Η υπερεκμετάλλευση και πολλαπλή καταπίεση των εργαζομένων γυναικών σε όλο τον κόσμο αποδεικνύει πως η ισοτιμία την οποία υποκριτικά λένε ότι εξασφαλίζουν οι αστικές κυβερνήσεις είναι άπιαστο όνειρο. Ακόμη και στην «πολιτισμένη Ευρώπη», οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων που έλυσαν με σκληρούς αγώνες ορισμένες βασικές και κραυγαλέες φυλετικές διακρίσεις, κάτω και από την πίεση του αντίπαλου δέους των σοσιαλιστικών χωρών, δεν είναι μόνο λειψές, αλλά παίρνονται πίσω από τις αστικές κυβερνήσεις, αντί να διευρύνονται.

Ο «Ρ» παρουσιάζει σήμερα ρεπορτάζ για την πραγματικότητα που βιώνουν οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων σε διάφορες χώρες, μέσα από τις τοποθετήσεις εκπροσώπων κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων στο διεθνές σεμινάριο για την ισοτιμία των γυναικών που διοργάνωσε το ΚΚΕ στις 26 Μάρτη στις Βρυξέλλες.

Η πολλαπλή καταπίεση - φυλετική και ταξική - των γυναικών των λαϊκών στρωμάτων είναι καπιταλιστικό φαινόμενο. Ανεργία στα ύψη, μισθοί στα τάρταρα, αντεργατικές μεθοδεύσεις στο όνομα της ισότητας και χτύπημα της μητρότητας, είναι ορισμένα από τα κομμάτια του παζλ της γυναικείας ισοτιμίας στις «πλούσιες» χώρες της ΕΕ. Αποκαλύπτεται ακόμα ότι οι κατακτήσεις των γυναικών στο σοσιαλισμό ήταν ασύγκριτες σε σχέση με την κατάσταση που βιώνουν στον καπιταλισμό.

Οπως χαρακτηριστικά είπε η Telma Capucho, μέλος της ΚΕ του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, «στη χώρα μας η εκμετάλλευση και η φτώχεια έχουν ένα έντονα "γυναικείο" πρόσωπο. Εντατικοποίηση της εργασίας και απαξίωση των μισθών είναι τα κυρίαρχα στοιχεία για τις γυναίκες εργαζόμενες. Αυτό δείχνουν η αύξηση του αριθμού των γυναικών που δουλεύουν Σάββατο στο 36% των εργαζόμενων γυναικών, η αύξηση της νυχτερινής εργασίας από 7% το 1998 στο 13% το 2008 και η βίαιη καταστρατήγηση του δικαιώματος στη μητρότητα. Χιλιάδες γυναίκες διαφόρων ηλικιών και κλάδων μετά από αρκετά χρόνια δουλειάς βρίσκονται μόνιμα εκτός εργασίας λόγω των απολύσεων, του κλεισίματος των επιχειρήσεων, μακροχρόνιας ανεργίας ή πρόωρης συνταξιοδότησης και αναγκάζονται να απασχολούνται με επισφαλείς εργασιακές σχέσεις, με χαμηλούς μισθούς και χωρίς δικαιώματα.

Την ίδια στιγμή η νομοθεσία στην Πορτογαλία επιτρέπει στο μεγάλο κεφάλαιο να χρησιμοποιεί τον Εργατικό Κώδικα για να αυξάνει τον εργάσιμο χρόνο στις 12 ώρες τη μέρα και στις 60 ώρες τη βδομάδα, ταυτόχρονα με μια σκληρή επίθεση στο δημόσιο τομέα και στις κοινωνικές κρατικές δομές. Κατά τ' άλλα, οι "δεξιές" και οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις προπαγανδίζουν την "ισορροπία" ανάμεσα στην επαγγελματική και την οικογενειακή ζωή της γυναίκας...».

