Το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας είναι αναγκασμένο να διαθέτει σχεδόν το μισό εισόδημά του για να καλύψει έξοδα που σχετίζονται με τη στέγαση.

Η Ελλάδα κατατάσσεται στη χειρότερη θέση στον «δείκτη υπερβολικής επιβάρυνσης σε κόστος στέγασης» ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ. Ο συγκεκριμένος δείκτης αποτυπώνει το ποσοστό του πληθυσμού που είναι αναγκασμένο να διαθέτει πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για να καλύψει έξοδα που σχετίζονται με τη στέγασή του. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό άγγιζε το 33,3% του πληθυσμού το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat (EU-SILC).

Το δυσβάσταχτο κόστος της στέγασης, σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς, την ανεργία, την υποαπασχόληση και την επίθεση στο λαϊκό εισόδημα, φέρνει χιλιάδες νοικοκυριά αντιμέτωπα με μια πολύ σκληρή πραγματικότητα: Το ενοίκιο ή η δόση του δανείου απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του μισθού, αφήνοντας τους εργαζόμενους να πασχίζουν να βγάλουν τον κάθε μήνα και να καλύψουν τις άλλες στοιχειώδεις ανάγκες τους με ψίχουλα.

Η εικόνα είναι εφιαλτική για όσους ανήκουν στα χαμηλότερα εισοδήματα: Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, στο 20% του πληθυσμού με το χαμηλότερο εισόδημα ο δείκτης εκτινάσσεται στο 81,1% ενώ στο επόμενο 20% του πληθυσμού φτάνει το 42,4%. Οσον αφορά τα νοικοκυριά με εξαρτώμενα μέλη, ο «δείκτης υπερβολικής επιβάρυνσης σε κόστος στέγασης» αγγίζει το 38,1%. Δραματική είναι η κατάσταση για τις μονογονεϊκές οικογένειες, το 65,1% των οποίων καταβάλλουν πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για τη στέγαση.

Εκτός από ακριβοπληρωμένη, η κατοικία στην Ελλάδα είναι και πολύ ...στριμωγμένη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Eurostat, το 44,3% των νοικοκυριών με εξαρτώμενα μέλη ζουν σε υπερπλήρεις κατοικίες, με βάση τον αριθμό των δωματίων που διαθέτουν, τον αριθμό και τις ηλικίες των μελών τους. Με βάση τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ για τις συνθήκες διαβίωσης (Ιούλης 2022), το 57,3% των νοικοκυριών ζουν σε σπίτια με εμβαδό από 61 έως 100 τετραγωνικά μέτρα και το 46,2% σε κατοικίες με τρία δωμάτια.

Χαρακτηριστικές είναι οι τραγικές εικόνες από νησιά, όπως η Κρήτη, όπου αναπληρωτές εκπαιδευτικοί και φοιτητές αυτές τις μέρες κοιμούνται «στρωματσάδα» στις παραλίες, ψάχνοντας εναγωνίως στέγη που να μην κοστίζει ολόκληρους μισθούς. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση διαφημίζει τις προσκλήσεις της σε κατοίκους της Βόρειας Ευρώπης να ...ξεχειμωνιάσουν σε «ζεστά» και «οικονομικά» καταλύματα στο νησί, ώστε να προστατευτούν από τον «ενεργειακό χειμώνα» και να αφήσουν ζεστό παραδάκι σε μεγαλοξενοδόχους και εταιρείες διαχείρισης ακινήτων.

Το εκρηκτικό κοκτέιλ των ενοικίων - φωτιά, των «κόκκινων» δανείων και των πλειστηριασμών, της εκτόξευσης του κόστους για θέρμανση και ρεύμα οδηγεί σε απόγνωση χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά, φέρνοντας ξανά στην επιφάνεια τις δίκαιες διεκδικήσεις για άμεσα μέτρα στήριξης, με αυξήσεις στους μισθούς, προστασία του λαϊκού εισοδήματος κ.ο.κ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το δεύτερο τρίμηνο του 2022 καταγράφονται αυξήσεις στα νοίκια, που στην Αττική φτάνουν το 35%, ενώ σε συμβόλαια που ανανεώνονται, οι αυξήσεις μπορεί να φτάνουν και το 25% σε σχέση με το 2019. Ετσι μια οικογένεια, για σπίτι π.χ. 100 τ.μ. καλείται να δώσει μέχρι και 1.000 ευρώ νοίκι για κατασκευές 20ετίας, ενώ για παλιότερες κατασκευές μέχρι και 700 ευρώ! Ιδιαίτερα οξυμένο είναι το πρόβλημα της φοιτητικής στέγης, με το κόστος να εκτινάσσεται ακόμα και πάνω από 40% σε σχέση με πέρυσι.

Στο φόντο αυτό, τα στοιχεία της Eurostat αποτυπώνουν μια τραγική κατάσταση για τους εργαζόμενους, αφού χωρίς να περιλαμβάνουν τα αλλεπάλληλα κύματα ακρίβειας του τελευταίου 10μηνου, δείχνουν ότι τα ελληνικά νοικοκυριά πληρώνουν περίπου το 40% του εισοδήματός τους για τη στέγη (δόσεις δανείων, ενοικίων, φόροι, λογαριασμοί «κοινής ωφέλειας» κ.ά.).

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η ιδιοκατοίκηση να μειώνεται σταθερά στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αντιστρέφοντας τη σχετική «παράδοση» για την οποία γίνεται συχνά λόγος. Σήμερα, το 73% των νοικοκυριών διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ), όταν το 2005 το ποσοστό αυτό βρισκόταν στο 84,6%! Η μεγάλη πτώση ξεκίνησε μετά το 2010 και κλιμακώθηκε στη διάρκεια της προηγούμενης καπιταλιστικής κρίσης.

