Για τις επιπτώσεις της εξόρυξης στους εργαζόμενους, στους κατοίκους και το περιβάλλον, σε συνθήκες «δίκαιης ανάπτυξης», μίλησε ο Γιάννης Ζιώγας.

Οπως είπε, «η σημερινή συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, όπως διαχρονικά και οι προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις, εφαρμόζει αποφασιστικά τις ευρωενωσιακές κατευθύνσεις και συστάσεις, που βλέπουν το περιβάλλον ως πεδίο ασύδοτης δράσης των μονοπωλιακών ομίλων για την προσέλκυση επενδύσεων, την άντληση πρώτων υλών για τα εμπορεύματά τους, την κατασκευή των δικτύων μεταφοράς και την απόρριψη των αποβλήτων, που προκύπτουν από την όλη δραστηριότητά τους.

Τα όποια μέτρα παίρνουν αυτοί οι όμιλοι μπαίνουν πάντα στη ζυγαριά της καπιταλιστικής κερδοφορίας και σχεδιάζονται έτσι ώστε να κρίνεται ικανοποιητικό το καπιταλιστικό ποσοστό κέρδους. Οι περιβαλλοντικές μελέτες εκπονούνται από τα μελετητικά τους τμήματα και από μελετητικές εταιρείες - "πελάτες" των ομίλων με βάση νομοθεσία και κανονισμούς, που προσπαθούν να "ισορροπήσουν" μεταξύ ενός ελάχιστου δείκτη ασφάλειας και της καπιταλιστικής κερδοφορίας.

Ταυτόχρονα, υποστελεχώνονται και απαξιώνονται οι αντίστοιχες κρατικές ελεγκτικές υπηρεσίες και η ευθύνη του ελέγχου μεταφέρεται σε ιδιώτες επιθεωρητές περιβάλλοντος.

(...) Βασικό χαρακτηριστικό της καπιταλιστικής παραγωγής κατά την εξόρυξη των μεταλλικών ορυκτών και την επεξεργασία τους αποτελεί το γεγονός ότι αυτή συνοδεύεται από υποβάθμιση του τοπικού περιβάλλοντος (καταστροφή δασών, σοβαρή αλλοίωση του φυσικού αναγλύφου, καταστροφή και διατάραξη οικοσυστημάτων) αλλά και του ευρύτερου (π.χ. διάθεση αποβλήτων, υπεράντληση υπόγειων υδάτων, διασπορά επικίνδυνων ρύπων), ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί κινδύνους για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Ακόμη πιο σοβαροί είναι οι κίνδυνοι που δημιουργούνται για την προστασία της υγείας, ακόμη και της ασφάλειας των κατοίκων παρακείμενων οικισμών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας συμπεριφοράς αποτελεί η όλη επιχείρηση εξόρυξης χρυσού».

Οσον αφορά τη βασική τεχνική επεξεργασίας του μεταλλεύματος σημείωσε: «Αμφισβητείται η δυνατότητα εφαρμογής της χωρίς χρήση κυανίου, τόσο κατά την τελική φάση όσο και κατά τη διαδικασία εμπλουτισμού.

Η μέθοδος flash smelting - "ακαριαίας τήξης" - που προτείνεται, χωρίς χρήση κυανίου, δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα σε βιομηχανική κλίμακα σε συμπυκνώματα μεταλλείων χρυσού με τη συγκεκριμένη σύνθεση. Επίσης η μέθοδος της εταιρείας της Φινλανδίας, "αιφνίδια τήξη", αφορά απόληψη από ορυκτά άλλων μετάλλων, του χαλκού και νικελίου. Παρ' όλα αυτά, η απόφαση της επιτροπής διαιτησίας ουσιαστικά δικαιώνει την εταιρεία».

