Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς είχε προχτές το απόγευμα συνάντηση με τον ειδικό σύμβουλο του ΓΓ Αλβατο ντε Σότο. Πριν και μετά τη συνάντηση, απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων. Ανέφερε ότι χτες δεν είχε συνάντηση επειδή ο Αλ. ντε Σότο «έχει άλλη απασχόληση» κι επομένως η νέα συνάντηση θα πραγματοποιηθεί σήμερα, Τετάρτη.

Είπε μεταξύ άλλων ότι εκείνος τηρεί το μπλακάουτ, αντίθετα από τον κ. Κληρίδη, ο οποίος την Παρασκευή αναφέρθηκε σε συζήτηση για το εδαφικό, «έκανε μια δήθεν αποκάλυψη που ήταν για γέλια, καθώς πρόκειται για σκέτη φαντασία. Η Κύπρος είναι, ήταν και εξακολουθεί να είναι η πατρίδα δύο λαών. Προσπαθήσατε να την παρουσιάσετε σαν ελληνοκυπριακή πατρίδα. Μας επιτεθήκατε επί ένδεκα χρόνια, αλλά αποτύχατε. Επομένως εμείς έχουμε τη δική μας πατρίδα και εσείς τη δική σας. Ας χτίσουμε γέφυρες μεταξύ τους. Ας ξαναγίνουμε φίλοι. Μην έχετε για στόχο να μεταβάλετε την τουρκοκυπριακή πατρίδα σε μια μεικτή πατρίδα, μαζί με την υπόλοιπη. Ας αρχίσουμε να βλέπουμε την πραγματικότητα και μπορούμε να φθάσουμε σε διευθέτηση πολύ σύντομα».

Σε ερώτηση πού αποβλέπει κατά τις εκ του σύνεγγυς συνομιλίες, απάντησε: «Σε μια διευθέτηση με το ελληνοκυπριακό κράτος στο νότο, σε δυο κράτη, που να συμφωνήσουν να ζουν εν ειρήνη, να συνεργάζονται και να προβάλλουν την Κύπρο σαν ένα κράτος σε ορισμένους συμφωνημένους τομείς, όπως στις εξωτερικές υποθέσεις κλπ. Ξεκινούμε απ' αυτά που έχουμε και αφήνουμε την πόρτα ανοιχτή για περαιτέρω βελτιώσεις, αν εδραιωθεί η εμπιστοσύνη και αναπτυχθεί η συνεργασία και η μια πλευρά δεν επιχειρεί να καταστρέψει ό,τι συμφωνήθηκε».

Σε ερώτηση αν πιστεύει ότι μπορούν να ξεκινήσουν με συνομοσπονδία και να προχωρήσουν σε ομοσπονδία, απάντησε ότι «πιθανόν, γιατί η ομοσπονδία είναι μια αρχή με μια συνομοσπονδία και η συνομοσπονδία είναι ένα ξεκίνημα με δυο χωριστά κράτη, η συνομοσπονδία είναι ένας απλός τρόπος ένωσης και στη συνέχεια με την παρέλευση του χρόνου και, αν όλα πάνε κατ' ευχήν, μπορεί να αποφασιστεί να δοθούν περισσότερες εξουσίες στην κεντρική κυβέρνηση και να προκύψει να αναπτυχθεί σε κάτι άλλο».

Σε παρατήρηση ότι φαίνεται να ξεχνά ότι το 1977 και το 1979 υπέγραψε για τη δημιουργία ομοσπονδίας, απάντησε ότι το θυμάται, «αλλά είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά που εμπόδισε την ίδρυση ομοσπονδίας μέχρι το 1992 και αργότερα, μέσω της αίτησης ένταξης στην ΕΕ, κατέστρεψαν όλες τις παραμέτρους ενός ομοσπονδιακού οικοδομήματος, τώρα η πορεία της διευθέτησης περνά μέσα από τα πλαίσια των προτύπων της ΕΕ, που σημαίνει όχι διζωνικότητα».

Τόνισε ότι μια συνομοσπονδιακή Κύπρος μπορεί κάλλιστα να ενταχθεί στην ΕΕ και σε παρατήρηση ότι σ' αυτή την περίπτωση μπορεί να προχωρήσει σε απόσχιση, ο Ρ. Ντενκτάς απάντησε: «Δεν μπορούμε να αποσχιστούμε, επειδή υποστηρίζουμε τη συνομοσπονδία στα πλαίσια του συστήματος των εγγυήσεων που απαγορεύει την απόσχιση και ζητάμε μια διευθέτηση με συνομοσπονδία και κυριαρχία, γιατί εσείς υποκλέψατε τον τίτλο της κυβέρνησης (ολόκληρης της Κύπρου) κι αυτή η λύση θα σας εμποδίσει να το πράξετε ξανά».

