ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 21 Δεκέμβρη 2000
Σελ. /32
ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- Οι εκδόσεις «Ζήτρος» της Θεσσαλονίκης κυκλοφόρησαν έναν τόμο (370 σελ.) με τίτλο «Εμμανουήλ Κριαράς - Επιλογή από το έργο του», στη σειρά «Σκέψη». Ο πρόλογος υπογράφεται από τον ίδιο, τον 94χρονο σήμερα, πανεπιστημιακό καθηγητή Εμ. Κριαρά και αφιερώνεται στη χαμένη συντρόφισσά του, με ευγνωμοσύνη για τη συμπαράστασή της στον καλό αγώνα του για σωστή ελληνική παιδεία και τη δημοτική γλώσσα. Ο τόμος περιέχει μελετήματα του Εμ. Κριαρά για τους Ροΐδη, Ψυχάρη, Πάλλη, Φωτιάδη, Παλαμά, Ξενόπουλο, Τριανταφυλλίδη, Βενιζέλο, Βάρναλη, Δελμούζο, Κουντουρά, Πολίτη και το γλωσσικό ζήτημα.

- Ο «Ικαρος» κυκλοφόρησε τη γ` έκδοση της συλλογής της μεγάλης ποιήτριας Κικής Δημουλά«Ενός λεπτού μαζί» και τη γ` έκδοση του μεγάλου τόμου (494 σελ.) «Ποιήματα», όπου συγκεντρώνεται η ποιητική δημιουργία της Κ. Δημουλά από το 1956 ως το 1964.

- Το υπουργείο Εθνικής Αμυνας (επιτελείο υπουργού) κυκλοφόρησε, σε εξαιρετικά καλαίσθητη έκδοση, πλούσια εικονογραφημένη με έργα τέχνης, το βιβλίο της Λίτσας Χατζοπούλου «Κρήτη - Ανδρών Κρητογενών χώρα», το οποίο αφιερώνεται από τον υπουργό Α. Τσοχατζόπουλο στη μνήμη των Κρητών πολεμιστών, που έπεσαν για την ελευθερία της πατρίδας και προλογίζεται από τον γενικό διευθυντή του ΥΠΕΘ Ευάγ. Χωραφά.

- Το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης κυκλοφόρησε: Σε πανόδετο τόμο (462 σελ.) το έργο του ακαδημαϊκού, καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας Μ. Β. Σακελλαρίου «ΠΟΛΙΣ - Ενας τύπος αρχαίου ελληνικού κράτους» (μετάφραση Δημήτρης Κοκκώνης), το οποίο προσεγγίζει τον ορισμό της έννοιας «Πόλις» από το 1000 έως το 330 π.Χ.), εξετάζει τη δημιουργία συνομοσπονδιών, την απόσχιση και κατάτμηση κρατών, την ξένη επέμβαση, την έλλειψη επικοινωνιών μεταξύ κρατών, την ανάπτυξη τοπικών δικτύων σε πρωτοαστικά κέντρα και τις αιτίες διάλυσης των συνομοσπονδιών. Τη μελέτη του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Μιχάλη Α. Τιβέριου «Μακεδόνες και Παναθήναια (Παναθηναϊκοί αμφορείς από το βορειοελλαδικό χώρο)», η οποία αποδεικνύει ότι μέλη της βασιλικής οικογένειας ή αξιωματούχοι του μακεδονικού κράτους συμμετείχαν σε παναθηναϊκούς αγώνες από τον 5ο αι. π.Χ.

- Οι εκδόσεις «Τήνος» (Βαλσαμώνος 6, 11471, τηλ. 6425.998) κυκλοφόρησαν νέα, ενδιαφέρουσα μελέτη του βραβευμένου από την Ακαδημία Αθηνών εθνολόγου - λαογράφου Αλέκου Ε. Φλωράκη «Αγιον Ορος: Λιθανάγλυφα». Η πλούσια εικονογραφημένη μελέτη παρουσιάζει πλήθος μαρμάρινων κατασκευών και λιθαναγλύφων του Αγίου Ορους, έργα Κωνσταντινουπολιτών, Τηνιακών, Νησιωτών, Βορειοελλαδιτών από τα τέλη του 17ου αιώνα έως τις αρχές του 20ού.

- Ο Σύλλογος Βιαννιτών Ηρακλείου «Ο Πατούχας» κυκλοφόρησε την πλούσια σε φωτογραφικά και ντοκουμέντα μελέτη του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, πρώην εκπαιδευτικού, βιβλιοπώλη, ιδρυτικού μέλους του συλλόγου «Ο Πατούχας» και συγγραφέα Γεωργίου Δ. Χρηστάκη, σε συνεργασία με τον Κ. Γ. Στεφανάκη ιστορική μελέτη «Επαρχία Βιάννου 1940-1945». Το βιβλίο αφορά στην Εθνική Αντίσταση, στο ρόλο των Αγγλων, στο κάψιμο των χωριών της περιοχής και καταγράφει ονόματα αγωνιστών και πεσόντων.

