Με οικοδόμους στα εργοτάξια της Εγνατίας Οδού (Ιωάννινα - Μέτσοβο) συζήτησε χτες το μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Κόμματος
Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και τα οποία, όπως σημείωσε, πηγάζουν από την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, την πολιτική που στηρίζει την κερδοφορία του κεφαλαίου σε βάρος των εργατικών λαϊκών δικαιωμάτων, το στέλεχος του ΚΚΕ κάλεσε τους εργάτες να μη διστάσουν. Να κουβεντιάσουν και να συζητήσουν με τους κομμουνιστές, να παλέψουν μαζί τους για την αντίσταση, τη διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών τους, την προοπτική μιας άλλης κοινωνίας με κινητήρια δύναμη την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.
«Οι εργάτες - είπε - που φτιάχνεται αυτά τα τεράστια έργα, που τα χέρια σας δημιουργούν θησαυρούς, δεν μπορεί να επιτρέπετε να σας κλέβουν τον πλούτο οι λίγοι. Γι' αυτό έχει σημασία μαζί με το ΚΚΕ να παλέψετε για αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις, για μέτρα υγιεινής και ασφάλειας, για δωρεάν Παιδεία και Υγεία χωρίς καμία επιχειρηματική δραστηριότητα». «Ο εργάτης και η εργατική τάξη - συνέχισε σε άλλο σημείο ο Γιώργος Μαρίνος - έχει δύναμη. Δεν μπορεί να του κλέβουν τη δύναμη αυτή και την ψήφο τα κόμματα που εκπροσωπούν τους βιομηχάνους, τους τραπεζίτες και τους εφοπλιστές. Πρέπει συνειδητοποιηθεί αυτό, να γίνει το μεγάλο βήμα, να απελευθερωθείτε».
Υπογράμμισε την ανάγκη οι εργάτες να γίνουν πιο απαιτητικοί, να διεκδικούν ακόμη πιο αποφασιστικά και να οργανώνονται. Στο όνομα της οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού να μην επιτρέψουν να μειωθούν μισθοί, συντάξεις και να καταργηθούν δικαιώματα. «Θέλει δύναμη και πρέπει να αντισταθείτε μαζί με τους κομμουνιστές. Μπορεί να μη συμφωνείτε σε όλα, αλλά συμφωνούμε σε μια γραμμή: Οτι ο εργάτης δεν πρέπει να σκύβει το κεφάλι. Πρέπει να διεκδικεί και μαζί να προβληματιζόμαστε για να διαμορφώσουμε το έδαφος για μια άλλη κοινωνία» κατέληξε το στέλεχος του ΚΚΕ.
Ανακοίνωση της Εκτελεστικής Γραμματείας για τις εξελίξεις στην ΕΕ σχετικά με το χρόνο εργασίας και το ρόλο των κομμάτων του κεφαλαίου και της ευρωυποταγής
Σχετικά με τις εξελίξεις στην ΕΕ για την οργάνωση του χρόνου εργασίας και την προχτεσινή ψηφοφορία στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, η Εκτελεστική Γραμματεία του ΠΑΜΕ σημειώνει σε ανακοίνωσή της:
«Η απόφαση της ΕΕ για διαχωρισμό του εργάσιμου χρόνου σε "ενεργό" και "ανενεργό" και η δυνατότητα των κεφαλαιοκρατών να επιβάλουν "μέσω ατομικών διαπραγματεύσεων" ως ανώτερο όριο της μέσης εβδομαδιαίας εργασίας τις 65 ώρες, τη διευθέτηση της εργασίας σε 12μηνη βάση, υπαγορεύτηκε από τις ανάγκες του κεφαλαίου και φτάνει στα άκρα την εκμετάλλευση και το ξεζούμισμα της εργατικής τάξης.
Πρόκειται για απόφαση που έχει καθολική σημασία και θα εφαρμοστεί παντού. Την απόφαση αυτή (έκθεση Σέρκας) ψήφισαν χωρίς δισταγμό, με χέρια και με πόδια, τα κόμματα της πλουτοκρατίας ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, τα κόμματα του ευρωμονόδρομου, ο ΣΥΝ και το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που στηρίζουν με όλες τους τις δυνάμεις την ΕΕ. Η απόφαση αυτή αποτελεί στρατηγική επιλογή του κεφαλαίου. Χτυπά ευθέως και στοχεύει στην κατάργηση του σταθερού και ημερήσιου χρόνου εργασίας, στην κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και την προώθηση των ατομικών.
Το ΠΑΜΕ καλεί τα συνδικάτα άμεσα και αποφασιστικά να δώσουν παντού τη μάχη της ενημέρωσης και της κινητοποίησης των εργαζομένων μέσα από μαζικές διαδικασίες στα εργοστάσια, στους χώρους δουλειάς και αλλού, μαζί με τα άλλα σοβαρά προβλήματα, όπως απολύσεις κλπ. Καλεί τους εργαζόμενους να ξεσηκωθούν, να αντιδράσουν και να καταδικάσουν την ΕΕ, τα κόμματα της πλουτοκρατίας και του ευρωμονόδρομου. Να μην έχουν καμιά αυταπάτη για το ρόλο του ΣΥΝ, γιατί είναι χαμαιλέοντες και κοροϊδεύουν τους εργαζόμενους, πλασάροντας φιλεργατικό προσωπείο. Να μην πειθαρχήσουν στις αντεργατικές πολιτικές.
Να οργανώσουν την πάλη της εργατικής τάξης, να μην περάσουν τα νέα αντεργατικά μέτρα. Να γίνει κατανοητό ότι η πάλη για τα δικαιώματά τους και τη βελτίωση της θέσης τους περνάει μέσα από την καταδίκη και τον απεγκλωβισμό από τα κόμματα που υπηρετούν και στηρίζουν τις αποφάσεις του κεφαλαίου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης και μας καλούν να φορτωθούμε τα βάρη της κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος. Μέσα από την αλλαγή του συσχετισμού δύναμης στο συνδικαλιστικό κίνημα σε βάρος των συμβιβασμένων ηγεσιών που είναι ευθυγραμμισμένες στην ίδια λογική, η οποία είναι αναγκαία και επιβάλλεται».