Τέλος σε ερώτηση για τους 180.000 πρόσφυγες ο Ρ. Ντενκτάς υπογράμμισε ότι αν δεν είχε μπει η Τουρκία στην Κύπρο, οι Ελληνοκύπριοι θα είχαν διώξει τους Τουρκοκύπριους από το νησί.

Σύμφωνα με κύκλους του ΟΗΕ, οι εκ του σύνεγγυς συνομιλίες θα επαναληφθούν σήμερα Τετάρτη.

Στο μεταξύ σύμφωνα με εκτιμήσεις ελληνοκυπριακών διπλωματικών κύκλων, τα συζητούμενα στις συνομιλίες για το εδαφικό είναι καλύτερα από τα κριτήρια της Δέσμης Ιδεών Γκάλι. Εκείνο που ενδιαφέρει, υπογραμμίζεται, είναι η οικονομική και ποιοτική βιωσιμότητα και παραγωγικότητα του εδάφους. Ενδιαφέρει επίσης ιδιαίτερα η επιστροφή όσο το δυνατόν μεγαλύτερου ποσοστού προσφύγων υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση και όσοι παραμείνουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση να έχουν το δικαίωμα να επιστρέψουν.

Στην προχτεσινή συνάντηση Προέδρου Κληρίδη - Ντε Σότο δε δόθηκαν χάρτες, ούτε γραπτές προτάσεις για το εδαφικό, ούτε από τον ΟΗΕ ούτε από την ελληνοκυπριακή πλευρά. Ο Πρόεδρος Κληρίδης ανέπτυξε χτες τις απόψεις του γύρω από όλες τις πτυχές που αφορούν το εδαφικό.

Μετά την ανταλλαγή απόψεων και εκτιμήσεων, προβλέπεται ότι η Γενική Γραμματεία θα αποτυπώσει όλες τις σκέψεις πάνω στο χάρτη που θα ετοιμάσει και ο εν λόγω χάρτης θα παρουσιαστεί, όταν αρχίσει η διαδικασία του «πάρε δώσε».

Προβλέπεται ότι μετά το εδαφικό, θα συζητηθεί στις εκ του σύνεγγυς συνομιλίες το θέμα της ασφάλειας.

Σε αποτίμηση της πορείας που ακολουθεί η εξωτερική πολιτική της χώρας θα προχωρήσουν σήμερα, στη συνάντηση που θα έχουν το πρωί στο Μέγαρο Μαξίμου, ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης με τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου.

Τα Ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό και η κατάσταση στη Γιουγκοσλαβία θα αποτελέσουν τα κύρια θέματα της συζήτησης. Για την κατάσταση, όπως αυτή διαμορφώνεται στη Γιουγκοσλαβία, η ανησυχία της Αθήνας είναι έκδηλη, καθώς εκτιμά ότι η πολιτική που ακολουθεί η ΕΕ και στην οποία συμμετέχει ενεργά και η χώρα μας είναι αδιέξοδη και θα προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα αμέσως μετά τις γιουγκοσλαβικές εκλογές.

Για τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, η ελληνική κυβέρνηση «αισθάνεται» περισσότερο ήσυχη, κατ' αρχήν γιατί η πολιτική που ακολουθεί είναι αποτέλεσμα κοινών σχεδιασμών και αποφάσεων μετά από στενή συνεργασία του πρωθυπουργού και των υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας.

Υπό την έννοια αυτή, η παραμονή του Γλ. Κληρίδη στις συνομιλίες, έστω κι αν αυτό βοηθά στην εμπέδωση της έμμεσης αναγνώρισης που πρόσφερε στον Ντενκτάς ο ΓΓ του ΟΗΕ, ήταν κάτι το οποίο επιδίωξε και, ως ένα βαθμό, επέβαλε η ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να μη διαταραχτεί η ατμόσφαιρα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Με «βοήθεια» αυτήν την ατμόσφαιρα, η ελληνική κυβέρνηση οδηγεί τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε μια διαδικασία διαλόγου, για τα ζητήματα υψηλής πολιτικής που εγείρει η Αγκυρα στο Αιγαίο, υπό την αιγίδα και τη διαμεσολάβηση του ΝΑΤΟ.

Στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, θα κατατεθεί περί το τέλος του μήνα ο κατάλογος με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία θα συζητηθούν. Με τον τρόπο αυτό, όπως παρατηρούν διπλωματικοί κύκλοι, σχηματίζεται ένας αποδεκτός από την Αθήνα κατάλογος, που θίγει μείζονος σημασίας ζητήματα, καθώς οι τουρκικές προτάσεις για τα ΜΟΕ περιγράφουν με ακρίβεια πολλές από τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο, ή, τουλάχιστον, πριν υιοθετηθούν, απαιτούν απαντήσεις για το καθεστώς στην περιοχή.