ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 2 Νοέμβρη 2000
Σελ. /40
Λεξικό Ελληνικής Τέχνης (16ος - 20ός αιώνας)

Η Ελληνική Τέχνη - με τον όρο αυτό προσδιορίζονται όλες οι μορφές των εικαστικών τεχνών- απέκτησε το λεξικό της. Ενα μνημειώδες ερευνητικό, επιστημονικό και εκδοτικό κατόρθωμα της «Μέλισσας», με τίτλο «ΛΕΞΙΚΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ», το οποίο για να είναι και εύχρηστο συμπυκνώνεται σε τέσσερις τόμους, οι οποίοι μεταγράφηκαν και σε cd-rom. Το σπουδαίο αυτό έργο, για το οποίο εργάστηκαν, επί οκτώ χρόνια, ογδόντα ειδικοί (πανεπιστημιακοί καθηγητές της Ιστορίας της Τέχνης, ακαδημαϊκοί, επιμελητές μουσείων και συλλογών, εξειδικευμένοι κατά τομέα μελετητές, τεχνοκρίτες), παρουσιάστηκε (30/10) στο Μουσείο Μπενάκη, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας και του 4ου τόμου, με παρόντες πολλούς εκπροσώπους του επιστημονικού, καλλιτεχνικού, αλλά και πολιτικού κόσμου. Μια παρουσίαση, που αποτέλεσε και δικαίωση της σχεδόν τριαντάχρονης- συστηματικής, επίπονης, επίμονης και υπομονετικής απέναντι στις τεράστιες και πολύπλευρες δυσκολίες- προσφοράς του Γιώργου Ραγιά για τη μελέτη, προβολή της ελληνικής- έντεχνης και λαϊκής- εικαστικής και αρχιτεκτονικής παράδοσης και τέχνης. Προσφορά ενός ανθρώπου, που μετά τον ΕΑΜικό αγώνα του, τις διώξεις και τους εγκλεισμούς του σε κολαστήρια, αγωνίστηκε εκδοτικά για το καλό ελληνικό βιβλίο και ιδιαίτερα για την καταξίωση της -περιφρονημένης από τη δυτικόφιλη ελληνική πολιτεία- ελληνικής τέχνης και αρχιτεκτονικής. Προσφορά, που άρχισε με την πολύτομη σειρά για τους Ελληνες ζωγράφους και γλύπτες, συνεχίστηκε με τη σειρά για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, και σειρές για διάφορες μορφές της λαϊκής τέχνης. Οι εκδόσεις της «Μέλισσας»- όπως «ομολόγησαν» οι επιστήμονες που παρουσίασαν το «Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών» (Δώρα Κομίνη-Διαλέτη, Ευγένιος Μαθιόπουλος, Χρύσανθος Χρήστου, Νίκος Ζίας, Μίλτος Παπανικολάου, Φίλιππος Ηλιού, και ο Αγγλεος Δεληβοριάς με γράμμα που έστειλε από τη Γερμανία), αποτέλεσαν, και ακόμα αποτελούν, το έναυσμα, την απαρχή, τη «βασική ύλη», για να υπάρξουν στον τόπο μας σπουδές της Ιστορίας της Ελληνικής Τέχνης.

Οταν, το 1992, η «Μέλισσα» ξεκινούσε την προσπάθεια για την έκδοση του «Λεξικού Ελλήνων Καλλιτεχνών», οι ογδόντα ειδικοί συνεργάτες τους σα βάση εκκίνησης της έρευνάς τους είχαν το αρχείο της «Μέλισσας», το οποίο περιλάμβανε τότε 3.000 ονόματα καλλιτεχνών. Η έρευνά τους συνεχίστηκε με μελέτη αρχείων, καταγραφή συλλογών, αποδελτίωση περιοδικών, εφημερίδων, καταλόγων κλπ. Και όλα αυτά όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο και στο εξωτερικό, ώστε το λεξικό να περιλάβει το πανόραμα της ελληνικής τέχνης από τον 16ο αιώνα έως τα τέλη του 20ού. Ολες τις μορφές της (έως και την τέχνη του Καραγκιόζη), όλους τους καλλιτέχνες της Ελλάδας, της Κύπρου, της ομογένειας, τους ελληνικής καταγωγής ξένους υπηκόους, τους γεννημένους στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, αλλά και τους ξένους καλλιτέχνες που διάλεξαν να ζουν και να εργάζονται στην Ελλάδα). Αποτέλεσμα αυτής της έρευνας είναι το αρχείο της «Μέλισσας» να περιλαμβάνει σήμερα περισσότερα από 8.000 ονόματα καλλιτεχνών (βιογραφικά στοιχεία, καλλιτεχνική δραστηριότητα, φωτογραφίες έργων, κλπ).

