Νέα προγράμματα για τους άνεργους υπόσχεται προεκλογικά η κυβέρνηση. Νέα πακέτα για τους αγρότες εξήγγειλε την περασμένη βδομάδα ο πρωθυπουργός. «Προγράμματα» και «πακέτα μιας χρήσης», προεκλογικής. Αλλά ούτε τα προγράμματα θα εμποδίσουν το κλείσιμο του τελευταίου καπνεργοστασίου στο Αγρίνιο, ούτε τα πακέτα θα καταργήσουν τις ποσοστώσεις στα καπνά και θα εξασφαλίσουν καλύτερες τιμές στον καπνοπαραγωγό και από το χωριό Καινούριο της Αιτωλοακαρνανίας. Το πολύ πολύ να καμουφλάρουν για λίγο ακόμα - τουλάχιστον στα χαρτιά - το πρόβλημα της ανεργίας, που χτυπάει και το Αγρίνιο. Αντε και να διασκεδάσουν την αγανάκτηση των αγροτών για μερικούς μήνες ακόμα, μέχρι να τους πάρουν τις ψήφους. Ομως, ούτε στον εργάτη, ούτε στον αγρότη, ούτε στον άνεργο θα δώσουν ψωμί.

Γιατί η ρότα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ δεν αλλάζει. Δε θ' αλλάξει ούτε με κυβέρνηση της ΝΔ. Γιατί η ΟΝΕ - όπως δηλώνει και ο καπνοπαραγωγός - είναι για τους λίγους. Πολύ περισσότερο που με το καινούριο σύστημα χορήγησης των επιδοτήσεων στα καπνά - όπως καθορίστηκε από την ΕΕ - οι καπνοπαραγωγοί θα εισπράττουν ακόμα λιγότερα.

Προεκλογικά οι δυνάμεις του δικομματισμού επιχειρούν να κρύψουν τη γύμνια τους. Από κοντά και οι καναλάρχες «ταΐζουν τον κόσμο με ροζ σκάνδαλα, ενώ η κυβέρνηση τού αφαιρεί το μεροκάματο και τις συντάξεις». Στα λόγια τούτα του συνδικαλιστή, που βλέπει το εργοστάσιο να κλείνει, βρίσκεται και η αλήθεια για τη συνενοχή, τη διαπλοκή και τη συμπαιγνία των οικονομικά δυνατών και του πολιτικού κατεστημένου, που ρημάζει τη χώρα.

Κλείνει και το τελευταίο καπνεργοστάσιο του Αγρινίου.

«Κλείνει το σπίτι μας..!», στη φράση αυτή του Δημήτρη Κακόγιαννου που 37 ολόκληρα χρόνια τα πέρασε στο καπνεργοστάσιο, που από τα χέρια του πέρασαν δισεκατομμύρια κιλά καπνού, περικλείεται όλη η πίκρα του εργάτη. Πίκρα, μεγαλύτερη και απ' αυτή, που έχουν ρουφήξει τα πνευμόνια του όλα αυτά τα χρόνια...

Μεγάλο όμως είναι και το παράπονό τους, να μαθαίνουν από σκόρπιες κουβέντες και πληροφορίες, ότι το τελευταίο εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού που έχει μείνει στο νομό, δεν πρόκειται ν' ανοίξει ξανά. Και το θεωρούν τουλάχιστον παράδοξο, ένας νομός, που παράγει 30.000 τόνους καπνά, να χάνει και την τελευταία μονάδα μεταποίησης. Το εργοστάσιο επεξεργάζεται τα μυρωδάτα καπνά της Μακρυνείας και όπως φαίνεται και οι παραγωγοί από τη νέα χρονιά, θα έχουν πρόβλημα διάθεσης του προϊόντος. Ισως να πίστευαν ότι αυτούς, δε θα τους πιάσει η μπόρα της αποψίλωσης των παραγωγικών μονάδων που σάρωσε το νομό την τελευταία δεκαετία.

