Εντονος προβληματισμός επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση σχετικά με το μέλλον των διαπραγματεύσεων στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), μετά την αποτυχημένη συνάντηση του Σιάτλ τον περασμένο Νοέμβρη. Προβληματισμός και απαισιοδοξία χαρακτηρίζουν και την κατάσταση στον ίδιο τον ΠΟΕ, που μετράει τόσο τις εσωτερικές του αντιθέσεις, όσο και τις αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν με τη μορφή μαζικών και μαχητικών διαδηλώσεων στο Σιάτλ, στο Νταβός και πριν λίγες μέρες στην Ουάσιγκτον.

Στο τελευταίο ενημερωτικό φυλλάδιο που εκδίδεται απ' τον ΠΟΕ σημειώνεται ότι είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθούν οι συζητήσεις μέσα στο 2000. Οι κυριότεροι λόγοι που προβάλλονται από τους συντάκτες του κειμένου είναι οι αντιθέσεις μεταξύ των «μεγάλων δυνάμεων», αλλά και οι προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ωστόσο κανείς απ' τους ιθύνοντες της «Νέας Οικονομικής Τάξης» δεν έχει παραιτηθεί από τα σχέδιά του. Ψάχνουν να βρουν την κατάλληλη στιγμή για να τα θέσουν σε εφαρμογή, ενώ διερευνούν και τις δυνατότητες συνεννόησης μεταξύ τους. Φυσικά, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντιπαράθεση Ευρωπαϊκής Ενωσης - Ηνωμένων Πολιτειών. Στο επίκεντρό της βρίσκονται τα αγροτικά προϊόντα, αλλά και θέματα που αφορούν γενικότερα στο εμπόριο, τους δασμούς και τις κρατικές ενισχύσεις.

Οπως είναι γνωστό, οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούν πιέσεις στην ΕΕ για την κατάργηση των δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα, των κρατικών και κοινοτικών επιδοτήσεων στην αγροτική οικονομία και την άρση των απαγορεύσεων για τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. Η ικανοποίηση της δέσμης των αμερικανικών απαιτήσεων θα δώσει τη χαριστική βολή στην αγροτική οικονομία των κρατών - μελών της ΕΕ. Πολύ σκληρότερες θα είναι οι συνέπειες για τα μικρότερα κράτη - μέλη, όπως η Ελλάδα.

Οι νόμοι της «παγκοσμιοποίησης», η πλήρης και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των αγορών είναι τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν και οι δυο πλευρές. Το γεγονός ότι τόσο οι Αμερικανοί, όσο και οι εκπρόσωποι της ΕΕ αναζητούν τη λύση των «διαφορών» τους σ' αυτό, το κοινό έδαφος, δείχνει ότι οι μικρομεσαίοι αγρότες, τα λαϊκά στρώματα και οι φτωχότερες χώρες του κόσμου θα είναι, ούτως ή άλλως, οι «χαμένοι». Εκτός αν πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους.

Οι διαδηλώσεις του Σιάτλ, του Νταβός, της Ουάσιγκτον δείχνουν ότι δημιουργούνται καθημερινά οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός κινήματος με διεθνείς διαστάσεις που θα εμποδίσει την εφαρμογή των αποφάσεων του ΠΟΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών. Ενα κίνημα που φαίνεται ότι από τώρα υπολογίζουν οι «ισχυροί».

Ανάλογες είναι οι εξελίξεις και στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης των 15 κρατών - μελών. Στο σύνολο λοιπόν έχουμε αύξηση του ελλείμματος από 1 δισ. ΕΥΡΩ σε 7,1 δισ. ΕΥΡΩ. Με λίγα λόγια, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στην ΕΕ των «δεκαπέντε» μέσα σε ένα χρόνο εφταπλασιάστηκε!

Ομως φαίνεται πως οι κυβερνήτες της ΕΕ σχεδιάζουν να ρίξουν τις συνέπειες και αυτής της εξέλιξης στις πλάτες των εργαζομένων. Αποδίδουν λοιπόν αυτή την πορεία του εμπορικού ισοζυγίου στη χαμηλή «ανταγωνιστικότητα» της οικονομίας της ΕΕ. Ετσι προτείνουν σαν «φάρμακο» μέτρα μείωσης του κόστους παραγωγής, όπως μείωση της αγοραστικής δύναμης, ανατροπή των ασφαλιστικών κατακτήσεων, εφαρμογή των ελαστικών μορφών απασχόλησης, κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας κ.ά.

Φυσικά κανείς δεν κάνει λόγο για τα υπέρογκα κέρδη των επιχειρήσεων που αυξάνονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Υπό διωγμό οι μισθοί και τα δικαιώματα των εργαζόμενων, στο απυρόβλητο τα κέρδη του κεφαλαίου.