Το τετράτομο λεξικό- το οποίο θα πρέπει να βρίσκεται στις βιβλιοθήκες όλων των κρατικών και ιδιωτικών μουσείων, των πανεπιστημίων, των σχολείων μέσης Εκπαίδευσης, των δήμων και των εικαστικών εργαστηρίων τους, των κρατικών και ιδιωτικών σχολών εικαστικών τεχνών, αλλά και σε σχετικές βιβλιοθήκες του εξωτερικού- περιλαμβάνει 5.500 περίπου λήμματα- ονόματα καλλιτεχνών. Τα λήμματα εικονογραφημένα με αντιπροσωπευτικά έργα, παρουσιάζουν τους καλλιτέχνες ισότιμα, με εργο-βιογραφικά στοιχεία, με στοιχεία της δραστηριότητας, αλλά και τεκμηρίωσης και υποδοχής του έργου του κάθε καλλιτέχνη. Οι τόμοι περιλαμβάνουν ως εξής τα λήμματα: α' τόμος Α-Η, β' τόμος Θ-Λ, γ' τόμος Μ- Πασ, δ` τόμος Πατ.-Ω.

Με την ευκαιρία της παρουσίασης του Λεξικού, ο Γ. Ραγιάς μίλησε για τη νέα προσπάθεια της «Μέλισσας» με μια εκδοτική σειρά για την Ελληνική Αρχιτεκτονική, με συνεργάτες τους: Μανώλη Κορρέ (για την αρχαία αρχιτεκτονική), Χαράλαμπο Μπούρα (βυζαντινή), Μ. Αδάμη- Μ. Μπίρη (νεοκλασική), Δ. Φιλιππίδη (μοντέρνα) και την έκδοση (στα αγγλικά) λεξικού για τους σύγχρονους Ελληνες αρχιτέκτονες.


Α. Ε

ΝΙΚΟΥ ΚΑΣΔΑΓΛΗ

«Στον Πανορμίτη και άλλα παιδικά διηγήματα

Από τους αξιολογότερους εκπροσώπους της Μεταπολεμικής πεζογραφίας ο Νίκος Κάσδαγλης στρέφεται στο διήγημα και στο μυθιστόρημα. Η καριέρα του η λογοτεχνική άρχισε με την έκδοση θαλασσινών διηγημάτων («Σπηλιάδες», 1952), που ήταν επηρεασμένα από τη γενέτειρά του (Κω) και το μητρικό συνάμα νησί (Ρόδο).

Η συλλογή με έξι διηγήματα, που μας απασχολεί: «Στον Πανορμίτη», ανοίγει το «παράθυρό της στον κόσμο» με το αγαπημένο θέμα του συγγραφέα, ιστορίες του νησιού του με φόντο, φυσικά, τη θάλασσα, ήρεμη ή άγρια φουρτουνιασμένη και τον άνθρωπο, που την παλεύει, παρά τη μηδαμινότητά του μπροστά σ' αυτό το ατίθασο στοιχειό.

Η ηθογραφία κι η ρωμαλέα ψυχογραφία, το ψιλοκέντημα στη λεπτομέρεια του στησίματος των μορφών, τοποθετεί αυτό το πρώτο διήγημα, που δίνει τον τίτλο του και στη συλλογή, στα καλύτερα δημιουργήματα του είδους.

Τα επόμενα δύο διηγήματα: «Οι κουρσάροι», «Ο Γκέκας» και το πέμπτο: «Ο τελευταίος αετός», αναφέρονται στην ηλικία της αθωότητας, συναποκομίζοντες όλη την ομορφιά και την αγνότητα της παιδικής ψυχής. Ανάμεσα σ' αυτά κι ένα ιστορικό διήγημα: «Ο πρωτομάστορας Βασίλειος». Αγνωστα γεγονότα και πρόσωπα, που η τέχνη τ' αγγίζει ρίχνοντας πάνω τους λίγες σταγόνες αιωνιότητας.

Κι η συλλογή κλείνει μ' άλλο τελείως διαφορετικό κλίμα. Ενα χιουμοριστικό αφήγημα - αν και ο Νίκος Κάσδαγλης θεωρείται εκπρόσωπος του σκληρού ρεαλισμού - από τη στρατιωτική θητεία, με πρωταγωνιστές τα μουλάρια, και μάλιστα σε ημέρα Εθνικής Γιορτής... Ο Mario Vitti κάποτε έγραψε για το Νίκο Κάσδαγλη: «... ποτέ δε συμβαίνει μια σελίδα, ή ένα επεισόδιο, να μπορεί ν' αφήσει αδιάφορο τον αναγνώστη και ακόμα λιγότερο να τον κάμει να βαρεθεί...». Προσυπογράφουμε. (Εκδόσεις «Κέδρος»).


