Από τον Αύγουστο είχε αρχίσει το υπουργείο Παιδείας να «φροντίζει» για τους όρους φοίτησης των παιδιών στα σχολεία. Τότε ήταν που εκδόθηκε η εγκύκλιος και όριζε πως τα σχολικά τμήματα θα διαμορφωθούν με βάση τα μέγιστα όρια μαθητών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι γνωματεύσεις παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (προκειμένου να γίνονται κατατμήσεις τμημάτων) και οι εγγραφές του Σεπτέμβρη, ούτε καν ο αναγκαίος αριθμός τετραγωνικών ανά μαθητή σε κάθε αίθουσα. Περίπου 1.000 τμήματα περικόπηκαν με βάση αυτές τις οδηγίες, προκαλώντας αγανάκτηση σε γονείς, εκπαιδευτικούς και μαθητές, που απάντησαν και συνεχίζουν να απαντούν με κινητοποιήσεις ώστε να παρθούν πίσω οι αντιπαιδαγωγικές αποφάσεις. Είναι πολλές οι περιπτώσεις που παραθέτουν για μεγάλο αριθμό παιδιών - 6, 7, 9 - με μαθησιακές δυσκολίες, θέτοντας αφοπλιστικά το ερώτημα: Πώς θα στηριχθούν αυτά τα παιδιά και τι περιθώρια για εξατομικευμένη παρέμβαση αφήνονται; Και μάλιστα με οδηγία από το υπουργείο για μόνο έναν εκπαιδευτικό Παράλληλης Στήριξης ανά τμήμα, όπως προστάζει η «πανευρωπαϊκή κατεύθυνση».

«Αναγκαίες» χαρακτήριζε το υπουργείο Παιδείας τις συγχωνεύσεις, διατρανώνοντας ότι στόχος του είναι τα «καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα» και επαναλαμβάνοντας διαρκώς τα περί χαμηλής αναλογίας μαθητών ανά εκπαιδευτικό στη χώρα μας σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Η Ελλάδα έχει 8 παιδιά ανά εκπαιδευτικό. Στην Ολλανδία έχουμε 16 παιδιά και στη Φιλανδία 14 παιδιά», δήλωνε πριν λίγες μέρες ο υπουργός Παιδείας. Η αναλογία αυτή προκύπτει από μία απλή διαίρεση του αριθμού των μαθητών της χώρας με τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν, και φυσικά δεν ταυτίζεται με τον αριθμό μαθητών στην τάξη, που αποτελεί ένα εντελώς διαφορετικό μέγεθος. Και αποτελεί βέβαια διαφορετική πραγματικότητα από το «8 μαθητές ανά εκπαιδευτικό», αφού οι μαθητές είναι υπερτριπλάσιοι του 8 στις τάξεις. Γιατί, καλές οι στατιστικές και οι αριθμοί προς άγραν εντυπώσεων, αλλά η Ελλάδα έχει ιδιαίτερη μορφολογία (ιδιαίτερα σε σχέση με την Ολλανδία...), με νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές όπου ο πληθυσμός είναι μικρότερος, που μπορεί να έχουν ολιγοθέσια σχολεία και παραμένει αδιαπραγμάτευτη η ανάγκη οι μαθητές εκεί να έχουν τον εκπαιδευτικό τους. Δεν είναι η πρώτη φορά που από χείλη κυβερνητικών παραγόντων ακούμε για την κατάταξη της Ελλάδας στις λίστες του ΟΟΣΑ και της ΕΕ σε σχέση με άλλες χώρες σε ό,τι αφορά την αναλογία μαθητών - εκπαιδευτικών, με τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς να καλούν σε «ορθολογική» κατανομή του εκπαιδευτικού προσωπικού, που οδηγεί και σε συγχωνεύσεις. Δεν είναι όμως εξίσου συχνή η αναφορά στις τελευταίες θέσεις της Ελλάδας στις δαπάνες για την Εκπαίδευση...