Ανάμεσα στους παράγοντες που επέδρασαν και επιδρούν, πέρα από την αύξηση του κόστους της στέγης με τα κάθε λογής χαράτσια τα προηγούμενα χρόνια και τους πλειστηριασμούς, την κατακόρυφη αύξηση των λογαριασμών του ρεύματος, είναι και η κατάργηση μετά το 2012 του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και άλλων προγραμμάτων για τη λαϊκή στέγη, που στη συγκρότησή τους από το κράτος έπαιξαν καθοριστικό ρόλο οι αγώνες του εργατικού - λαϊκού κινήματος σε προηγούμενες περιόδους.

Μπροστά σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση που φέρει τις υπογραφές όλων των κυβερνήσεων, ετοιμάζεται η ΝΔ ενόψει ΔΕΘ προκλητικά να ανακοινώσει «πρωτοβουλίες» για «στεγαστικό πακέτο» με έμφαση στα νέα ζευγάρια. Κι αυτό όταν το κράτος, με όλες διαχρονικά τις κυβερνήσεις, είναι ο μεγαλύτερος «δήμιος» του δικαιώματος στη λαϊκή στέγη, για να διασφαλίζονται τα συμφέροντα και τα κέρδη των τραπεζών και των άλλων επιχειρηματικών ομίλων, είτε με τη φοροαφαίμαξη των λαϊκών νοικοκυριών, είτε με τους νόμους που αφήνουν τους δανειολήπτες έρμαια των πλειστηριασμών και των εκβιασμών, είτε με τη συνολικότερη αντιλαϊκή πολιτική, που πυροδοτεί την ακρίβεια και εκτοξεύει τις τιμές κυρίως στο ρεύμα.

Πέρα από τα γνωστά μέτρα - κοροϊδία, όπως τα επιδόματα ενοικίου κ.ά., σύμφωνα με δημοσιεύματα, το «πακέτο» θα περιλαμβάνει σπρώξιμο πελατείας στις τράπεζες με επιδοτήσεις επιτοκίων, αλλά και «κατασκευαστικά προγράμματα» με ΣΔΙΤ, πατώντας στον πρόσφατο νόμο που ψήφισε για τον ΟΑΕΔ.

Πρόκειται για μέτρα που όχι μόνο δεν αντιμετωπίζουν το στεγαστικό πρόβλημα που οι ίδιοι δημιούργησαν, αντίθετα το «αξιοποιούν» για να μπουκώσουν επιχειρηματικούς ομίλους με φρέσκο χρήμα, το οποίο θα προέρχεται από τις εισφορές των εργαζομένων στον ΟΑΕΔ, ενώ θα ρίχνει ακόμα περισσότερους στη μέγγενη της δανειοδότησης. Παρόμοιες θέσεις διατυπώνει άλλωστε και ο ΣΥΡΙΖΑ, με το «πακέτο» τελικά να αφορά περισσότερο τους κατασκευαστικούς ομίλους παρά τους εργαζόμενους.

Στόχος τους είναι - όσο γίνεται σε αυτές τις συνθήκες - όχι να ικανοποιηθεί η ζωτική ανάγκη του λαού για φθηνή και ασφαλή στέγη, αλλά να αμβλυνθούν δυσλειτουργίες που δημιουργεί η πανάκριβη κατοικία στην αγορά εργασίας, π.χ. διεκδικήσεις για μισθούς, αλλά και να διασφαλίζεται η «κοινωνική συνοχή».

Αυτό που για μια ακόμα φορά επιβεβαιώνεται, είναι ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να λύσει ένα ζωτικό πρόβλημα, αλλά αντίθετα να το οξύνει. Παρά τις τεράστιες σύγχρονες παραγωγικές δυνατότητες, παρά το γεγονός ότι πλέον έχουν ελαχιστοποιηθεί σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες ο χρόνος και ο «κόπος» για να φτιαχτεί μια κατοικία, αυτή γίνεται όλο και πιο δυσεύρετη για τους μεροκαματιάρηδες, τους λαϊκούς ανθρώπους και τα παιδιά τους.

Η αντιμετώπιση της στέγης ως χρυσοφόρου εμπορεύματος, ως πεδίου επενδύσεων και μάλιστα αποδοτικών για μια χούφτα κατασκευαστικούς ομίλους έχει ως αποτέλεσμα τέτοια φαινόμενα να οξύνονται. Η ίδια «πηγή του κακού» είναι που θέλει τις λαϊκές κατοικίες να πνίγονται τον χειμώνα και να καίγονται το καλοκαίρι, να είναι εκτεθειμένες στην έντονη σεισμικότητα και στις ελλείψεις αντίστοιχης θωράκισης.

Η ίδια πηγή «θέλει» τους οικοδόμους να περιπλανώνται από την ανεργία στην αναζήτηση μεροκάματων φτώχειας, να τους βγάζει στους δρόμους του αγώνα για την εφαρμογή ΣΣΕ, να σακατεύονται στα εργοτάξια επειδή ο στενός κορσές της κερδοφορίας δεν χωράει ουσιαστικά μέτρα προστασίας.

Γι' αυτό, η πραγματική διέξοδος για τον λαό προϋποθέτει σύγκρουση με τη στρατηγική του κεφαλαίου, περνάει μέσα από την εργατική - λαϊκή πάλη για κατάργηση των πλειστηριασμών, για ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης του λαϊκού εισοδήματος και ανακούφισης από το κόστος της στέγης, προγράμματα λαϊκής στέγης με ευθύνη και χρηματοδότηση από το κράτος, φθηνά και ασφαλή σπίτια για όλο τον λαό.