Το ΠΑΜΕ καλεί τους εργαζόμενους να μην αποδεχτούν με κανέναν τρόπο την εφαρμογή αυτής της άθλιας αντεργατικής και αντιδραστικής απόφασης στην πράξη. Να διεκδικήσουν:
Το ΠΑΜΕ καλεί τους εργαζόμενους, τα συνδικάτα χωρίς να χαθεί λεπτό, να συνεχίσουν με σχέδιο, οργανωμένα την απάντηση στην αντιλαϊκή πολιτική στην εργοδοσία. Να πάρουν μέρος μαζικά στις κινητοποιήσεις που το ΠΑΜΕ θα οργανώσει το επόμενο διάστημα σε όλες τις πόλεις της χώρας.
Η υπερψήφιση της «έκθεσης Σέρκας» βάζει από την πίσω πόρτα όσα είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2005, επιδιώκοντας να περάσει την αντιδραστική οδηγία
Η προωθούμενη οδηγία στόχο έχει να τροποποιήσει προς το χειρότερο την ισχύουσα οδηγία (2003/88/ΕΚ). Μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις, οι υπουργοί Απασχόλησης της ΕΕ κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία τον περασμένο Ιούνη, για ορισμένα βασικά σημεία της οδηγίας που σχετίζονται με την οργάνωση και τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
Η πρόταση οδηγίας που προέκυψε από αυτή την πολιτική συμφωνία των υπουργών Απασχόλησης περιλαμβάνει τα εξής βασικά σημεία:
Τις πανεργατικές αντιδράσεις που προκάλεσε η δημοσιοποίηση της πρότασης οδηγίας τον περασμένο Ιούνη, όπως αυτή καταλήχθηκε στη Σύνοδο των υπουργών Απασχόλησης και συντάχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανέλαβε να διασκεδάσει η «έκθεση Σέρκας», που προχτές συζητήθηκε και υπερψηφίστηκε από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου.
Η «Αυγή», η εφημερίδα του ΣΥΝ, στο χτεσινό της φύλλο χαρακτηρίζει την υπερψήφιση της οδηγίας «Πρώτο ρήγμα στο ελαστικό 65ωρο» και στο ίδιο πνεύμα κινούνται και οι δηλώσεις του ευρωβουλευτή του ΣΥΝ και του επικεφαλής της συνδικαλιστικής του παράταξης που φιλοξενεί η εφημερίδα.
Αυτό το οποίο υπερψήφισε ο ΣΥΝ, θεωρώντας μάλιστα ότι κατάφερε «ρήγμα στο 65ωρο», είναι μια έκθεση που στο σύνολό της στηρίζει τον πυρήνα της πρότασης οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ενσωματώνει επιμέρους νομικίστικούς ελιγμούς στην προσπάθεια αυτή να περάσει χωρίς να υπάρξουν αντιδράσεις από τους εργαζόμενους.
Η «έκθεση Σέρκας» προβλέπει τα παρακάτω σημεία, με τα οποία ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ συμφώνησε, όπως και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ:
Επί της ουσίας, η «έκθεση Σέρκας» περιέχει τον ίδιο ελιγμό που επιχείρησαν και παλιότερα οι πολιτικές δυνάμεις του κεφαλαίου. Στις 2 του Ιούνη 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα τις προτάσεις της για τη ρήτρα «opt out», προτείνοντας και τότε τη διατήρησή της για τρία χρόνια μετά την ψήφιση της οδηγίας, προσθέτοντας ότι μετά από αυτή την περίοδο θα ακολουθούσε η επαναδιαπραγμάτευσή της. Στην πραγματικότητα, και τότε και τώρα οι δυνάμεις του κεφαλαίου επιδίωκαν να αγοράσουν χρόνο προκειμένου κάτω από πιο ευνοϊκές συνθήκες να επιβάλουν τη γενικευμένη εφαρμογή της ρήτρας «opt out», δηλαδή το 65ωρο.
Αυτό που το 2005 πρότεινε η Κομισιόν το επαναφέρει τώρα η «έκθεση Σέρκας» και το υπερψηφίζει ο ΣΥΝ, και μάλιστα θριαμβολογώντας. Ο ΣΥΝ δηλαδή ψήφισε μαζί με τις άλλες δυνάμεις του κεφαλαίου ό,τι ακριβώς πρότεινε η Κομισιόν το 2005, προκειμένου να επιβάλει το 65ωρο στις πλάτες των εργαζομένων. Η αυστηροποίηση δήθεν των προϋποθέσεων για την εφαρμογή της ρήτρας δεν είναι τίποτα άλλο παρά στάχτη στα μάτια των εργαζομένων.
Παρά το γεγονός ότι η «έκθεση Σέρκας» διατηρεί το διαχωρισμό και παρά το γεγονός ότι από την πλειοψηφία της Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου απορρίφθηκαν οι τροπολογίες που ζητούσαν την κατάργηση του διαχωρισμού του χρόνου εργασίας, ο ΣΥΝ ψήφισε την «έκθεση Σέρκας», ρίχνοντας ξανά τους εργαζόμενους στο κανναβάτσο. Το ίδιο άλλωστε είχε κάνει και το 2005 σε αντίστοιχη ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου.
Παρά το γεγονός ότι το 12μηνο ως περίοδος αναφοράς ενσωματώθηκε στην έκθεση, ο ΣΥΝ την ψήφισε, εγκρίνοντας έτσι και αυτός τη δυνατότητα για το κεφάλαιο να διευθετεί το χρόνο εργασίας και να βαθαίνει την εργασιακή εκμετάλλευση.
Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι η «έκθεση Σέρκας» διατύπωσε με άλλα λόγια και επουσιώδεις διαφορές τα όσα οι υπουργοί Απασχόλησης αποφάσισαν τον περασμένο Ιούνη και πήραν τη μορφή πρότασης οδηγίας από την Κομισιόν. Ο πυρήνας αυτής της πρότασης οδηγίας παραμένει αναλλοίωτος σε κάθε παράγραφο της «έκθεσης Σέρκας», καθιστώντας ένοχες και υπόλογες απέναντι στους εργαζόμενους τις δυνάμεις του κεφαλαίου και της ευρω-υποταγής που την υπερψήφισαν.
Τεράστιες είναι οι ευθύνες του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος διά του ευρωβουλευτή του ήταν και ο κεντρικός εισηγητής της GUE στη συγκεκριμένη συζήτηση και πρότεινε την υπερψήφιση της «έκθεσης Σέρκας». Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής της συνδικαλιστικής παράταξης του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ στη ΓΣΕΕ έβλεπε «τα πρώτα θετικά αποτελέσματα από την ισχυρή πίεση που ασκήθηκε από τα συνδικάτα» στην υπερψήφιση της αντιδραστικής έκθεσης, επιβεβαιώνοντας το ρόλο του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού στον αποπροσανατολισμό των εργαζομένων και την υποταγή τους στα κελεύσματα του κεφαλαίου.
