Επίδειξη ταξικής αλληλεγγύης, με στόχο τα χρήματα του ελληνικού λαού είχαμε από την πλευρά τραπεζιτών και βιομηχάνων. Τόσο ο πρόεδρος της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, Παναγιώτης (Τάκης) Αράπογλου, όσο και ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, τάχθηκαν υπέρ της ενίσχυσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος και μάλιστα ει δυνατόν χωρίς την παραμικρή εποπτεία, χαρακτηρίζοντας φυσικά θετικό το νομοσχέδιο.

Εκ μέρους της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών ο Π. Αράπογλου τόνισε πως «απαιτείται να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν έτσι ώστε οι τράπεζες να έχουν την απαραίτητη ρευστότητα να διοχετεύσουν στην οικονομία». Μάλιστα υπερθεμάτισε υπέρ των ελληνικών τραπεζών λέγοντας πως «δεν είναι ένα πρόγραμμα διάσωσης των τραπεζών» αφού «οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορούν να κατηγορηθούν ότι έκαναν κακοδιαχείριση».

Παράλληλα, ανέφερε ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες «εάν κάποιος χρησιμοποιήσει αυτό το πακέτο δεν υπάρχει πρόβλεψη για συμμετοχή του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο», ενώ υποστήριξε ότι οι όροι χορήγησης δανείων, που ορίζονται στην περίπτωση χρήσης του «πακέτου», οδηγούν τα δάνεια να έχουν απόδοση μόνον 8% που «αποδεικνύεται να μην είναι κερδοφόρο». Τέλος, όσον αφορά τη στάση που θα τηρήσει η Εθνική Τράπεζα (της οποίας είναι πρόεδρος) αν και δε διευκρίνισε αν θα ενταχθεί ή όχι στα κυβερνητικά μέτρα, υποστήριξε ότι «δεν παρατηρούμε μείωση του ρυθμού εκταμίευσης των δανείων».

Εκπροσωπώντας το Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών ο Δ. Δασκαλόπουλος ήταν σαφέστατος, λέγοντας ότι «τα μέτρα για την ομαλοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που αιμοδοτεί τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, είναι αναγκαία. Φοβάμαι ότι έχουν καθυστερήσει πολύ στη λήψη τους». Πρόσθεσε πως «το νομοσχέδιο αποτελεί ένα πρώτο βήμα σε μια κατεύθυνση που είναι μονόδρομος». Παράλληλα τόνισε πως «δεν μπορεί να επιβληθεί κρατική κηδεμονία σε τράπεζες που δεν έχουν ανάγκη να προσφύγουν στο κράτος για την αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου», γιατί έτσι θα είναι σαν «να τιμωρούνται για την επιτυχία τους».

Κάθε άλλο παρά αμφισβήτησε με την παρέμβασή του την «καρδιά» του νομοσχεδίου ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ, Γιάννης Παναγόπουλος, αφού εστίασε όχι στο «ποιος» θα πληρώσει τη λεγόμενη «οικονομική κρίση», αλλά στο αν η ενίσχυση των τραπεζών θα συνδυαστεί με «κοινωνική πολιτική» και αν υπάρχουν εγγυήσεις για τη διάθεση της τραπεζικής ρευστότητας. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Δεν υπάρχει ένας προσανατολισμός ότι η ρευστότητα θα κατευθυνθεί στην αγορά και ιδιαίτερα στους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων και στις μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις».

