ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Η κρίση χτυπάει στο λιανικό εμπόριο

Παπαγεωργίου Βασίλης

Αν η αυτοκινητοβιομηχανία είναι ο πρώτος κλάδος που υπέστη τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης, το εμπόριο φαίνεται ότι θα είναι ο δεύτερος. Σύμφωνα με τις εκθέσεις διεθνών οίκων, το 2009 επιφυλάσσει για το λιανικό εμπόριο χρεοκοπίες, λουκέτα, αναγκαστικές συγχωνεύσεις και εξαγορές.

Μια πρώτη γεύση των επερχόμενων εξελίξεων έδωσαν οι πωλήσεις κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων γιορτών. Στο διεθνή Τύπο αναφέρεται ότι ήταν οι χειρότερες γιορταστικές πωλήσεις των τελευταίων τουλάχιστον 40 χρόνων. Ηδη, πολλές επιχειρήσεις προετοιμάζονται για μείωση αποθεμάτων και προμηθευτών, ενώ άλλες προχωρούν σε κλείσιμο καταστημάτων τους σ' όλο τον κόσμο.

Η κατάσταση έχει τα ίδια χαρακτηριστικά τόσο στις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου οι πωλήσεις των καταστημάτων που λειτουργούν εδώ και τουλάχιστον ένα έτος στις ΗΠΑ υποχώρησαν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Εμπορικού Συνδέσμου της Νέας Υόρκης, κατά 2% το Νοέμβρη και το Δεκέμβρη.

Η πτώση - διπλάσια της αρχικά προβλεπόμενης - είναι η μεγαλύτερη από το 1969, οπότε ξεκίνησαν να κρατούνται στοιχεία, θα έχει σαν επακόλουθο ανάλογη συρρίκνωση των κερδών των επιχειρήσεων του κλάδου στο δ' τρίμηνο του 2009 κατά 19%, ήταν φυσικά απόρροια της ύφεσης και της δραματικής συρρίκνωσης στις δαπάνες των καταναλωτών.

Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Spending Pulse, οι Αμερικανοί καταναλωτές ξόδεψαν στα φετινά Χριστούγεννα τουλάχιστον 20% λιγότερα σε σχέση με πέρυσι για έπιπλα, 23% λιγότερα για γυναικείο ρουχισμό, 14% λιγότερα για αντρικό ρουχισμό και είδη υπόδησης, 27% λιγότερα για ηλεκτρονικά και οικιακές συσκευές και 35% λιγότερα για είδη πολυτελείας.

Υπό το βάρος αυτών των εξελίξεων και με δεδομένη τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, πάνω από δέκα μεγάλες αλυσίδες λιανικού εμπορίου (με καταστήματα σ' όλο τον κόσμο) οδηγήθηκαν, ή οδηγούνται σε πτώχευση.

Αλυσίδες όπως οι Circuit City, Boscov's Sharper Image, Mervyn's, Linens'n Things, Whitehall Jewelers και Steve & Barry's και η Steve & Barry's κατέθεσαν αίτηση προστασίας έναντι των πιστωτών τους πριν φύγει το 2008^*. Οπως όμως όλα δείχνουν, αυτές οι πτωχεύσεις ήταν απλά και μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ολοι οι ειδικοί βλέπουν πολλαπλασιασμό χρεοκοπιών στον κλάδο τους πρώτους μήνες του 2009, ενώ η Alix Partners που μελέτησε 180 μεγάλες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, εκτιμά στους επόμενους 24 μήνες τετραπλασιασμό όσων αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και ενδεχόμενο πτώχευσης.

* Στοιχεία από την «Ελευθεροτυπία» της 4/1/2009.

Διένεξη με βάθος

Τα συσσωρευμένα χρέη της Ουκρανίας προς την Gazprom ήταν η τυπική αφορμή για να ξεσπάσει η κρίση μεταξύ Μόσχας και Κιέβου για το φυσικό αέριο. Μια κρίση στην οποία μοιραία εμπλέκεται η Ευρωπαϊκή Ενωση, αφού τα περισσότερα κράτη - μέλη της προμηθεύονται το ρωσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας, απ' όπου διέρχονται οι αγωγοί.