Μετά την ομιλία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, ακολούθησε πλούσια συζήτηση σχετικά με το σοσιαλισμό και τους παράγοντες των ανατροπών.
-- Τα κομμουνιστικά κόμματα γενικά, και το ΚΚΕ, το να κάνουν λάθη είναι νομοτελειακό, αλλά το να χάνει την επαναστατικότητά του ένα κόμμα αυτό δεν είναι αντικειμενικό, είναι υποκειμενικό. Στη Θέση 38 λέει για εκλογή εκπροσώπων εργαζομένων που αν χρειαστεί θα είναι ανακλητοί. Γιατί βάζετε το «αν». Γιατί δε βάζετε το θέμα των δημοσίων υπαλλήλων αν θα πρέπει να είναι αιρετοί και ανακλητοί;
-- Εβαλες ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα που έχει να κάνει και με τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής και με το εποικοδόμημα. Εδώ δεν έχουμε ένα πρόγραμμα. Εμπλουτίζουμε τις θέσεις μας. Αξιοποιούμε ορισμένα συμπεράσματα. Είναι μερικά θέματα - και ιδιαίτερα σε αυτό το θέμα - που θέλουν περισσότερη εξέταση. Κοιτάξτε τι μας απασχόλησε και μας απασχολεί. Μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση οργανώθηκαν τα σοβιέτ εργατών - αγροτών και η οργάνωση της εργατικής εξουσίας ήταν σε βάση παραγωγική όχι εδαφική. Και εκεί πέρα βγάζανε τους βουλευτές, οι οποίοι ήταν ανακλητοί, διότι είναι πολύ φυσικό. Εμείς αυτό το υιοθετούμε στις Θέσεις μας. Και ήταν και εργαζόμενοι, διότι από τη στιγμή που είναι σε παραγωγική βάση, ο βουλευτής δουλεύει μέχρι το μεσημέρι, μέσα εκεί ακούει τους εργαζόμενους, εκεί κρίνεται και στη συνέχεια, στον απογευματινό του χρόνο, που δε χρειάζεται να τον καταναλώνει σε δεύτερη δουλειά, ασχολείται με τις γενικότερες υποθέσεις.
Να σας πω μια πλευρά. Ενας από τους λόγους που θεωρείται ότι το Κόμμα δυσκολεύτηκε κι επηρεάστηκε κι από ορισμένες αντιλήψεις είναι ένα αντικειμενικό γεγονός. Οταν έγινε η Οχτωβριανή Επανάσταση πού στηρίχτηκε όλη η οργάνωση της οικονομίας, από πλευράς διευθυντικής και ενδεχομένως διανοητικής, επιστημονικής; Στην αστική διανόηση. Αυτοί γίνανε διευθυντές εργοστασίων. Οι μπολσεβίκοι ήταν αγράμματοι εργάτες. Αλλο πράγμα να κάνεις την επανάσταση κι άλλο να διευθύνεις έναν κλάδο. Βέβαια, τους εκπαίδευσαν, αλλά μέχρι να εκπαιδευτούνε πέρασαν κάποια χρόνια (να φτιάξουνε σχολές κλπ.). Και αυτή η αστική διανόηση - κι εγώ σας λέω πολλοί ήταν υπέρ της σοσιαλιστικής εξουσίας - είχε εκπαιδευτεί, είχε μάθει αλλιώς, δε σκεφτόταν μαρξιστικά. Κι αυτοί επέδρασαν επίσης. Και το μοντέλο του διευθυντή που διαμορφώθηκε μετά ήταν το μοντέλο του διευθυντή μιας αστικής επιχείρησης. Γιατί να παίρνει μπόνους ο διευθυντής; Αυτά γίνανε.
Γιατί γίνανε; Θα ανέβει, λέει, η παραγωγικότητα. Η παραγωγικότητα για να ανέβει θέλει σοσιαλιστική συνείδηση που αυτήν δεν την επιβάλλεις, τη διαμορφώνεις. Δεύτερον, θέλει νέες μεθόδους οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας, θέλει πιο επιτελικό σχεδιασμό. Δε γίνεται με τα μπόνους. Θέλει αναδιοργάνωση. Η παραγωγικότητα είναι άλλο πράγμα. Δεν μπορείς να την κάνεις με υλικό κίνητρο. Κι εκεί ο διευθυντής γίνεται ένα πρόσωπο πάνω από την κολεκτίβα. Κι αυτά γίνανε σταδιακά, δε γίνανε σε μία μέρα.
-- Ποια θα είναι τα αποτελέσματα της κρίσης στη μικρομεσαία αγροτιά;
-- Υπάρχει ένα σημείο στις Θέσεις που λέμε ότι η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι αναπτύχθηκε ο καπιταλισμός, παραμένει η χώρα με τη μικρότερη ιδιοκτησία κλήρου στην αγροτιά, η Ελλάδα με τους πάρα πολλούς αυτοαπασχολούμενους επιχειρηματίες. Γι' αυτό, εμείς υιοθετούμε στο Πρόγραμμά μας και στη στρατηγική μας τη θέση για τον παραγωγικό συνεταιρισμό και δε λέμε γενική κοινωνικοποίηση. Αυτό το κάνουμε και για λόγους συμμαχίας και στον αγώνα σήμερα και στην υπόθεση του σοσιαλισμού.
Τώρα, ένα μεγάλο μέρος των μικροκληρούχων σήμερα έχει φύγει από την παραγωγή. Εχει μειωθεί. Ηταν το 29%, κάποτε ήταν και πλειοψηφία, μετά έγινε 24%, έγινε 21%, τώρα είναι 11% και μπορεί να έχει μειωθεί ακόμα. Η τάση είναι η εκτόπιση. Η παραγωγικότητα για να ανέβει θέλει μεγάλη ιδιοκτησία, σε μεγάλη κλίμακα. Ή θα το λύσεις, όπως το λύνει ο καπιταλισμός, πετώντας τους βίαια έξω ή θα το λύσεις στα πλαίσια του σοσιαλισμού με τον παραγωγικό συνεταιρισμό. Θα επιδεινωθεί η κατάσταση. Αυτό λέμε.
