Εικόνα φρουρίων θυμίζουν οι αμερικανικές διπλωματικές αποστολές αλλά και όλα τα κτίρια που στεγάζουν πιθανούς αμερικανικούς, και όχι μόνο, στόχους σε ολόκληρη την υφήλιο. Η «εμπόλεμη κατάσταση» που επικρατεί εντός των Ηνωμένων Πολιτειών, και ιδιαίτερα στις πόλεις που επλήγησαν από τα τρομοκρατικά πλήγματα, μοιάζει να έχει μεταφερθεί με ελάχιστες διαφορές στις πρωτεύουσες και στις μεγάλες πόλεις όλων των χωρών. Σε εγρήγορση έχουν τεθούν μυστικές υπηρεσίες, αστυνομικές δυνάμεις, στρατός και εθνοφρουρές, ενώ δεν έλειψαν και οι ανακοινώσεις ορισμένων πρώτων συλλήψεων, π.χ., στη Γερμανία, ορισμένων ανθρώπων, που δεν έγινε γνωστό γιατί θεωρήθηκαν ύποπτοι, για ποιο λόγο κρατήθηκαν και τι απόγιναν από εκεί και πέρα. Περιστατικό που μπορεί να είναι και ένα σαφές μήνυμα για το τι προμηνύεται για τους πολίτες όλων των χωρών. Η τρομο-φοβία (ή τρομο-λαγνεία) μοιάζει να είναι το κυρίαρχο συναίσθημα.

Ακύρωση συναντήσεων, παράλυση των αερομεταφορών, αναβολή προγραμματισμένων εκδηλώσεων, αυξημένα στο έπακρο μέτρα ασφαλείας, τελετές μνήμης, μεσίστιες σημαίες, μαύρες κορδέλες, ειδικές θρησκευτικές ακολουθίες και κήρυξη της σημερινής μέρας σε μέρα πένθους, ήταν η ομοιόμορφη σχεδόν εικόνα του παγκόσμιου χάρτη, χτες το βράδυ. Οι μυστικές υπηρεσίες όλων των ισχυρών κρατών δηλώνουν απερίφραστα ότι βρίσκονται σε αγαστή συνεργασία για την ανεύρεση των δραστών, που «κήρυξαν πόλεμο στον πολιτισμένο κόσμο», όπως δήλωνε ο Γερμανός καγκελάριος, Γκέρχαρντ Σρέντερ. Μάλιστα, όλες δήλωναν ότι βρίσκονται στα ίχνη του, ήδη, γνωστού υπόπτου, του πιο εύκολου στόχου, του Σαουδάραβα επιχειρηματία Οσάμα μπιν Λάντεν. Η διαδικασία έμοιαζε περισσότερο με προσπάθεια στήριξης της πρώτης εύκολης αμερικανικής λύσης παρά με προσπάθεια ανεύρεσης των πραγματικών ενόχων και των αιτίων της τραγωδίας.

Η είδηση της ενεργοποίησης του άρθρου 5 της ιδρυτικής διακήρυξης του ΝΑΤΟ και οι αλλεπάλληλες δηλώσεις ηγεσιών, από τη Νότια Κορέα μέχρι την Ιταλία και τη Σαουδική Αραβία, από τον Γερμανό καγκελάριο, Γκέρχαρντ Σρέντερ, μέχρι τον Γάλλο Πρόεδρο, Ζακ Σιράκ, είχαν σαφείς αναφορές στο ενδεχόμενο «ανάληψης κοινής δράσης», «πάταξης με κάθε μέσο της τρομοκρατίας, του νέου εχθρού της ανθρωπότητας» και άλλα συναφή. Παρά τη διάψευση από Βρετανό αξιωματούχο, του δημοσιεύματος της βρετανικής εφημερίδας «The Guardian» ότι το ΝΑΤΟ καταστρώνει, ήδη, σχέδια ακόμη και χερσαίας στρατιωτικής επιχείρησης στο Αφγανιστάν, οι ισχυρισμοί του δημοσιεύματος δε μοιάζουν απίθανο ενδεχόμενο. Και παρά τις διαβεβαιώσεις τόσο του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών, Ιμπέρ Βεντρίν, και του Ρώσου ομολόγου του, Ιγκόρ Ιβανόφ, ότι «προηγούνται πάντα τα πολιτικά και οικονομικά μέτρα των στρατιωτικών», το κλίμα κάθε άλλο παρά προς την επιλογή μιας «λογικής, ρεαλιστικής και δίκαιης μορφής αντίδρασης» έδειχνε να «γέρνει».