- Οι εκδόσεις της Θεσσαλονίκης «University Studio Press / Εκφραση» κυκλοφόρησαν στη σειρά «Ιστορία και Πολιτισμός» το βιβλίο του πρόωρα χαμένου καθηγητή της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο ΑΠΘ Παύλου Β. Πετρίδη «Περί Πολιτικής και Ιστορίας Ανάλεκτα» (πρόλογος Λυκούργου Καλλέργη). Στη σειρά «Ιστορικοπολιτικά Ντοκουμέντα», με εισαγωγή - επιμέλεια του Παύλου Πετρίδη το βιβλίο «ΕΟΝ - Η φασιστική νεολαία Μεταξά» (η οποία περιέχει πλήθος ντοκουμέντων). Την πλούσια εικονογραφημένη (με σκηνικά, κοστούμια, φωτογραφίες παραστάσεων, προγράμματα κ.ά.) μελέτη της ιστορικού Τέχνης Αναστασίας Κοντογιώργη «Η σκηνογραφία του Ελληνικού Θεάτρου 1930-1960» (πρόλογος της αναπληρώτριας καθηγήτριας Ιστορίας της Τέχνης στο ΑΠΘ Ευθυμίας Γεωργιάδου - Κούντουρα).

- Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης κυκλοφόρησαν το εξαιρετικά καλαίσθητο φωτογραφικό λεύκωμα της Τζέλης Χατζηδημητρίου «Κύθηρα», συνοδευόμενο με ένα cd - ως «μουσικό πρόλογο», στο οποίο η Μαρίζα Κωχ τραγουδά τρία τραγούδια (δύο εκδοχές της «Fata Morgana» και το παραδοσιακό «της θάλασσας βαστώ κακία».

- Ο «Ολκός» κυκλοφόρησε το καλαίσθητο, μαυρόαστρο, ελληνοαγγλικό φωτογραφικό λεύκωμα του Αντώνη Παπαντωνίου «Στιγμές εξουσίας» (πρόλογος Παύλου Τσίμα), το οποίο περιέχει φωτογραφίες Ελλήνων πολιτικών όλων των κομμάτων στη δεκαετία του '90. Φωτογραφίες, που έχουν σχέση με πολιτικά και μη γεγονότα και τη ζωή των πολιτικών.

- Ο «Εξάντας» κυκλοφόρησε: Το βιβλίο - δώρο για παιδιά και εφήβους - της Γιολάντας Χατζή «Φλάνδρα - Φλαμανδοί ζωγράφοι», το οποίο παρουσιάζει έργα μεγάλων Φλαμανδών ζωγράφων και μεγάλα ιστορικά γεγονότα της μικρής φράγκικης κομητείας της Φλάνδρας από τον 14ο αιώνα μέχρι την επανάσταση του 1830, που χάρισε την ανεξαρτησία στο Βέλγιο. Το βιβλίο περιλαμβάνει και χρονολόγιο Φλάνδρας - Ελληνισμού από τον 8ο - 17ο αιώνα. Το βιβλίο - οδοιπορικό του προοδευτικού Γερμανού δραματουργού και πεζογράφου Πέτερ Χάντκε «Ρωτώντας με δάκρυα στα μάτια» για το ΝΑΤΟικό έγκλημα σε βάρος της Γιουγκοσλαβίας. Ο Χάντκε, όπως και ο Πίντερ, ήταν οι μόνες φωνές διαμαρτυρίας στην Ευρώπη ενάντια στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Το «οδοιπορικό» αυτό είναι το πέμπτο γραπτό του Χάντκε για τις εξελίξεις στη Βαλκανική (μετάφραση Σπύρος Μοσκόβου).

- Οι εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλου πλούτισαν τη σειρά «Μουσική» με 13ο τόμο, για έναν ακόμα μεγάλο δημιουργό της κλασικής μουσικής. Πρόκειται για τη μελέτη του Γιώργου Ν. Δρόσου «Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (Η ζωή, το έργο, η εποχή του)» ηοποία παραθέτει πληθώρα άγνωστων στοιχείων για τα γεγονότα που σημάδεψαν τον Μπαχ. Επίσης περιέχει Χρονολογικό και θεματικό κατάλογο των έργων του «γιγάντιου» συνθέτη.