Βέβαια, εδώ θα δεις το εξής πράγμα: Θα μεγαλώσουν οι μεγαλοϊδιοκτήτες, δηλαδή οι καπιταλιστές, οι ιδιοκτήτες της γης, ταυτόχρονα, όμως, έχουμε κι ένα φαινόμενο στην Ελλάδα: Δεν τη δίνουνε τη γη. Ενώ τους έχουνε πολλά κίνητρα να την πουλήσουν, ο μικροαγρότης δεν τη δίνει. Είναι δεμένος με τη γη του, δεν τη δίνει. Και εδώ θα 'χεις το φαινόμενο των αγροτών, οι οποίοι θα είναι λίγο αγρότες, λίγο οικοδόμοι, λίγο ξενοδοχοϋπάλληλοι και λίγο απ' όλα. Η τάση είναι το ξεκλήρισμα, αλλά ταυτόχρονα θα μένουν και κάποιοι. Αυτό είναι κάτι που το παρακολουθούμε βεβαίως. Αλλά η τάση είναι η μεγάλη ιδιοκτησία. Οι εργάτες γης θα αυξηθούν, κι εδώ είναι ξένοι. Και με την ευκαιρία, ταξική πάλη, δίχως την ένταξη σ' αυτήν των μεταναστών και δίχως τη δουλειά στους μετανάστες, δεν μπορεί να αναπτυχθεί στην Ελλάδα.
-- Σχετικά με τη Θέση 34, την υψηλή μονοπώληση μεγάλων κλάδων της παραγωγής που λέει ότι αποτελεί την υλική προϋπόθεση για την κοινωνικοποίηση. Αφορά μόνο τους μεγάλους κλάδους; Για τα μικρομεσαία στρώματα η συνεταιριστικοποίηση προτείνεται για λόγους συμμαχίας;
-- Οταν λέμε ότι σήμερα η κοινωνικοποίηση της παραγωγής είναι πιο εύκολη από το '17, δεν εννοούμε ότι ο ιμπεριαλισμός δε θα αντιδράσει, γιατί σήμερα έχεις αυτό που λένε αυτοί παγκοσμιοποίηση, τις περιφερειακές διακρατικές ενώσεις. Ομως, είναι πιο εύκολη γιατί είναι αναπτυγμένος καπιταλισμός, κοινωνικοποιείς έτοιμες επιχειρήσεις, σύγχρονες. Ενώ κοιτάξτε στη Ρωσία τότε τι υπήρχε; Υπήρχαν οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις, αλλά υπήρχαν και προ-καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Η αγροτιά ήταν η πλειοψηφία, μεγαλύτερη από την εργατική τάξη, ενώ σήμερα έχεις πλειοψηφία μισθωτής εργασίας. Εκεί είχες την τσιφλικάδικη ιδιοκτησία, την κουλάκικη, είχες μικρομεσαίους αγρότες και εξαθλιωμένους αγρότες, είχες μια πιο σύνθετη κοινωνικοταξική διάρθρωση. Σήμερα ακριβώς ο καπιταλισμός είναι πιο ανεπτυγμένος. Για πάρτε τώρα τις ΗΠΑ. Στην αγροτική παραγωγή δεν έχεις μικρομεσαίους. Απλώς πρέπει να αλλάξεις πολιτικά, ας πούμε, την ιδιοκτησία. Εχεις επιχειρήσεις σύγχρονες, πατάς τα κουμπιά και λειτουργούν. Αλλο πράγμα η αντίδραση που θα έχεις, αλλά από πλευράς υλικοτεχνικής υποδομής είναι πιο ψηλά. Γιατί, όντως ο καπιταλισμός έχει επαναστατικοποιήσει πολλά πράγματα και ταυτόχρονα βεβαίως βάζει και διάφορα άλλα εμπόδια.
Τώρα, λέει ο σύντροφος, τους μικροπαραγωγούς τους συνεταιριστικοποιούμε για λόγους συμμαχίας; Οχι μόνο γι' αυτό. Βεβαίως, παίρνεις υπόψη σου την πολιτική συμμαχιών. Στην Ελλάδα, η μισθωτή εργασία είναι κατώτερη από ό,τι είναι στη Γερμανία ή και αλλού. Αλλά παίρνεις υπόψη και τις δυνατότητες που έχεις, για να κοινωνικοποιήσεις. Να σας πω το εξής πράγμα: Στον τομέα των υπηρεσιών έχεις εστιατόρια, έχεις χιλιάδες σουβλατζίδικα, τι θα τα κάνεις τώρα, κρατικά; Μπορεί να τους κάνεις έλεγχο, τι πουλάνε, αλλά αυτό είναι άλλο πράγμα. Ή ξέρω 'γώ έχεις υδραυλικούς ελευθεροεπαγγελματίες, δεν ξέρω πώς θα είναι τότε, όταν θα γίνει σοσιαλισμός στην Ελλάδα. Δεν μπορούμε σήμερα να βάλουμε και τις χίλιες λεπτομέρειες, αδιαφορώντας για τη συγκεκριμένη στιγμή και για όλο το συσχετισμό δύναμης που θα έχει διαμορφωθεί.
-- Ειπώθηκε ότι η ταξική πάλη οξύνεται στο σοσιαλισμό. Είναι μια θέση που έχει πει και ο Στάλιν. Αυτό δεν έρχεται σε αντίφαση με τη θέση των κλασικών ότι το κράτος απονεκρώνεται που είναι θέση που έχει πει και ο Λένιν στο «Κράτος και Επανάσταση»; Στην ΕΣΣΔ υπήρχε διαδικασία απονέκρωσης του κράτους;
-- Το πρόβλημα ως θεωρητικό ζήτημα βρίσκεται στο εξής: Στο πώς κατανοείται ο σοσιαλισμός. Δηλαδή, ο Μαρξ τα έγραφε, δεν τα προσέξαμε και πολύ, όχι μόνο εμείς. Ο σοσιαλισμός είναι αυτό που λέμε η πρώτη βαθμίδα της κομμουνιστικής κοινωνίας, δεν είναι κομμουνισμός. Αλλά είναι η πρώτη βαθμίδα. Οταν λέμε η ταξική πάλη οξύνεται εννοούμε, γίνεται επανάσταση - ας το πάρουμε έτσι όπως γνωρίσαμε την Οχτωβριανή - ότι επιβάλλεται την επόμενη μέρα; Ολοι οι αντίπαλοι πολεμάνε.