«Είμαστε το μόνο εργοστάσιο, που δε γινόταν απεργία. Εργατικοί είμαστε, παραγωγικότητα και απόδοση είχαμε..! Γιατί;». Η απάντηση του Χρήστου Ανδρικόπουλου είναι ξεκάθαρη: «Φταίει η πολιτική. Τι έκανε η κυβέρνηση, όταν ο Γεωργιάδης πήρε το εργοστάσιο - που είχε φτιάξει με επιδοτήσεις της ΕΟΚ - και έφυγε; Τι έκανε όταν το ίδιο έπραξε και ο Παπαστράτος;». «Την τελευταία δεκαετία» - συνοψίζει ο Χρήστος Μπούρας, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου - «χάθηκαν 2.500 μόνιμες θέσεις εργασίας καπνεργατών και 1.000 εποχικές. Το εργοστάσιο του Εθνικού Οργανισμού Καπνού έκλεισε μαζί και επιχειρήσεις όπως του "Ηλιού", της "Σίτυ" και "Αττικ"».

Μπροστά στις κλειδωμένες πόρτες του εργοστασίου, οι καπνεργάτες αποτιμούν τις ημέρες που πέρασαν και αγωνιούν για το αύριο. «Τι θα γίνει του χρόνου, με όλους αυτούς που δε θα μπορούν ούτε στο ταμείο ανεργίας να μπουν;» - αναρωτιέται ο Δ. Κακόγιαννος. «Τι θα κάνουν οι καπνεργάτες που είναι 60 και 65 ετών και τα ένσημα για να πάρουν σύνταξη δεν τους φτάνουν; Τα δύο μεγάλα κόμματα δε μας λένε τι θα γίνει μετά την ΟΝΕ. Δε λένε την αλήθεια. Εμένα δε με ενδιαφέρει ποιος θα είναι κυβέρνηση μετά τον Απρίλη. Θέλω να ξέρω όμως τι απάντηση δίνουν σ' αυτούς, που στα μπουντρούμια των εργοστασίων γέμισαν τα πνευμόνια τους καρκίνο και τώρα με 3.000 ένσημα μένουν χωρίς σύνταξη. Γι' αυτό απαιτούμε, δουλιά για τους άνεργους και σύνταξη στους ταλαιπωρημένους καπνεργάτες».

«Στα επίσημα κιτάπια», λέει ο Χρήστος Μπούρας, «η ανεργία φτάνει στο 17-18%. Στην πραγματικότητα είναι τουλάχιστον 5% πιο πάνω, ενώ το χειμώνα που σταματάει η εποχική απασχόληση, το ποσοστό ξεπερνάει το 30%. Ορισμένα μάλιστα επαγγέλματα αντιμετωπίζουν πιο οξύ πρόβλημα. Στους λογιστές π.χ. από τους 450, επίσημα άνεργοι είναι οι 280. Στις γυναίκες η ανεργία ξεπερνάει το 40%. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 1998, από τους 12.000 που καταγράφεται ως εργατικό δυναμικό οι 3.100 εργαζόμενοι είναι στο ταμείο ανεργίας. Αλλά και γι' αυτούς που υποτίθεται "έχουν δουλιά", το καθεστώς είναι απαράδεκτο. Στα σούπερ - μάρκετ της πόλης απασχολούνται περίπου 450 άτομα και απ' αυτούς μόνο το 10% είναι αορίστου χρόνου ενώ οι υπόλοιποι δουλεύουν τρίωρα και τετράωρα και δεν εξασφαλίζουν εισόδημα πάνω από 60 - 70 χιλιάδες το μήνα.

Από το νομό μας, 500 οικοδόμοι έχουν αναγκαστεί να μεταβαίνουν σε άλλες περιοχές και πόλεις της χώρας για να εξασφαλίσουν το μεροκάματο. Αποχωρίζονται τις οικογένειές τους για να τους θρέψουν. Και ενώ τα προβλήματα πνίγουν τον κόσμο, η κυβέρνηση και οι ντόπιοι παράγοντες ασχολούνται με ημερίδες. Εκαναν ημερίδα για το νοσοκομείο που υποσχόταν ο Κουτσόγιωργας από το 1983. Αλλά στην τελευταία ανακοίνωση, η Αιτωλοακαρνανία δεν είναι μέσα στις 13 περιοχές της χώρας που λένε ότι θα ιδρύσουν νέα νοσοκομεία.