Παρά τις γενικόλογες δηλώσεις του Ιγκόρ Ιβανόφ στο Παρίσι, η έκτακτη σύνοδος, σε επίπεδο πρεσβευτών, του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας εξέδωσε μια σαφέστερη ανακοίνωση, στην οποία επαναδιαβεβαιώνεται «η ενότητα ΝΑΤΟ-Ρωσίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας» και τονίζεται ότι «θα ενταθεί η μεταξύ τους συνεργασία στο πλαίσιο της Ιδρυτικής Πράξης προκειμένου να πατάξουν αυτή τη μάστιγα». Το συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας είναι ένα συμβουλευτικό όργανο, που ιδρύθηκε το 1977.

Ο Κινέζος Πρόεδρος, Ζιάνγκ Ζεμίν, διευκρίνιζε ότι «πριν από τη συνεργασία σε οποιαδήποτε απόφαση του ΝΑΤΟ ή των ΗΠΑ, θα πρέπει να υπάρχει απόφαση του ΟΗΕ». Η κινεζική κοινή γνώμη, σύμφωνα με τα ειδησεογραφικά πρακτορεία, ήταν «σοκαρισμένη και οργισμένη από τα τρομοκρατικά πλήγματα». Μία μέρα νωρίτερα, βέβαια, η εφημερίδα «Huaxiao Shibao» σχολίαζε ότι «η κυριαρχία που ασκούν οι ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή είναι ένας παράγοντας που δεν μπορεί να διαχωριστεί από την παγκόσμια τρομοκρατία. Οσο ο ηγεμονισμός θα κυριαρχεί στον κόσμο, αυτός δε θα μπορέσει να απαλλαγεί από τον εξτρεμισμό».

Ο γγ του ΝΑΤΟ, Τζορτζ Ρόμπερτσον, διαβεβαίωνε ότι «θα γίνει σεβαστό το Διεθνές Δίκαιο και θα προηγηθούν διαβουλεύσεις της όποιας δράσης». Ούτε αυτές οι δηλώσεις δεν ήταν ικανές να αντιστρέψουν μια φοβική πολεμική ατμόσφαιρα που πλανάται πάνω από τον πλανήτη, από το πρωί της 11ης του Σεπτέμβρη. Αντίθετα, όλες αυτές οι «καθησυχαστικές παρεμβάσεις» μοιάζουν περισσότερο να προλειαίνουν το έδαφος ενός ενδεχομένου ευρύτατου στρατιωτικού πλήγματος και αντί να κατευνάζουν τα πνεύματα, που τείνουν να «κηρύξουν πόλεμο σε όλο το αραβικό στοιχείο», μάλλον τα εμποτίζουν με μια λογική «υπέρτατης σύγκρουσης».

Το κατά πόσο, βέβαια, όλες αυτές οι «πολεμικές ιαχές» όντως σέβονται και στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο, είναι ένα άλλο θέμα. Μία από τις πρώτες, αλλά αρκετά χαρακτηριστικές, αντιδράσεις έρχεται από την Αυστρία και τον διεθνολόγο Μάνφρεντ Ρότερ. Ο Αυστριακός διεθνολόγος καταρρίπτει όλη την ηγετική ρητορεία, αρχής γενομένης από αυτήν των Αμερικανών αξιωματούχων, υπογραμμίζοντας ότι «τα τρομοκρατικά πλήγματα ήταν όντως τραγικά αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν κήρυξη πολέμου, δεν εμπεριέχουν καμία από τις προϋποθέσεις εκείνες που ορίζει το Διεθνές Δίκαιο για να θεωρηθούν κήρυξη πολέμου».

«Σε αυτό σφάλλουν τόσο οι Αμερικανοί όσο και όλοι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες που έσπευσαν να υιοθετήσουν την ορολογία. Εξίσου λανθασμένη είναι η εκτίμηση ότι υπάρχουν οι λόγοι για να ενεργοποιηθεί το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ και αυτό γιατί δεν υπάρχουν. Δεν έχει προκύψει καμία απόδειξη ότι κάποια χώρα κήρυξε πόλεμο στις ΗΠΑ, δεν έχει αποδειχτεί καν ότι το πλήγμα έγινε από κάποιον εξωτερικό εχθρό, μάλλον το αντίθετο. Ο δρόμος που επιλέγουν οι ηγετικοί κύκλοι των ισχυρών χωρών, καταλήγει ο Ρότερ, είναι μάλλον επικίνδυνος και οδηγεί περισσότερο από τα ίδια τα τρομοκρατικά πλήγματα σε καταπάτηση του Διεθνούς Δικαίου και σε μονοπάτια άκρως σκοτεινά για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ελευθερίες και κάθε έννοια δικαίου γενικά».