Πώς θα κοινωνικοποιήσεις τα μέσα παραγωγής; Θα έρθει ο Λάτσης και θα σου πει «πάρε» και θα σου κάνει και πρωτόκολλο παραλαβής; Θα τα κοινωνικοποιήσεις με διάταγμα, αλλά δε θα στα παραδίδουν. Εκεί πρέπει να τα καταλάβουν οι εργάτες. Θα σου 'ρθει και ο ξένος παράγοντας, μπορεί να σου έρθει και ο ευρωστρατός και ο ΝΑΤΟικός στρατός και να πει δεν έχεις δικαίωμα να τα πάρεις αυτά είναι διεθνικά μονοπώλια. Θα έρθει η ίδια η αστική τάξη στην Ελλάδα, η οποία είναι εξοπλισμένη με τον αστικό στρατό, την ηγεσία. Επομένως θα έχεις σύγκρουση, ανεξάρτητα από τις μορφές που θα πάρει. Με αυτή την έννοια λέω, η ταξική πάλη δε θα οξυνθεί; Γιατί θα οξυνθεί η αντιπαράθεση. Δε θα οξυνθεί όπως είναι σήμερα με την έννοια διεκδικώ αυξήσεις... Εκεί πια πας να την ανατρέψεις. Σε αυτή τη φάση λέμε οξύνεται η ταξική πάλη. Αλίμονο, τώρα δεν μπορεί να οξύνεται επ' άπειρον η ταξική πάλη και μετά να γίνεται και το πέρασμα στον κομμουνισμό. Αλλο πράγμα ότι η ταξική πάλη, αυτή η πάλη του ποιος ποιον, λογικά δεν πρέπει να κρατήσει πολύ. Αλλά δεν μπορείς και να το προσδιορίσεις. Σε κάποιο σημείο ή θα σε φάνε ή θα τους φας.
Από εκεί και πέρα έχεις άλλα προβλήματα. Δηλαδή, φυσιολογικά προβλήματα. Εχεις τους μικροπαραγωγούς, αφού τους υποστηρίζεις, εμείς λέμε για παραγωγικό συνεταιρισμό. Είχαν τα κολχόζ. Τα κολχόζ δεν είναι σοσιαλιστικές, ακριβώς, σχέσεις παραγωγής. Βεβαίως δεν είναι καπιταλιστικές, αλλά υπάρχει το θέμα της ιδιοκτησίας. Δε λέω τώρα μερικά λάθη που γίνανε μετά. Εκεί θα δεις πώς θα το λύσεις, δεν μπορούμε να το πούμε από τώρα. Ενα μέρος θα το παραδίδει, θα το αγοράζει το κράτος, ένα άλλο θα το εκμεταλλεύονται και οι ίδιοι, υπάρχουν προβλήματα, υπάρχουν άλλες τιμές, μπορεί να κάνουν έτσι ή αλλιώς, ή να μη στο παραδίδουν όλο. Επομένως - αν χρειαστεί βέβαια αυτό, γιατί μπορεί να έχει απαλλοτριωθεί ο μικρός παραγωγός - δε θα του γυρίσεις τη γη, αν έχει απαλλοτριωθεί.
Αλλά θα έχεις έναν κόσμο του οποίου η συνείδηση δε θα είναι σοσιαλιστική. Τι θα τους κάνεις, δε θα το πάρεις αυτό το πράγμα υπόψη; Θα έχεις τη διαφορά πόλης και χωριού, ενδεχομένως δε θα είναι όπως ήταν στη Ρωσία. Θα έχεις αγροτιά, θα έχεις τους εμπόρους, αυτούς τους ιδιοκτήτες της πόλης. Νομίζεις ότι ο ιδιοκτήτης της πόλης που έχει μια επιχειρησούλα θα δεχτεί εύκολα να γίνει εργάτης; Θα έχει το μαγαζάκι του. Αυτό δε σημαίνει διαπάλη με όπλα και τέτοια. Επομένως, θα έχεις μια διαφοροποίηση.
Και ένα άλλο. Λέμε ότι ο καθένας παίρνει ανάλογα με την εργασία, με το χρόνο εργασίας και όχι ανάλογα με τις ανάγκες του, θα έχεις μια διαφοροποίηση στην αμοιβή, δεν είναι κομμουνισμός είναι σοσιαλισμός. Θα έχεις την εξωτερική περικύκλωση και επέμβαση. Θα έχεις διακρατικές σχέσεις. Εγώ σου λέω γίνεται σοσιαλισμός στην Ελλάδα, θα αγοράσουμε πετρέλαιο από τα μονοπώλια; Από πού θα το αγοράσουμε; Αν έχουν εν τω μεταξύ βρεθεί άλλες πηγές ενέργειας και μπορούμε ναι, αλλά αυτάρκεια δε θα έχουμε. Δε θα έχεις ανταλλαγές με καπιταλιστικές χώρες και με μονοπώλια; Αυτό σημαίνει σε ένα βαθμό εισαγωγές.
Σε όλη λοιπόν αυτή τη διάρκεια, η δικτατορία του προλεταριάτου χρειάζεται. Βεβαίως, η κατασταλτική της πλευρά θα μειώνεται. Στην ΕΣΣΔ μετατράπηκε σε παλλαϊκό κράτος πριν δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις. Το αντίθετο έγινε στην ΕΣΣΔ. Αδυνάτισε η δικτατορία του προλεταριάτου.
Η απονέκρωση έχει να κάνει πια με το πέρασμα στον κομμουνισμό. Και ο Λένιν δε μιλάει για πλήρη απονέκρωση, μια μορφή διεύθυνσης πρέπει να υπάρχει, δε θα είναι κράτος. Αλλά τώρα δεν μπορούμε να σκεφτούμε πώς θα είναι η κομμουνιστική κοινωνία. Ας τα λύσουν και οι επόμενοι, ας αφήσουμε να λύσουν και οι επόμενοι κάτι.
-- Ποια βήματα θα γίνουν από δω και πέρα από το Κόμμα και την ΚΕ, ώστε να μείνει ανοιχτή αυτή η συζήτηση, τι θα γίνει; Πιο συγκεκριμένα για το ΚΜΕ, πώς μπορεί να αξιοποιηθεί και σε ποια κατεύθυνση και να μπορούν να συμμετέχουν μέλη - ας πούμε - της επιστημονικής διανόησης τα οποία μπορεί να μην είναι μέλη του Κόμματος, αλλά έχουν μια άλφα μαρξιστική κατεύθυνση.