Με περιστατικά «βροχής» σοβάδων σε πλήθος σχολείων έκλεισε η περσινή χρονιά, και απ' ό,τι φαίνεται δεν έχει αλλάξει τίποτα. Οι μαθητές έχουν επιστρέψει στα σχολεία εδώ και πάνω από τρεις εβδομάδες και ήδη καταγράφηκαν τα πρώτα περιστατικά κατάρρευσης σχολικών υποδομών. Χρειάστηκε να πέσουν πολλοί σοβάδες σε σχολικές αίθουσες, αυλές και διαδρόμους και να γίνουν πολλές διαμαρτυρίες από τη σχολική κοινότητα, για να φτάσει η κυβέρνηση να μιλήσει για το πρόβλημα των σχολικών υποδομών. Και το έκανε στη ΔΕΘ, με τον πρωθυπουργό να εξαγγέλλει πρόγραμμα για την ανακαίνιση σχολικών εγκαταστάσεων. Σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινωθεί από την ίδια την κυβέρνηση, όμως, ούτε στο σύνολο των αναγκών απαντά αυτό το πρόγραμμα ούτε γενναία χρηματοδότηση από το κράτος θα πάρει.

Οπως ανακοινώθηκε, στο πλαίσιο του προγράμματος θα δοθεί «απόλυτη έμφαση στην αναβάθμιση μπάνιων και γηπέδων, αλλά και σε σοβατίσματα λοιπών εγκαταστάσεων», δηλαδή εργασίες επιφανειακές, που δεν απαντούν στην ανάγκη για σύγχρονες, ασφαλείς κτιριακές υποδομές. Οσο για τη χρηματοδότηση, συνολικά θα διατεθούν 250 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και «στόχος είναι το ποσό να αυξηθεί σημαντικά με τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα», δηλαδή ακόμα κι αυτά τα μερεμέτια σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτώνται από την καλή θέληση «μεγαλοευεργετών», σαν να βρισκόμαστε σε προηγούμενους αιώνες. Για το δε πρόγραμμα αντισεισμικού ελέγχου των σχολείων (και όλων των δημόσιων κτιρίων) σε συνεργασία με το ΤΕΕ, που είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση μετά τον σεισμό σε Τουρκία - Συρία τον Φλεβάρη του 2023, ακόμα ...αναμένεται. Στην πιο σεισμογενή χώρα της Ευρώπης, με σχολικά κτίρια γερασμένα και κακοσυντηρημένα, η αντισεισμική θωράκιση για την ασφάλεια μαθητών και εκπαιδευτικών παραμένει μια κούφια εξαγγελία.

Ετσι απαντά η κυβέρνηση στην ανάγκη για σύγχρονα, ασφαλή, λειτουργικά και όμορφα σχολεία που αξίζουν σε κάθε παιδί, τη στιγμή μάλιστα που η σημερινή κατάσταση βαραίνει και την ίδια και τις προηγούμενες, καθώς αποτελεί προϊόν της χρόνιας υποχρηματοδότησης και μιας σειράς νομοθετικών ρυθμίσεων που διαχρονικά είχαν στον πυρήνα τους το να αποτινάξει αυτήν την ευθύνη η πολιτεία, τελικά να μετατεθούν νέα οικονομικά βάρη προς τους εργαζόμενους. «Αποκέντρωση», «Καποδίστριας», «Καλλικράτης», «αυτόνομη σχολική μονάδα», με την υπογραφή ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ είναι σταθμοί σε αυτήν την πορεία, που χαράσσεται από τις Οδηγίες της ΕΕ για λιγότερο κράτος και περισσότερα βάρη στις οικογένειες, περισσότερο έλεγχο από τις επιχειρήσεις και στο ζήτημα της λειτουργίας των σχολείων. Η σημερινή πολιτική τους είναι αποτέλεσμα όσων θεσμοθετήθηκαν, διατηρήθηκαν, υλοποιήθηκαν και επεκτάθηκαν από όλες τις κυβερνήσεις. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο διαμορφώθηκαν και οι συνθήκες οικονομικής ασφυξίας με τις οποίες άνοιξαν φέτος πολλά σχολεία. Το πρόβλημα είναι πολύ πιο έντονο σε δήμους με λιγότερα από 100 σχολεία, όπου με τον νόμο για την Τοπική Διοίκηση ο οποίος ψηφίστηκε πέρυσι καταργήθηκαν στο τέλος του Ιούνη οι σχολικές επιτροπές και τα σχολεία κλήθηκαν να επιστρέψουν τα χρήματα που είχαν στα ταμεία τους, μεταφέροντας όλη την ευθύνη για τη διαχείριση των χρημάτων στους δήμους.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ακόμα και σήμερα, μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, αναμένουν από τους δήμους κάλυψη στοιχειωδών αναγκών τους (ακόμα και τροφοδοσία σε χαρτί υγείας, μελάνια για τους εκτυπωτές ή και ...μπαταρίες για τα τηλεκοντρόλ προκειμένου να λειτουργήσουν οι διαδραστικοί πίνακες!). Δεν είναι τυχαίο ότι οι φετινές «λίστες» στα σχολεία ήταν κατά πολύ ...φουσκωμένες, διευθυντές και εκπαιδευτικοί έχουν αναγκαστεί να πληρώσουν από την τσέπη τους για τα στοιχειώδη προκειμένου να ανοίξουν τα σχολεία, ενώ θολό είναι ακόμα το τοπίο για το πώς θα καλύπτονται οι ανάγκες των σχολείων από δω και πέρα.

