Μια ανέλπιστα αξιόλογη εικόνα συνόλου παρουσιάζει η τρέχουσα κινηματογραφική βδομάδα. Ταινίες ικανές να δημιουργήσουν στον αποδέκτη συνειρμούς, αλυσίδα σκέψεων που βγαίνουν η μια από την άλλη και να του υπενθυμίσουν ότι στην Τέχνη αυτό που ενδιαφέρει είναι η άποψη για ένα συγκεκριμένο πρόβλημα και όχι το ίδιο το πρόβλημα. Φυσικά, δεν απουσιάζει και η απαραίτητη εβδομαδιαία νότα τρόμου.

Η σημερινή τιτλοφορείται «ΜΗ ΦΟΒΑΣΑΙ ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ». Πρόκειται για θρίλερ τρόμου, για μια αμερικανο-αυστραλιανή συμπαραγωγή του 2011 σε σκηνοθεσία Τρόι Ντίξι, αλλά σε σενάριο και παραγωγή του Μεξικανού Γκιγιέρμο ντελ Τόρο. Ο ντελ Τόρο θυμάται την πρωτότυπη τηλεταινία «DON' T BE AFRAID OF THE DARK» του 1970 που είδε 30 χρόνια πριν στο Μεξικό και που τον επηρέασε δραστικά. «Ηταν η πιο τρομακτική ταινία που είχε δει η γενιά μου. Από τότε έμεινε στο μυαλό μου». Χρόνια μετά, όταν ο ντελ Τόρο μετακόμισε στην Αμερική έψαξε για το πρωτότυπο υλικό της και μετά από τέσσερα χρόνια κατόρθωσε να βρει τον συγγραφέα και να εξασφαλίσει τα δικαιώματα... Στο χαλαρό ριμέικ του Ντίξι που πρωταγωνιστούν η Κέιτι Χολμς και ο Γκάι Πιρς, ανακαινίζουν την έπαυλή τους οι καινούργιοι ένοικοί της, ο αρχιτέκτονας Αλεξ και η φιλενάδα του Κιμ. Είναι τόσο απασχολημένοι με την ανακαίνιση του σπιτιού που ανεξέλεγκτα η μικρή Σάλι εξερευνά κάθε γωνιά του παλιού σπιτιού με την μακάβρια ιστορία ... Πάντως, όσοι έχουν δει την τηλεοπτική σειρά του '70 και τη συγκρίνουν με την ταινία του 2011, δηλώνουν σοβαρά απογοητευμένοι!

Επανακάμπτοντας στο «αξιόλογο» της βδομάδας, επιβάλλεται να υπογραμμίσουμε ότι σ' αυτό συμβάλλει τα μέγιστα και η Ταινιοθήκη της Ελλάδας που φιλοξενεί, από τις 13 έως και τις 19 Οκτωβρίου, αφιέρωμα στα κινούμενα σχέδια από την Πολωνία. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει 43 συνολικά ταινίες μικρού μήκους, από το 1959 έως σήμερα και συγκροτεί ένα πανόραμα με τις κορυφαίες δημιουργίες Πολωνών καλλιτεχνών με διεθνή απήχηση.

Στην Πολωνία, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ξεκινά η συστηματική παραγωγή ταινιών κινούμενων σχεδίων η οποία στα τέλη της δεκαετίας του ΄50 φθάνει σε επίπεδα τόσο ανθηρά που οι επιτεύξεις της συγκρίνονται με την άνθηση της Αναγέννησης. Οι JanLenica και WalerianBorowszyk χαρακτηρίζονται πρωτεργάτες, εκείνοι που έθεσαν τα θεμέλια για την δημιουργία μιας εθνικής σχολής animation, σχολή που αναδείχθηκε και καθιερώθηκε ως μια από τις σημαντικότερες στην ιστορία του κινηματογραφικού αυτού είδους. Οι Πολωνοί animators έχοντας - οι περισσότεροι - σπουδάσει στην περίφημη σχολή κινηματογράφου του Λοτζ, κατάφεραν μέσα από διάφορα στούντιο, μέσα από ποικίλες τεχνικές και θεματολογία, να δημιουργήσουν ολόκληρο αισθητικό ρεύμα που συνδυάζει τις εικαστικές τέχνες με τη μουσική και τις φιλοσοφικές αναζητήσεις με το χιούμορ. Στο αφιέρωμα εκτίθεται η αφρόκρεμα των πολωνικών animation που στοιχίζεται πίσω από μια μακρά καλλιτεχνική παράδοση αναγνωρισμένη και επιβραβευμένη διεθνώς. Οι προβολές πραγματοποιούνται καθημερινά στις 18.00, στις 20.00 και στις 22.00 και το εισιτήριο κοστίζει 5 ευρώ ανά προβολή. Περαιτέρω πληροφορίες στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας.