-- Καταρχήν, πρέπει να πούμε ότι μέσα στην τελευταία τετραετία υπήρχε μια ορισμένη συζήτηση. Δημοσιεύτηκε μια συζήτηση. Τι κάναμε δηλαδή εμείς; Αρχίσαμε και δημοσιεύαμε άρθρα, ανεξάρτητα αν συμφωνούσαμε σε όλα - δε συμφωνούσαμε σε όλα - αρχίσαμε και δημοσιεύαμε μελέτες και εργασίες στην ΚΟΜΕΠ, που βεβαίως ήταν σοβαρές. Ξεκινούσαν καταρχήν ότι αυτό που ήταν εκεί ήταν σοσιαλισμός με όλες τις αδυναμίες. Δε σημαίνει ότι τα υιοθετούσαμε όλα αυτά που έγραφαν. Αυτό θα το συνεχίσουμε. Μια σειρά σοβαρές απόψεις θα συνεχίσουμε να δημοσιεύουμε. Εκδώσαμε βιβλίο με τη συζήτηση που έγινε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για το νόμο της αξίας, για την οικονομία του σοσιαλισμού κλπ., που ήταν και διαφορετικές απόψεις. Αυτό για να μπορούν να ενημερώνονται τα μέλη του Κόμματος και όποιος ενδιαφέρεται, πάνω σε μια συζήτηση που έπρεπε να την ξέρει. Επίσης, μεταφράζουμε και άλλα υλικά και δεν έχουμε καμία αντίρρηση να δημοσιευτούν.
Το Συνέδριο ψηφίζει ένα ντοκουμέντο. Αυτό το ντοκουμέντο αφήνει ανοιχτά ζητήματα. Πιστεύω τα ζητήματα του εποικοδομήματος θα μείνουν ανοιχτά, του πολιτικού συστήματος του σοσιαλισμού, δεν είμαστε έτοιμοι. Βεβαίως, σκέψεις μπορεί να ειπωθούν. Εχουμε δώσει το κείμενο και σε άλλα κόμματα να πάρουμε παρατηρήσεις, δεν είναι μια κλειστή συζήτηση. Αυτό το ντοκουμέντο, βεβαίως, θα είναι ένα κείμενο το οποίο θα το υπερασπίζεται το ΚΚΕ, τα μέλη του Κόμματος κλπ., αλλά αυτό δε σημαίνει ότι σταματάει η συζήτηση. Αλλά θα έχουμε μια βάση, δεν μπορεί από την αρχή ξανά όλα υπό αίρεση. Βεβαίως, η συζήτηση θα συνεχιστεί και μάλιστα πρέπει να συνεχιστεί και με διάφορες μορφές, συζητήσεις, διαλέξεις...
Θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής: Αυτά που έχουν σχέση καθαρά με θέματα θεωρίας και στρατηγικής, την κύρια ευθύνη οργάνωσης την έχει το ίδιο το Κόμμα. Δεν έχει σημασία αν την οργανώνει το ΚΜΕ ή η Οργάνωση Θεσ/νίκης. Γιατί είναι και ένα πρόβλημα εδώ. Γιατί τα ΚΚ θεωρούσαμε ότι τα θεωρητικά ζητήματα είναι θέματα κάποιων επιστημόνων, χωρίς να υποτιμώ τη σημασία των επιστημόνων και τα κόμματα να ασχοληθούμε με τα τρέχοντα του κινήματος, μια απεργία.
Επομένως, πρέπει να βρούμε πολλές μορφές που και οι επιστήμονες οι μαρξιστές να συμμετέχουν, αλλά να μην αποξενώνεται το Κόμμα και η ΚΟΒ από τέτοιες συζητήσεις. Θέλει να τη δούμε καλύτερα αυτή τη διαδικασία. Θα συνεχίσουμε τη συζήτηση.
Θα προσέξατε μέσα στο κείμενο των Θέσεων ότι λέμε το εξής πράγμα: Η ΚΕ έχει σχεδόν ολοκληρώσει τη μελέτη της Ιστορίας του Κόμματος '49 - '74 και δεν είναι μόνο του Κόμματος. Εδωπέρα έχει περισσότερο επιστημονικό - ιστορικό χαρακτήρα αυτή η μελέτη. Συζητάμε τις παγκόσμιες εξελίξεις, τις εξελίξεις συνολικά στην Ελλάδα και μέσα εκεί και τις δικές μας. Θα μπορούσαμε αυτό η ΚΕ να το εξετάσει και να πάει να βγάλει ένα δοκίμιο. Λέμε, δεν προλάβαμε τώρα. Μετά το Συνέδριο η ΚΕ να οργανώσει συζήτηση σε όλο το Κόμμα γι' αυτά τα θέματα και μετά προτείνουμε να γίνει Πανελλαδικό Σώμα. Με αυτά τα θέματα πρέπει όλο το Κόμμα να ωριμάζει, όχι δέκα ιστορικοί αποφάσισαν και η ΚΕ. Δημόσια επίσης να γίνει συζήτηση δε θα το αφήσουμε έτσι.
-- Το πρόβλημα στο σοσιαλισμό ήταν θέμα μόνο ιδεολογικής διαπαιδαγώγησης; Μπορεί ο σοσιαλισμός να πάρει ιδέες από τον καπιταλισμό;
-- Οχι, δε λέμε αυτό. Ισα ίσα, είπα από την αρχή να μην αρχίσουμε οι κακοί, οι προδότες κλπ. Οχι. Ποιο ήταν το πρόβλημα; Κάθε σύστημα έχει τους νόμους του, αντικειμενικούς νόμους. Οι νόμοι αυτοί υπάρχουν μες στο καπιταλιστικό σύστημα. Ο σοσιαλισμός έχει τους δικούς του νόμους. Το υποκείμενο, η αστική εξουσία στον καπιταλισμό, και η εργατική εξουσία στο σοσιαλισμό, υποτίθεται ότι τα πολιτικά μέτρα που παίρνει σχετίζονται με την εκδήλωση αυτών των νόμων. Τους παίρνεις υπόψη, δεν μπορείς να ανατρέψεις αυτούς τους νόμους.