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΝΙΚΗΣ Γ. ΚΟΥΜΟΥΤΣΑΚΗ

«Ασπρα συννεφάκια», παιδικά ποιήματα

Για τη Νίκη Κουμουτσάκη, που είναι 8 χρόνων και μας έστειλε τα τρυφερά παιδικά ποιήματά της με τίτλο «Ασπρα συννεφάκια», ευχόμαστε τη ζωή της να μην τη σκιάσουν συννεφάκια και να συνεχίσει να γράφει και να διαβάζει. Εμείς, όπως και οι γονείς της αγωνιζόμαστε ώστε η ζωή όχι μόνο της μικρής Νίκης, αλλά όλων των παιδιών, να γίνει πιο όμορφη και πιο ανθρώπινη. Με περισσότερες δυνατότητες ανάπτυξης και μόρφωσης ενάντια στη στείρα μορφή σπουδών που προωθείται για τα παιδιά μας. (Εκδόσεις «Αυγερινός», Καλαμάτα 1999).

Γ. ΚΟΠΕΛΙΑ - ΚΕΡΛ: «ADAGIO»

Πρώτη παρουσία της Γ.Κ.Κ. στη «γειτονιά» των ποιητών. Ο τίτλος δεν προδιαθέτει. Θα λέγαμε ότι παραπλανεί. Λόγος ρεαλιστικός, απλώνεται χρονολογικά, καλύπτοντας μια μεγάλη γκάμα ιστορικής αναδρομής. Βιώματα πικρά, αναβιώνουν εύστοχα. Ευαίσθητη η ποιήτρια, με αυτή τη συλλογή τολμά μια πολιτική κρίση με γνώμονα το χτες, απ' όπου ατενίζει το σήμερα.

Η Γ.Κ.Κ. γεννημένη στο Μπράλο Φθιώτιδας την εποχή του Εμφύλιου, έχει πολλά να θυμάται από εκείνα τα σκληρά χρόνια, αλλά παιδικά και τρυφερά για την ίδια. Η Γ.Κ.Κ. σπούδασε στις ΗΠΑ ψυχολογία. Γνωρίζει επομένως πολύ καλά τις διεργασίες του ποιητή, που «ματώνει» στις διαδρομές της ζωής του. (Εκδόσεις «Βιβλιοφιλία», 1999).


Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- Από τις εκδόσεις «Εριννή» (Στ. Φιλιππότη) κυκλοφόρησαν τρία ακόμη βιβλία για τη λατρεμένη πατρίδα του εκδότη, την Τήνο: Γιώργος Ι. Μαζαράκης «Τήνος 1884» (αναμνήσεις από το πανηγύρι της 25ης Μαρτίου 1884). Ανωνύμου «Από το ταξίδι μου στην Τήνο το καλοκαίρι του '74» (πρόκειται για κείμενο που δόθηκε στον εκδότη τον Φλεβάρη του 1978, χωρίς να αναγράφει το όνομα του συντάκτη. Ο εκδότης δηλώνει ότι αν βρεθεί ο συντάκτης θα του δοθούν συγγραφικά δικαιώματα). Το τρίτο βιβλίο με τίτλο «Πρόσω ολοταχώς για Τήνο...» περιέχει κείμενα των Β. Βαϊμάκη, Χ. Κιοσσέ, Ντ. Σιώτη, Γ. Ταρσούλη, Β. Τραχανά.

- Ο «Καστανιώτης» κυκλοφόρησε το νέο μυθιστόρημα του σκηνοθέτη, δημιουργού του «Ανοιχτού Θεάτρου» Γιώργου Μιχαηλίδη «Η μύηση (της επανάστασης, της μοναξιάς και της λαγνείας)» (το μυθιστόρημα αντλεί το μύθο του από τις περιπέτειες της νεότερης πολιτικής μας ιστορίας, πολέμους και δικτατορίες).

- Η «Αγρα» κυκλοφόρησε τον ογκώδη τόμο δοκιμίων για τη λογοτεχνία της Λίζυς Τσιριμώκου«Εσωτερική ταχύτητα». Τα δοκίμια αφορούν κυρίως σε Ελληνες δημιουργούς, αλλά και σε «γίγαντες» ξένους.

- Το «Εντός» κυκλοφόρησε: Τη μελέτη του Λουκά Τ. Πιτσόλη «Τα μνημίδια (20ός αιώνας: η αστική ιδεολογία στην Τέχνη και στην Επιστήμη)». Τα μυθιστορήματα του Χρήστου Ταρνανά «Τα φανάρια είχαν πάντα χρώμα κόκκινο» και «Ο ήλιος βούλιαξε στα χιόνια».