Η μυθοπλασία, αλλά κυρίως η πραγματικότητα, αποδεικνύει ότι ο θάνατος δεν είναι ικανός να σταματήσει την ίδια τη ζωή. Αυτή η μικρή, σιωπηλή και μάλλον σκοτεινή ταινία, λάμπει από φως γιατί «ψάχνει» τη ζωή, όπως την ψάχνει η Μαρσέλα, απελπισμένα.

Παίζουν: Μαγκαλί Σολιέρ, Φάνι ντε Κάστρο, Σόνια Αλμαρτσά, Πιέτρο Σίμπιγιε, Θέλσο Μπουγκάγιο, κ.ά.

Παραγωγή: Ισπανία 2010.

Στην ταινία η αφηγηματική οπτική ταυτίζεται με το βλέμμα του τριαντάχρονου χαρισματικού Στίβεν, στέλεχος στο team του Δημοκρατικού Κυβερνήτη Μόρρις. Ο Στίβεν (Ράιαν Γκόσλινγκ) είναι κάτι σαν παιδί θαύμα. Πιστός, ιδεαλιστής, διπλωμάτης και ικανότατος, έχει εξιδανικεύσει τον Κυβερνήτη, πιστεύει τυφλά στην απόλυτη μοναδικότητά του, το βλέπει σαν ηγέτη με μοναδική υπέρτατη θρησκεία του, το Σύνταγμα της Αμερικής. Βέβαια η εξέλιξη των γεγονότων θα τον κάνει να αλλάξει γνώμη και στάση απέναντι στα πράγματα και για να φθάσει στους στόχους του θα περάσει σε εκβιασμούς και συμβιβασμούς... Ετσι μεταλλάσσεται σε έναν του σιναφιού.

Ο ηθοποιός Κλούνι, με πολλή διακριτικότητα αποσύρεται από το επίκεντρο της ιστορίας αφήνοντας τη θέση του απόλυτου πρωταγωνιστή από την αρχή ως το τέλος, στον πολλά υποσχόμενο, ανερχόμενο αστέρα, Ράιαν Γκόσλινγκ.

Με ρεαλιστικά αξιόπιστη ίντριγκα, με αντικατάσταση των κλισέ από χαρακτήρες, με σκηνοθετημένο μελόδραμα για κάθε αφηγηματική λογική, λειτουργεί το πολιτικό θρίλερ του Κλούνι. Ομως αφήνει κάποιες τρύπες στη λογική εξαγωγή νοήματος. Ο ρόλος του Γκόσλινγκ παρουσιάζει αντιφάσεις, είναι αφελής και ο χαρακτήρας του δύσκολα πείθει για «ιδεαλιστής». Με τόση περισσή εξυπνάδα πώς είναι δυνατόν να σκέφτεται διαφορετικά από τους υπόλοιπους του team; Πώς δε θα αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει γύρω του; Οτι προσπαθούν να τον χειραγωγήσουν; Από την άλλη, αν δεν ήταν πράγματι ιδεαλιστής θα μπορούσε να αισθανθεί τέτοια απογοήτευση; Απλοϊκή και η ιστορία του κυβερνήτη με τη νεαρή Μόλι Στερνς που μοιάζει να βρίσκεται στη θέση που ο πατέρας της την έβαλε μόνο για να προσφέρει σεξ. Μία φορά πήγε με τον Μόρρις και έμεινε έγκυος και παρότι είναι Καθολική θέλει να κάνει έκτρωση... Χαρακτήρες και καταστάσεις που θα άξιζαν πιο σύνθετο και πολυσήμαντο προφίλ.

