ. της Εθνικής Αντίστασης - αγώνες κι αγωνιστές του ΕΑΜ Θεάτρου, παραστάσεις του ΕΑΜίτικου θιάσου «Ενωμένοι Καλλιτέχνες», αλλά και μερικές από τις μικρές, ασήμαντες κι όμως αξέχαστες στιγμές στο βίο κάθε ανθρώπου. Μιλά για τις ιδέες και τα ιδανικά του, για σκέψεις, αισθήματα, σχέσεις ζωής, σχέδια και ριψοκίνδυνα όνειρα, για τις σκληρές συνθήκες εργασίας στο θέατρο, για τους έρωτες, τους γάμους και χωρισμούς του. Αναμοχλεύει τη μνήμη των παιδικών του χρόνων. Από τότε που δεκατριάχρονος πρωτόπαιξε σε μια παράσταση σε μια κατασκήνωση στο Πήλιο, παριστάνοντας τον κατάδικο. Κι ύστερα, όταν έπαιξε με ένα ερασιτεχνικό θίασο Ποντίων της Θεσσαλονίκης, σε μια σχολική παράσταση, στον «Πειρασμό» του Ξενόπουλου που ανέβασε ο δάσκαλός του στο Ωδείο θεσσαλονίκης, και άλλες έως ότου απόφοιτος της Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, αρχίσει τη μακριά και πρωταγωνιστική επιτυχημένη ελληνική και διεθνή πορεία του στο θέατρο και στον κινηματογράφο.

Βρισκόμαστε στα πρόθυρα του 200ο. «Δεν αλλάζει μόνο το έτος, αλλά και ο Αιώνας και η Χιλιετία... Είναι το 2000 ένα έτος που σημαδεύει με ξεχωριστό τρόπο τη ζωή μας, αφού μας φέρνει πιο κοντά στο χρόνο ένταξής μας στην περιβόητη ΟΝΕ, μας εμπλέκει, θέλουμε δε θέλουμε, στην πολυθρύλητη παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, που έχει αγγίξει ήδη και το δικό μας εμπόριο και τις δικές μας, μικρές ή μεγάλες, επιχειρήσεις κι, ακόμη, μας δείχνει το μονόδρομο της τεχνολογικής τρέλας που σημαδεύει τη Γη...». Αυτά επισημαίνει προλογικά στο «Αθηναϊκό Ημερολόγιο 2000» ο εκδότης Στρατής Φιλιππότης, πάντοτε στραμμένος στο «καλό και το ωραίο» της Αθήνας, που, με προσπάθειες και αξιότατων συνεργατών του σηματοδοτεί «μια αγωνιστική πορεία για να μην ξεχαστεί το παρελθόν, να βελτιωθεί το παρόν και να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο μέλλον γι' αυτή την εξαίσια πολιτεία», για την οποία ο «καιρός στάθηκε πιο βάρβαρος από τους Πέρσες και κατάντησε ελεεινό χάλασμα την εξαίσια εκείνη πολιτεία» (Μιχ. Ακομινάτος 1182 μ.Χ). Τα κείμενα εκπέμπουν ανεξάντλητη αγάπη για την πρωτεύουσα με ποικίλο και πολύ ενδιαφέρον θεματολόγιο πλουσιότατο σε φωτογραφίες - οι περισσότερες συλλεκτικές - σκίτσα, Πασχάλια, εορτολόγιο, χρήσιμα τηλέφωνα και τα μηνιαία γεγονότα του 1999.

• Το Αιγαίο ανθεί νησιά μες στα διάφανα κύματά του. «Εν από τα πελάγη της ανατολικής λεκάνης είναι και το Αιγαίον Πέλαγος, το οποίον εκτείνεται από Μαλέου και Κυθήρων μέχρι Ρόδου και Καρίας και από Κρήτης μέχρι Θράκης».

Τα νησιά του, μικρά και μεγάλα, ιστορούνται στο « Αρχιπέλαγος 2000» (δεύτερη χρονιά έκδοσής του), με σχολαστική φροντίδα από μελετητές και την προσεκτική επιμέλεια του Στρατή Φιλιππότη, ο οποίος διάλεξε αυτά τα κείμενα.

Η ομορφιά στον πεζό λόγο συμβαδίζει με τη θαυμάσια ιδέα να συνοδεύεται κάθε μήνας του Ημερολογίου από ποίημα λουσμένο στο φως, νοτισμένο από τη θάλασσα, με γεύση αρμύρας. «Τη θάλασσα, τη θάλασσα ποιος θα μπορέσει να την εξαντλήσει».

Πλούσια σοδειά, καλοκαρπισμένη, με τη «δωρεά της έμπνευσης» σφραγισμένη.

«Τα βήματά μου έσυρα σε πλήθος ξένους τόπους και γνώρισα όλες τις ζωές και όλους τους ανθρώπους και κουρασμένος έρχομαι σήμερα να ξεχάσω της ταραγμένης μου ζωή τη μάταιη ιστορία μες στη δική σου, ώ θάλασσα, μεγάλη ανησυχία».

(Κ. Ουράνης)

• Το «Κρητικό Ημερολόγιο 2000» του Γιώργου και της Ηρώς Σγουράκη (χρόνος Α`) «με τη συνείδηση της ευθύνης να είσαι Κρητικός». Ενας τόμος (350 σελίδες) σε μεγάλο σχήμα, όπου συνεργάστηκαν πενήντα άνθρωποι του πνεύματος, επιστήμονες, λογοτέχνες, καλλιτέχνες. Το πάθος των Κρητικών για την πατρίδα τους είναι διάχυτο παντού, από τη λεπτομερειακή αναφορά των Κρητικών Συλλόγων και πολιτιστικών σωματείων σ' ολόκληρη τη χώρα, ως την επισήμανση των προσωπικοτήτων, (πολιτικών, δημάρχων) στα ΜΜΕ (εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί σε Αθήνα και Κρήτη).

