Ο Νίκολα Τέσλα είναι ο άνθρωπος που χάρισε σε εκατομμύρια ανθρώπους φως και ρεύμα. Γεννήθηκε το 1856 στο χωριό Σμίλιαν της Κροατίας.

Σπούδασε μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Γκρατζ της Αυστρίας και, αποφοιτώντας, είχε δημιουργήσει τη γεννήτρια εναλλασσόμενου ρεύματος.

Για να προωθήσει το κατασκεύασμά του, πήγε στο Παρίσι και εργάστηκε στην εταιρία του Αμερικανού εφευρέτη, Τόμας Εντισον. Αρχικά, οι δύο επιστήμονες συνεργάστηκαν, αλλά πολύ γρήγορα κατέληξαν αντίπαλοι. Ετσι, ο Τέσλα εγκατέλειψε τη θέση του στην εταιρία του Εντισον και αφού δούλεψε ως οικοδόμος, σε λίγους μήνες βρήκε χρηματοδότες και ίδρυσε τη δική του εταιρία. Αγωνιζόταν να πατεντάρει την τεχνολογία που ήταν απαραίτητη για τη δημιουργία μιας νέας ηλεκτρικής τεχνολογίας που θα βασιζόταν στο εναλλασσόμενο ρεύμα. Στο μεταξύ, παρά την ανωτερότητα της τεχνολογίας εναλλασσόμενου ρεύματος, ο Εντισον αγωνίστηκε υπέρ του συνεχούς ρεύματος λόγω των τεράστιων χρηματικών ποσών που είχε επενδύσει σε αυτό. Ενας ανηλεής πόλεμος άρχισε μεταξύ τους. Αργότερα, ο Εντισον στρέφει το ενδιαφέρον του στο εναλλασσόμενο ρεύμα και ένα γαϊτανάκι συνεργασιών των εταιριών τους, αλλά και έχθρας αναπτύχθηκε μεταξύ τους.

Στη δεκαετία του 1890, ο Τέσλα έκανε πειράματα με ακτίνες Χ και ραδιοκύματα αρκετά χρόνια προτού γίνουν γνωστά από άλλους.

Ενα σημαντικό επίτευγμά του ήταν το επονομαζόμενο πηνίο Τέσλα, με το οποίο δημιούργησε ηλεκτρικό ρεύμα που εναλλασσόταν σε πολύ υψηλή συχνότητα. Το πηνίο Τέσλα άνοιξε το δρόμο για τη μετάδοση ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού σήματος. Ο εφευρέτης αφιέρωσε πολύ χρόνο και προσπάθεια στη μη πρακτική ιδέα της ασύρματης αποστολής ηλεκτρικής ισχύος. Επενδυτές επιχειρηματίες και χρηματοδότες τον εκμεταλλεύτηκαν, αφού αναγκάστηκε να τους εκχωρήσει τον έλεγχο των πατεντών του. Μερικά χρόνια αργότερα, σταμάτησαν και να τον πληρώνουν.

Ετσι, προδομένος από τους συνεργάτες του, χωρίς χρηματοδότηση για να συνεχίσει την έρευνά του και χωρίς τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των πατεντών του, ο Τέσλα βρέθηκε στα πενήντα του άφραγκος και άνεργος.

Πέθανε σε ένα ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης, στα 86 του χρόνια.

Αν ο Τέσλα διέθετε έστω και λίγο από το επιχειρηματικό μυαλό του Εντισον, θα είχε κερδίσει μια ξεχωριστή θέση στο πάνθεον των εφευρετών. Αντιθέτως, το όνομά του αναφέρεται μόνον ως μονάδα μέτρησης των μαγνητικών πεδίων: το tesla. Η αναγνώριση είναι μικρή για την παρεξηγημένη αυτή διάνοια, χάρη στην οποία σήμερα δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν φως και ρεύμα με το πάτημα ενός διακόπτη.