Μιλώντας για τις ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις του έργου, αναφέρθηκε στον κίνδυνο, σε περίπτωση πλημμύρας στην περιοχή, τελμάτων της επένδυσης, των χώρων εναπόθεσης αποβλήτων ή αλλού και στη διαφυγή επικίνδυνων ουσιών στα νερά της περιοχής. Στον αυξημένο κίνδυνο μεγάλης οικολογικής καταστροφής σε περίπτωση σεισμού, καθώς η περιοχή στην οποία πρόκειται να λάβει χώρα η όλη εξορυκτική δραστηριότητα είναι υψηλής σεισμικότητας. Στις επιπτώσεις στους υδάτινους πόρους της περιοχής, καθώς η εξόρυξη και επεξεργασία 25.000 tn πετρώματος ημερησίως απαιτεί αντίστοιχα 2.500 m³ νερού ημερησίως, με άμεσες και έμμεσες συνέπειες στον υδροφορέα του Κάκαβου και στην ευρύτερη περιοχή.

Αναφερόμενος στο επιφανειακό όρυγμα των Σκουριών, που ως συνέπεια έχει την καταστροφή 3.300 στρ. αρχέγονου δάσους, τόνισε: «Σε κάθε περίπτωση, κατά τη διάρκεια της επιφανειακής εξόρυξης χιλιάδες τόνοι σκόνης που περιέχει τοξικές ενώσεις και βαρέα μέταλλα, θα διαχέονται στην ατμόσφαιρα, επιβαρύνοντας την υγεία εργαζομένων και κατοίκων.

Εκτός από τους τόνους σκόνης, πλούσιας σε βαρέα μέταλλα, έχουμε και την έκλυση στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του θείου (SO₂) που είναι 150 tn/έτος, από τις μονάδες παραγωγής θειικού οξέος (H₂SO₄). Δηλαδή περίπου μισό τόνο τη μέρα, σε αέρια μορφή, που είναι ιδιαίτερα δραστική δημιουργώντας σημαντικές ποσότητες θειικού οξέος στην ατμόσφαιρα.

Είναι εύλογη η ανησυχία, ότι η δημιουργία όξινης βροχής θα έχει αρνητικές συνέπειες στη βλάστηση, στην κτηνοτροφία, στο θαλάσσιο περιβάλλον, στους υδάτινους πόρους και φυσικά στην υγεία των εργαζομένων και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής».

Την αντίθεση των σύγχρονων αναγκών της εργατικής τάξης με τα συμφέροντα του κεφαλαίου, και σ' αυτόν τον κλάδο, ανέδειξε ο Ορέστης Βέρκτας.

Οπως είπε «βασική επιδίωξη κράτους και καπιταλιστών είναι η εργατική δύναμη που μισθώνουν να έχει όσο το δυνατόν χαμηλότερη τιμή, να την εκμεταλλεύονται στο μέγιστο βαθμό εντατικοποιώντας την εργασία, επιβάλλοντας συνθήκες που θα αυξάνουν την παραγωγικότητα, γιατί ξέρουν πολύ καλά ότι με αυτόν τον τρόπο θα αυξήσουν την κερδοφορία τους.

(...) Η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η μείωση του κατώτερου μισθού και όλοι οι αντεργατικοί νόμοι, σε συνδυασμό με την εκτίναξη της ανεργίας, δημιούργησαν όλες τις προϋποθέσεις ώστε οι εργαζόμενοι της "Ελληνικός Χρυσός" να αισθάνονται "τυχεροί" που δουλεύουν σε μία εταιρεία που θεωρείται "καλός εργοδότης".

Οι περίπου 1.000 εργαζόμενοι της "Ελληνικός Χρυσός", διαφόρων ειδικοτήτων (μεταλλωρύχοι, επιστήμονες, τεχνικό προσωπικό, χειριστές, ανειδίκευτοι εργάτες), είναι ένα εξειδικευμένο τμήμα της εργατικής τάξης, σκληρά εκμεταλλευόμενο και ταυτόχρονα εκτεθειμένο σε μεγάλους κινδύνους για την ασφάλεια, την υγιεινή, για την ίδια τους τη ζωή.

Οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν καθημερινά τις δύσκολες συνθήκες εργασίας που επικρατούν στα ορυχεία και στα εργοστάσια επεξεργασίας - εμπλουτισμού του μεταλλεύματος. Δουλεύοντας μέσα στα χημικά, στη σκόνη, στις δονήσεις, στον τεχνητό φωτισμό, στις εκρήξεις, στις μεταφορές τεράστιων φορτίων, η ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων επιβαρύνεται ανεπανόρθωτα.

Οι συνθήκες εργασίας επιβαρύνονται ιδιαίτερα από τις κυλιόμενες βάρδιες, τη νυχτερινή εργασία, που σε συνδυασμό με το κυνήγι των στόχων παραγωγής αυξάνουν την εκμετάλλευση των εργατών και την εντατικοποίηση της εργασίας.

(...) Οι εργαζόμενοι στις υπεργολαβίες αποτελούν το πιο σκληρά εκμεταλλευόμενο κομμάτι, με εντατικοποίηση της εργασίας, με απασχόληση ανάλογα με τις ανάγκες του έργου, με αμέτρητες ώρες υπερωριών, με χαμηλούς μισθούς και συμπιεσμένα δικαιώματα. Είναι γεγονός ότι οι δυσκολότερες εργασίες, τα πιο βαριά και ανθυγιεινά πόστα της παραγωγής, εκτελούνται από εργολαβικούς εργαζόμενους. Ο μισθός των εργολαβικών εργαζομένων είναι ο κατώτερος, με τις αποδοχές τους να ξεκινούν από τα 586 ευρώ μεικτά, με μικρές αυξήσεις σε διάφορες ειδικότητες, όπως οι χειριστές και το τεχνικό προσωπικό.

Αντικειμενικά, τα διαλυμένα εργασιακά δικαιώματα των εργολαβικών, σε συνδυασμό με επιχειρήματα όπως η χαμηλή κερδοφορία, ασκούν πίεση για μειώσεις - "πάγωμα" στους μισθούς και του μόνιμου προσωπικού της "Ελληνικός Χρυσός".

Η "Ελληνικός Χρυσός" αναπτύσσει την επιχειρηματολογία της ώστε να εξασφαλίσει πολύτιμους συμμάχους για την επένδυσή της, μέσα στους εργάτες του έργου.

Απαιτεί από τους εργαζόμενους "εργασιακή ειρήνη", ώστε να συνεχίσει να συσσωρεύει κέρδη χωρίς αντιδράσεις. Βέβαια το πιο απαιτητικό της αίτημα, που θέλει οι εργαζόμενοι όχι απλώς να υιοθετήσουν, αλλά να το υπερασπίζονται με κάθε τρόπο, είναι η διασφάλιση και η συνέχιση της επένδυσής της στα μεταλλεία της Β/Α Χαλκιδικής.

Η ιστορική πείρα όμως της περιοχής και της εκμετάλλευσης των μεταλλείων οδηγεί σε διαφορετικά συμπεράσματα. Κάθε φορά που ο επενδυτής δεν είχε το αναμενόμενο κέρδος ή είχε σκοπό να επενδύσει σε άλλο κλάδο της οικονομίας, πιο κερδοφόρο, έκλεινε το εργοστάσιο και πετούσε στην ανεργία τους εργαζόμενους.

Γι' αυτό λέμε καθαρά ότι οι εργάτες δεν πρέπει να ταυτίζουν τα δικά τους συμφέροντα με τα συμφέροντα της "Ελληνικός Χρυσός" και των άλλων εταιρειών που δρουν στην περιοχή.

Η εξασφάλιση της αγωνιστικής ταξικής ενότητας των εργατών δεν μπορεί να περνά μέσα από την υπεράσπιση των καπιταλιστών, αλλά από την αντικαπιταλιστική πάλη. Ταξική ενότητα που ταυτόχρονα πρέπει να κατακτιέται σε συνδυασμό με την οργάνωση της κοινωνικής συμμαχίας με τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, κόντρα στα συμφέροντα, άρα και στην οικονομία και την εξουσία των μονοπωλίων».