Παπαγεωργίου Βασίλης

Το ΕΥΡΩ συνέχισε και χτες τον κατήφορό του έναντι του δολαρίου, αφού έσπασε και το φράγμα των 90 σεντς. Ο απολογισμός για το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα είναι στην κυριολεξία τραγικός. Από τις 4 Γενάρη 1999 μέχρι σήμερα έχει χάσει πάνω από το 23% της αξίας του.

Αυτό το νέο στοιχείο, ήρθε να προστεθεί στη συνεχή ανοδική πορεία ενός πολύ σημαντικού δείκτη, του δείκτη νομισματικής κυκλοφορίας (Μ3). Ο δείκτης αυτός παρουσιάζει τη ρευστότητα που υπάρχει στην αγορά και επομένως έχει άμεση σχέση με την πορεία του πληθωρισμού. Σύμφωνα λοιπόν με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), τον περασμένο Μάρτη έφθασε στο 6,5%, έναντι 6,1% του Φλεβάρη. Η ίδια η ΕΚΤ έχει θέσει σαν «όριο συναγερμού» το 5,9%.

Ολα τα παραπάνω δείχνουν ότι είναι αναπόφευκτη η αύξηση των «ευρωεπιτοκίων» από την ΕΚΤ. Η διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας παρατηρεί τις τελευταίες μέρες το ΕΥΡΩ να κατρακυλάει, μεγάλα κεφάλαια να εγκαταλείπουν το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα για να αναζητήσουν το κέρδος και τη σιγουριά του αμερικανικού δολαρίου. Ηδη Ευρωπαίοι τραπεζίτες προεξοφλούν αύξηση των επιτοκίων σε δύο δόσεις, μια τον Ιούνη και μια ακόμη μέσα στο καλοκαίρι για να συγκρατήσουν όσα κεφάλαια μπορούν και να μειώσουν τη ρευστότητα.

Η διοίκηση της ΕΚΤ προβληματίζεται όμως γιατί η αύξηση των επιτοκίων θα έχει διαφορετικές και αντίθετες επιπτώσεις στις οικονομίες των κρατών - μελών, ανάλογα με το σημερινό επίπεδο της ανάπτυξής τους και τις ιδιομορφίες τους. Αυτό που συστηματικά αγνοήθηκε στην πορεία προς την ΟΝΕ, δηλαδή η ανισόμετρη ανάπτυξη, τώρα αναδεικνύεται σε μείζον οικονομικό και πολιτικό πρόβλημα. Αν θεωρήσουμε ότι η οικονομία του κάθε κράτους - μέλους εκφράζεται με μια διαφορετική εξίσωση με άγνωστο το επιτόκιο, τότε η τοποθέτηση ενός αυξημένου επιτοκίου θα οδηγήσει σε διαφορετικά αποτελέσματα. Για άλλες οικονομίες θετικά, για άλλες όμως αρνητικά. Ειδικά στις οικονομίες που βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης, το υψηλό επιτόκιο θα οδηγήσει σε πάγωμα, σε άλλες όμως που βρίσκονται σε στάδιο ύφεσης θα οδηγήσει σε ανακούφιση.

Η αναμενόμενη αύξηση του πληθωρισμού θα πλήξει κυρίως τα λαϊκά στρώματα. Ωστόσο στους κόλπους της ΕΚΤ αναπτύσσεται έντονος προβληματισμός, ο οποίος μεταφέρεται και στο Διευθυντήριο των Βρυξελλών, για την επιτάχυνση των λεγόμενων «διαρθρωτικών αλλαγών». Γίνονται μάλιστα εισηγήσεις ώστε η Σύνοδος Κορυφής στο Πόρτο, τον ερχόμενο Ιούνη, να επικεντρώσει τις συζητήσεις της σ' αυτό το θέμα. Πρώτη όμως «σύσταση» για όλες τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών είναι οι σφιχτές μισθολογικές αυξήσεις, τουλάχιστον για τα δυο επόμενα χρόνια, δηλαδή νέα και ακόμη σκληρότερη λιτότητα για τους εργαζόμενους.

Στη δέσμη των «διαρθρωτικών αλλαγών» περιλαμβάνεται η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών, δυο τομείς που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων τόσο της ΕΕ, όσο και των ΗΠΑ. Η αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής είναι το δεύτερο μέτρο και μεταφράζεται σε αύξηση της φορολογίας και μείωση των κρατικών δαπανών με προτεραιότητα στις δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν οι «κεντρικοί τραπεζίτες» στις «διαρθρωτικές αλλαγές» στην αγορά εργασίας και το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης. Εδώ επικεντρώνουν και όλη την πολιτική τους, επιδιώκοντας να ανοίξουν ένα ευρύτατο μέτωπο ανατροπής των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων των εργαζομένων.