Πρόκειται για έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα της υποχρηματοδότησης, μέσω του οποίου καλλιεργείται το έδαφος ώστε τα σχολεία να εξαναγκαστούν να αναζητήσουν χορηγούς προκειμένου να μπορούν να λειτουργήσουν στοιχειωδώς. Εξάλλου, το ζήτημα δεν αφορά μόνο τις άμεσες ανάγκες έναρξης των σχολείων αλλά συνολικά τις λειτουργικές τους ανάγκες από δω και πέρα, και εντάσσεται στη γενικότερη κατεύθυνση εμπορευματοποίησης και κατηγοριοποίησης των σχολείων. Η πολιτική αυτή επιλογή της κυβέρνησης έρχεται να «πατήσει» στο αντιεκπαιδευτικό πλαίσιο που έχουν χτίσει πέτρα στην πέτρα τόσο η ίδια όσο και οι προηγούμενες, με το σύνολο των αντιεκπαιδευτικών νόμων που έχουν ψηφίσει, προωθώντας ένα σχολείο αυτόνομο, αποκεντρωμένο, με διευθυντές - μάνατζερ που θα έχουν οι ίδιοι την ευθύνη διαχείρισης της σχολικής μονάδας και μαζί με τον σύλλογο διδασκόντων θα ψάχνουν να βρουν χορηγούς για να χρηματοδοτούν τα σχολεία, ενώ οι γονείς θα καλούνται να βάζουν το χέρι όλο και πιο βαθιά στην τσέπη ακόμα και για τα έξοδα λειτουργίας των σχολείων.

Οι κινητοποιήσεις που έχουν γίνει από την αρχή της σχολικής χρονιάς με αιχμή το σοβαρό ζήτημα των συγχωνεύσεων και καταργήσεων τμημάτων, με τις κατακτήσεις που καταγράφουν, αποτελούν αφετηρία και παρακαταθήκη στον αγώνα για πραγματική μόρφωση με σύγχρονους όρους, με όλο το απαραίτητο προσωπικό. Γίνεται φανερό ότι η μόνιμη σταθερή δουλειά των εκπαιδευτικών, οι μαζικοί διορισμοί όσων για χρόνια στηρίζουν την Εκπαίδευση, η γενναία αύξηση των δαπανών, το περιεχόμενο του σχολείου, είναι ζητήματα που συνδιαμορφώνουν τους όρους της μάθησης, που αφορούν όλους.