O Ιβο Αντριτς γεννήθηκε το 1892 στο Τράβνικ της Βοσνίας. Για τη συμμετοχή του στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα συνελήφθη και φυλακίστηκε από τις Αυστροουγγρικές αρχές το 1914. Ωστόσο, είχε ήδη, μαθητής ακόμη, αρχίσει να εκδίδει έργα του από το 1911. Στη διάρκεια της κατοχής, έζησε στο Βελιγράδι και αμέσως μετά την απελευθέρωση (1945) δημοσίευσε τα τρία σπουδαιότερα μυθιστορήματά του: «Το χρονικό του Τράβνικ», «H δεσποινίς» και «Η γέφυρα του Δρίνου». Συνεχίζοντας τις ρεαλιστικές παραδόσεις της σέρβικης λογοτεχνίας, στα μυθιστορήματά του, της δεκαετίας του '20 και του '30, απεικόνισε τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου που αντιμετωπίζει εθνικές και κοινωνικές αντιθέσεις. Τα έργα του έχουν φιλοσοφικές προεκτάσεις και ψυχολογικό βάθος. Ο ίδιος έγραψε και λογοτεχνικές κριτικές για τα έργα των Π. Νέγκος, Β. Κάρατζιτς, για τον ζωγράφο Φ. Γκόγια κ.ά. Υπήρξε μέλος της σερβικής και της γιουγκοσλαβικής Ακαδημίας και το 1961 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πέθανε στο Βελιγράδι το Μάρτη του 1975.

Οι Σέρβοι είναι λαός με τον οποίον εμείς οι Ελληνες μοιάζουμε σε πολλά. Ιστορικά, είμαστε σύμμαχοι και αλληλέγγυοι. Κάποιοι αγωνιστές έδρασαν στην πόλη αυτή για λογαριασμό του ηρωικού αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού. Μια φίλη αγωνίστρια που έζησε και εργάστηκε στο Βελιγράδι τη διετία '47-'49 θεωρεί ότι «εκεί πέρασε τα δυο καλύτερά της χρόνια»!

Για πολλούς, το Βελιγράδι είναι γνωστό από τους διάσημους προπονητές και παίκτες, κυρίως του μπάσκετ και του ποδοσφαίρου, καθώς και για τις όμορφες γυναίκες. Σε κάποιους, λέγοντας Βελιγράδι, έρχεται στο νου ο Μπρέγκοβιτς με τις μουσικές του και ο Κουστουρίτσα με τις ταινίες του (παρόλο που ο τελευταίος είναι από τη Βοσνία). Λιγότερο γνωστοί, ο λογοτέχνης νομπελίστας Ιβο Αντριτς και ο μεγάλος επιστήμονας - εφευρέτης Νίκολα Τέσλα. Το Βελιγράδι είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη των Βαλκανίων με πληθυσμό γύρω στα 2 εκατομμύρια. Ας μη φλυαρούμε όμως, ας ανακαλύψουμε καλύτερα όσες περισσότερες πλευρές της σημερινής πρωτεύουσας της Σερβίας μπορούμε.

Κατά τη διάρκεια της μακράς και ταραχώδους ιστορίας του, το Βελιγράδι κατακτήθηκε από σαράντα στρατιές και έχει ανοικοδομηθεί 38 φορές!

Είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης με ιστορία επτά χιλιάδων χρόνων. Η περιοχή γύρω από τον Δούναβη και τον Σάβα, ήταν κατοικημένη από τα παλαιολιθικά χρόνια. Τον 3ο π.Χ. αιώνα Κέλτες ίδρυσαν το Singidunum (Σινγκιντούνουμ), ενώ το όνομα Beograd (Μπέογκραντ - που σημαίνει Ασπρη Πόλη) εμφανίζεται το 878 μ.Χ..

Στα μετέπειτα χρόνια, τα αποτυπώματά τους άφησαν Ούνοι, Βούλγαροι, Ούγγροι και η Βυζαντινή αυτοκρατορία. Το 1456, οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τη μαρτυρική πόλη, από την οποία η τουρκική σημαία υποστέλλεται οριστικά το 1876.

Οι Αυστριακοί βομβαρδίζουν και καταλαμβάνουν το Βελιγράδι το 1914, αλλά την ίδια χρονιά οι Σέρβοι το απελευθερώνουν. Η νίκη αυτή δεν κράτησε για πολύ, μια που το 1915 καταλαμβάνεται από γερμανικά και αυστριακά στρατεύματα. Τρία χρόνια αργότερα, έρχεται η απελευθέρωση.

