Από τους αξιολογότερους εκπροσώπους της Μεταπολεμικής πεζογραφίας ο Νίκος Κάσδαγλης στρέφεται στο διήγημα και στο μυθιστόρημα. Η καριέρα του η λογοτεχνική άρχισε με την έκδοση θαλασσινών διηγημάτων («Σπηλιάδες», 1952), που ήταν επηρεασμένα από τη γενέτειρά του (Κω) και το μητρικό συνάμα νησί (Ρόδο).

Η συλλογή με έξι διηγήματα, που μας απασχολεί: «Στον Πανορμίτη», ανοίγει το «παράθυρό της στον κόσμο» με το αγαπημένο θέμα του συγγραφέα, ιστορίες του νησιού του με φόντο, φυσικά, τη θάλασσα, ήρεμη ή άγρια φουρτουνιασμένη και τον άνθρωπο, που την παλεύει, παρά τη μηδαμινότητά του μπροστά σ' αυτό το ατίθασο στοιχειό.

Η ηθογραφία κι η ρωμαλέα ψυχογραφία, το ψιλοκέντημα στη λεπτομέρεια του στησίματος των μορφών, τοποθετεί αυτό το πρώτο διήγημα, που δίνει τον τίτλο του και στη συλλογή, στα καλύτερα δημιουργήματα του είδους.

Τα επόμενα δύο διηγήματα: «Οι κουρσάροι», «Ο Γκέκας» και το πέμπτο: «Ο τελευταίος αετός», αναφέρονται στην ηλικία της αθωότητας, συναποκομίζοντες όλη την ομορφιά και την αγνότητα της παιδικής ψυχής. Ανάμεσα σ' αυτά κι ένα ιστορικό διήγημα: «Ο πρωτομάστορας Βασίλειος». Αγνωστα γεγονότα και πρόσωπα, που η τέχνη τ' αγγίζει ρίχνοντας πάνω τους λίγες σταγόνες αιωνιότητας.

Κι η συλλογή κλείνει μ' άλλο τελείως διαφορετικό κλίμα. Ενα χιουμοριστικό αφήγημα - αν και ο Νίκος Κάσδαγλης θεωρείται εκπρόσωπος του σκληρού ρεαλισμού - από τη στρατιωτική θητεία, με πρωταγωνιστές τα μουλάρια, και μάλιστα σε ημέρα Εθνικής Γιορτής... Ο Mario Vitti κάποτε έγραψε για το Νίκο Κάσδαγλη: «... ποτέ δε συμβαίνει μια σελίδα, ή ένα επεισόδιο, να μπορεί ν' αφήσει αδιάφορο τον αναγνώστη και ακόμα λιγότερο να τον κάμει να βαρεθεί...». Προσυπογράφουμε. (Εκδόσεις «Κέδρος»).