Στις 6 του Οκτώβρη, από το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ, δόθηκε στη δημοσιότητα Εκκληση είκοσι Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης, «για μια δημόσια, δωρεάν Παιδεία για όλο το λαό - Ενιαία Λαϊκή Παιδεία». Ολόκληρο το κείμενο της Εκκλησης έχει ως εξής:

«Οι ολέθριες συνέπειες των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην Παιδεία προκαλούν μεγάλη ανησυχία, αγανάκτηση και οργή σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Απευθυνόμαστε με την έκκλησή μας αυτή σε κάθε προοδευτικό διανοούμενο, στους εκπαιδευτικούς λειτουργούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, στους πανεπιστημιακούς, στους καθηγητές, στους δασκάλους, νηπιαγωγούς, παιδαγωγούς, στο διοικητικό προσωπικό να υψώσουν τη φωνή τους και να πάρουν ενεργά μέρος στο κίνημα αντίστασης που αναπτύσσεται σ' όλη την Ευρώπη.

Οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις προωθούνται σε όλη την κλίμακα της εκπαίδευσης. Τα μέτρα αυτά αποτυπώνονται στη "Λευκή Βίβλο για την εκπαίδευση και την κατάρτιση" και εξειδικεύονται με αποφάσεις του ΟΑΣΑ και των υπουργών Παιδείας της ΕΕ.

Μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που υιοθέτησε τη "Στρατηγική της Λισαβόνας" και ιδιαίτερα μετά την έναρξη της "διαδικασίας της Μπαλόνια" η πορεία προσαρμογής της εκπαίδευσης στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς επιταχύνεται.

Οι νεοσυντηρητικές αυτές μεταρρυθμίσεις, σε αρμονία με τις ρυθμίσεις της Γενικής Συμφωνίας Εμπορίου και Υπηρεσιών (GATS) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO), είναι ενταγμένες στην προσπάθεια εξόδου από την κρίση και αναζήτησης νέων τομέων δράσης και κερδοφορίας του μεγάλου κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, αντανακλούν την ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των τριών ιμπεριαλιστικών πόλων ΕΕ, ΗΠΑ, Ιαπωνίας.

Οι εκπαιδευτικές αναδιαρθρώσεις, παρά τις διαφορές που παρατηρούνται στους ρυθμούς και τις μεθόδους προώθησής τους σε κάθε χώρα, έχουν κοινά και ενιαία χαρακτηριστικά, που είναι τα παρακάτω:

Ταυτόχρονα, οι επιχειρηματίες ενθαρρύνονται να παίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο στις θεμελιώδεις λειτουργίες της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων, ξεκινώντας από την ανώτατη. Αυτή η ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση επιβάλλει τη λειτουργία των δημόσιων εκπαιδευτικών μονάδων με ανταγωνιστικά, ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και την αναζήτηση τρόπων αυτοχρηματοδότησης, μέσα από την κερδοσκοπική εισβολή των επιχειρηματιών - "χρηματοδοτών".

Κάνουμε έκκληση στους προοδευτικούς διανοούμενους και στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων να αντισταθούν στις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις και να συμβάλουν ενεργά στην ανάπτυξη ενός πλατιού κινήματος Παιδείας, στενά συνδεδεμένου με το ευρύτερο λαϊκό κίνημα, που να απαιτεί μόρφωση για όλους χωρίς ταξικούς φραγμούς και διακρίσεις.

Τους καλούμε να μη δελεαστούν από την προσπάθεια που καταβάλλεται, με μέτρα όπως η αξιολόγηση, να μετατραπούν σε εργαλεία και φορείς των αντιεκπαιδευτικών ρυθμίσεων. Να μην υποκύψουν ούτε στους αυταρχικούς εκβιασμούς ούτε στις διάφορες επιλεκτικές παροχές και δωρεές που τους υπόσχονται "κάτω από το τραπέζι".

Τους καλούμε να ενώσουν τη φωνή τους με το φοιτητικό, το σπουδαστικό και το εργατικό κίνημα για Ενιαία Λαϊκή Παιδεία μέσα από ένα δωρεάν και δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, με αύξηση των δημόσιων δαπανών και ένα σύστημα υποτροφιών από τους κρατικούς προϋπολογισμούς.