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ (ανταπόκριση Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ).--

Σαράντα οκτώ ώρες μετά την επίθεση, η πόλη εξακολουθεί να βρίσκεται σ' αυτήν την απίστευτη πρωτοφανή κατάσταση, για την ιστορία της, όπου σχεδόν τίποτε δε λειτουργεί. Η έννοια και η φράση που κυριαρχεί είναι ότι η πόλη, αν όχι η χώρα, βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Ο καπνός από τα κτίρια που καίγονται εξακολουθεί να προκαλεί φοβερή δυσφορία και έντονα προβλήματα αναπνοής σε όλη τη γύρω περιοχή. Οι σήραγγες, τα τούνελ εξακολουθούν να είναι κλειστά. Η κυκλοφορία στο νότιο τμήμα του Μανχάταν είναι ακόμη απαγορευμένη και πιθανότατα θα παραμείνει έτσι, καθώς οι φόβοι για την ασφάλεια των κτιρίων που βρίσκονται εκεί επιβεβαιώθηκαν, τις προηγούμενες ώρες, με την κατάρρευση του 5ου κτιρίου του συμπλέγματος του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, καθώς και του γειτονικού κτιριακού συγκροτήματος «Λίμπερτι Πλάζα».

Τα περισσότερα μαγαζιά παραμένουν κλειστά. Οι σοροί των νεκρών, αν και ακόμη επισήμως υπάρχουν ελπίδες για ανεύρεση επιζώντων, παραμένουν εγκλωβισμένοι στα συντρίμμια, ενώ οι συνεχείς απειλές για βόμβες, όπως χτες στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό Γκραντ Σέντραλ, αλλά και στο αεροδρόμιο Λα Γκουάρδια, προκαλούν ακόμη μεγαλύτερο χάος και τρόμο. Η κατάσταση που επικρατεί είναι ένα απίστευτο μείγμα τρόμου και οργής που κατευθύνεται (και μέσα από τις φιλτραρισμένες ειδήσεις) στο να ζητά εκδίκηση. Παράλληλα, λαμβάνουν χώρα συνεχείς ιδιότυπες νεκρώσιμες ακολουθίες σε όλη την πόλη, όπου οι πολίτες είτε με κεριά και λουλούδια συγκεντρώνονται στις πλατείες αποτίοντας φόρο τιμής στους νεκρούς, που σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες πιθανόν να ανέρχονται στους 5.000, μόνο από την κατάρρευση των πύργων.

Από την άλλη πλευρά, η συνεχής ροή των πληροφοριών για τους υπαίτιους της επίθεσης καλλιεργεί, σε ένα ιδιαίτερα «ευαίσθητο έδαφος», την ανάγκη η οργή να ζητήσει άμεση ικανοποίηση. Ο κόσμος πολλές φορές, σπασμωδικά αντιδρώντας μέσα στην απόλυτη σύγχυσή και στον τρόμο του, ζητά ακόμη και τον άμεσο βομβαρδισμό του οποιουδήποτε, χωρίς ακόμη να μπορεί να προσδιορίσει ποιος είναι ο υπεύθυνος της τραγωδίας. Ελάχιστες είναι οι φωνές που μπορούν ψύχραιμα να εκφράσουν μια κάποια πιο μετριοπαθή ή ήπια στάση. Εντούτοις, αυτές δεν μπορούν να εισακουστούν καθόλου από το μέσο Αμερικανό πολίτη, μέσα στην ατελείωτη βουή των πληροφοριών και της οργής.

