Μια συναυλία - αφιέρωμα στον μεγάλο μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό και στο εμβληματικό του έργο, μια συναυλία τιμής στον μεγάλο Ελληνα συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο, στον απόηχο της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.

Συμμετέχουν η Συμφωνική Ορχήστρα και η Χορωδία του δήμου Αθηναίων.

Διευθύνει ο Αναστάσιος Συμεωνίδης, στη διδασκαλία χορωδίας ο Σταύρος Μπερής.

Ερμηνεύουν: Γιάννης Χριστόπουλος, Τάσος Αποστόλου, Μανώλης Χατζημανώλης και η Ελενα Κελεσίδη. Αφηγείται η ηθοποιός Αιμιλία Υψηλάντη.

Απαραίτητη για την είσοδο είναι η επίδειξη της πρόσκλησης. Υπενθυμίζεται ότι το «Ολύμπια» λειτουργεί ως αμιγής χώρος για εμβολιασμένους και νοσήσαντες. Οι θεατές οφείλουν να επιδεικνύουν έγκυρο πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης. Για παιδιά έως και 17 ετών ισχύει είτε η επίδειξη πιστοποιητικού, είτε η δήλωση αρνητικού self test τελευταίου 24ώρου.

Η συναυλία πραγματοποιείται με την υποστήριξη του δήμου Αθηναίων και του ΟΠΑΝΔΑ.

Η κορυφαία ποιητική σύνθεση του Δ. Σολωμού «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» είναι εμπνευσμένη από τα γεγονότα της πολιορκίας και της εξόδου του Μεσολογγίου, κατά την Επανάσταση του '21. Πρόκειται για ένα έργο που απασχόλησε τον ποιητή σχεδόν έως το τέλος της ζωής του, χωρίς να καταφέρει να το ολοκληρώσει. Σε εμάς έφτασαν τρία Σχεδιάσματα, που το καθένα τους αντιπροσωπεύει όχι μονάχα διαφορετικό στάδιο επεξεργασίας, αλλά και διαφορετική ποιητική αντίληψη.

Το Α' Σχεδίασμα του ποιήματος, «συνθεμένο εις είδος προφητικού θρήνου εις το πέσιμο του Μεσολογγίου», γράφτηκε λίγο μετά την πτώση της πόλης. Για δέκα ολόκληρα χρόνια (1834 - 1844), δούλευε αποκλειστικά το Β' Σχεδίασμα επιμένοντας στην επεξεργασία μεμονωμένων, καθαρά λυρικών επεισοδίων («αποσπασμάτων») και χρησιμοποιώντας τον ομοιοκατάληκτο δίστιχο στίχο του «Ερωτόκριτου», που δίνει καινούριο βάθος και μουσικότητα. Σε αυτό «εικονίζοντο τα παθήματα των γενναίων αγωνιστών εις τες υστερινές ημέρες της πολιορκίας έως οπού έκαμαν το γιουρούσι». Στο Γ' Σχεδίασμα των «Ελεύθερων Πολιορκημένων», που γράφτηκε από το 1844 κι ύστερα, χρησιμοποιεί έναν στίχο περισσότερο λιτό, χωρίς ομοιοκαταληξία.

Και με αυτό το έργο αποτυπώνεται η ξεκάθαρη τοποθέτηση του Σολωμού στον αγώνα της ελευθερίας, που είναι, άλλωστε, και το μεγαλύτερο μάθημα που δίνει στις επόμενες γενιές των πνευματικών ανθρώπων, όπως εύστοχα έχει αναφέρει χρόνια αργότερα ο μέγας θαμαστής του Σολωμού, ο κομμουνιστής ποιητής Κώστας Βάρναλης.

Σε αυτό το έργο ο Σολωμός μιλά για την ηθική ελευθερία, αυτή την ελευθερία που νιώθει ο Αγωνιστής, ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες, όταν αποφασίζει να μην παραδοθεί, να παλέψει έχοντας απόλυτη επίγνωση της θέσης του και απόλυτη συνείδηση του επιχειρούμενου τολμήματος. Ετσι και οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου άγγιξαν την πραγματική ελευθερία με τη συνειδητή θυσία της ζωής τους.

Το μεγαλειώδες και πιο συγκινητικό αντάμα στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» είναι ότι ο ποιητής δεν επιλέγει να προβάλει και να υμνήσει έναν άκαμπτο ηρωισμό. Αντίθετα, σε πρώτο πλάνο είναι οι εσωτερικές διεργασίες των αγωνιστών σε δραματικές στιγμές. Τα διλήμματα, οι πειρασμοί, οι θυσίες, η Ανοιξη που υπενθυμίζει πόσο όμορφη είναι η ζωή, είναι όλα παρόντα.

Και πλάι σε αυτά η βαθιά γνώση και πεποίθηση ότι αξίζει κανείς να παλέψει, για να θριαμβεύσει, τελικά, η ζωή, που προκύπτει μέσα από τη βαθιά συνείδηση και αίσθηση του Χρέους, μιας λέξης που επανέρχεται συχνά. Χρέος, άλλωστε, ήταν και ο αρχικός τίτλος της σύνθεσης. Για τον ποιητή μας η μεγαλοσύνη του ανθρώπου μετριέται στις οριακές στιγμές και καταστάσεις, όπου καλείται να διαλέξει...