«Στην Ουγγαρία οι γυναίκες έχουν χάσει πολλά μέσα σε 20 χρόνια. Οχι επειδή είναι γυναίκες, αλλά επειδή οι Ούγγροι εργάτες έχουν χάσει τον σοσιαλισμό», είπε χαρακτηριστικά ο Gyula Thurmer, πρόεδρος του Ουγγρικού Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος. Ας δούμε μερικά παραδείγματα που ανέφερε:

• Στα χρόνια του σοσιαλισμού όλοι και όλες είχαν δουλειά. Το 1989 4,7 εκατομμύρια Ούγγροι δούλευαν σταθερά. Σήμερα αυτός ο αριθμός έχει κατέβει στα 2,6 εκατομμύρια.
• Πριν την αντεπανάσταση το 58% των γυναικών δούλευαν σταθερά και το 2009 μόλις το 49%. Το ποσοστό ανεργίας στις γυναίκες φτάνει το 8,9%.
• Γενικά οι γυναίκες εργαζόμενες πληρώνονται κατά 18% λιγότερο για την ίδια δουλειά.
• Μπορεί να αυξήθηκαν σε πραγματικά νούμερα οι μισθοί με την καπιταλιστική παλινόρθωση κατά 114%, αλλά οι τιμές των προϊόντων αυξήθηκαν κατά 1.202%. Ο μέσος καθαρός μισθός ήταν τον περασμένο χρόνο 492 ευρώ για τους άντρες και 442 ευρώ για τις γυναίκες.
• Στο σοσιαλισμό οι μονογονεϊκές οικογένειες στη χώρα ήταν περίπου 300.000, σήμερα ξεπερνούν τις 500.000. Το 92% των ανθρώπων που μεγαλώνουν μόνοι τους παιδιά είναι γυναίκες.

Ταυτόχρονα, ανέδειξε τη μικρή συμμετοχή των εργαζομένων στις συνδικαλιστικές οργανώσεις, λέγοντας πως μόνο το 20% αυτών είναι οργανωμένοι στα συνδικάτα, με το ποσοστό των γυναικών να είναι πολύ μικρότερο.

Στις κατακτήσεις των Σουηδών εργατών κάτω από την πίεση των εργατικών αγώνων, αλλά και της ύπαρξης της Σοβιετικής Ενωσης, αναφέρθηκε η Barbara Bradefors, μέλος της ΚΕ του ΚΚ Σουηδίας: «Τα τελευταία 20 χρόνια αυτές οι κατακτήσεις χάνονται καθώς οι πολιτικές των κυβερνήσεων έχουν ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να μειώνουν τους μισθούς και να μεταφέρονται σε χώρες με χαμηλά μεροκάματα. Οι κρατικές επιχειρήσεις ιδιωτικοποιούνται και κάνουν περικοπές. Στο δημόσιο τομέα, όπου δουλεύουν κυρίως γυναίκες, 350.000 θέσεις εργασίας έχουν χαθεί από το 1990. Και αυτό δεν εμποδίστηκε, φυσικά, από τις γυναίκες στις διευθυντικές θέσεις...», επισήμανε απαντώντας στις φεμινιστικές απόψεις που βλέπουν τη λύση της ανισοτιμίας στη συμμετοχή των γυναικών σε αστικούς θεσμούς και στελεχικές θέσεις επιχειρήσεων.

«Υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια στις γυναίκες για την κατάστασή τους», υπογράμμισε. «Οι μόνιμες θέσεις εργασίας γίνονται όλο και λιγότερες. Το 50% των γυναικών σύμφωνα με τα συνδικάτα ημιαπασχολούνται. Δεν μπορούν να ζήσουν με το μισθό της ημιαπασχόλησης. Οι εταιρείες ενοικίασης και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού ελέγχουν την αγορά εργασίας για να καλύψουν τις ανάγκες των καπιταλιστών για κέρδη».