Η πλειοψηφία του πληθυσμού μοιάζει να αναζητά κάποιο αίσθημα ασφάλειας ή ηρεμίας επικαλούμενο ανώτερες δυνάμεις, είτε προσφεύγοντας στη θρησκεία και στις εκκλήσεις για προσευχές, είτε στην εξουσία, προς την οποία εκδηλώνεται η απόλυτη στήριξη για όλες τις ενέργειες που ενδέχεται να αναλάβει από εδώ και πέρα. Υπό αυτήν την έννοια, η πλειοψηφία των Αμερικανών πολιτών υποστηρίζουν σθεναρά την κατεύθυνση στρατιωτικοποίησης της χώρας, η οποία είναι ήδη ξεκάθαρη και πασιφανής, την κατεύθυνση σκλήρυνσης της μεταναστευτικής πολιτικής, την περαιτέρω ενίσχυση του αντιτρομοκρατικού νόμου που ήδη είναι ιδιαίτερα σκληρός και άλλα.

Αν και είναι ακόμη νωρίς για οποιοδήποτε συμπέρασμα, καθώς οι πληγές χάσκουν ακόμη ανοιχτές, οι επιπτώσεις της επίθεσης της 11ης Σεπτέμβρη, ήδη γίνονται ορατές. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες που έρχονται από το συντονιστικό κέντρο για τις διαδηλώσεις κατά της Παγκόσμιας Τράπεζας, που θα γίνονταν από τις 24 ως τις 30 Σεπτέμβρη στην Ουάσιγκτον, η κυρίαρχη σκέψη, αυτή τη στιγμή, είναι να αναβληθούν. Και παραμένει να είναι μόνο η αρχή...

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ.--

Κατά τη συζήτηση που έγινε στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (12.9.2001) σχετικά με την τραγωδία στις ΗΠΑ, προτάθηκε από τον Πρόεδρο της Επιτροπής κ. Elmar Brok κείμενο δήλωσης, το οποίο, εκτός από την καταδίκη του φοβερού αυτού πλήγματος και την εκδήλωση συμπαράστασης προς τον αμερικανικό λαό, περιείχε δύο παραγράφους με το εξής περιεχόμενο:

«Συμπαρατασσόμαστε με τις ΗΠΑ στον αγώνα εναντίον της διεθνούς τρομοκρατίας.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει όλες οι Δημοκρατίες να αναπτύξουμε κοινή πολιτική εναντίον οποιουδήποτε κράτους κρύβει ή υποστηρίζει την τρομοκρατία και να θέσουμε σαν στόχο την από κοινού αντιμετώπιση των πιο κρίσιμων συγκρούσεων στον κόσμο».

Παίρνοντας το λόγο ο Ευρωβουλευτής του ΚΚΕ και μέλος της Επιτροπής, Στρατής Κόρακας, είπε τα ακόλουθα:

«Θα ήθελα κατ' αρχήν να εκφράσω τη λύπη μου και τη συμπάθειά μου στις οικογένειες των -δυστυχώς πάρα πολλών- θυμάτων. Θέλω συγχρόνως να τονίσω ότι δεν πρέπει να βιαστούμε στον εντοπισμό των αυτουργών, ηθικών και φυσικών, αυτού του αποτρόπαιου εγκλήματος. Το τονίζω αυτό γιατί η ιστορία έχει πολλά παραδείγματα παρόμοιων εγκλημάτων των οποίων οι αυτουργοί, όπως εκ των υστέρων αποκαλύφθηκε, ήταν εντελώς άλλοι από εκείνους που αρχικά θεωρήθηκαν ύποπτοι.

Επίσης, θα ήθελα να υπογραμμίσω την ανάγκη να αντιταχθούμε σε οποιαδήποτε προσπάθεια αξιοποίησης αυτής της τραγωδίας για την ενίσχυση των επεμβάσεων -και στρατιωτικών- εναντίον χωρών, καθώς και πολύμορφων κατασταλτικών μηχανισμών στις ίδιες τις χώρες μας. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι αντιδημοκρατικοί και αγωνιζόμαστε για την καταστροφή τους.

Τέλος, θέλω να σημειώσω τη διαφωνία μου με την προτελευταία παράγραφο της Δήλωσης, η οποία ανοίγει κυριολεκτικά το δρόμο για τη δαιμονοποίηση ολόκληρων κρατών και λαών, με το πρόσχημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, και μάλιστα από κράτη που βασική κατεύθυνση της πολιτικής τους είναι η κρατική τρομοκρατία. Ακριβώς για τον ίδιο λόγο, δε συμφωνώ και με την προηγούμενη παράγραφο που δηλώνει συμπαράταξη με τις ΗΠΑ στον αγώνα ενάντια στη διεθνή τρομοκρατία. Γι' αυτό, δεν μπορώ να ψηφίσω την προτεινόμενη δήλωση, αλλά θα απόσχω από την ψηφοφορία».