Μήνα με το μήνα σφίγγει η «θηλιά» των τραπεζικών δανείων γύρω από τα ήδη υπερχρεωμένα λαϊκά νοικοκυριά. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδας, τα «χρωστούμενα» των νοικοκυριών στις τράπεζες έφτασαν (Αύγουστος 2008) σε 113,6 δισ. ευρώ. Παρά την καταγραφόμενη πτώση των ρυθμών πιστωτικής επέκτασης, στο τέλος του 2008 ο δανεισμός των νοικοκυριών αναμένεται να διαμορφωθεί στο 48% του ΑΕΠ που θα έχει παραχτεί μέσα στην ίδια χρονιά. Να σημειωθεί πως η αποκλιμάκωση των ρυθμών δανεισμού οφείλεται κυρίως στα στεγαστικά δάνεια των νοικοκυριών και δευτερευόντως στα καταναλωτικά δάνεια.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα μετακυλίονται και πλήττουν τους δανειζόμενους καθώς οι τράπεζες τους φορτώνουν τα βάρη της κρίσης με αυξήσεις των επιτοκίων και άλλα χαράτσια. Το συντριπτικά μεγάλο μέρος των κάθε είδους καταναλωτικών δανείων και το μεγαλύτερο μέρος από τα στεγαστικά είναι με κυμαινόμενα επιτόκια. Τα σπασμένα φορτώνονται και αυτοαπασχολούμενοι και μικροί ΕΒΕ, που αναγκάζονται από τις τράπεζες να πληρώνουν πολλαπλάσια για δάνεια (κεφάλαια κίνησης, ανοιχτοί αλληλόχρεοι λογαριασμοί, κ.ά.).

Η γενικότερη κατάσταση με την εμφανιζόμενη υποχώρηση των ρυθμών της οικονομικής δραστηριότητας, η παραπέρα επιδείνωση της θέσης των λαϊκών στρωμάτων μεταφράζονται πλέον σε νέους αυξημένους κινδύνους για τους δανειολήπτες και την οικονομική και περιουσιακή τους κατάσταση. Υπολογίζεται ότι τα δάνεια των νοικοκυριών που οι τραπεζίτες έχουν βγάλει στο «κόκκινο» (με καθυστέρηση από τρεις μήνες και πάνω) διαμορφώνονται σήμερα στα 5 - 6 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση οι τραπεζίτες βγαίνουν διπλά και τριπλά κερδισμένοι. Στις σημερινές συνθήκες αναταράξεων τζιράρουν και με τη μάζα των τραπεζικών δανείων (νοικοκυριών και επιχειρήσεων), τα οποία μεταβιβάζουν σε τρίτους προκειμένου να αποκτήσουν πρόσθετη ρευστότητα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στο τέλος Αυγούστου 2008 τα κάθε είδους «τιτλοποιημένα δάνεια» έφτασαν σε περίπου 17,6 δισ. ευρώ. Κατά πληροφορίες, σε αυτή τη φάση αυξάνουν παραπέρα τη μάζα των τιτλοποιημένων δανείων, προκειμένου να τη χρησιμοποιήσουν ως ενέχυρο για την ενίσχυση ρευστότητας και κεφαλαίων από το κράτος που προωθεί η κυβέρνηση.

Τα υπόλοιπα των δανείων στο τέλος Αυγούστου 2008 που δημοσιοποιεί η Τράπεζα της Ελλάδας εμφανίζουν και τα εξής:

• Νοικοκυριά: Η συνολική μάζα του δανεισμού (στεγαστικά- καταναλωτικά) έφτασε σε 113,6 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, ο ρυθμός ανόδου διαμορφώνεται πλέον σε 17% έναντι 17,8% τον Ιούλη, 18,6% τον Ιούνη, 19,3% το Μάη και περίπου 22% στο πρώτο δίμηνο του 2008. Οι πτωτικοί ρυθμοί της πιστωτικής επέκτασης αντανακλούν τα νέα δεδομένα στην οικονομική δραστηριότητα καθώς και τη νέα τακτική των τραπεζών. Η αποκλιμάκωση αφορά κυρίως στα στεγαστικά δάνεια (αύξηση 15,5% τον Αύγουστο από 20,9% το Γενάρη) και πολύ λιγότερο τα καταναλωτικά (20,6% από 22,6% το Γενάρη).
• Επιχειρήσεις: Τα υπόλοιπα διαμορφώνονται σε 124,9 δισ. ευρώ με ρυθμό αύξησης 22,9%, που παραμένει στα συνήθη επίπεδα της προηγούμενης περιόδου.