Το ΚΚΕ διαχρονικά πρωτοστατεί στην πάλη και τις διεκδικήσεις των εργαζομένων και του λαού, στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των αναγκών τους. Με αυτήν τη λογική το ΚΚΕ μπήκε μπροστά στον αγώνα και στην περιοχή της Χαλκιδικής το 1975 και το 1977, στις μεγάλες και πετυχημένες απεργίες στα μεταλλεία του «Μαντέμ - Λάκκο», στις κινητοποιήσεις του 1997-1999 στην Ολυμπιάδα με την «TVX», αλλά και τα τελευταία χρόνια με την «Ελληνικός Χρυσός».

Για την πείρα από την παρέμβαση του Κόμματος μίλησε ο Κυριάκος Παρθενιάδης. Οπως είπε, «πήραμε θέση που ενώνει το λαό και τους εργαζόμενους της περιοχής. Παλέψαμε ενάντια στο διαχωρισμό που ήθελε τους εργαζόμενους να είναι είτε υπέρ είτε κατά του χρυσού, ουσιαστικά στη λογική που ήθελε το λαό της περιοχής να ταυτίζεται με τα συμφέροντα της επιχείρησης ή να οδηγείται απέναντι, ενάντια σε οποιαδήποτε μεταλλευτική δραστηριότητα.

Αναδείξαμε ότι ο χρυσός, όλα τα μεταλλεύματα που βρίσκονται στο υπέδαφος, αποτελούν περιουσία του λαού και πρέπει ο ίδιος να τον απολαμβάνει, αλλά και να αποφασίζει για την αξιοποίησή του. Οτι και με τη νέα αυτή επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά και κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα, τα μονοπώλια καταληστεύουν αυτόν τον πλούτο, αποσπώντας αμύθητα πλούτη, από τα οποία οι εργαζόμενοι παίρνουν μόνο τα ψίχουλα.

Ταυτόχρονα, προβάλαμε τους τεράστιους κινδύνους που επιφέρει αυτή η μεταλλευτική δραστηριότητα σήμερα και στο μέλλον στο περιβάλλον και αναπόφευκτα και στον άνθρωπο.

Αναδείξαμε τα διάφορα επιχειρηματικά συμφέροντα, όπως αυτά στον Τουρισμό, που για τα δικά τους οφέλη στάθηκαν ενάντια στην επένδυση της "Ελληνικός Χρυσός", χωρίς να σημαίνει ότι πραγματικά ενδιαφέρονται για το περιβάλλον ή για το λαό.

Καταγγείλαμε από την πρώτη στιγμή αυτόν το διαχωρισμό, αναδείξαμε ότι οι εργαζόμενοι, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι αγρότες, οι νέοι και οι νέες δεν πρέπει να συρθούν σε μια μετωπική αντιπαράθεση με τους εργαζόμενους της "Ελληνικός Χρυσός".

Το ΚΚΕ βρέθηκε στο πλευρό των κατοίκων που αγωνίζονται κόντρα στην επένδυση. Ηταν εκεί με τα στελέχη και τα μέλη του, τους βουλευτές του. Αναδείξαμε το ρόλο του κράτους και της κάθε κυβέρνησης σε όλη αυτήν την υπόθεση. Οτι αξιοποιείται κάθε μέσο (ΜΜΕ, ΜΑΤ κ.ά.) για την καταστολή και το τσάκισμα του λαού, για την απρόσκοπτη λειτουργία και συνέχιση της κερδοφορίας της "Ελληνικός Χρυσός". Αποκαλύψαμε ότι κανένας δήμος και καμιά αστική κυβέρνηση δεν μπορεί ουσιαστικά να υποχρεώσει το κεφάλαιο να λειτουργήσει με όρους που αντιστρατεύονται το στόχο του: Τη διασφάλιση του μέγιστου ποσοστού κέρδους.