Από συγκέντρωση των φοιτητικών συλλόγων την περασμένη Πέμπτη

Αντιδρώντας στην άσχημη κατάσταση με τη λαϊκή στέγη, άλλωστε, η Ομοσπονδία Οικοδόμων παίρνει πρωτοβουλία και καλεί εργατικά συνδικάτα να κάνουν υπόθεσή τους την πάλη για φτηνά, ασφαλή σπίτια για τον λαό.

Σε ανακοίνωσή της που κυκλοφόρησε την περασμένη βδομάδα σημείωνε ότι «η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των εργατικών - λαϊκών οικογενειών, των παιδιών μας που σπουδάζουν, των νέων ζευγαριών, είναι δικαίωμά μας. Δεν μπορεί να κόβεται και να ράβεται στις εξαγγελίες της εκάστοτε κυβέρνησης, που έχει πάντα το βλέμμα της στο πώς θα εξασφαλίσει τους όρους και τις προϋποθέσεις της κερδοφορίας των μεγαλοκατασκευαστών, των εμποροσπιτάδων, των τραπεζιτών».

Και, όπως τονίζει ο Γ. Τασιούλας, «η στεγαστική πολιτική όλων των κυβερνήσεων εδώ και χρόνια είναι ανύπαρκτη».

Τα εργαλεία δήθεν στήριξης των νέων ζευγαριών για στέγη οδηγούν πάλι τους εργαζόμενους στα νύχια των τραπεζών, που θα εισπράττουν τις δόσεις των δανείων και θα απειλούν με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς».

«Δεν μπορεί να υπάρχει προστασία της λαϊκής κατοικίας όσο η πολιτική που ασκείται υπηρετεί την κερδοφορία των λίγων. Μόνη διέξοδος είναι ο αγώνας και η διεκδίκηση με επίκεντρο τις ανάγκες, με το πλαίσιο πάλης των συνδικάτων. Ετσι θα έχουμε αποτελέσματα για το σήμερα και το αύριο σε όλα τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε», προσθέτει ο συνδικαλιστής.

Ο Θ. Γκώγκος, εκπρόσωπος των εργαζομένων στο ΔΣ του ΟΑΕΔ, σημειώνει για τα «κροκοδείλια δάκρυα» και την υποκρισία κυβέρνησης και αστικών κομμάτων σχετικά με το στεγαστικό πρόβλημα:

«Μόνο μία δεκαετία έχει περάσει από την κατάργηση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, καθεστώς που διατηρήθηκε και με τη συγκυβέρνηση που ακολούθησε (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ) και αργότερα με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και την τωρινή της ΝΔ. Ολες ανεξαιρέτως δηλαδή οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας έχουν σβήσει από τον χάρτη την ανάγκη της λαϊκής στέγασης, υπηρετώντας άμεσα ή έμμεσα την πολιτική που βρίσκει κερδοφορία στο κατασκευαστικό έργο και μετατρέπει σε εμπόρευμα την ανάγκη για σύγχρονη, φτηνή κατοικία.

Οι πολιτικές και συνδικαλιστικές δυνάμεις που έβαλαν ταφόπλακα στις παροχές του ΟΕΚ δεν μπορούν να επανέρχονται σήμερα ως τιμητές. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), καθολικός διάδοχος των πρώην Οργανισμών Εστίας και Κατοικίας, τώρα προσπαθεί να ολοκληρώσει έργα που είχαν ξεκινήσει 20 χρόνια πριν. Υπάρχουν σταθερά εκκρεμότητες στην αποπεράτωση εργατικών κατοικιών σε οικισμούς σε όλη τη χώρα και κυριολεκτικά "μηδέν" νέο κατασκευαστικό έργο. Η ασφυξία που νιώθουν οι εργατικές - λαϊκές οικογένειες, οι φοιτητές αλλά και οι αναπληρωτές δάσκαλοι, όσον αφορά το στεγαστικό πρόβλημα, πρέπει να μετατραπεί σε διεκδικητικό αγώνα για να μπει το ζήτημα της αστεγίας στο επίκεντρο».

Ακόμα πιο εφιαλτική είναι φέτος η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν χιλιάδες φοιτητές και οι οικογένειές τους. Λίγο πριν την έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, το στεγαστικό πρόβλημα αναδεικνύεται όλο και περισσότερο σε άμεσο εμπόδιο ακόμα και στις ίδιες τις σπουδές όσων φοιτούν σε σχολές μακριά από τις οικογένειές τους.

Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων εισαγωγής, μετά από κόπους και οικονομική αιμορραγία των οικογενειών, για όσους περνούν σε σχολές σε άλλες πόλεις ξεκινά ένας μαραθώνιος εύρεσης στέγης καταρχάς και στη συνέχεια ανταπόκρισης στα υπέρογκα σε σχέση με τον προϋπολογισμό της λαϊκής οικογένειας ενοίκια. Σε συνθήκες συρρίκνωσης των εισοδημάτων, ανατιμήσεων και ακρίβειας, αυξήσεων - φωτιά στους λογαριασμούς της Ενέργειας, το κόστος της ενοικίασης φοιτητικής στέγης εκτινάσσεται ακόμα και πάνω από 40% σε σχέση με πέρυσι (ενδεικτικά: 43% στην Πάτρα , 25% στη Θεσσαλονίκη, 26% στην Αθήνα κ.ο.κ.). Στην Αθήνα και ειδικότερα στου Ζωγράφου, συνοικία που προτιμούν οι φοιτητές, καθώς εκεί βρίσκονται πολλές μεγάλες σχολές, γκαρσονιέρες και στούντιο του ενός δωματίου κατά κύριο λόγο, 20 - 30 τ.μ., ξεκινούν από 320 ευρώ, ενώ σε ό,τι αφορά άλλες περιοχές του κέντρου τα ενοίκια κυμαίνονται μεταξύ 250 και 350 ευρώ στην Κυψέλη και στα 250 ευρώ στην περιοχή Πατησίων - Αχαρνών. Στα παραπάνω προστίθενται και μια σειρά ακόμα ανελαστικές δαπάνες διαβίωσης που αφορούν το ρεύμα, το νερό, τα κοινόχρηστα, το φαγητό, το τηλέφωνο και το ίντερνετ, έχοντας ήδη ξεπεράσει τα 500 ευρώ, χωρίς καν τη δυνατότητα να μπορέσει ο νέος να πάει μια βόλτα, όπως επισημαίνουν και οι φοιτητές. Αντίστοιχα, οι τιμές που θα συναντήσουν οι φοιτητές στη Θεσσαλονίκη κυμαίνονται από 200 έως 330 ευρώ, και στην Πάτρα από 220 έως 450 ευρώ για ενοίκια κατοικιών έως 25 τ.μ.