Το 1941 βομβαρδίζεται ξανά και βρίσκεται υπό γερμανική κατοχή. Το 1944 απελευθερώνεται από τους παρτιζάνους με τη βοήθεια μαχητών του Κόκκινου Στρατού, αφού είχε βομβαρδιστεί από τους Αμερικάνους και τους συμμάχους τους. Τέλος, το 1999, για τρεις μήνες, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι βομβαρδίζουν ανελέητα τη Γιουγκοσλαβία και το κέντρο της πρωτεύουσάς της.

Ομορφες και άσχημες εικόνες, συναντά κανείς όποια πόλη κι αν επισκεφθεί. Ανθρώπους που ζουν καλά και άλλους που υποφέρουν, σίγουρα θα εντοπίσει το μάτι του ταξιδιώτη. Ομως σήμερα, αποφασίσαμε να δούμε μόνο τα καλά...

Από τον 18ο αι. έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν η Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Μουσείο, το Εθνικό Θέατρο, η Σερβική Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών, το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, καθώς και το Πανεπιστήμιο Τεχνών.

Στο Βελιγράδι σίγουρα κανείς φιλότεχνος δεν πρόκειται να πλήξει. Συνολικά, υπάρχουν 31 μουσεία, πολλές γκαλερί, θέατρα, κινηματογράφοι και αίθουσες συναυλιών. Επίσης κάθε χρόνο διοργανώνονται διεθνή φεστιβάλ για το θέατρο, τον κινηματογράφο, τα εικαστικά, τη σύγχρονη και κλασική μουσική και το χορό και η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου.

Ενδιαφέρον έχει να αναφέρουμε ότι η σερβική γλώσσα διαθέτει ένα σπάνιο χαρακτηριστικό, κατά το οποίο οι λέξεις γράφονται όπως προφέρονται και κάθε γράμμα αντιπροσωπεύει έναν ήχο. «Γράψε όπως μιλάς και διάβασε όπως είναι γραμμένο», είναι η αρχή, πάνω στην οποία ο Βουκ Στεφάνοβιτς Κάρατζιτς αναμόρφωσε την Κυριλλική γραφή των Σέρβων τον 19ο αι. Παράλληλα με την Κυριλλική γραφή, υπάρχει και η Λατινική και αυτό οφείλεται σε ιστορικούς λόγους, καθώς μέρος του πληθυσμού που μιλούσε τη γλώσσα ήταν υπό τη δυτική (νεότερη) επιρροή της Αυστρο-Ουγγαρίας και το υπόλοιπο υπό την ανατολική (παλαιότερη) επιρροή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μια γνωστή σερβική λέξη χρησιμοποιείται σε πολλές χώρες παγκοσμίως και είναι το «βαμπίρ».

Η Λογοτεχνία αναδύθηκε το Μεσαίωνα. Στα μέσα του 15ου αι. που η Σερβία καταλήφθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και για τα επόμενα 400 χρόνια δεν υπήρχαν ευκαιρίες για δημιουργία κοσμικής γραπτής λογοτεχνίας. Ωστόσο, μερικά από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά έργα στα σερβικά έρχονται με τη μορφή προφορικής λογοτεχνίας με προεξάρχουσα μορφή την επική ποίηση. Είναι γνωστό ότι ο Γκαίτε έμαθε σερβικά για να διαβάσει από το αυθεντικό κείμενο σερβική επική ποίηση!

Αναφέρουμε ενδεικτικά μερικούς από τους σημαντικούς Σέρβους λογοτέχνες του 20ού αιώνα, Μίλοραντ Πάβιτς, Μπόρισλαβ Πέκιτς, Ντανίλο Κις, Σλόμπονταν Σέλενιτς, Ντράγκοσλαβ Μιχαΐλοβιτς, Ντούσαν Κοβάτσεβιτς.