Τα προβλήματα στα σχολεία, από τα οποία σήμερα απαριθμούμε ορισμένα που συνδέονται με την εφαρμογή νέων μέτρων, αποτελούν την έκφραση σε αυτόν τον τομέα της πολιτικής του «κόστους - οφέλους», όπου κόστος λογίζονται οι ανάγκες, στην συγκεκριμένη περίπτωση οι μορφωτικές. Το ΚΚΕ με όλες του τις δυνάμεις, κατονομάζοντας ανοιχτά και αντιπαλεύοντας αυτήν την πολιτική όπου κι αν εκφράζεται, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων για την Παιδεία των λαϊκών αναγκών. Στη Βουλή, στους δήμους, στα σωματεία και τους μαζικούς φορείς, μαζί με γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές, για να δυναμώσει και να είναι νικηφόρος αυτός ο αγώνας, να συναντηθεί με την πάλη για την ικανοποίηση του συνόλου των λαϊκών αναγκών.

Με αυτήν την ώθηση και τις νέες δυνατότητες που έχουν διαμορφωθεί, μπορεί να δυναμώνει το ρεύμα αμφισβήτησης της κυρίαρχης πολιτικής, να «χτίζεται» αγωνιστικά η μοναδική αξιόπιστη και μαχητική, λαϊκή αντιπολίτευση απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ και στα άλλα κόμματα που πίνουν νερό στο όνομα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Δεν είναι σύγχρονοι όροι ζωής και σπουδών:

• Η δυσβάσταχτη ακρίβεια, τα πανάκριβα ενοίκια, οι φουσκωμένοι λογαριασμοί για κάθε βασική ανάγκη, οι ανύπαρκτες φοιτητικές εστίες. Ενώ οι μισές φοιτήτριες και φοιτητές αναγκάζονται να εργαστούν παράλληλα με τις σπουδές τους ή ακόμα και να τις παρατήσουν κάτω από αυτά τα βάρη.
• Η επιλεκτική υποχρηματοδότηση για τις πραγματικές ανάγκες των πανεπιστημίων. Οσο μοιράζεται το πολυδιαφημισμένο από την κυβέρνηση της ΝΔ 1 δισ. για την επιχειρηματική λειτουργία των πανεπιστημίων¹, φοιτητές μένουν έξω από εργαστήρια γιατί οι υποδομές των πανεπιστημίων εκτός από απαρχαιωμένες είναι και ανεπαρκείς. Αν δεν πέσουν σοβάδες και παράθυρα στα κεφάλια τους, κινδυνεύουν να παγώσουν τον χειμώνα και να καούν το καλοκαίρι σε σχολές και σε εστίες.
• Η παράδοση βασικών υπηρεσιών για τη λειτουργία των πανεπιστημίων σε εργολάβους. Με πιάτα που βρίσκεις από κατσαρίδες μέχρι βίδες, με ολόκληρα ιδρύματα να μετατρέπονται σε υγειονομικές βόμβες από τη βρώμα κάθε τρεις και λίγο. Με εργαζόμενους που απολύονται κι επαναπροσλαμβάνονται με χειρότερους κάθε φορά όρους, με εντατικοποίηση που χτυπάει «κόκκινο» για να βγάζουν κέρδος οι διάφοροι εργολάβοι στις πλάτες φοιτητών - εργαζομένων.
• Η κατά παραγγελία έρευνα από τους ΝΑΤΟικούς δολοφόνους και τους συμμάχους τους στο αιματοκύλισμα λαών, που σουλατσάρουν μέσα στα πανεπιστήμια, αξιοποιώντας για τους πολεμικούς σκοπούς τους τις υποδομές και το προσωπικό τους. Για κακή τους τύχη στη χώρα μας υπάρχουν πανεπιστημιακοί, ερευνητές, φοιτητές που δεν τους αφήνουν να κάνουν τη βρώμικη δουλειά ανενόχλητοι. Που δεν ανέχονται ματωμένες συμφωνίες, όπως αυτή των ΕΚΠΑ - «Lockheed Martin»², που δεν «κάθονται καλά» μέχρι να ακυρωθεί.