Σε ελιγμούς εκτόνωσης των αντιδράσεων των εργαζομένων προχωρεί η κυβέρνηση της ΝΔ, μετά την κατακραυγή που ξεσηκώθηκε για την απροκάλυπτη στήριξη των τραπεζών με τον πακτωλό των 28 δισ. ευρώ. Στα πλαίσια αυτά, εντάσσονται και τροπολογίες - προσθήκες που κατατέθηκαν χτες στη Βουλή, στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο, σύμφωνα με τις οποίες προβλέπεται:

-- Η συγκρότηση Συμβουλίου Εποπτείας στα Διοικητικά Συμβούλια των τραπεζών που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας. Στο Συμβούλιο, το οποίο θα ελέγχει την πορεία του προγράμματος χρηματοδότησης, θα συμμετέχουν ο υπουργός Οικονομίας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, ο αρμόδιος υφυπουργός του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και οι εκπρόσωποι του δημοσίου στα Διοικητικά Συμβούλια των τραπεζών.

-- Οτι το μέρισμα του ελληνικού δημοσίου, από τη συμμετοχή μέσω της έκδοσης προνομιούχων μετοχών ύψους 5 δισ. ευρώ στο μετοχικό κεφαλαίο των τραπεζών, δε θα αφαιρείται από το καθαρό εισόδημα των τραπεζών, για τον υπολογισμό των φορολογητέων κερδών τους.

-- Οι τράπεζες που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα, δε θα μπορούν να διαθέτουν στους μετόχους μέρισμα μεγαλύτερο του 35% των καθαρών κερδών τους, ενώ οι αποδοχές των στελεχών τους και μπορεί να είναι μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες αποδοχές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας (ανέρχονται σε 430 χιλ. ευρώ ετησίως)! Επίσης, καταργούνται οι πάσης φύσεως πρόσθετες απολαβές τους.

Για μεγάλες αβεβαιότητες σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει η «χρηματοπιστωτική κρίση» κάνει λόγο η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (του θεσμικού οργάνου της ΕΕ για τη νομισματική πολιτική και το τραπεζικό σύστημα). Σε αυτό το πλαίσιο και σε συντεταγμένη πορεία με άλλες κεντρικές τράπεζες (Αγγλίας που είναι εκτός ευρωζώνης και Ελβετίας) αποφάσισαν να μειώσουν το βασικό επιτόκιο του ευρώ κατά μισή ποσοστιαία μονάδα στο 3,25% από 3,75%). Πρόκειται για τη δεύτερη στη σειρά μείωση που έχει στόχο, πρώτα και κύρια, τη διευκόλυνση του τραπεζικού κεφαλαίου.

Η μείωση στο κόστος του χρήματος όχι μόνον δεν πέρασε στη μεγάλη πλειονότητα των δανείων που έχουν τα λαϊκά νοικοκυριά, αλλά αντίθετα οι τράπεζες δυνάμωσαν την τοκογλυφική πολιτική αφαιμάσσοντας παραπέρα τα λαϊκά εισοδήματα. Παρά τις δύο μειώσεις (σωρευτικά 1%) τα σημερινά επίπεδα που καθορίζονται από το όργανο της ΕΕ παραμένουν πολύ πάνω από αυτά του 2005 (2,25%) όταν με πρόσχημα τις πληθωριστικές πιέσεις ξεκίνησε κύκλος αυξήσεων. Χαμένοι από την εφαρμοζόμενη νομισματική πολιτική είναι οι λαϊκές τάξεις που πληρώνουν τόσο από τα επιτόκια όσο και από τον πληθωρισμό που συνεχίζει να αποδυναμώνει τα εισοδήματα.

Η κεντρική τράπεζα της Αγγλίας ανακοίνωσε χτες μείωση επιτοκίων στο 3% (από 4,5%) και της Ελβετίας στο 2% (από 2,5%).

Παρά τις παρεμβάσεις των κρατικών τραπεζών οι μετοχές χτες κατρακύλησαν. Το χρηματιστήριο της Αθήνας - μετά την ανάκαμψη στις προηγούμενες μέρες - έκανε χτες «βουτιά» 6,8%.