Στον αντιδραστικό και αντεργατικό ρόλο της ΕΕ αναφέρθηκε στην τοποθέτησή της η Francoise Roucheray, μέλος της Επιτροπής Γυναικών του Πόλου για την Κομμουνιστική Αναγέννηση στη Γαλλία.

«Με μεγάλη υποκρισία η ΕΕ χρησιμοποιεί την τυπική ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα για να καταργήσει τις κατακτήσεις των γυναικών. Η ΕΕ ήρε την απαγόρευση της νυχτερινής και της κυριακάτικης εργασίας για τις γυναίκες. Η τότε "σοσιαλιστική - κομμουνιστική" κυβέρνηση ενότητας στη Γαλλία έσπευσε να μεταφέρει την ευρωπαϊκή νομοθεσία στη γαλλική στο όνομα της ισότητας των φύλων! Αξίζει να σημειώσουμε ακόμα τις απόψεις κάποιων Πράσινων και "δεξιών" συντηρητικών, που θέλουν να εγκλωβιστούν οι γυναίκες μόνο στις καθαρά βιολογικές λειτουργίες τους», τόνισε μεταξύ άλλων.

Η κατάσταση στην Τσεχία σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη δε διαφέρει, σημείωσε η Vera Flasarova, στέλεχος του ΚΚ Βοημίας - Μοραβίας. «Και στη χώρα μας οι πρώτες που χάνουν τη δουλειά τους είναι οι γυναίκες. Στα τέλη του Γενάρη ο αριθμός των ανέργων έφτασε τις 570.000, από τους οποίους το 46% είναι γυναίκες. Την ίδια στιγμή παραμένουν οι διαφορές στα μεροκάματα μεταξύ γυναικών και αντρών για την ίδια δουλειά και το ίδιο επίπεδο σπουδών. Το 2009 οι γυναίκες πληρώθηκαν με μόλις το 71,8% του μέσου αντρικού μισθού».

«Η μείωση της παραγωγής κατά 10% εξαιτίας της οικονομικής κρίσης έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας, και μάλιστα της ανεργίας των γυναικών στη Ρωσία. Και αν σκεφτεί κανείς ότι στο 1/3 των ρωσικών οικογενειών με παιδιά, η γυναίκα "φέρνει το ψωμί στο σπίτι", αυτό οδηγεί σε τραγικές καταστάσεις: Το παιδί χάνει την ευκαιρία να παρακολουθήσει ένα νηπιαγωγείο, να κάνει ενισχυτική διδασκαλία στο σχολείο, να σπουδάσει σε ένα πανεπιστήμιο (μόνο το 30% των Ρώσων φοιτητών σπουδάζουν με χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό)», σημείωσε η Nina Ostanina, μέλος της ΚΕ του ΚΚ Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Η ανισοτιμία των γυναικών σε όλο τον κόσμο έχει πολλές εκφάνσεις σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Σε όλες ανεξαιρέτως, παρά τις όποιες εθνικές ιδιομορφίες, η παγκόσμια τάση είναι η ανισοτιμία να βαθαίνει, ακόμα και όταν αυτή παίρνει το πρόσωπο της καπιταλιστικής «προόδου».

Oπως χαρακτηριστικά σημείωσε η Selam Gurkan, αντιπρόεδρος του Εργατικού Κόμματος Τουρκίας, «η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, τα ποσοστά εργασίας και ανεργίας, η βία, οι πόλεμοι κι η φτώχεια ενισχύουν την ανισότιμη θέση των γυναικών». «Το 2009 στην Τουρκία η γυναικεία ανεργία αυξήθηκε στο 14,3%. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες τα ποσοστά της γυναικείας ανεργίας αυξήθηκαν κατά 50,5%». Ταυτόχρονα, «ο αριθμός των αναλφάβητων γυναικών είναι 3,9 εκατ., ενώ ο αριθμός για τους άντρες είναι 986.000». Επίσης, ανέφερε ότι «και σε ζητήματα υγείας εκφράζεται η ανισοτιμία των γυναικών. Σύμφωνα με στοιχεία του 2008 διαγνώστηκαν και αναφέρθηκαν προβλήματα υγείας από άτομα 15 χρόνων και πάνω, τα οποία δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε προβλήματα υγείας».