Τέλος, ως Κόμμα προσπαθήσαμε να προβάλουμε ότι όλοι οι εργαζόμενοι, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι αγρότες, οι άνεργοι, πρέπει να διαμορφώσουν κοινή πάλη ενάντια στη συνολική επίθεση του κεφαλαίου. Τόσο ενάντια στο ξεπούλημα, την καταλήστευση του ορυκτού πλούτου και την καταστροφή του περιβάλλοντος, όσο και στην ανεργία, το τσάκισμα όλων των δικαιωμάτων των εργαζομένων και του λαού. Ακριβώς αυτό σηματοδότησαν και σηματοδοτούν όλες οι δράσεις μας ως Τομεακή Οργάνωση Χαλκιδικής του ΚΚΕ. Σ' αυτόν το δρόμο θα συνεχίσουμε».

Την έντονη ανησυχία για το φράγμα που χτίζεται πάνω από το ρήγμα της Ιερισσού εξέφρασε ο καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, σημειώνοντας ότι ο αντισεισμικός σχεδιασμός των έργων που συνδέονται με την μεταλλευτική δραστηριότητα στη Χαλκιδική είναι ανεπαρκής.

Οπως εξήγησε, στην περιοχή υπάρχει συνεχής και μόνιμη σεισμικότητα. Η λίμνη του Κοκκινόλακα, ο πρώτος στην Ελλάδα χώρος υγειονομικής απόθεσης επικίνδυνων αποβλήτων, χωροθετείται πάνω σε ένα ρήγμα που το 1932 έδωσε έναν σεισμό μεγέθους τουλάχιστον 7 Ρίχτερ (με συνολικά 4.000 σπίτια κατεστραμμένα, 160 νεκρούς και 670 τραυματίες), μια μετατόπιση δύο μέτρων και τεράστιες σεισμικές κινήσεις. Αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία το γεγονός ότι κάποιος θα αποθέσει επικίνδυνα απόβλητα πάνω σε ένα από τα πιο σεισμικά και ενεργά ρήγματα.

Ο Βασίλης Λεκίδης, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ) στη Θεσσαλονίκη, ανέφερε πως σε ενδεχόμενο μεγάλο σεισμό θα έχουμε ακόμη μεγαλύτερες μετακινήσεις, που σημαίνει ότι το φράγμα θα καταστραφεί πλήρως και τα απόβλητα θα μολύνουν ίσως και τη θάλασσα. Οπως είπε, «μιλάμε για ένα φράγμα τεράστιο: 190 μέτρα ύψος, 522.000 τ.μ. χώρος απόθεσης και υλικό απόθεσης 22,6 εκατ. τόνοι τελμάτων. Θα είναι μια τεράστια βόμβα στην περιοχή μας».

Ο Χρήστος Ζαφειρούδας, πρόεδρος του Σωματείου Μεταλλωρύχων Υπόγειων Στοών Μεταλλείων Κασσάνδρας, ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει τεράστια αποθέματα ορυκτού πλούτου, που θα πρέπει να αξιοποιηθούν με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και με ορθολογική εκμετάλλευση.

Μίλησε για τις δυσκολίες που έχουν δημιουργηθεί στην παρέμβαση των Σωματείων λόγω των αντεργατικών νόμων που έχουν ψηφιστεί. Για τους μισθούς των εργαζομένων, που όπως είπε δεν είναι ικανοποιητικοί, και τη διεκδίκηση αυξήσεων. Για τα προβλήματα στην ιατρική περίθαλψη, με τα υποστελεχωμένα νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας, την έλλειψη ασθενοφόρων, που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν, γιατί αφορούν όλο το λαό της Χαλκιδικής.