Eurokinissi

Στην απαίτηση για γενναία αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για να κατευθυνθεί στις πραγματικές ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της φοιτητικής μέριμνας, κυβέρνηση - υπουργείο Παιδείας ενισχύουν με εκατοντάδες εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τον «εξωστρεφή» προσανατολισμό των πανεπιστημίων, το άπλωμα σε επιχειρηματικές δράσεις και κυνήγι φοιτητικής πελατείας, όσο «δεν υπάρχουν λεφτά» για τη στήριξη των δωρεάν προγραμμάτων σπουδών. Μια ματιά στις υπερσύγχρονες υποδομές των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών με δίδακτρα, εν αντιθέσει με αυτές των δωρεάν, είναι κατατοπιστική.

Στην ανάγκη για σύγχρονες, ασφαλείς φοιτητικές εστίες που θα καλύπτουν τις τεράστιες ανάγκες για φοιτητική στέγη, κυβέρνηση και υπουργείο παραδίδουν «φιλέτα» και αδρή χρηματοδότηση από δικά μας λεφτά σε κατασκευαστικούς ομίλους, που θα επιβάλουν ενοίκιο κερδίζοντας διπλά και τριπλά από τον εκπαιδευτικό τουρισμό - δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημίων - με αντίστοιχη τιμολόγηση.

Eurokinissi

Εμπόδια σε αυτήν την πολιτική μπορούν να ορθώνουν μόνο το μαζικό, οργανωμένο κίνημα, οι σύλλογοι, που βάζουν στο στόχαστρο όλους όσοι στερούν από τη νέα γενιά το δικαίωμα να ζει όπως της αξίζει.

Σε αυτήν την υπόθεση το ΚΚΕ και η ΚΝΕ αποτελούν εγγύηση. Παίρνουν την ευθύνη να αντιπαλεύουν την κυβερνητική πολιτική και τις συνέπειές της, ωθούν στην αγωνιστική διεκδίκηση, συγκρούονται με λογικές συμβιβασμού και χαμηλών απαιτήσεων, φωτίζοντας ότι μπορούμε να ζούμε και να σπουδάζουμε στο ύψος των σύγχρονων δυνατοτήτων της επιστήμης, της ανθρωπότητας, κι όχι με τα ψίχουλα των «αντοχών» μιας οικονομίας που και την ανάπτυξη και την κρίση της πληρώνουμε εμείς. Γι' αυτό και οι φοιτητές δεν έχουν τίποτα καλό να περιμένουν από τις προσπάθειες του συστήματος για την αναμόρφωση της σοσιαλδημοκρατίας και την ξαναζεσταμένη σούπα της κυβερνητικής εναλλαγής. Ούτε βέβαια από τη βολική για το σύστημα γραμμή των διαφόρων οπορτουνιστικών ομάδων στα πανεπιστήμια, που - παρά τις μεταξύ τους διαφοροποιήσεις - ρίχνουν νερό στον μύλο της κυβερνητικής εναλλαγής, υπονομεύοντας τελικά τις ίδιες τις διεκδικήσεις του φοιτητικού κινήματος.

Το τι σημαίνει για τη ζωή, την εργασία, τις σπουδές των νέων ανθρώπων ένα πανεπιστήμιο χτισμένο στα θεμέλια της σοσιαλιστικής οικονομίας, με την εργατική τάξη κυρίαρχη, είναι μια υπόθεση για το «σήμερα» κι όχι για το μακρινό μέλλον.

Η δωρεάν φοίτηση σε αποκλειστικά δημόσια πανεπιστήμια, η επαρκής στελέχωσή τους με πανεπιστημιακούς δασκάλους, με υποδομές ανάλογες του 21ου αιώνα, είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για την ολόπλευρη επιστημονική μόρφωση. Και είναι μια ανάγκη που μπορεί να καλυφθεί τώρα.

Η εξασφάλιση εργασίας στο αντικείμενο σπουδών για όλους τους απόφοιτους, ώστε να συμβάλουν στην κοινωνική ευημερία και πρόοδο, μπορεί να γίνει πραγματικότητα αν μπει στο επίκεντρο η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Η αξιοποίηση της επιστήμης, των τεχνολογικών αλμάτων, ώστε η αναβάθμιση της παραγωγικής διαδικασίας να σημαίνει αναβάθμιση των όρων ζωής και εργασίας, μείωση του εργάσιμου χρόνου, ανάπτυξη υποδομών για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου κ.ά., είναι ανάγκες που μπορούν να καλυφθούν σήμερα. Αντ' αυτού, βλέπουμε απαξίωση εργατικού δυναμικού, απολύσεις κ.ά.