Ολα αυτά - καταλήγει ο Χρήστος Μπούρας - δεν μπορεί να συνεχιστούν. Στις εκλογές που έρχονται, ο κόσμος πρέπει να τιμωρήσει τους υπεύθυνους, να μαυρίσει το δικομματισμό, τα κόμματα που στηρίζουν αυτή την πολιτική. Να ενισχύσει το ΚΚΕ για να ενισχύσουμε το δικό μας αγώνα».

Δε μας αφήνουν να καλλιεργήσουμε. Πώς θα ζήσουμε; αναρωτιέται ο Ηλίας Φραγκοτάσιος

«Εγώ είμαι ΠΑΣΟΚ - δηλώνει ο Θύμιος Ράπτης- αλλά η ΟΝΕ είναι για τους λίγους..! Η πολιτική αυτή οδηγεί το 1/3 των αγροτών στο περιθώριο. Το άλλο 1/3, οι λεγόμενοι «μεσαίοι» θα παλεύουμε, ελπίζοντας να τα φέρουμε βόλτα. Από το 1996 έχουμε μείωση 50% κατά μέσο όρο στην τιμή του καπνού. Μόνο οι απώλειες στη σοδειά την περίοδο 1996-97 υπολογίζονται σε 5,5 δισεκατομμύρια. Μαζί με τις απώλειες που είχαμε οι αγρότες στις βρώσιμες ελιές, εξαιτίας των χαμηλών τιμών, χάσαμε συνολικά 7 δισεκατομμύρια. Ο νομός έχει δικαίωμα μόνο για 29.000 τόνους καπνού, ενώ θα μπορούσε να παράγει διπλάσιες ποσότητες.

Αυτή, δυστυχώς, είναι η παγκοσμιοποίηση...», λέει ο Θύμιος - συμφωνώντας με τον Κώστα Μπλέτσια, πρόεδρο του συνεταιρισμού που θίγει και το θέμα του κόστους. «Με συνολική τιμή 1.000 δραχμές το κιλό (μαζί με την επιδότηση), ένας παραγωγός που έχει άδεια για 1.200 κιλά τσεμπέλια και καλλιεργεί 5-6 στρέμματα θα έχει εισόδημα 1,2 εκατομμύρια. Απ' αυτά τα μισά είναι κόστος. Δηλαδή, μας έχουν βγάλει έξω από τα χωράφια. Το 1985 πουλούσαμε τις βρώσιμες ελιές 320 δραχμές, φέτος πουλήσαμε με 200 δραχμές, ενώ οι ψιλές έπεσαν στην τιμή των 80 και 50 δραχμών. Αλλά βλέπεις τώρα είμαστε Ευρωπαίοι... Τα μυρωδάτα της Μακρυνείας από 450 δραχμές έπεσαν στις 100 δραχμές το κιλό. Από του χρόνου, είναι ζήτημα αν θα μπορέσουμε να τα πουλήσουμε και ας είναι μοναδική ποικιλία στον κόσμο. Γι' αυτό, αν δεν αντισταθούμε, αν δεν απαιτήσουμε να καταργηθούν οι ποσοστώσεις, αν δε στήσουμε και νέα μπλόκα δεν έχουμε ελπίδα».

Παράγουν «χρυσάφι» αλλά δεν πληρώνονται ούτε τον κόπο τους...

Δίπλα του η γυναίκα του, Σπυριδούλα, που μαζί της το καλοκαίρι μέσα στον καύσωνα, από τις πέντε το πρωί, και απ' το απόγευμα μέχρι αργά που χάνεται το φως μαζεύει τον καπνό. Δεν το βάζουν κάτω. Σκέφτονται, όμως, τα δυο παιδιά τους. «Μας κατηγορούν γιατί κλείνουμε τους δρόμους. Τι άλλο να κάνουμε;», αναρωτιέται ο Ηλίας, που όπως και άλλους, η κυβέρνηση τον έσερνε για πέντε χρόνια στα «αγροτοδικεία».