Βέβαια, στον καπιταλισμό, ακριβώς επειδή είναι σύμφυτη η αναρχία, δεν υπάρχει σχεδιασμός, εκεί δημιουργούνται αντιφάσεις και αντιθέσεις. Στο σοσιαλισμό, αντίθετα, το υποκείμενο πρέπει να συλλάβει αυτό το πράγμα. Να σας πω ένα παράδειγμα, αν κάνεις μια γενική κοινωνικοποίηση παραγωγής, ενώ αυτή δεν μπορεί να γίνει, θα το πληρώσεις στον τομέα της οικονομίας. Αν παραβιάσεις την αρχή «ο καθένας ανάλογα με τη δουλειά του», θα το πληρώσεις. Αν δεν κάνεις σωστό σχεδιασμό και δεν κάνεις και μια σωστή αναλογία, ας πούμε, στους τομείς της οικονομίας, θα το πληρώσεις. Επομένως, αυτό που βάζουμε είναι το υποκείμενο σε σχέση με το αντικειμενικό και όχι όλα ιδεολογικά. Ποιο πρόβλημα εκτιμάμε για το σοσιαλισμό; Οτι ενώ - γιατί μπαίνει και ένα άλλο ερώτημα, μας βάζουν οι σύντροφοι και έχουν δίκιο - εκεί πέρα ο μαρξισμός - λενινισμός διδασκόταν στα πανεπιστήμια, η θεωρία, γιατί δεν αναπτυσσόταν η συνείδηση;
Ενα θέμα είναι πώς γίνεται η διδασκαλία, μπορεί να γίνεται δογματικά, γραφειοκρατικά. Αν αυτό που διδάσκω εγώ ως Κόμμα, ως καθηγητής, συγκρούεται με την πραγματικότητα της ζωής, η ιδεολογία εμποδίζεται. Και η ζωή είναι πιο δυνατή από το ιδεολογικό μάθημα. Επομένως, η σοσιαλιστική συνείδηση δυσκολευόταν, γιατί ακριβώς μπορεί να τα διδασκόσουν ωραία τι είπε ο Μαρξ, ο Ενγκελς και ο Λένιν αλλά στη ζωή η υλική πραγματικότητα ήταν διαφορετική και σε διαπαιδαγωγούσε διαφορετικά. Δηλαδή, παραδείγματος χάριν, αν ξεκινούσες να κοροϊδεύεις τα πλάνα για να πάρεις τα πριμ και το 'βλεπε ο εργάτης, ό,τι κι αν έλεγες για την εργατική εξουσία αυτός δεν μπορούσε να το δει.
Είπατε ακόμα, ο σοσιαλισμός αν μπορεί να πάρει ιδέες από τον καπιταλισμό; Ο καπιταλισμός είναι ένα ριζικά διαφορετικό σύστημα κοινωνικό από το σοσιαλισμό. Αλλά ο σοσιαλισμός τι παίρνει από τον καπιταλισμό - και είμαστε πολύ ευτυχείς γι' αυτό: Την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, της επιστήμης. Την πείρα που αποκτά η εργατική τάξη στην παραγωγική διαδικασία. Αλλά δεν μπορεί να πάρει θέματα που έχουν σχέση με την ταξική εκμετάλλευση. Μπορεί να πάρει ζητήματα διοίκησης της επιχείρησης; Μα αφού στο σοσιαλισμό μια επιχείρηση είναι ενταγμένη σε ένα γενικό σχεδιασμό, ενώ στον καπιταλισμό η οργάνωση είναι κατά επιχείρηση.
Ισα ίσα, πάρθηκαν αυτά και κάναν λάθος. Να σας πω τώρα, έχεις ας πούμε 4 - 5 μονοπώλια στον τομέα της γαλακτοβιομηχανίας. Βλέπετε τι γίνεται: Παράγει ο ένας γιαούρτι, παράγει και ο άλλος και με μέλι, και με φρουτάκια, και με κεράσι και για τη χοληστερίνη. Ενας χαμός, διαφήμιση. Τι να μιμηθείς από αυτά; Και δεν έχουν διαφορά, παίρνεις το ένα γιαούρτι παίρνεις και το άλλο και είναι ίδια. Γιατί η ουσία είναι ίδια. Πόσο χρήμα σπαταλιέται; Σπατάλη παραγωγικών δυνάμεων στον καπιταλισμό για τη διαφήμιση.
Από τον καπιταλισμό, ό,τι η επιστήμη έχει αναπτύξει βεβαίως πρέπει να το πάρεις. Εχει θέματα πείρας, μπορεί κάπου να έχει. Αλλά σε αυτό που λέμε σχεδιασμός, σχέσεις παραγωγής κλπ. δεν μπορείς να πάρεις. Μπορεί σε ορισμένα θέματα επιστήμης να πάρεις, ξέρω 'γώ στην οργάνωση των νοσοκομείων. Αλλωστε, από τον καπιταλισμό θα πάρεις έτοιμα πράγματα, δε θα τα διαλύσεις, αλίμονο.
Στη θέση 7 των Θέσεων στην ενότητα Γ (Το πρόβλημα του περιβάλλοντος και η απατηλή διέξοδος της «πράσινης οικονομίας») αναφέρεται: «Η διαχείριση ανάλογων προβλημάτων προβάλλεται ως "πράσινη οικονομία" αποσπασμένη από το χαρακτήρα της ιδιοκτησίας στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής και της εξουσίας». Τι σημαίνει ο όρος «πράσινη οικονομία»;
Πρώτα - πρώτα σημαίνει, όπως το περιέγραψε πριν περίπου ένα χρόνο ωμά αρθρογράφος ηλεκτρονικής έκδοσης της ALPHA BANK, να πάψει το περιβάλλον να θεωρείται δημόσιο αγαθό και να παραδοθούν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας του στην αγορά, δηλαδή στο μεγάλο κεφάλαιο, για να το... σώσει! Στο ίδιο, δηλαδή, το μεγάλο κεφάλαιο που δε θεωρεί το περιβάλλον τίποτε άλλο παρά την πηγή άντλησης και καταλήστευσης φυσικών πόρων, το φυσικό χώρο για να ασκεί την ανεξέλεγκτη δραστηριότητά του και να απορρίπτει τα απόβλητά του.