Η παλιά πόλη έχει εκπληκτική αρχιτεκτονική, ενώ η καινούρια είναι χτισμένη στα πρότυπα των σύγχρονων πολυώροφων κατοικιών. Εχει τέσσερα τεράστια πάρκα, δύο ποτάμια που τη διασχίζουν, μια τεχνητή λίμνη και πολλούς ελεύθερους χώρους. Τα κτίρια και οι δρόμοι είναι φτιαγμένα στα ανθρώπινα μέτρα.

Στο πάρκο - οχυρό Καλεμέγκνταν, όπου ενώνονται τα δυο ποτάμια, εκτός από το απέραντο πράσινο και τους καλαίσθητους κήπους, μέσα του βρίσκονται το πολεμικό μουσείο, μνημεία, το ζωολογικό πάρκο και αθλητικές εγκαταστάσεις. Το πάρκο Αντα Τσιγκάνλια, που βρίσκεται στις όχθες του Σάβα, είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης (8.000 στρέμματα!). Περιλαμβάνει πενήντα γήπεδα, τεχνητή λίμνη, πλαζ για μπάνιο και καταδύσεις και απίθανη ομορφιά. Εκεί - όταν ο καιρός το επιτρέπει - γίνονται συναυλίες, εκθέσεις και πολλά καλλιτεχνικά δρώμενα. Το πάρκο Τας - Μάινταν επίσης παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Μια παραδουνάβια βόλτα αποζημιώνει επίσης τον επισκέπτη, με τη φυσική ομορφιά και τα πλωτά εστιατόρια και καφέ.

Η Σκαντάρλια είναι ο ένας παλιός πεζόδρομος - κάτι σαν τη δική μας Πλάκα - με παραδοσιακά κτίρια, καφενεία, ταβέρνες, μουσικές και γεύσεις. Η σερβική κουζίνα είναι πολύ πλούσια και φημίζεται κυρίως για το εύγευστο και τρυφερό της κρέας. Επίσης, αξίζει να διασχίσουμε το γνωστό πεζόδρομο, την Κνεζ Μιχάιλοβα, και να χαζέψουμε τις βιτρίνες και τις γκαλερί, να πιούμε έναν καφέ σε μια από τις πολλές καφετέριες, αλλά και να απολαύσουμε τα πολλά καλλιτεχνικά δρώμενα.

Τέλος, αν ο χρόνος μας το επιτρέπει, αξίζει να επισκεφτεί κανείς το βουνό Αβαλα (18 χλμ. από την πόλη), το δάσος Κόσουτνιακ και το πάρκο Τόπτσιντερ. Εκείνο, όμως, που κάνει βαθιά εντύπωση στον ταξιδιώτη, είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Το έμψυχο υλικό με τη μεγάλη ψυχή... Οι άνθρωποι, παρ' όλα τα δεινά των τελευταίων χρόνων, στέκουν υπερήφανα όρθιοι. Ανθρωποι φιλικοί, ευχάριστοι, άνθρωποι που ζουν έντονα την κάθε στιγμή. Μα πώς, αλήθεια, να το εξηγήσει αυτό κανείς;

Στο πρώτο «πέταγμα» των παιδιών προς τον κόσμο των γραμμάτων, θα βοηθήσει το βιβλίο της Λιάνας Δενεζάκη, «Τα μουσουδάκια μαθαίνουν την Αλφα Βήτα». Μέσα από χαρούμενες και παιχνιδιάρικες διεργασίες, τα παιδιά της προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας θα μάθουν να αναγνωρίζουν και να σχεδιάζουν τα γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου. Και για κάθε τους προσπάθεια - άσχετα από το αποτέλεσμα - θα επιβραβεύονται με ένα συμπαθέστατο αυτοκόλλητο που περιλαμβάνεται στην έκδοση. Επίσης η συγγραφέας, με έναν έξυπνο τρόπο, δίνει τη δυνατότητα στους μικρούς μας φίλους, για κάθε γράμμα που μαθαίνουν να δημιουργούν μια μικρή ιστορία και να τη διηγούνται. Η καταπληκτική εικονογράφηση ανήκει στην ίδια τη συγγραφέα, η οποία έχει εικονογραφήσει πολλά βιβλία για μικρούς και μεγάλους. Από τις εκδόσεις «Λιβάνη».