Η Φρόσω Δημητριάδου, μέλος της Επιτροπής Αγώνα Θεσσαλονίκης ενάντια στην εξόρυξη, είπε ότι εξόρυξη χρυσού σημαίνει αποστράγγιση του υδροφόρου ορίζοντα, σημαίνει σκόνη επιβαρυμένη με βαρέα τοξικά μέταλλα, τεράστια φράγματα αποβλήτων πάνω σε σεισμικά ρήγματα. Σημαίνει μια βιομηχανία διώξεων, με 520 ανθρώπους να διώκονται γιατί εναντιώνονται στην εξόρυξη.

Ο ορυκτός και μεταλλευτικός πλούτος της Χαλκιδικής (χρυσός, χαλκός, άργυρος, μόλυβδος, ψευδάργυρος) είναι χαρακτηριστική απόδειξη των τεράστιων παραγωγικών δυνατοτήτων που έχει η περιοχή αλλά και συνολικά η χώρα, που στο πλαίσιο του άλλου δρόμου ανάπτυξης, που προτείνει το ΚΚΕ, θα μπορούσε να καλύψει τις εγχώριες λαϊκές ανάγκες και να επιτρέψει στο λαό μας να ζήσει καλύτερα. Ταυτόχρονα, όμως, η περίπτωση της εξόρυξης χρυσού στη Β/Α Χαλκιδική είναι ενδεικτική του αντιλαϊκού χαρακτήρα της ανάπτυξης που υπηρετεί το καπιταλιστικό κέρδος.

Αυτός ο ορυκτός πλούτος έχει παραδοθεί στον πολυεθνικό όμιλο «Eldorado Gold», στον οποίο έχουν παραχωρηθεί μεταλλευτικά δικαιώματα για 317.000 στρέμματα στην τιμή των 11 εκατ. ευρώ, και δραστηριοποιείται εκεί μέσω της θυγατρικής του εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός». Σύμφωνα με την εταιρεία, η έκταση στις Σκουριές περιλαμβάνει 3.300 στρέμματα, τα οποία της διατέθηκαν από το Δημόσιο έναντι 2.200.000 ευρώ.

Στην πλήρη ανάπτυξη του έργου, και αν υλοποιηθεί στο σύνολό της η επένδυση, θα αναπτύσσονται δραστηριότητες εξόρυξης σε Ολυμπιάδα, Μαύρες Πέτρες και Σκουριές, διαδικασίες εμπλουτισμού στο εργοστάσιο εμπλουτισμού στις Σκουριές και στο νέο μεταλλευτικό κέντρο της «Ελληνικός Χρυσός» στο Μαντέμ Λάκκο, που περιλαμβάνει εργοστάσιο εμπλουτισμού και τη μεταλλουργία χαλκού, χρυσού και αργύρου.

Αυτήν τη στιγμή λειτουργούν το μεταλλείο στις Μαύρες Πέτρες (Εργο Στρατωνίου) και το μεταλλείο Ολυμπιάδας, τα εργοστάσια εμπλουτισμού στην παραλία Στρατωνίου και στην Ολυμπιάδα (παράγει χρυσοφόρα εμπλουτίσματα από τα οποία γίνεται ανάκτηση χρυσού και αργύρου στο εξωτερικό). Στις Σκουριές το υπό ανάπτυξη έργο «τελεί σε καθεστώς συντήρησης».

Σε μεγάλο βαθμό, το επενδυτικό σχέδιο της «Ελληνικός Χρυσός» στηρίζεται και στη δυνατότητα της εταιρείας να πουλάει τον χρυσό ακατέργαστο, μαζί με άλλα μέταλλα, σε μια θυγατρική της επιχείρησης σε «φορολογικό παράδεισο», επιτρέποντας την καταγραφή πολύ μικρότερων κερδών για την επιχείρηση στην Ελλάδα.

Το μεγάλο σκάνδαλο είναι η ατομική ιδιοκτησία πάνω στον ορυκτό πλούτο, η εξόρυξη του χρυσού σε βάρος των λαϊκών αναγκών και η εκμετάλλευση των εργατών για να βγει το καπιταλιστικό κέρδος, που έχει ως αποτέλεσμα την τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή και ό,τι αυτή συνεπάγεται.