«Οι συνθήκες εργασίας στους κλάδους της γεωργίας, των τροφίμων, της κλωστοϋφαντουργίας και της ζαχαροπλαστικής, όπου συγκεντρώνεται κυρίως η γυναίκεια εργασία, αποκαλύπτουν τη δεινή εργασιακή θέση των γυναικών. Οι γεωργικές εργασίες στη χώρα μας συγκεντρώνουν κυρίως γυναίκες εργαζόμενες και σε αυτό τον κλάδο παρατηρούνται πολλές αυθαιρεσίες. Δεν δουλεύουν με ωράριο, δουλεύουν από το ξημέρωμα μέχρι τη δύση του ηλίου και τα μεροκάματα είναι πολύ χαμηλά», πρόσθεσε.

«Παρά τις διαφορές ανάμεσα στις χώρες, η καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των γυναικών, οι φυλετικές και ταξικές διακρίσεις υπάρχουν και εντείνονται ιδιαίτερα σε χώρες όπως το Ιράν», τόνισε η Azar Sepehr, εκ μέρους της ΚΕ του Κόμματος Tudeh. Αναφέρθηκε στην πολλαπλή καταπίεση των γυναικών από καταπιεστικά καθεστώτα, λέγοντας πως οι γυναίκες παλεύουν για βασικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην εργασία, στη μονογαμία, το δικαίωμα στη φύλαξη των παιδιών κ.ά.

Στους αγώνες του ριζοσπαστικού γυναικείου κινήματος και του Λιβανέζικου ΚΚ για τις ατομικές και κοινωνικές ελευθερίες των γυναικών στο Λίβανο αναφέρθηκε η αναπληρωματική ΓΓ της ΚΕ, Marie Nassif - Debs.

Στην υποκριτική στάση της ΕΕ, που επιτίθεται στη σοσιαλιστική Κούβα στο όνομα - υποτίθεται - των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έδωσε «πληρωμένη» απάντηση το μήνυμα της Ομοσπονδίας Γυναικών Κούβας, που διαβάστηκε στο σεμινάριο από τον πρέσβη της Κούβας στο Βέλγιο, Εlio Rodriguez. Ανάμεσα σε άλλα αναφέρει:

«Ενώ όλοι εμείς στην Κούβα γιορτάσαμε την 8η Μάρτη με τη χαρά όσων έχουμε κατακτήσει για την ισοτιμία και όσων θα βελτιώσουμε στο μέλλον για τις προκλήσεις που ακόμα έχουμε, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες στην Ευρώπη παλεύουν για το δικαίωμά τους στη σταθερή δουλειά, στην ανεργία και την ελαστική εργασία. Από τα 490 εκατ. κατοίκους της ΕΕ, τα 80 εκατ. είναι θύματα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι γυναίκες, ανάμεσά τους και μετανάστριες.

Πολλά θα μπορούσαν να αναφερθούν που δείχνουν τις κατακτήσεις του κουβανικού λαού για τη γυναίκα: Πρόσφατα δημιουργήθηκαν ειδικά, δωρεάν κέντρα φροντίδας σε όλη τη χώρα για εγκύους με αναπνευστικά νοσήματα ή ασθενείς της νέας γρίπης Η1Ν1. Η παρέμβαση των εκπροσώπων της Κούβας ήταν ένα μόνο δείγμα που αποδεικνύει την ανωτερότητα του σοσιαλισμού, σε μια χώρα που βρίσκεται στο στόχαστρο του ιμπεριαλισμού ακριβώς γιατί επιλέγει αυτόν το δρόμο ανάπτυξης, προς όφελος της πλειοψηφίας του λαού».