ΒΙΚΥ ΖΑΓΚΑΒΙΕΡΟΥ:
«Οκτώ στάσεις»

Το πάθος της φωτογραφίας οδηγεί κάποτε σε δεύτερη έκφραση. Εγκλωβίζει κάτι εξαιρετικό. Ο λειτουργός της μηχανής αποκρυπτογραφεί το αίτιο και το αιτιατό.

Η Βίκη Ζαγκαβιέρου, φιλόλογος, γλωσσολόγος (έχει εκδώσει επιστημονικό σύγγραμμα με θέμα τη γλώσσα) και ποιήτρια, στις «Οκτώ στάσεις» οκτώ αφηγήματα με αφετηρία κάποια φωτογράφιση, αναλύει διεισδυτικά κάποιες ακραίες, αλλά δηλωτικές της κοινωνίας μας καταστάσεις.

Στο πρώτο αφήγημα, διαστροφές από κατάλοιπα της μητρικής κηδεμονίας, ταλανίζουν ένα νέο. Οι ψυχικές του διακυμάνσεις, που καθοδηγούν τις αφύσικες πράξεις του, αποκαλύπτουν ένα κοφτερό νυστέρι, που χώνεται στη ρίζα του κακού, ώσπου αυτό ν' αναδυθεί απ' τον αρρωστημένο βυθό της συνείδησης.

Η δεύτερη στάση περιδιαβάζει την υψηλή αστική κοινωνία, όπου η πλησμονή των πάντων οδηγεί σε εκφυλισμούς. Ο παρατηρητής - αφηγητής - φωτογράφος «κολυμπάει» σ' αυτά τα βοθρόνερα. Ως έμπειρος γνώστης, αποβαίνει και εκφραστικός αλλ' αυστηρός απολογητής.

Η τρίτη έχει άκρως αντίθετη κατεύθυνση. Ηλικιωμένο ζευγάρι, δεμένο με το σπάνιο φαινόμενο της απόλυτης αγάπης. Ετσι ο θάνατος του ενός επιφέρει και το τέλος του άλλου. Ανθρώπινη, τρυφερή διάσταση σ' ένα θεσμό που κλυδωνίζεται επικίνδυνα.

Η τέταρτη, μέσα σε ταξιδιωτικό κλίμα - οργανωμένη εκδρομή στο εξωτερικό - αναπτύσσει το θέμα των ζιγκολό, της κοινωνικής διαφθοράς.

Στην ίδια ευθεία κι η πέμπτη στάση. Λαθρεμπορία ναρκωτικών κι έκλυτη ζωή. Και στις δύο περιπτώσεις, υπάρχει πλήρης γνώση του αντικειμένου κι ακριβέστατη απόδοσή του.

Η έκτη, πιστή απεικόνιση της εξαθλίωσης των εγκαταλειμμένων ανθρώπων. Ανθρωπισμός κι ευαισθησία διαποτίζουν αυτό το γραπτό.

Η έβδομη, ποιητική - ερωτική, μια φλόγα ανάμεσα στη φαντασία και το όνειρο.

Η όγδοη και τελευταία στάση, δριμύ κατηγορώ στο φασισμό και στον πόλεμο.

Μ' αυτές τις οκτώ στάσεις η συγγραφέας έθεσε επί τάπητος την επικαιρότητα, με επίκεντρο αυτό που «ακτινοβολείται» αρνητικά και θετικά. Σίγουρη πυξίδα πως ο ίδιος ο άνθρωπος είναι δημιουργός της τύχης του με τις επιλογές και τις πράξεις του. (Εκδόσεις «Εμπειρία Εκδοτική»).


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Β. Κ. ΛΑΖΑΡΗΣ
«Παναγιώτης Συνοδινός. Ενας ρομαντικός Πατρινός του δεκάτου ενάτου αιώνα»

Είναι παλιά (και, δυστυχώς, επανειλημμένα επαληθευμένη)ιστορία το ότι οι Ελληνες αγνοούμε την Ιστορία μας. Πολύ περισσότερο, αγνοούμε πτυχές και λεπτομέρειές της. Μια πολύ θετική υπηρεσία στον τομέα αυτό προσφέρει το βιβλίο του Β. Λάζαρη, ο οποίος, μέσα από την έρευνα ενός συγκεκριμένου ατομικού εκπροσώπου της ζωής της Πάτρας, αναλύει μια ολόκληρη περίοδο αυτής της τόσο «διαφορετικής» ελληνικής περιοχής. Στις σελίδες του βιβλίου, βλέπει κανείς πολλά άγνωστα γεγονότα και πρόσωπα. Μαθαίνει ιστορίες, συχνά μυστηριώδεις και αινιγματικές, γύρω από τις ζυμώσεις του 19ου αι. Η αφήγηση μάς αφήνει με την αίσθηση ότι το ελληνικό τοπίο του περασμένου - ή, μήπως, προπερασμένου - αιώνα δεν ήταν καθόλου ήσυχο, αλλά, αντίθετα, γεμάτο απροσδόκητες ζυμώσεις και, μάλιστα, από απροσδόκητα πρόσωπα.