- Ο «Πατάκης» κυκλοφόρησε: έναν τόμο με «Τα ποιητικά» του πρόωρα χαμένου ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Στέλιου Λύτρα. Το βιβλίο των Δημήτρη Κωνσταντάρα - Μάνου Κοντολέων «Δόξα και δάκρυ» που αφορά στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων από το 1896 έως τις μέρες μας. Εναν καλαίσθητο, απευθυνόμενο κυρίως στα παιδιά, έγχρωμα εικονογραφημένο «οδηγό» - έργο του Ντέιβιντ Αλντερτον με τίτλο «Η φροντίδα των κατοικίδιων ζώων» (απόδοση Ασπασία Τσαμωνά - Δώρα Τσούρη). Το παραμύθι της Σοφίας Ζαραμπούκα «Γάτες κι αρκούδες (εμπνευσμένες από μεγάλους ζωγράφους)» (το παραμύθι εικονογραφείται με έργα μεγάλων ζωγράφων). Το βιβλίο για παιδιά της Ελλης Παιονίδου «Τα δέκα ορφανά παραμύθια» (α' βραβείο από τον Σύνδεσμο Παιδικού - Νεανικού Βιβλίου Κύπρου 1996, εικονογράφηση Νίνας Σταματίου). Στη σειρά «σύγχρονη λογοτεχνία για παιδιά και νέους» τα βιβλία: Μάνια Καπλάνογλου «Η νύμφη της άνοιξης» και «Η αρκούδα που ψαρεύει με πετονιά» (8 ετών και άνω). Ρένα Καρθαίου «Στα μονοπάτια του ήλιου» (5 ετών και άνω). Αννα Κοντολέων «Ενας πλανήτης στο πλυντήριο» (5 ετών και άνω). Φιλομήλα Βακάλη - Συρογιαννοπούλου«Σ' ένα πέλαγο ανοιχτό» (5 ετών και πάνω). Μαρία Πυλιώτου «Το άγαλμα που πετούσε στο όνειρό του» (5 ετών και πάνω). Γιαν Προχάτσκα «Μια τρελή οικογένεια» (8 ετών και πάνω). Τρία βιβλιαράκια με ιστορίες από τη Βίβλο και τίτλους «Ψωμί και ψάρια», «Ο καλός Σαμαρείτης», «Η ιστορία του Πάσχα». Τρία δημιουργικά βιβλιαράκια: «Παίζω με τα χρώματα», «Παίζω με τα σχήματα», «Παίζω με τα αντίθετα». Το παραμύθι της Ζωρζ Σαρρή «Η πολυλογού» (εικονογράφηση Ντανιέλα Σταματιάδη), το παραμύθι του Χρήστου Μπουλώτη «Το τελευταίο χρυσό αυγό του κόσμου» (εικονογράφηση Νικόλας Ανδρικόπουλος). Το βιβλίο των Βούλας Ηλιάσκου - Καίτης Δαλμάτσου - Ζερβουδάκη «12 μήνες τραγούδια» (εικονογράφηση Λενούσα Χολέβα το οποίο συνοδεύεται και με κασέτα που περιέχει τα 12 τραγούδια με μουσική του Μιχάλη Μουστάκη).

- Ο «Παρατηρητής» κυκλοφόρησε: Το βιβλίο της Ελενας Αρτζανίδου «Στα χνάρια της Μορρύλου» (ιστορία εμπνευσμένη από την αρχαία Μακεδονική πόλη). Το βιβλίο της Νίνας Κοκκαλίδου - Ναχμία «Εάν δεν είσθε ό,τι είσθε, τι;» (κείμενα).

- Η «Αστάρτη» κυκλοφόρησε: Μίμης Τσούνας «Μίμη, μη!!!» (αναμνήσεις του συγγραφέα από τα παιδικά του χρόνια). Τσόμπε Κοβάτα «Πνίξον, κύριε τον λαόν σου» (χιουμοριστικές ιστορίες, για τη σύγχρονη κοινωνία, μετάφραση Αννας Δούκουρη).

- Ο «Μίνωας» κυκλοφόρησε τα παιδικά βιβλία: Δανάη Ζάνου «Ο χαρτουλίνος» (εικόνες Σπύρου Γούση), Μερκούριος Αντζής «Ο Σοφούλης της Βίβλιπουτ» (εικόνες Βαγγέλη Ελευθερίου).

- Η «Τυποφιλία» (Εμμ. Μαστορίδης) (Δελλίου 6, 54621, Θεσσαλονίκη, τηλ. 3123.823) κυκλοφόρησε τη μελέτη του Κωνσταντίνου Θ. Ζάρρα «Η αρχαία Ιουδαϊκή μυστική παράδοση του θρόνου». Η μελέτη του Χ.Σ. Ιεροδιακόνου «Ψυχιατρικές γνώσεις για εφαρμογή από κάθε γιατρό (πρακτικός οδηγός ψυχοσωματικής θεραπευτικής).

- Από το Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων κυκλοφόρησε ένας εικονογραφημένος Οδηγός Σπουδών για τα έτη 1999 - 2000.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