Από κει και πέρα η «πράσινη» οικονομία επιχειρεί να δημιουργήσει νέα πεδία δράσης για την κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου και όχι ασφαλώς για να προστατευτεί το περιβάλλον και η υγεία του λαού. Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσονται επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες ενέργειας, αλλά και άλλες που καλύπτουν ευρύτατο φάσμα βιομηχανικών κλάδων, αλλά και άλλους κλάδους, όπως της αυτοκινητοβιομηχανίας, της διαχείρισης νερού και απορριμμάτων, των τροφίμων κ.ά. «Οι πράσινες μπίζνες είναι οι καλύτερες μπίζνες», αναφώνησε σε πρόσφατο διεθνές συνέδριο ο υφυπουργός Εξωτερικών Π. Δούκας. Και πώς να μην είναι, αφού, εκτός των άλλων, στις επενδύσεις αυτές των μεγάλων ομίλων κατευθύνονται και σημαντικές κρατικές επιδοτήσεις.
Προκειμένου μάλιστα να διευκολύνει η ΕΕ τα μονοπώλιά της να προωθήσουν τα συμφέροντά τους και την «πράσινη» τεχνολογία τους στις αναπτυσσόμενες χώρες, δε διστάζει να προετοιμάζει ακόμη και «ταχείες επεμβάσεις», σαν αυτές που περιγράφουν, στην έκθεση που αηύθυναν στο ευρωπαϊκό Συμβούλιο και αποκάλυψε ο «Ρ», ο ύπατος αρμοστής της ΕΕ Χ. Σολάνα και η Κομισιόν!
Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, θα μιλήσει σε συγκέντρωση - συζήτηση των ΚΟ Περιστερίου με θέμα τις Θέσεις της ΚΕ για το 18ο Συνέδριο του Κόμματος, την Κυριακή 9/11 και ώρα 11.00 π.μ. στο ΚΥΒΕ Περιστερίου (Εθν. Μακαρίου 1 και Κηφισού).
Σε ηχογραφημένη μορφή, σε CD ή κασέτα, για ανθρώπους με προβλήματα όρασης υπάρχουν οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 18ο Συνέδριο του Κόμματος. Οποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να επικοινωνεί με το Τμήμα Υγείας της ΚΕ του ΚΚΕ για να τις προμηθευτεί, στο τηλέφωνο 210.2592.111.
Επίσης για τις επόμενες μέρες έχουν προγραμματιστεί οι παρακάτω συγκεντρώσεις:
-- Στη Δεσφίνα, στο Πνευματικό Κέντρο, στις 7 μ.μ. Θα μιλήσει ο Ν. Αγγελόπουλος, γραμματέας της ΝΕ Φωκίδας.
-- Στην Ελάτεια Φθιώτιδας, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα του δημοτικού σχολείου. Θα μιλήσει ο Τ. Χρονάς, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Ανατολικής Στερεάς - Εύβοιας.
-- Στο Ληξούρι, στις 7 μ.μ., στο Δημαρχείο. Θα μιλήσει ο Φίλιππος Ακαρέπης, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Πελοποννήσου.
-- Στους Αγίους Θεοδώρους, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου. Θα μιλήσει η Κατερίνα Γεροπαναγιώτη, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Πελοποννήσου.
-- Στην Ορεστιάδα, με ομιλητή τον Δημήτρη Κρεωνά, μέλος της ΚΕ.
-- Στις 10.30 π.μ., στον Αλιμο, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου (οδός Ιωνίας), με ομιλητή τον Θοδωρή Κούτρα, μέλος της ΚΕ.
-- Στην Αγία Παρασκευή, στις 11 π.μ., στο 2ο Γυμνάσιο (οδός Νεαπόλεως), με ομιλήτρια την Τούλα Μητσέα, μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟΑ.
-- Στα Βριλήσσια, στις 6 μ.μ., στο ΤΥΠΕΤ, με ομιλήτρια την Τούλα Μητσέα, μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟΑ.
-- Στο Λουτράκι, στις 11 π.μ., στο Πνευματικό Κέντρο. Θα μιλήσει η Κ. Γεροπαναγιώτη, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Πελοποννήσου.
-- Στους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς, στις 5.30 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΚΟΑ (Θεμιστοκλέους και Πανεπιστημίου). Θα μιλήσει ο Τ. Τσίγκας, μέλος της ΚΕ.
-- Στο Πόρτο Ράφτη στο «Καφέ ΟΑΣΙΣ», στις 10.30 π.μ. με ομιλητή τον Αντρέα Συλλελόγλου, μέλος της ΝΕ Αττικής του ΚΚΕ.
-- Στο Ευπάλιο Φωκίδας, στο καφενείο «Ψιμάδα», στις 7 μ.μ. Θα μιλήσει ο Γ. Ιωσηφίδης, μέλος της ΕΠ Ανατολικής Στερεάς - Εύβοιας.
-- Στον Υμηττό, στις 6.30 μ.μ., στην αίθουσα του Δημαρχείου, θα μιλήσει ο Παναγιώτης Ηλιόπουλος, μέλος της ΚΕ.
-- Στη Βάρδα Ηλείας, στις 7 μ.μ., στο Δημαρχείο. Θα μιλήσει ο Νίκος Καραθανασόπουλος, βουλευτής.
-- Από τις ΚΟΒ Παιδείας της ΚΟΠ του ΚΚΕ, στις 7 μ.μ. στην αίθουσα της ΠΕΜΕΝ (Μπουμπουλίνας 21). Θα μιλήσει ο Ν. Σοφιανός, μέλος της ΚΕ.
-- Στο Αλιβέρι, στο Εργατικό Κέντρο, στις 7 μ.μ. Θα μιλήσει ο Λ. Χατζηπαυλίδης, μέλος της ΚΕ.
-- Στη Νέα Πεντέλη, στο ΚΑΠΗ (Π. Πατρών Γερμανού 7) στις 7.30 μ.μ., θα μιλήσει ο Βασίλης Δημόπουλος, μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟΑ.
-- Στο Γαλάτσι, στις 11 π.μ., στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου, με ομιλήτρια την Τούλα Μητσέα, μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟΑ.
-- Στις 6.30 μ.μ., στο Μπραχάμι, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου, με ομιλητή τον Γιάννη Μερεντίτη, μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟΑ.
-- Στις 10.30 π.μ. στου Ζωγράφου, στον κινηματογράφο «ΑΛΕΚΑ» (πλ. Γαρδένιας). Θα μιλήσει ο Θ. Γκιώνης, μέλος της ΚΕ.
-- Στο Δομοκό, στην ταβέρνα «Μάτι», στις 7 μ.μ. Θα μιλήσει ο Κ. Μπασδέκης, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Ανατολικής Στερεάς - Εύβοιας.