Κορωνίδα σε κάθε ημερολόγιο μηνός, οι μαντινάδες του Γιώργη Καράτζη και τα σκίτσα του Ορνεράκη «Πόντεν εστάθηκα ντουνιάς είναι τση Κρήτης μοίρα με το ντουφέκι συντροφιά να ζει και με τη λύρα».

Ο Στρατής Γ. Φιλιππότης, ο Γιώργος και η Ηρώ Σγουράκη, που επιμελήθηκαν την έκδοση, δηλώνουν ότι κάθε χρόνο θα κυκλοφορεί η συλλεκτική έκδοση «Κρητικό Ημερολόγιο», με θέματα για τη Μεγαλόνησο και τους ανθρώπους της και εύχονται «Υγεία, δύναμη, ευτυχία και ομόνοια σε όλους».

• Από τον «Πατάκη» κυκλοφόρησαν: Ντριτερό Αγκόλλι «Ενας μικρός Ελληνας στο σπίτι μας» (μετάφραση Χρήστου Ζαρκαλή, διήγημα).
• Αντώνης Χαζάπης «Σουρουπώνει στο Παλιό Φάληρο» (διηγήματα). Τα παιδικά βιβλία: Γκρεγκουάρ Σολοτάρεφ «Η μάγισσά μου, ο άγγελός μου κι εγώ» (μετάφραση Νάγιας Οικονομοπούλου (διήγημα). Κρίστιαν Βάλουστσεκ «Ο δρόμος για τα γιαβρυχόβουνα (μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, μυθιστόρημα). Βαγγέλης Ηλιόπουλος «Η περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας» (εικόνες Ιριδας).
• Σίμπιλ Μουλό «Το ωροσκόπιο» (μετάφραση Μαρίας Λάμπρου, μυθιστόρημα)
• Οι « Αδελφοί Βλάσση» κυκλοφόρησαν δύο ακόμα πανέμορφα, πανόδετα, βιβλία της σειράς «Θησαυροί από τη "Διάπλαση των Παίδων"». Πρόκειται για δύο βιβλία - ιστορίες του Γρηγορίου Ξενόπουλου στη «Διάπλαση», με τίτλους « Τα αρκουδάκια πρόσκοποι» και « Ο κύριος Σπουργιτάκης».
• Από τον «Μίνωα» κυκλοφόρησαν: «2000 Ημερολόγιο» (ένα καλαίσθητο, λιτό ημερολόγιο για το νέο χρόνο). Τα παιδικά βιβλία: Ρένα Ρώσση - Ζαΐρη «Αγια νύχτα» (εικονογράφηση Κατερίνα Αναγνώστου) «Το αστεράκι που έτρεχε να συναντήσει τα Χριστούγεννα» (εικονογράφηση Ελίζας Βαβούρη ). «Ο Τουίτι με τα δώρα» (Χριστουγεννιάτικο βιβλίο με παιχνίδια και χρώματα). «Γουίνι το αρκουδάκι (Χριστούγεννα με τους φίλους μου)». Πασκάλ Τελάντ, Ζαν - Σαρλ Σαραζέν «Το πιο όμορφο δώρο του κόσμου» (μετάφραση Ρένας Ρώσση - Ζαΐρη). Νταϊάν Σέλντον «Ενας δράκος πυροσβέστης» (μετάφραση Ρένας Ρώσση - Ζαΐρη ). Φρίντα Χιουζ «Ενοικιάζεται φίλος» (μετάφραση Ρ. Ρώσση - Ζαΐρη).
• Από τον « Ακρίτα» κυκλοφόρησε το βιβλίο για παιδιά της Αγγελικής Θ. Μαστρομιχαλάκη «Πάσχα ελληνικό» (εικονογράφηση Σταμάτης Μπονάτσος).
• Από τον «Ιωλκό» κυκλοφόρησε το παιδικό ποιητικό βιβλίο της Λένας Παππά «Πεντόβολα».
• Ελένη Κρεζία«Το νερό της λησμονιάς» (Μυθιστόρημα. Εκδόσεις «Περιπλανητή»).
• Ασσος Σταμούλης«Τα μπουρλότα του Γκιώνη» (ποιήματα, εκδόσεις « Γεωργιάδη»)
• Κώστας Ρούτης«Ιδανική πολιτεία» (Μυθιστόρημα. Εκδόσεις « Χάρη Πάτση»)
• Αντώνης Μπουγιούκας «Στη σκιά του μπλε» (ποιήματα, εκδόσεις «Περιπλανητή» ).
• Ελένη Στασινού«Πιο πέρα» (ποιήματα. Εκδόσεις ERG0).
• Φίλιππος Μαυρογιώργης«Το τελευταίο τραγούδι του αιώνα μας» (ποιήματα).
• Γεώργιος Ν. Μανέτας«Οξυτέρα εγγυτάτη» (ποιήματα).
• Ηλίας Αρμάγος«Τους γενναίους μην ξεχνάς» (ποιήματα).
• Πέτρος Πεντελικός «Λουτρακιώτικες ώρες» (ποιήματα Εκδόσεις «Δρομεύς»).
• Γρηγόρης Σγάγιας «Στην Εύβοια με τον Ανάποδο αναμνήσεις» (Εκδόσεις «ΕΝΤΟΣ»).
• «Μικροχωρίτικα Γράμματα» (Περιοδικό, τεύχος Ιούλη - Δεκέμβρη 1999).