Την ίδια στιγμή οι ελάχιστες και εγκαταλελειμμένες στο έλεος της υποχρηματοδότησης φοιτητικές εστίες μετά βίας επαρκούν για το 9% των φοιτητών που σπουδάζουν σε άλλη πόλη. Στην Αττική 6 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα δεν έχουν φοιτητική εστία, με τις υπάρχουσες στην Αθήνα να καλύπτουν μόλις 2.262 σε σύνολο 262.686 εγγεγραμμένων φοιτητών ή 127.246 φοιτητών που δεν ξεπερνούν τα ν+2 έτη σπουδών, και με πολλά προβλήματα στις υποδομές τους. Στη Θεσσαλονίκη, οι Εστίες του ΑΠΘ καλύπτουν μόνο το 2% των αναγκών, το ΠΑΜΑΚ διαθέτει για μόλις το 1% των αναγκών, ενώ το ΔΙΠΑΕ, με περισσότερους από 15.000 φοιτητές, διαθέτει περίπου 200 κλίνες.

Απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση, φοιτητικοί σύλλογοι σε Αθήνα και άλλες πόλεις δυναμώνουν τη διεκδίκηση και την αλληλεγγύη, καταγγέλλοντας την επιλογή η ανάγκη για στέγαση να μένει ανικανοποίητη τη στιγμή που δίνονται εκατομμύρια για την πανεπιστημιακή αστυνομία ή για την επιχειρηματική δραστηριότητα των Ιδρυμάτων, συμπιέζοντας πραγματικές ανάγκες των φοιτητών, όπως η στέγαση. Θέτουν επιτακτικά το ζήτημα της ανέγερσης νέων Εστιών και της συντήρησης των υφιστάμενων, καθώς οικότροφοι που προκρίθηκαν στον «διαγωνισμό φτώχειας», προκειμένου να εξασφαλίσουν δωμάτιο, σπουδάζουν ζώντας ακόμα και χωρίς κλιματισμό, χωρίς πόσιμο ή ζεστό νερό, σε μικρά ή ακατάλληλα δωμάτια. Το δε πολυδιαφημισμένο φοιτητικό επίδομα των 1.000 ευρώ τον χρόνο αναλογεί στην πραγματικότητα σε 83 ευρώ τον μήνα και έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση, ενώ σύμφωνα με τους συλλόγους ακόμα αναμένεται το επίδομα της περσινής χρονιάς.

Στην κατεύθυνση αυτή, 14 φοιτητικοί σύλλογοι της Αθήνας έχουν προχωρήσει σε πρωτοβουλίες διεκδίκησης αλλά και αλληλεγγύης, δηλώνοντας: «Κανένας φοιτητής δεν είναι μόνος του στην προσπάθεια να στεγάσει τα όνειρά του για σπουδές!».

Προβάλλουν πλαίσιο άμεσων, δίκαιων αιτημάτων που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μέτρα για ουσιαστική στήριξη, όπως αύξηση, άμεση καταβολή και διεύρυνση των δικαιούχων του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος, και για ελάφρυνση του κόστους των λογαριασμών. Ζητούν την αξιοποίηση ακινήτων των πανεπιστημίων που μένουν αναξιοποίητα ή διατίθενται σε επιχειρηματικούς σκοπούς, άλλων δημόσιων φορέων και ξενοδοχείων, για την κάλυψη των άμεσων αναγκών. Απαιτούν επίσης την άμεση ολοκλήρωση της απαραίτητης ανακαίνισης των Εστιών και τη δημιουργία νέων, χωρίς ΣΔΙΤ.

Ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν πάρει φοιτητικοί σύλλογοι στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα και στα Γιάννενα.

Στον αντίποδα των ψίχουλων που διαρρέει η κυβέρνηση ότι θα ανακοινώσει, αλλά και των αντιδραστικών σχεδιασμών της για το «στεγαστικό πρόγραμμα», η Ομοσπονδία Οικοδόμων σημειώνει ότι «μόνο με τον αγώνα μας, με τη δική μας δύναμη, μπορούμε να ξεμπερδέψουμε με όσους βάζουν εμπόδιο στην ικανοποίηση των αναγκών μας. Αυτός είναι ο δρόμος που θα μας εξασφαλίσει νίκες και ουσιαστικά μέτρα για την προστασία της ζωής μας». Και καλεί σε διεκδίκηση για:

-- Κάλυψη της στέγης και των στεγαστικών αναγκών του λαού, με ευθύνη του κράτους.

-- Ολοκληρωμένο στεγαστικό σχεδιασμό με στόχο την κάλυψη των εργατικών - λαϊκών αναγκών, επανασύσταση του ΟΕΚ και ενίσχυση του αποκλειστικά κρατικού κατασκευαστικού προγράμματος.