Μια Ενιαία Λαϊκή Παιδεία που, σε αντίθεση με την ιδιωτικοποιημένη και ταξικά διαφοροποιημένη εκπαίδευση που διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες στη μόρφωση και μάλιστα από τις μικρότερες ηλικίες, θα έχει ως άξονες:

• Την ποσοτική και ποιοτική διεύρυνση της βασικής γενικής Παιδείας μέσα από ενιαίο σχολείο, ώστε να παρέχεται σύγχρονη ολόπλευρη μόρφωση σε όμοιες συνθήκες για όλους χωρίς ταξικούς φραγμούς και διακρίσεις.
• Την προώθηση της επιστημονικής έρευνας στην υπηρεσία των σύγχρονων λαϊκών αναγκών και όχι των μονοπωλίων, για να μπορέσει η επιστήμη από εργαλείο άντλησης υπερκερδών και υπερεκμετάλλευσης των εργαζομένων να μετατραπεί σε μέσον για την απαλλαγή του ανθρώπου από τις υλικές στερήσεις και τα πνευματικά δεσμά.
• Την ένταξη της επαγγελματικής μόρφωσης μετά την ολοκλήρωση της κοινωνικά αναγκαίας σήμερα βασικής - γενικής υποχρεωτικής μόρφωσης. Η εκπαίδευση αυτή, στενά συνδεδεμένη και σε αλληλεπίδραση με την επιστημονική μόρφωση, θα παρέχεται αποκλειστικά από σχολές ενταγμένες στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα.
• Η ενιαία ανώτατη εκπαίδευση να παρέχει βασικές σπουδές με πλήρη επιστημονική επάρκεια και να δίνει σε όλους τους πτυχιούχους το δικαίωμα να ασκήσουν το επάγγελμά τους. Οι διδάσκοντες και οι ερευνητές θα είναι αποκλειστικής απασχόλησης, ώστε να μη λειτουργούν σαν "υπηρέτες δύο αφεντάδων".
• Την οικονομική και επιστημονική αναβάθμιση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, για να είναι σε θέση να κατακτούν τον πραγματικό παιδαγωγικό και κοινωνικό τους ρόλο.

Θεωρούμε ότι προκειμένου να είναι αποτελεσματικό το κίνημα για την Ενιαία Λαϊκή Παιδεία θα πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή συντονισμό με το γενικότερο εργατικό - λαϊκό κίνημα σε έναν κοινό αγώνα κατά των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην Παιδεία, στην εργασία και την κοινωνική ζωή, ενάντια στα μονοπώλια και τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, που επιβάλλουν αυτήν τη βαθιά ταξική πολιτική. Εναν αγώνα που θα πρέπει να έχει σαν στόχο, μαζί με την αναγκαία ριζική ανασυγκρότηση της Παιδείας σε προοδευτική κατεύθυνση, την αναδιοργάνωση όλης της κοινωνίας.

Οι μεγάλες κινητοποιήσεις για την Παιδεία που έγιναν το 2005 και το 2006 δείχνουν τη δυνατότητα να παρεμποδιστούν οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις, ακόμα και να ματαιωθούν πολλές από τις επιμέρους κατευθύνσεις τους.

Οι αγώνες και η μάχη ιδεών πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν, διεκδικώντας Ενιαία Λαϊκή Παιδεία σε ρήξη με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με την "εκπαίδευση για την οικονομία της αγοράς".

Η αναγκαιότητα μιας άλλης εκπαίδευσης, στην κατεύθυνση μιας νέας κοινωνικής οργάνωσης της εργασίας και ενός διαφορετικού κοινωνικού συστήματος, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και πολυεθνικές, είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ.

5 Οκτώβρη 2006

Κομμουνιστικό Κόμμα Αλβανίας

Κομμουνιστικό Κόμμα Αρμενίας

Εργατικό Κόμμα Βελγίου

Εργατικό Κομμουνιστικό Κόμμα Βοσνίας - Ερζεγοβίνης

Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας

Κόμμα των Βουλγάρων Κομμουνιστών

Κομμουνιστικό Κόμμα Βρετανίας

Ενιαίο Κομμουνιστικό Κόμμα Γεωργίας

Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας

Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας

Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Κροατίας

Σοσιαλιστικό Κόμμα Λετονίας

Κομμουνιστικό Κόμμα Μακεδονίας, ΠΓΔΜ

Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα

Κομμουνιστικό Κόμμα Πολωνίας

Κομμουνιστικό Κόμμα Ρωσικής Ομοσπονδίας, ΚΚΡΟ

ΚΕΚΡ - ΚΚΡ, Ρωσία

Κομμουνιστικό Κόμμα Φινλανδίας

Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας

Κόμμα Εργασίας Τουρκίας (ΕΜΕΠ)»