Σε αυτό το αριστουργηματικής γραφής, ελεύθερης σκέψης και στοχασμού ποιητικό έργο βασίστηκε ο Γιάννης Μαρκόπουλος για την ομώνυμη «λαϊκή λειτουργία», όπως ο ίδιος ο συνθέτης την έχει χαρακτηρίσει. Μια συνθετική δουλειά που κράτησε αρκετά χρόνια, με τον συνθέτη να επανέρχεται ανά διαστήματα στο έργο. Μάλιστα, μέρη του γράφτηκαν στα δύσκολα χρόνια της χούντας, όταν ο συνθέτης άντλησε έμπνευση από τους αγώνες της νεολαίας.

Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1975, με τον Γιάννη Μαρκόπουλο να τραγουδά ο ίδιος τα μέρη και να παίζει πιάνο στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, καλεσμένος του καθηγητή Λίνου Πολίτη, ενός από τους σημαντικότερους μελετητές του Σολωμού. Από τότε μέχρι και τις μέρες μας δεν έχει πάψει να συγκινεί, να εντυπωσιάζει, να αποτυπώνεται στο νου και την καρδιά του ακροατή.

Ο δίσκος του 1977 σημαδεύτηκε με τις ανεπανάληπτες ερμηνείες των Νίκου Ξυλούρη, Λάκη Χαλκιά, Ηλία Κλωναρίδη στο τραγούδι και της Ειρήνης Παππά στην αφήγηση. Στην ορχήστρα συμπεριλαμβάνονταν και λαϊκά όργανα της παράδοσης, όπως σαντούρι, κρητική λύρα και κανονάκι. Αλλο ένα τρανταχτό παράδειγμα για τον προσωπικό δρόμο που άνοιξε ο Μαρκόπουλος στη μουσική με την επιστροφή του στις ρίζες της λαϊκής μουσικής μας παράδοσης, φανερώνοντάς μας τον τρόπο να ερμηνεύουμε γόνιμα τις κληρονομημένες αξίες, να τις προσαρμόζουμε στη σύγχρονη ζωή απαλλάσσοντάς τες από τα νεκρά τους στοιχεία και βάζοντάς τες να μιλούν στο σήμερα για το σήμερα.

Η πρώτη συναυλία δόθηκε στο γήπεδο του Παναθηναϊκού το καλοκαίρι του '78, μπροστά σε κοινό 22.000 ατόμων, που κατέκλυσαν τις κερκίδες του γηπέδου και υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό το νέο μουσικό έργο...

Μια χειροποίητη ξυλόγλυπτη μαθητική κασετίνα... Αυτό το μικρό αντικείμενο κρύβει πίσω του μια συγκινητική ιστορία αλληλεγγύης και στήριξης των φυλακισμένων κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών από τους «απέξω».

Η κασετίνα προσφέρθηκε, πριν από λίγο καιρό, στο Αρχείο του ΚΚΕ από τον Κώστα Αγγελόπουλο, μέσω της Οργάνωσης της Δυτικής Ελλάδας του Κόμματος.

Οπως αναφέρει ο ίδιος ο Κ. Αγγελόπουλος σε σημείωμά του, η συγκεκριμένη κασετίνα κατασκευάστηκε από Μυτιληνιό αγωνιστή πολιτικό κρατούμενο στις φυλακές Αβέρωφ στις αρχές της δεκαετίας του '50 και δόθηκε ως δώρο στη μητέρα του Μαρία Αγγελοπούλου - Ρεπανέλη, για να το δώσει στον ίδιο, όταν έγινε μαθητής στην Α' τάξη του Δημοτικού.

«Εγώ γεννήθηκα στην Αθήνα και μεγάλωσα σε ένα σπίτι δύο δωματίων στην οδό Αλάστορος, ακριβώς στο πίσω μέρος των φυλακών Αβέρωφ», σημειώνει ο Κ. Αγγελόπουλος και συνεχίζει: «Οπως μου περιέγραψαν οι γονείς μου, οι φυλακισμένοι όταν έβγαιναν στα παράθυρα των κελιών τους έβλεπαν την οδό Αλάστορος και βέβαια το σπίτι μου. Ετσι οι συγγενείς των φυλακισμένων αγωνιστών ερχόντουσαν κάτω από το παράθυρο του σπιτιού μας και μιλούσαν με τους κρατούμενους, όσο μπορούσαν βέβαια χωρίς να τους βλέπουν οι χωροφύλακες από τα φυλάκια στη μάντρα της φυλακής. Η μητέρα μου, Μαρία Αγγελοπούλου - Ρεπανέλη, καταγόταν από το Πλωμάρι της Μυτιλήνης. Ετσι με τη γνωριμία της με τους συγγενείς των φυλακισμένων κρατούσε διάφορα πράγματα και τα πήγαινε στους φυλακισμένους. Αυτό είχε ως συνέπεια οι γονείς μου να καλούνται στην Ασφάλεια και να τους γίνονται παρατηρήσεις για τη δραστηριότητά τους».

Η σπουδαία αυτή προσφορά υπενθυμίζει τη σημασία του να δίνονται τέτοια ντοκουμέντα για τον εμπλουτισμό του Αρχείου του ΚΚΕ, για την καλύτερη αξιοποίηση, προστασία από τη φθορά του χρόνου και την ανάδειξή τους.