Η διένεξη Ρωσίας - Ουκρανίας για το αέριο εμφανίζεται κάθε χρόνο και αποδεικνύει τον πολύπλοκο χαρακτήρα του διεθνούς ενεργειακού προβλήματος, το οποίο δε συνίσταται μόνο στο ποιος ελέγχει τις πηγές, αλλά και στο ποιος ελέγχει τη ροή, δηλαδή τους αγωγούς. Φέτος, η διένεξη παρουσιάζεται με μεγαλύτερη ένταση, εξαιτίας της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και κατ' επέκταση του αερίου, αλλά και εξαιτίας των γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Μια πτυχή αυτών των ανακατατάξεων αφορά και στη σχεδιαζόμενη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Ετσι, πίσω από το θέμα των χρεών της Ουκρανίας και την απόφαση της ρωσικής κυβέρνησης να κόψει την παροχή αερίου μπορεί κανείς να διακρίνει το μείζον θέμα της κατασκευής των νέων αγωγών που θα παρακάμπτουν την Ουκρανία, τον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ που προωθούν άλλες πηγές και άλλους δρόμους μεταφοράς αερίου στην Ευρώπη, την εύθραυστη πολιτική ισορροπία της Ουκρανίας, την ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης και άλλα ακόμη.

Ετσι, ακόμη και αν λυθεί (που όπως όλα δείχνουν θα λυθεί) και φέτος το θέμα της τροφοδοσίας της Ευρώπης με αέριο, είναι βέβαιο ότι κανένας άλλος από τους παράγοντες που συγκροτούν το πρόβλημα δε θα έχει αντιμετωπιστεί. Το ενεργειακό θα παραμένει με τη μορφή της ωρολογιακής βόμβας στα χέρια αυτών που το χειρίζονται.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ - ΕΠΙΤΟΚΙΑ Σε μείωση του βασικού επιτοκίου της προχώρησε την Πέμπτη η Τράπεζα της Αγγλίας, μειώνοντας το κόστος δανεισμού από το 2% στο 1,5%, ποσοστό που είναι το χαμηλότερο στην ιστορία της κεντρικής τράπεζας της Βρετανίας, η οποία ιδρύθηκε 315 χρόνια πριν, το 1694. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στις προσπάθειες να αποτραπεί η επιδείνωση της ύφεσης της οικονομίας της χώρας εξαιτίας της πιστωτικής κρίσης.

ΙΣΠΑΝΙΑ - ΑΝΕΡΓΙΑ Στα πιο υψηλά επίπεδα των 12 τελευταίων ετών έφτασε η ανεργία στην Ισπανία το 2008, αγγίζοντας τα 3 εκατ. άτομα, στοιχεία που υποδεικνύουν επιδείνωση της οικονομικής κάμψης. Ιδιαίτερα έχει πληγεί ο κατασκευαστικός κλάδος που τα προηγούμενα χρόνια παρουσίαζε εκπληκτική ανάπτυξη. Μέσα στο 2008, η ανεργία στην Ισπανία διογκώθηκε κατά 1 εκατ. άτομα ή 47%. Το ποσοστό ανεργίας ανέρχεται στο 13,4% για το μήνα Νοέμβρη, που είναι και το υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ - ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ Κλείσιμο του κύριου εργοστασίου της στην Ιρλανδία ανακοίνωσε η μεγάλη αμερικανική εταιρεία «Dell», κίνηση που θα οδηγήσει στην απώλεια 1.900 θέσεων εργασίας. Η παραγωγή της «Dell» θα μεταφερθεί στην Πολωνία. Το εργοστάσιό της στο Λίμερικ είχε ξεκινήσει τη λειτουργία του το 1990 και αποτελούσε το «διαμάντι» της πρώην εύρωστης οικονομίας της Ιρλανδίας, με προσωπικό 4.500 υπαλλήλων. Αποτελεί δε τον μεγαλύτερο εξαγωγέα της χώρας, αντιπροσωπεύοντας το 5% του ΑΕΠ.