Τον Σταύρο Κόκκαλη τον βρήκαμε στον κήπο του να ετοιμάζει την επόμενη σπορά. «Δύσκολα χρόνια», θα μας εξομολογηθεί. «Κόψαμε ακόμα και το καφενείο. Από τη μια οι τιμές, από την άλλη οι ποσοστώσεις, τα έξοδα, τα νοίκια για τη γη, τρακτέρ δεν έχω. Πώς να ζήσουμε;».

Ετοιμάζει τη νέα σπορά, αλλά το μέλλον αβέβαιο

Η απογοήτευση διάχυτη παντού. Και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς, όταν συναντάς ανθρώπους σαν την Μαρία Μπλέτσα και την Παναγιώτα Καλπουζάνη, που, αν και πλησιάζουν τα εβδομήντα, και στα χωράφια μπήκαν από 8 χρόνων, σέρνονται ακόμα στα καπνά για να συμπληρώσουν τη σύνταξη και να τα βγάλουν πέρα.

Εκατοντάδες αγρότες της περιοχής, κυρίως πορτοκαλοπαραγωγοί, ανταποκρίθηκαν στο αγωνιστικό κάλεσμα της ΟμοσπονδίαςΑγροτικώνΣυλλόγωνΝομούΑρτας (ΟΑΣΝΑ ) και συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Κιλκίς, απαιτώντας να παρθούν άμεσα μέτρα για τα «καυτά» προβλήματά τους: Να προχωρήσει ο ΕΛΓΑ άμεσα σε δίκαιες εκτιμήσεις των ζημιών από τους παγετούς στα εσπεριδοειδή και στην αντικειμενική και ικανοποιητική καταβολή των αποζημιώσεων στους εσπεριδοκαλλιεργητές. Να ενισχυθούν οικονομικά οι ελαιοπαραγωγοί, για να μπορέσουν να ζήσουν, να καταβληθούν τώρα στο σύνολό τους οι επιδοτήσεις που δικαιούνται. Να γίνει ουσιαστική ρύθμιση των αγροτικών χρεών και να καταργηθούν τα πανωτόκια που χρόνια τώρα μαστίζουν τους αγρότες και τον αγροτικό τομέα γενικότερα.

Στα προβλήματα αυτά, αλλά και στην πολιτική ξεκληρίσματος που ακολουθούν κυβέρνηση και ΕΕ, αναφέρθηκε ο ΝίκοςΓιαννούλης, πρόεδρος της ΟΑΣΝΑ, που ήταν και ο κεντρικός ομιλητής της χτεσινής συγκέντρωσης. Παράλληλα, χαιρέτισαν και εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους στο δίκαιο αγώνα των αγροτών οι δήμαρχοι Αράχθου Κ. Παπασώζος και Κομποτίου Χ. Μπουραντάς, ο πρόεδρος του Συλλόγου Γεωπόνων Αρτας Οδυσσέας Δήμου και άλλοι εκπρόσωποι φορέων.

Μετά το τέλος των ομιλιών οι συγκεντρωμένοι αγρότες πορεύτηκαν προς τη Νομαρχία της Αρτας, όπου εκπρόσωποί τους συναντήθηκαν με τον νομάρχη Λ. Ρίζο και του έθεσαν τα αιτήματά τους. Ο ίδιος, αν και επισήμανε ότι οι αρμοδιότητές του είναι περιορισμένες, δήλωσε τη συμπαράστασή του στο δίκαιο αγώνα των αγροτών και τους διαβεβαίωσε ότι θα μεταφέρει τα αιτήματα αυτά στους αρμοδίους.

Οι αγρότες της Αρτας δήλωσαν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα τους, αν η κυβέρνηση δεν ικανοποιήσει τα δίκαια αιτήματά τους.

«Καπνός» ο κόπος της και τα όνειρά της. Το βλέμμα της αγρότισσας μαρτυρά περισσότερα απ' όσα μας είπε