Οι πιέσεις της κυβέρνησης και των διαφόρων μηχανισμών της προς τους δασκάλους, που ήδη έκλεισαν τρεις βδομάδες απεργίας, εντείνονται σε μεγάλο βαθμό. Αρχικά η κυβερνητική αδιαλλαξία συνοδεύτηκε από τη βίαιη καταστολή, τον αυταρχισμό και την προκλητική στάση απέναντι στα αιτήματά τους. Ακόμα και το πολυσυζητημένο επίδομα, που τους είχε υποσχεθεί από τις αρχές του καλοκαιριού, το «έσπασε» σε έξι εξαμηνιαίες δόσεις, πράγμα που σημαίνει ότι θα το πάρουν ολόκληρο (105 ευρώ) το 2009! Δηλαδή, αντί να τους «δώσει» (κάτι που είχε ήδη υποσχεθεί) τους αφαίρεσε κιόλας (από αυτά που περίμεναν).

Οι προκλήσεις αυτές συνοδεύτηκαν από την προσπάθεια της κυβέρνησης και των προσκείμενων σε αυτή ΜΜΕ να σπιλώσουν τον αγώνα των εκπαιδευτικών και να τους φέρουν σε αντιπαράθεση με άλλους εργαζόμενους. Εκεί στόχευε η δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου ότι τάχα κανένας δε θα συμφωνήσει με τις παράλογες απαιτήσεις των δασκάλων για αυξήσεις 45% ή 47,5%. Τον ίδιο ρόλο παίζουν και δεκάδες πρωτοσέλιδα ή ρεπορτάζ στα δελτία ειδήσεων που υπερπροβάλλουν το πρόβλημα των γονιών πού να αφήσουν τα παιδιά τους, αποκρύπτοντας το γεγονός ότι οι περισσότεροι γονείς δεν τα βάζουν με τους δασκάλους, αλλά με την κυβέρνηση.

Τις επιθέσεις της κυβέρνησης, όμως, συνοδεύει με τη στάση του και το ΠΑΣΟΚ. Ο πρόεδρός του Γ. Παπανδρέου κάλεσε αόριστα τον πρωθυπουργό να κάνει κάποιο βήμα ως προς τα οικονομικά αιτήματα του κλάδου, αν οι εκπαιδευτικοί δεχτούν την «αξιολόγηση», το βασικό μοχλό δηλαδή για την κατηγοριοποίηση σχολείων, μαθητών κι εκπαιδευτικών, για την ιδιωτικοποίηση και την ένταση των ταξικών φραγμών. Ουσιαστικά, πρότεινε στον πρωθυπουργό να εξαγοράσει τους εκπαιδευτικούς με μερικά ψίχουλα!

Παράλληλα, η όποια τοποθέτηση του ΠΑΣΟΚ για την Παιδεία περιορίζεται στα κονδύλια και σκόπιμα δεν τοποθετείται για τις αναδιαρθρώσεις που αλλάζουν το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, αφού συμφωνεί πλήρως με αυτές. Μάλιστα, το ΠΑΣΟΚ προτείνει να προχωρήσει με ταχύτερους ρυθμούς η λεγόμενη αποκέντρωση των σχολείων, δηλαδή η διαφοροποίηση της μόρφωσης που παρέχουν από περιοχή σε περιοχή, ο ταξικός διαχωρισμός τους. Προτείνει, ακόμα, να πολλαπλασιαστούν οι χορηγοί, οι ιδιώτες που χρηματοδοτώντας σχολεία και εκπαιδευτικά προγράμματα θα παρεμβαίνουν άμεσα στο περιεχόμενο της παρεχόμενης μόρφωσης, για να διαμορφώνουν οι ίδιοι τους αυριανούς πειθήνιους εργάτες που θα ξεζουμίζουν.

Αυτή η πίεση πρέπει να πολλαπλασιαστεί. Είναι ανάγκη οι δάσκαλοι να «κρατήσουν», οι καθηγητές να κλιμακώσουν τον αγώνα κι όλοι μαζί να αναδείξουν σε πρωτεύοντα αυτά τα μεγάλα ζητήματα που συγκινούν και ανοίγουν δρόμους κοινού αγώνα με τους γονείς, τους εργαζόμενους, τη νεολαία. Ηδη οι ταξικές δυνάμεις στους εργαζόμενους έχουν βάλει την Παιδεία στην πρώτη γραμμή της πάλης τους, οι αγωνιστικές διεργασίες στους μαθητές και τους φοιτητές εντείνονται. Αυτός ο αγώνας μπορεί να βάλει φραγμούς, μπορεί να έχει νίκες.