Βγαίνοντας από την αίθουσα ίσως κάποιος δυσκολευτεί να απαντήσει τι ακριβώς είναι αυτό που θέλει να πει η ταινία, που σαν σε κουβάρι τυλιγμένες προσδοκίες και προκλήσεις ακουμπούν στο διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. Το φιλμ σαν σύνολο αψεγάδιαστο, οι διάλογοι έξυπνοι και γρήγοροι, οι ερμηνείες των ηθοποιών άριστες, τεχνική αρτιότητα, επαγγελματισμός και κλάση. Χωρίς η γραφή και η μορφή της ταινίας να προβάλλει αξιώσεις πρωτοπορίας και χωρίς καινοτόμους πειραματισμούς, ο σκηνοθέτης μοιάζει να έχει γραπώσει στιβαρά όλα τα νήματα με τις λεπτομέρειες και να αφηγείται με τρόπο μετρημένο και ενίοτε γοητευτικά μελαγχολικούς τόνους. Χωρίς να ποντάρει στην πρωτοτυπία, φέρνει μέσα από ψυχρό κυνισμό πιο κοντά την αλήθεια υποτάσσοντας τα πάντα στο ερώτημα: Είναι ποτέ δυνατόν να βγει κάτι καλό από τέτοια βρωμιά;

Παίζουν: Ράιαν Γκόσλινγκ, Τζορτζ Κλούνι, Ιβαν Ρέιτσελ Γουντ, Μαρίζα Τομέι, Πολ Τζιαμάτι, Μαξ Μινγκέλα, Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν, κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ 2011.

Η σύνθεση της δομής είναι συγγενής της ραψωδίας σε έναν μύθο άστεως για τον έρωτα και το θάνατο που εξοστρακίζει a priori κάθε έκφραση ωμότητας πάνω σε ένα θέμα που δεν επιτρέπει αστεϊσμούς. Κάθε κύτταρο της ταινίας είναι βουτηγμένο στο θάνατο. Από την παραδοσιακή γιορτή των νεκρών Halloween, στη συλλογική ιστορική μνήμη Χιροσίμα και Ναγκασάκι, από την τελετουργική αυτοκτονία χαρακίρι άλλως seppuku στο καθήκον του στρατιώτη καμικάζι, από ένα γελοίο αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο μοιραίο καρκίνο. Χωρίς πομπώδη ρητορική, χωρίς εύκολα δάκρυα, τα συγκινητικά κρεσέντο χαράζονται ανεξίτηλα και σφίγγουν το στομάχι.

Μοιάζει με υπαρξιακό τελετουργικό η προετοιμασία για το «αντίο». Τρεις μήνες η διάρκεια της γιορτής της ζωής. Η εξερεύνησή της περνά μέσα από το θάνατο όπως και η αναζήτηση για ψήγματα χαράς διασκορπισμένα γύρω τους. Το τελετουργικό αυτό αποδραματοποιεί το θάνατο, η σκηνοθεσία της στιγμής του «τέλους» τον αποφορτίζει από δυτικού πολιτισμού μυθολογίες που χτίστηκαν να στεγάσουν την αγωνία και το φόβο και η ηρεμία του ορθολογισμού τον ανάγει σε μια - στην τελική - στιγμή της ζωής!

«Δεν φοβάμαι το θάνατο, λυπάμαι που θα χάσω την ομορφιά της ζωής», είπε κάποτε απλά και σοφά ο Μάριο Μονιτσέλι.

Παίζουν: Μία Βασικόφσκα, Χένρι Χόπερ, Τζέιν Ανταμς, Τσιν Χαν, κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ 2011.