Μπορεί ασφαλώς κανείς να συμφωνεί ή να διαφωνεί σε ορισμένα σημεία με τις αξιολογήσεις ή τις εκτιμήσεις του συγγραφέα για πρόσωπα και καταστάσεις της εποχής, αλλά δε βρίσκεται, άραγε, η πραγματική αξία κάθε πραγματικού έργου, ακριβώς στο ότι ζωντανεύει τη συζήτηση, την αναζήτηση, την έρευνα; Πολύ περισσότερο, όταν πρόκειται για εποχές που καλούνται να αναλυθούν από μας, τους επιγόνους, που, με τη σειρά μας, καλούμαστε να αναστήσουμε κόσμους από καιρό εκλιπόντες (όχι «νεκρούς», δε μας αρέσει η λέξη), πράγμα καθόλου εύκολο. Αλλωστε, η αξία του εγχειρήματος του Β. Λάζαρη βρίσκεται ακριβώς όχι στην τυπική περιγραφική «ανάσταση», αλλά στο πραγματικό ζωντάνεμα ενός κόσμου (έστω, μικρόκοσμου), που παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία της εποχής. Ξαναζωντάνεμα, μέσα στο κλέος του δυναμισμού του και μέσα στα ιστορικά αξεπέραστα τείχη της ανεπάρκειάς του, μια και κάθε γέννα αναγκαστικά προϋποθέτει την κυοφορία. Προϋποθέτει, μάλιστα, και τη «μαμή», όπως φαίνεται και στο βιβλίο του Β. Λάζαρη. Αυτό είναι άλλο μεγάλο θέμα.

«Ιστορία» σήμαινε «ζωγραφική» για τους αρχαίους. Τον πίνακα που «ζωγραφίζει» ο Β. Λάζαρης, οι εραστές της τέχνης του Ηροδότου θα ατενίσουν με απόλαυση («Αρχαϊκές Εκδόσεις»).


Θανάσης ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ

ΜΑΙΡΗ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ:
«Ενοχη Γενιά»

Η 13χρονη Μαίρη Δροσοπούλου στο πρώτο βιβλίο της «Αριθμός ταυτότητας 33» γράφει πεζά και ποίηση. Η «Ενοχη γενιά», το δεύτερο βιβλίο της, περιέχει μόνο ποιήματα. Πολλά απ' αυτά έχουν βραβευτεί από φορείς, με τη βεβαιότητα ότι σ' αυτό το παιδί υπάρχει μια γνήσια ποιήτρια.

«Η αξία του να αισθάνεσαι» είναι το πρώτο μήνυμα της Μ.Δ.: «Τι όμορφο να αισθάνεσαι / ζωντανός μες στο κορμί σου». Η ίδια, χάρη στη ζωντάνια της, απαιχθάνεται τη ρουτίνα, ασπάζεται το δύσκολο: «Αυτό που με κουράζει αντοχή μου δίνει». Αγωνιώντας, δημιουργεί και λυτρώνεται απ' το βάρος της εφηβείας, καθώς νιώθει να καταμοιράζεται στο σύμπαν: «Ολος ο κόσμος μοιάζει να μοιράζεται τη δική μου γλυκιά αγωνία». Κυνηγά το θαύμα, πονά, αλλά δεν απογοητεύεται, αφού «κανένας πόνος δεν είναι αρκετός / για να καταδικάσει την ελπίδα». Σ' αυτή την απογείωση καλεί και τον αναγνώστη. «Ελα να πετάξουμε μαζί / κι ας είναι τα όνειρά μας, λαβωμένα». Ονειροκτόνοι είναι αυτοί, που θέλουν τη γενιά της ένοχη, γιατί της λείπει, τάχα, ο σεβασμός στα χρηστά τους ήθη. Κι εδώ, ακριβώς ο λόγος της για λογαριασμό της γενιάς της, γίνεται καταπέλτης:

«Μη πάτε να πουλήσετε τα παραμύθια σας σε μένα / οι φανταστικές σας υποσχέσεις δε μ' ενθουσιάζουν, / δε θα γίνω το θύμα του συμφέροντός σας, / το μοντέλο του κομπλεξικού πεσιμισμού σας, / μάθετε πως το μέλλον δεν παζαρεύεται / ο σεβασμός, δεν παζαρεύεται / ο σεβασμός δεν απαιτείται» (Εκδόσεις ΖΗΤΗ).


Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