Τα νέα βιβλία είναι ένα από τα θέματα που συζητιούνται έντονα με αφορμή τις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών. Ομως οι πλειοψηφίες στις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες κάνουν κριτική μονάχα, γιατί τα βιβλία δεν έφτασαν έγκαιρα στους εκπαιδευτικούς και δεν πρόλαβαν να τα μελετήσουν! Οι ομοσπονδίες, υποτίθεται ότι, έχουν ειδικά επιστημονικά όργανα για να κάνουν παιδαγωγικές μελέτες... πώς και δεν πρόλαβαν από την άνοιξη που άρχισαν να δημοσιεύονται τα βιβλία να τα μελετήσουν και να εντοπίσουν ποιος πραγματικά είναι ο στόχος τους, ποια τα λάθη και τα προβλήματα που παρουσιάζουν στο περιεχόμενό τους;

Δεν είναι ότι δεν πρόλαβαν, είναι ότι δε θέλουν. Γιατί, πολύ απλά, τα νέα βιβλία σχεδιάστηκαν επί ΠΑΣΟΚ και οι πλειοψηφίες που διαμορφώνονται από την ΠΑΣΚ και τους συνοδοιπόρους της στις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες δε λένε κουβέντα για το περιεχόμενό τους. Γιατί τότε θα αναδεικνύονταν και οι τεράστιες ευθύνες του κόμματός τους.

Μ' αυτό τον τρόπο βέβαια, αθωώνουν και την κυβέρνηση από τις ευθύνες της για το περιεχόμενο των βιβλίων. Γιατί η κυβέρνηση της ΝΔ είναι που ολοκλήρωσε το «έργο» του ΠΑΣΟΚ με τα βιβλία. Δεν έκανε μόνο τη διανομή στα σχολεία, δεν είναι «κούριερ», έχει πολιτικές ευθύνες. Η Μ. Γιαννάκου, εξάλλου, δικαιολόγησε το γεγονός ότι σε ορισμένα βιβλία γίνεται έμμεση διαφήμιση πολυεθνικών εταιρειών λέγοντας ότι «δεν μπορούν τα βιβλία να είναι εκτός πραγματικότητας»!

Ετσι, έχουμε βιβλία που διδάσκουν τη γλώσσα, για παράδειγμα, μέσα από «συνταγές», «επιστολές», «ιστοσελίδες», «διαφημίσεις» και λιγότερο μέσα από τη λογοτεχνία και την ποίηση. Ομως, η γλώσσα δε σημαίνει μόνο επικοινωνία, σημαίνει και λόγο, σκέψη, οργάνωση της σκέψης... Ο τρόπος που τείνει να διδάσκεται πλέον η ελληνική γλώσσα στα Δημοτικά μοιάζει πιο πολύ με τον τρόπο που διδάσκεται η ξένη γλώσσα στα φροντιστήρια!

Αντίστοιχα, η ιστορία διδάσκεται με θέματα αποσπασμένα από την ιστορική τους συνέχεια ή ως γεγονότα αποσπασμένα από τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που τα γέννησαν. Για παράδειγμα, μπορεί οι μαθητές να γνωρίσουν το ρόλο συγκεκριμένων πατριαρχών ή επισκόπων πριν και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του '21, δε θα σταθούν όμως μέσα από τα σχολικά βιβλία στο σημαντικό ρόλο που έπαιξε ο λαϊκός κλήρος στην Επανάσταση. Αντίστοιχα, θα μάθουν ότι η δικτατορία του Μεταξά έγινε επειδή οι εργάτες διεκδικούσαν τα δικαιώματά τους, το οποίο σημαίνει ότι η «δημοκρατία» κινδυνεύει από τις διεκδικήσεις, άρα συνειρμικά μαθαίνουν τα παιδιά ότι οι αγώνες είναι επικίνδυνοι, επομένως υποταγή...