Πολύ παραπάνω, στον δρόμο που «χτίζουμε» για το όμορφο «αύριο» μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από πολέμους, κρίσεις, ανασφάλεια, φτώχεια, είναι όρος η όξυνση της αντιπαράθεσης με την κυρίαρχη πολιτική και τις πιο «ειδικές» εκφράσεις της μέσα από τα πανεπιστημιακά έδρανα. Σε τελική ανάλυση, η ιδεολογική διαπάλη στα επιμέρους επιστημονικά αντικείμενα δεν αφορά «στενά» τη διαμόρφωση επιστημονικής σκέψης, αλλά και το πώς αυτή επιδρά στη στάση των αυριανών επιστημόνων - εργαζομένων στην εργασία και στη ζωή τους, στη διαμόρφωση ταξικού κριτηρίου.

Για παράδειγμα, αφορά στο αν ο μηχανικός θα σχεδιάζει έργα με δεδομένο ότι τα κέρδη της εταιρείας είναι πάνω από την ασφάλεια των εργαζομένων, ή θα κατεβαίνει με τους οικοδόμους στην απεργία για να μην είναι τα εργοτάξια αρένες θανάτου. Το αν ο γιατρός θα θεωρεί κόστος τη νοσηλεία καρκινοπαθών εκτός βέβαια αν πληρώσουν, ή θα εξοργίζεται και θα παλεύει απέναντι στα χάλια του δημόσιου συστήματος Υγείας.

Φυσικά, «η αστική ιδεολογική παρέμβαση στους φοιτητές, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και στη μέθοδο αναζήτησης της αλήθειας, της δυνατότητας να γνωρίσουμε και να αλλάξουμε τον κόσμο, έχει έκταση και βάθος. Ομως (...) υπάρχουν αντικειμενικά περιθώρια να εισχωρήσουν στα πανεπιστήμια οι επαναστατικές, μαρξιστικές ιδέες»⁴.

Είναι φανερό ότι υπάρχει αναγνώριση προς το Κόμμα από περισσότερους φοιτητές, εργαζόμενους, πανεπιστημιακούς και ανεβασμένη διάθεση πολιτικής συζήτησης για τις θέσεις και τη δράση του. Είναι περισσότεροι όσοι αναγνωρίζουν ότι αντιπολίτευση στη βάρβαρη πολιτική υπάρχει, βρίσκεται στους αγώνες του λαού και της νεολαίας και ότι το ΚΚΕ και η ΚΝΕ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.

Υπάρχουν ανεβασμένες δυνατότητες ώστε μέσα στις κρίσιμες, καθημερινές μάχες που δίνουμε στα πανεπιστήμια, να καταφέρνουμε να ενισχύεται ο ριζοσπαστικός πόλος στο κίνημα, να διευρύνεται και να παίρνει πιο σταθερό και βαθύ χαρακτήρα η συμφωνία με την πρόταση του ΚΚΕ σε κάθε χώρο, να μαζικοποιούνται το Κόμμα και η ΚΝΕ.

Παραπομπές:

1. «Ριζοσπάστης» 5 - 7/1/2024 σελ. 10 - 11, «Η αλήθεια απέναντι στην κυβερνητική προπαγάνδα»

2. «Ριζοσπάστης» 6/9/2024 σελ. 24 «Σύμπλεγμα ντροπής η συμφωνία ΕΚΠΑ - "Lockheed Martin"», Κ. Γουλιάμου.

3. «Ριζοσπάστης» 31/1/2024 σελ. 13, «Συνδυασμένη επίθεση στην Ανώτατη Εκπαίδευση»

4. Αρθρο του Τμήματος Παιδείας & Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ, «Για την παρέμβαση του Κόμματος στα Πανεπιστήμια», ΚΟΜΕΠ τ. 4/2024