-- Αξιοποίηση των αποθεματικών του πρώην ΟΕΚ και της μεγάλης ακίνητης περιουσίας του με επίκεντρο τις ανάγκες των εργαζομένων και όχι στα «δόντια» των λίγων.

-- Ατοκα δάνεια στους δικαιούχους εργαζόμενους και ανέργους, στα νέα ζευγάρια, για απόκτηση, αποπεράτωση, συντήρηση και επισκευή κατοικίας.

-- Αξιοποίηση των κτιρίων του πρώην ΟΕΚ για τη στέγαση εργατικών σωματείων για τις πολιτιστικές και αθλητικές ανάγκες τους.

-- Επιδότηση ενοικίου ουσιαστική και όχι ψίχουλα. Πλαφόν στα φοιτητικά ενοίκια και επιδότηση 300 ευρώ τον μήνα σε κάθε φοιτητή που σπουδάζει μακριά από τον τόπο κατοικίας του. Με ευθύνη του κράτους να αξιοποιηθούν διαμερίσματα και ξενοδοχεία για δωρεάν στέγαση, ώστε να μη μείνει χωρίς στέγη κανένας φοιτητής που το έχει ανάγκη.

-- Μείωση και πλαφόν στο ηλεκτρικό ρεύμα, ένταξη της φοιτητικής στέγης στο κοινωνικό τιμολόγιο, κατάργηση του ειδικού τέλους κατανάλωσης και του ΦΠΑ σε πετρέλαιο, βενζίνη, φυσικό αέριο. Καμία διακοπή ρεύματος στις λαϊκές οικογένειες.

-- Να σταματήσει εδώ και τώρα το αίσχος των πλειστηριασμών των λαϊκών κατοικιών.

-- Κατώτατο μισθό 825 ευρώ και επίδομα ανεργίας 600 ευρώ.

«Το ζήτημα της στέγης μάς αφορά όλους!».

Στο μεταξύ, κύμα νέων πλειστηριασμών ξεκινά τις επόμενες βδομάδες, οπότε μπαίνει σε εφαρμογή η διαδικασία σε βάρος της λαϊκής κατοικίας, που είχε διακοπεί προσωρινά από το 2019. Μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2022 έγιναν πάνω από 17.500 πλειστηριασμοί κατοικιών που έχουν δημεύσει οι τράπεζες εξαιτίας των «κόκκινων» δανείων, με το 1/4 απ' αυτές να αλλάζουν χέρια. Ο στόχος μέχρι το τέλος της χρονιάς είναι να φτάσουν οι πλειστηριασμοί τις 40.000, υλοποιώντας και με αυτόν τον τρόπο τις κατευθύνσεις κυβέρνησης και ΕΕ για την απομείωση των «κόκκινων» δανείων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτός ο νέος γύρος πλειστηριασμών αποτελεί ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα της «μεταμνημονιακής εποπτείας», για την οποία κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ πανηγύριζαν τη «λήξη» της, δίνοντας τη σκυτάλη στα μνημόνια διαρκείας της ΕΕ. Τράπεζες και funds έχουν πλειστηριάσει από την αρχή της χρονιάς 17.620 ακίνητα, μεταξύ αυτών και χιλιάδες σπίτια λαϊκών οικογενειών, που είναι απροστάτευτες και εκτεθειμένες στις «ορέξεις» των πιστωτών, με τους νόμους της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων. Απ' αυτούς τους πλειστηριασμούς 4.190 σπίτια απέκτησαν νέο ιδιοκτήτη.

Αλλωστε, 1 στα 3 (32%) στεγαστικά δάνεια που είχαν ρυθμιστεί τον προηγούμενο χρόνο, έχει «κοκκινίσει» εκ νέου. Η ονομαστική αξία των «κόκκινων» δανείων που έχουν στην κατοχή τους οι «Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις» (ΕΔΑΔΠ), τα γνωστά «κοράκια», έχει ξεπεράσει τα 87,6 δισ. ευρώ, ενώ κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους ο όγκος τους αυξήθηκε κατά 7,9 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το τέλος του 2021.

Οι ρυθμοί των πλειστηριασμών αναμένεται να ανέβουν κι άλλο τη χρονιά που έρχεται, με δεδομένο ότι η ακρίβεια τσακίζει τα λαϊκά νοικοκυριά και δημιουργεί καινούργια «κόκκινα» δάνεια στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, που εντείνουν τους εκβιασμούς και επιταχύνουν τις διαδικασίες για νέες δημεύσεις. Επιπλέον, από τον Σεπτέμβρη μπαίνει σε εφαρμογή ένα ακόμα εργαλείο που λέγεται πρόγραμμα «Eispraxis», μέσω του οποίου θα ανοίξει ένας νέος κύκλος αυτόματων κατασχέσεων κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων για χρέη στην εφορία και σε άλλους οργανισμούς.

Την ίδια ώρα, τράπεζες και funds επιχειρούν να βγάλουν «από τη μύγα ξίγκι» με την αξιοποίηση των δημευμένων ακινήτων που έχουν περάσει στην κατοχή τους. Σε πολλές περιπτώσεις μετατρέπουν τους παλιούς ιδιοκτήτες σε νοικάρηδες στο ίδιο τους το σπίτι, αφού πρώτα αποσπάσουν την κυριότητα του ακινήτου.

Σε άλλες περιπτώσεις δανειοδοτούν τους ενδιαφερόμενους αγοραστές για να «χτυπήσουν» ένα σπίτι στους πλειστηριασμούς που οι ίδιες διοργανώνουν! Με τις ευλογίες του κράτους κερδοσκοπούν στις πλάτες του λαού, έχοντας πρώτα βάλει στο χέρι χιλιάδες λαϊκές κατοικίες ανθρώπων που δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις δόσεις των στεγαστικών δανείων.

Τράπεζες και επιχειρηματικοί όμιλοι που έχουν αποκτήσει ακίνητα από πλειστηριασμούς τα βγάζουν μαζικά στην αγορά, μέσα από δικά τους προγράμματα και πλατφόρμες επαναπλειστηριασμού, αποζητώντας μεγαλύτερο κέρδος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μεγάλη τράπεζα που ετοιμάζεται μέχρι το τέλος του χρόνου να πλειστηριάσει κατοικίες - διαμερίσματα και μονοκατοικίες - συνολικής αξίας περίπου 100 εκατ. ευρώ!

Εκδήλωση με θέμα «Εστίες για λίγους, ενοίκια "στον θεό". Το δικαίωμα στις σπουδές δεν μπαίνει σε πλειστηριασμό!» πραγματοποιεί η Περιφερειακή Οργάνωση Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ το Σάββατο 3 Σεπτέμβρη, στο αίθριο του Πολυτεχνείου του ΑΠΘ στις 7.30 μ.μ.

Θα μιλήσει η Αννα - Μαρία Ηλιού, Γραμματέας της ΠΟ Σπουδάζουσας, και θα ακολουθήσει ρεμπέτικο γλέντι.

Χαρακτηριστικά είναι και τα όσα επισημαίνει ο Σύλλογος Υπαλλήλων ΟΑΕΔ (τ. ΟΕΕ - τ. ΟΕΚ): Ο ΟΑΕΔ τα πρώτα τέσσερα χρόνια από την ενσωμάτωση του ΟΕΚ δεν ανέπτυξε καμία δραστηριότητα σχετική με στεγαστικά προγράμματα, ενώ το έμψυχο δυναμικό του ΟΕΚ ωθήθηκε από τις κυβερνήσεις να μετακινηθεί σε άλλες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα την πλήρη αποδυνάμωσή του. Ετσι, από τον ΟΕΚ, που πριν καταργηθεί διέθετε περίπου 800 εργαζόμενους με αντικείμενο τη μελέτη - επίβλεψη - κατασκευή εργατικών κατοικιών, σήμερα έχουν μείνει μερικές δεκάδες εργαζόμενοι σε όλη την Ελλάδα, σκορπισμένοι μέσα στη ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), μην μπορώντας να κάνουν τίποτα.

Εξάλλου, ενώ οι κυβερνήσεις κατάργησαν τον ΟΕΚ, συνέχιζαν μέχρι και το 2021 να εισπράττουν εισφορές από τους εργαζόμενους υπέρ της στεγαστικής πολιτικής! Στο πλαίσιο αυτό κάθε χρόνο μπαίνουν στα ταμεία του Κράτος περίπου 380 εκατομμύρια ευρώ για τη στέγαση (π.χ. το 2017 ο ΕΦΚΑ εισέπραξε 395.000.000 ευρώ για ΟΕΚ και ΟΕΕ, το 2019 εισέπραξε 379.693.000, το 2020 περίπου 377.000.000), χωρίς όμως να υπάρχει στεγαστική πολιτική και χωρίς τα λεφτά αυτά να αποδίδονται στη ΔΥΠΑ.

Παράλληλα η ΔΥΠΑ εισπράττει τις δόσεις από τα χορηγηθέντα δάνεια του ΟΕΚ (π.χ. εισέπραξε 48.000.000 ευρώ το 2016 και 37.000.000 ευρώ το 2017). Επιπλέον κερδίζει τόκους ύψους 11 εκατ. ευρώ ετησίως από την αποταμίευση των ποσών για ΟΕΚ και ΟΕΕ! Τα ποσά αυτά, μαζί με ποσά που είχαν συσσωρευτεί από τα προηγούμενα χρόνια, φτάνουν τα 2 δισ. ευρώ και σχηματίζουν τα αποθεματικά που ήταν τοποθετημένα στον τέως Ενιαίο Λογαριασμό για την Εφαρμογή Κοινωνικών Πολιτικών (ΕΛΕΚΠ). Παλιότερος νόμος, του 2013, υπαγόρευε την αυτοτέλεια και τη διάθεσή τους για τους συγκεκριμένους σκοπούς για τους οποίους συγκεντρώθηκαν. Ομως με τον νόμο 4921/22 η ΔΥΠΑ μπορεί να χρησιμοποιήσει τα αποθεματικά για αλλότριους σκοπούς, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου. Επίσης, με τον ίδιο νόμο επιτρέπεται η μίσθωση ακινήτων της ΔΥΠΑ (δομημένων και αδόμητων) σε ιδιώτες. Τα παραπάνω αποτελούν ξεκάθαρα μηχανισμό λεηλασίας των αποθεματικών και της περιουσίας των εργαζομένων.

Από τη στιγμή της κατάργησης του ΟΕΚ, το μόνο που κάνει η ΔΥΠΑ είναι να διαχειρίζεται εκκρεμότητες του παρελθόντος που έχουν να κάνουν με δάνεια και τη διαχείριση περιουσίας του ΟΕΚ. Ως προς τα δάνεια, σημαντικό είναι να ειπωθεί ότι σήμερα υπάρχουν περίπου 32 χιλιάδες δανειολήπτες που έχουν σταματήσει να τα πληρώνουν και οι οποίοι δεν είχαν μπει στις σχετικές ρυθμίσεις για ευνοϊκότερους όρους αποπληρωμής, λόγω ανεπαρκούς ενημέρωσης. Ωστόσο, σχετική Υπουργική Απόφαση του 2018 υποχρεώνει τη ΔΥΠΑ να βεβαιώσει το σύνολο της υπολειπόμενης οφειλής στις αρμόδιες ΔΟΥ εφόσον οι δανειολήπτες δεν ανταποκρίνονται στις συμβατικές τους υποχρεώσεις. Οι σχετικές προφορικές διαβεβαιώσεις του διοικητή του ΟΑΕΔ ότι δεν πρόκειται να εφαρμοστούν οι διατάξεις αυτές είναι «λόγια του αέρα», ενώ οι διατάξεις είναι δεσμευτικές και αν δεν υπάρχει πρόνοια για την προστασία των δανειοληπτών, μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο πλειστηριασμού της κατοικίας τους!

Εδώ και μια δεκαετία έχει παγώσει το στεγαστικό πρόγραμμα του πρώην ΟΕΚ

Μόνο που αυτές οι «έξυπνες πολιτικές» - σύμφωνα με τα όσα μέχρι σήμερα διαρρέουν τα κυβερνητικά στελέχη, σε μια κατεύθυνση στην οποία συναινεί και ο ΣΥΡΙΖΑ - δεν είναι τίποτα άλλο από τις γνωστές ΣΔΙΤ, με προίκα την τεράστια περιουσία του πρώην ΟΕΚ, η οποία δημιουργήθηκε από τις εισφορές των εργαζομένων επί δεκαετίες και τώρα ετοιμάζεται να παραδοθεί και επίσημα στον ιδιωτικό τομέα, στους κατασκευαστικούς ομίλους, για να ενισχύσουν την κερδοφορία τους πάνω στην ανάγκη του λαού να βάλει ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι του.

Αλλωστε το νομοθετικό πλαίσιο είναι ήδη έτοιμο, καθώς η κυβέρνηση με τον πρόσφατο νόμο που ψήφισε για τον ΟΑΕΔ (πλέον ΔΥΠΑ) έθεσε τις βάσεις για να ανοίξει άλλο ένα πεδίο κερδοφορίας των κατασκευαστικών ομίλων και των τραπεζών, αξιοποιώντας την ακίνητη περιουσία του πρώην ΟΕΚ. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 44 του νόμου προβλέπεται ότι «η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) (...) δύναται να συμπράττει με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση ακινήτων με σκοπό την προώθηση των δημόσιων πολιτικών σχετικά με τη στεγαστική προστασία του εργατικού δυναμικού και των οικογενειών αυτού».

Ετσι, δέκα χρόνια μετά αποκαλύπτεται ότι η ταφόπλακα που μπήκε το 2012 στον ΟΕΚ μόνο τυχαία δεν ήταν. Εγινε το σκαλοπάτι για να προωθηθεί η λεηλασία της περιουσίας των εργαζομένων που είχε δημιουργηθεί από τις εισφορές του, αντί αυτή να αξιοποιηθεί προς όφελός τους, όπως διαχρονικά διεκδικούν τα εργατικά συνδικάτα.

Ειδικότερα, το 2012 προωθήθηκε και επιβλήθηκε η κατάργηση:

• Της χορήγησης άτοκων δανείων από κεφάλαια του ΟΕΚ για πολύτεκνους και άλλες κατηγορίες εργαζομένων.
• Των δανείων αποπεράτωσης και επισκευής κατοικιών που ήταν άτοκα και από κεφάλαια του ΟΕΚ. Εκείνη την περίοδο ο ΟΕΚ χορηγούσε 10.000 τέτοια δάνεια κάθε χρόνο.
• Της επιδότησης ενοικίου από τον ΟΕΚ για 60.000 οικογένειες.
• Του κατασκευαστικού προγράμματος, το οποίο ήταν το βασικότερο πρόγραμμα που μπορούσε να προσφέρει φτηνή και ποιοτική κατοικία στους δικαιούχους.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι μόνο τη χρονική περίοδο που καταργήθηκε ο ΟΕΚ βρίσκονταν υπό ανέγερση 20 οικισμοί πανελλαδικά οι οποίοι περιλάμβαναν 1.300 κατοικίες, κι αυτό παρά τον σκόπιμο περιορισμό του προγράμματος, που είχαν επιβάλει όλες οι κυβερνήσεις.

Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Ταυτόχρονα «έκανε φτερά» η περιουσία του ΟΕΚ, όπως και της Εργατικής Εστίας, η οποία περνούσε στον ΟΑΕΔ. Με βάση την καταγραφή του 85% της ακίνητης περιουσίας του καταργηθέντα Οργανισμού, ο ΟΕΚ το 2012 είχε στην ιδιοκτησία του συνολικά 5.000.000 τ.μ. οικόπεδα εντός και εκτός σχεδίου και εντός οικισμών σε όλη την Ελλάδα (σήμερα υπολογίζεται στα 3.800.000 τ.μ.), με πολλά απ' αυτά να είναι πραγματικά «φιλέτα», όπως: Στην κάτω Κηφισιά, 20.000 τ.μ. Στη Σύρο, 9.000 τ.μ. Η πρώην Βαμβακουργία Βόλου, 89.000 τ.μ. Στο Λαύριο, 165.000 τ.μ.

Παράλληλα με την τεράστια αυτή περιουσία σε οικόπεδα, ο ΟΕΚ διέθετε ακόμα ιδιόκτητα γραφεία σε 10 πόλεις, συνολικής επιφάνειας 10.526 τ.μ., καθώς επίσης 1.494 καταστήματα και αίθουσες, συνολικής επιφάνειας 72.941 τ.μ. Αυτήν την περιουσία, που αποτελεί ιδρώτα των εργαζομένων, όπως φαίνεται την εποφθαλμιούν μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, με την κυβέρνηση να ετοιμάζεται να τη ρίξει στην αγορά.

Από τότε μάλιστα η Ομοσπονδία Οικοδόμων Ελλάδας, πέρα από τους αγώνες που οργάνωσε μαζί με άλλα συνδικάτα ενάντια στο έγκλημα, υπογράμμιζε τη σκοπιμότητα της κατάργησης του ΟΕΚ και «προφητικά» σημείωνε σε σχετική ανακοίνωσή της:

• «Ποτέ δεν συμβιβάστηκαν οι κατασκευαστικές εταιρείες με το πρόγραμμα κατασκευής κατοικιών του ΟΕΚ, γιατί τους έκοβε μερίδιο της αγοράς. Δεν είναι τυχαίο που μόνο το 3% του προϋπολογισμού του για κατοικία εξαντλούνταν στις κατασκευές και το 97% πήγαινε σε δάνεια, δηλαδή στις τράπεζες και στις κατασκευαστικές εταιρείες.
• Δεν συμβιβάζονταν οι τράπεζες με τα άτοκα δάνεια του Οργανισμού, έστω και αν ήταν ελάχιστα (δάνεια αποπεράτωσης, επεκτάσεων, δάνεια για επισκευές, για αγορά κατοικίας σε πολύτεκνες οικογένειες, δικαιούχους με ειδικές ανάγκες κ.λπ.), γιατί τους στερούσε το μάδημα των πελατών.
• Χρόνια απαιτούσαν διάφοροι επενδυτές και κατασκευαστικές εταιρείες να φάνε φιλέτα του ΟΕΚ. Η ιδιοκτησία του Οργανισμού σε οικόπεδα εντός και εκτός σχεδίου ξεπερνά τα 5 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα».

Και το έγκλημα δεν περιορίστηκε εκεί. Ταυτόχρονα «ενθυλακώθηκε» από τον ΟΑΕΔ και διατέθηκε για τα γνωστά προγράμματα στήριξης των επιχειρήσεων, με τις λεγόμενες «ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης», και το ρευστό που διέθετε ο ΟΕΚ. Μόνο το ΙΚΑ, που εισέπραττε τότε τις εισφορές των εργαζομένων για λογαριασμό του, του χρωστούσε περίπου 3 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο ο ΟΕΚ, όπως και όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί, ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία κ.λπ., θα πέσει θύμα του «κουρέματος» των αποθεματικών του που είχαν τοποθετηθεί με κυβερνητική απόφαση στο Κοινό Κεφάλαιο. Συγκεκριμένα, το «κούρεμα» στοίχησε στον Οργανισμό το 70% των αποθεματικών του, καθώς - σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση από την Τράπεζα της Ελλάδας - τον Μάρτη του 2012 αυτά μειώθηκαν από 365.169.123 ευρώ σε 111.671.072 ευρώ!

Το «κερασάκι στην τούρτα» ήρθε λίγους μήνες αργότερα, όταν τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος που απάλλαξε τους εργοδότες από τις εισφορές τους προς τον ΟΕΚ και την Εργατική Εστία. Την ίδια στιγμή βέβαια οι εργαζόμενοι θα συνέχιζαν να καταβάλλουν τις δικές τους εισφορές, παρότι τα περισσότερα και μεγαλύτερα στεγαστικά προγράμματα έπαυαν να λειτουργούν. Η απαλλαγή και άρα το κέρδος για τους εργοδότες ανέρχεται σε περίπου 250 εκατομμύρια ετησίως, ενώ η συνολική μείωση των εργοδοτικών εισφορών που ψηφίστηκε εκείνη την περίοδο ήταν στο 18%, με συνολικό ετήσιο όφελος για τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις 1,3 δισ. ευρώ. Από τότε, και ενώ ήδη κλείνει αυτές τις μέρες μία ολόκληρη δεκαετία, μόνο οι απαλλαγές για τους δύο Οργανισμούς εξασφάλισαν στους εργοδότες το ποσό των 2,5 δισ. ευρώ!

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που διαδέχτηκε το 2015 τις κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, συνέχισε την πολιτική των προκατόχων της και διατήρησε όχι μόνο την κατάργηση του ΟΕΚ και της Εργατικής Εστίας, αλλά και την υποχρέωση των μισθωτών να καταβάλλουν εισφορές στους δύο Οργανισμούς χωρίς καμία σχεδόν ανταπόδοση σε υπηρεσίες και παροχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2018 οι μισθωτοί κατέβαλαν για τους δύο Οργανισμούς εισφορές ύψους 400 εκατ. ευρώ και οι «παροχές» περιορίστηκαν μόλις στα 60 εκατ. ευρώ. Ειδικά ο ΟΕΚ με προϋπολογισμένα έσοδα 273 εκατ. ευρώ έδωσε για επιδότηση ενοικίου και επιτοκίου μόλις 35 εκατ. ευρώ, επιβεβαιώνοντας την ελαχιστοποίηση των όποιων προγραμμάτων απέμειναν στα χαρτιά. Αντίστοιχα, το 2019 οι εισφορές των εργαζομένων ανήλθαν σε πάνω από 285 εκατ. ευρώ, ενώ οι «παροχές» ανήλθαν στα ...7 εκατ. ευρώ!

Γίνεται λοιπόν φανερό ότι και οι όποιες δυνατότητες υπήρχαν από τα ίδια τα χρήματα των εργαζομένων να στηριχτεί η λαϊκή στέγη υπονομεύτηκαν με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων, της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα πλασάρουν νέες «σωτήριες λύσεις» για τη στέγαση ειδικά των νέων ζευγαριών. Οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις που ευθύνονται για την εκτόξευση των ενοικίων, για τα απλησίαστα σπίτια, για τη φορομπηξία και το ενεργειακό κόστος, σήμερα ετοιμάζονται να «επενδύσουν» πάνω στην άθλια κατάσταση που έχουν δημιουργήσει, μέσα από τις περιβόητες ΣΔΙΤ, για λογαριασμό των επιχειρηματικών ομίλων.