Το ζήτημα της Παιδείας παραμένει στην επικαιρότητα μέσα από τις μεγάλες κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών, που βρέθηκαν για τρίτη συνεχόμενη βδομάδα στο δρόμο του αγώνα με απεργίες και μαζικότατες διαδηλώσεις. Μέχρι την ώρα που γράφονταν τούτες οι γραμμές, οι εκπαιδευτικοί συζητούσαν για τη συνέχεια του αγώνα την επόμενη βδομάδα και την πρόταση για νέα τετραήμερη απεργιακή κινητοποίηση. Το ΚΚΕ, με Επίκαιρη Επερώτηση που κατέθεσε την περασμένη Τετάρτη η Κοινοβουλευτική του Ομάδα στη Βουλή, καταγγέλλει την πολιτική που υποβαθμίζει και ιδιωτικοποιεί την Παιδεία. Συγκεκριμένα, στο κείμενο της Επερώτησης αναλύονται οι εξής άξονες:

• Με σειρά μέτρων (Ευέλικτη Ζώνη, ευρωπαϊκά προγράμματα, Συμπράξεις Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα, πρόταση του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, κ.ά.) προωθείται η «αποκέντρωση» - ιδιωτικοποίηση του δημόσιου σχολείου.
• Με την ανάθεση της ευθύνης για τη χρηματοδότηση και τη συγκρότηση των προγραμμάτων διδασκαλίας στο σχολείο και την «τοπική κοινωνία» προωθείται η διεύρυνση της ταξικής διαφοροποίησης της σχολικής εκπαίδευσης.
• Με τα νέα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία, που σχεδιάστηκαν από το ΠΑΣΟΚ και ολοκληρώνονται και υλοποιούνται από την κυβέρνηση της ΝΔ, επιχειρείται η σφοδρότερη τα τελευταία χρόνια επίθεση αποδιοργάνωσης και ελέγχου της σκέψης των μαθητών.
• Η απονεύρωση του όποιου μορφωτικού και διαπαιδαγωγητικού ρόλου του σχολείου συνοδεύεται από τη συνεχιζόμενη εργασιακή, οικονομική και επιστημονική υποβάθμιση των εκπαιδευτικών με την καθήλωση των αποδοχών τους σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα, την εξάπλωση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων μέσα από τους θεσμούς των αναπληρωτών και των ωρομισθίων, τη συρρίκνωση των μορφωτικών τους δικαιωμάτων.
• Αντίστοιχα είναι και τα προβλήματα στην ανώτατη εκπαίδευση. Το προσχέδιο του νόμου - πλαίσιο για τα ΑΕΙ - ΤΕΙ, η αναθεώρηση του συνταγματικού άρθρου 16 και τα άλλα μέτρα που ξεσηκώνουν φοιτητές - σπουδαστές και πανεπιστημιακούς έχουν κύριο στόχο τα δημόσια ΑΕΙ και ΤΕΙ να λειτουργήσουν σαν ιδιωτικά.

Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησαν οι αλλαγές στην Παιδεία, αποκάλυψε τις στοχεύσεις τους και τις συνέπειες που θα έχουν για τα λαϊκά στρώματα. Στην Επερώτηση, (ολόκληρη στον «Ρ», 5/10/2006), καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις για τη σύνδεση της εκπαίδευσης με τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων και της νεολαίας, για Ενιαία Λαϊκή Παιδεία αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν σε όλες τις βαθμίδες και για όλους, με ιδιαίτερη μέριμνα για τα παιδιά των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

Αναδεικνύεται όμως, ταυτόχρονα, η ανάγκη σύσσωμος ο λαός να αντιπαλέψει αυτές τις αλλαγές και οι εκπαιδευτικοί να κάνουν κύρια αιχμή του αγώνα τους αυτά τα ζητήματα που «καίνε» τις λαϊκές οικογένειες, τη μόρφωση των παιδιών της εργατικής τάξης, παράλληλα με το δίκαιο αγώνα τους για το εισόδημα.

Αυτά τα ζητήματα, του περιεχομένου της εκπαίδευσης, του στόχου και των αποτελεσμάτων της, του ποιον τελικά υπηρετεί, διαγράφονται ξεκάθαρα μέσα στο διεκδικητικό πλαίσιο του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών, που παλεύει για τη συσπείρωση εκπαιδευτικών κι εργαζομένων για την Παιδεία των λαϊκών αναγκών.

Το «αλφαβητάρι» του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών, το αγωνιστικό πλαίσιο συσπείρωσης, διεκδίκησης και πάλης για την Παιδεία των λαϊκών αναγκών, αναλύεται στους παρακάτω άξονες: