ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 3 Γενάρη 2002
Σελ. /32
ΟΝΟΡΕ ΝΤΕ ΜΠΑΛΖΑΚ
«Οι προγραμμένοι»

Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»

Ο μελετητής του Ονορέ ντε Μπαλζάκ, αυτού του βαθυστόχαστου πνευματικού αναστήματος, που κόσμησε την παγκόσμια λογοτεχνική κληρονομιά με το πλούσιο κοινωνικό, φιλοσοφικό έργο του, διαβάζοντας τα δημιουργήματά του μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία της καλλιέργειας του πνεύματός του, σε τι εντρύφησε, τι τον επηρέασε, τι τον κατέκτησε, τι καταύγασε τη λαμπρή διάνοιά του.

Ιστορικό - φιλοσοφικό διήγημα οι «Προγραμμένοι» του, (σε μετάφραση της Ντορέτας Πέππα) αναφέρεται σε μια πτυχή της ζωής του Δάντε Αλιγκιέρη τον καιρό που ήταν εξόριστος στη Γαλλία, λόγω των πολιτικών αντιθέσεών του με την εξουσία στη Φλωρεντία.

Η Κόλαση, ο Παράδεισος, οι φιλοσοφικές απόψεις του 14ου αιώνα αναπτύσσονται σε στιλ διάλεξης. Η Τερέζα Ντονάτι -η Βεατρίκη- που πρόωρα χάθηκε και χαράχτηκε βαθιά η μορφή της στο συνολικό έργο του Δάντε, σκιτσάρεται στις τελευταίες σελίδες του διηγήματος διά της «ποιητικής» πένας του Μπαλζάκ, του γητευτή των λέξεων, ο οποίος συναρπάζει με την πυκνότητα των νοημάτων, τη λεπτότητα των αισθημάτων, την οξύτατη παρατηρητικότητα, την πλήρη ανθρωπογνωσία, που εδράζεται στη σπάνια οξύνοια και βαθύνοια της ξεχωριστής αυτής προσωπικότητας.

Κάθε βιβλίο του και μια πραγματεία, που βρίθει από συγκεκριμένα στοιχεία για την ολοκληρωμένη απόδοση του θέματός του. Λεπτομέρεια ως και στην παραμικρή πτυχή των ενδυμάτων, στην απόχρωση που παίρνει ο ουρανός, τα βουνά, οι λοφοσειρές, τα νερά στη δύση, οι κρυφές σκέψεις, τα συναισθήματα βίαια ή τρυφερά, καθώς αναδύονται από τα βάθη της ψυχής ή από την άβυσσο του ασυνείδητου. «Μια τρομερή μάχη συντάραξε την ψυχή του, ήρθε και επέδρασε στην εξωτερική του μορφή. Και όσο δυνατός κι αν έδειχνε κλονίστηκε σαν χορταράκι που λυγά στην αύρα, αυτή την αγγελιοφόρο των καταιγίδων».

Το διήγημα αυτό, ξεπερνώντας τα όρια του χρόνου, γράφτηκε στο Παρίσι, τον Οκτώβρη του 1831.


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Καλή αρχή με παραμύθι

Μια ευχάριστη έκπληξη μας επιφύλασσε η χτεσινή, πρώτη εργάσιμη ημέρα του 2002. Μεσημέρι έφθασε στην εφημερίδα μας ένας φάκελος των εκδόσεων «Κέδρος». Τον ανοίξαμε και, ω, του θαύματος, επαληθεύτηκε αυτό που καιρό πριν ακούσαμε. Οτι η Ερη Ρίτσου, το λατρεμένο μοναχοπαίδι του αείμνηστου Ποιητή της Ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσου, γράφει. Και γράφει πολύ όμορφα, αλλά το κρύβει...

Ας είναι καλά, λοιπόν, όποιος την έπεισε να αποκαλύψει το μυστικό της, κάνοντας αρχή με ένα παραμύθι της, το οποίο αφιερώνει στην κορούλα της, τη Λητώ. Από την πλευρά μας ευχόμαστε η συγγραφική εμφάνιση της Ερης Ρίτσου να έχει και συνέχεια.

Το παραμύθι, με τίτλο «Οι τρεις βασιλοπούλες», εικονογραφημένο παραστατικά και καλαίσθητα από την Κατερίνα Βερούτσου, είναι ένα ιδιαιτέρως γοητευτικό, με ευφάνταστη πλοκή, καλοσχεδιασμένα πρόσωπα αλλά και άκρως διδακτικό παραμύθι. Το παραμύθι αρχίζει σε ένα άγνωστο βασίλειο, του οποίου το βασιλικό ζεύγος δεν είχε γιο αλλά τρεις κόρες- την Κλέλια, τη Μέλια και τη Λέλια- πολύ όμορφες αλλά και πολύ κακομαθημένες και ανοικοκύρευτες. Τόσο που κανένας πρίγκιπας γειτονικού βασιλείου δεν τις παντρευόταν. Τη λύση του προβλήματος έδωσε στον βασιλιά ο κουρέας του ο Φάφλας. Ο κουρέας, καταφέρνοντας να βρει γαμπρό για την Κλέλια, τον Σιλβέριο Α', και η Μέλια να ερωτευτεί τον αδελφό του, ανακηρύχτηκε Υπουργός Κοινωνικής Ευτυχίας και Οικογενειακής Γαλήνης. Η Λέλια, όμως, που κάκιωσε με το γάμο των αδελφών της χρειάστηκε να πάρει ένα γερό μάθημα, σε ξένο τόπο, δίπλα σε μια φτωχή καλή, εργατική γριούλα, την Ιόνη. «Μάθημα» που τη δίδαξε την αυτοκριτική, την εργατικότητα, την αγάπη και την αντάμειψε με ένα ευτυχισμένο γάμο με τον όμορφο σαν ανθό... Δε λέμε το όνομά του. Η συνέχεια επί του όμορφου βιβλίου, παιδιά!


Α.Ε.

ΗΛΙΑΣ Δ. ΤΣΙΜΠΛΗΣ
«Αλαφροΐσκιωτη πολιτεία»

Η «Αλαφροΐσκιωτη πολιτεία» του Ηλία Δ. Τσιμπλή είναι έργο πολυσύνθετο. Στις 500 περίπου σελίδες του επικοινωνούμε με την επιστήμη, τη φιλοσοφία, την πολιτική, τις τέχνες. Γνώσεις, ιδέες, σκέψεις επί παντός του επιστητού, δένονται αρμονικά και περιεκτικά, ώστε να επικοινωνούμε, κυρίως, με ένα λόγο ποιητικό. Το βιβλίο, ο Η.Δ.Τ. το έγραψε για να υμνήσει το ελληνικό πνεύμα, ξέροντας ότι μόνο η ποίηση μπορεί να τα χωρέσει όλα: «Γέννημα του τόπου μου η ποίηση», λέει και συμπληρώνει: «Αφαιρώ χωρίς να χάσω την αμεσότητα». Αφαιρώντας το επουσιώδες χωρά μέσα σε μια γραφή πεζο-λυρική, τους αιώνες του ελληνικού πολιτισμού απ' τον Ομηρο ως σήμερα. Για τον ποιητή, πεζογράφο και στοχαστή, δημιουργός αυτού του πολιτισμού είναι ο λαός που κλείνει μέσα του όλα τα ονόματα, αλλά δεν ονοματίζεται. Αρα, είναι ο «Κανένας» της Οδύσσειας που δε θεώρησε δύναμη τ' όνομά του, αλλά το πνεύμα της συντροφικότητας. Σίγουρα αυτός ο ταξιδευτής του χρόνου ξεντύνεται σήμερα τ' όνομά του, για να τυφλώσει, με τη δύναμη της συλλογικότητας τους κύκλωπες της νέας τάξης. Ο Η.Δ.Τ. πιστεύει σ' αυτόν όπως κι ο Βασίλης Ρώτας όταν γράφει: «Ο λαός μας έφτασε στην κορυφή της αθανασίας, γιατί έφτασε στην άκρη της θυσίας. Ακούσαμε πολλούς πνευματικούς ανθρώπους να λένε πως θέλουνε να ανεβάσουνε το λαό μας. Α!! τους φτωχούς! σα να θέλουνε οι χελώνες να ανεβάσουνε τους αετούς. Τι παρεξήγηση! Ο λαός μας κράζει από τα μεσούρανα: Κοντά μου ελάτε. Εγώ είμαι εδώ. Θάρρος, ίσα, όλοι μαζί».

Αυτός είναι ο λαός που σαρκώνει το πνεύμα της Ελλάδας στην «Αλαφροΐσκιωτη Πολιτεία» του Η.Δ.Τ., που, όπως η «Τραγωδία, έχει ζητούμενο το δίκιο». (Εκδόσεις «Ιωλκός»).


Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ


ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

-- «Ροδακιό» «t - short»: «12 μικρά σενάρια» (πρόκειται για τα σενάρια 12 ελληνικών ταινιών μικρού μήκους που έχουν παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας (το οποίο είναι χορηγός της έκδοσης).

-- Ιδρυμα - Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας (Κέντρο Ερευνών του Κρητικού Οικοσυστήματος): «Το ελληνικό νόμισμα (Συνοπτική ιστορία της ελληνικής νομισματοκοπίας και η παρουσία των ευρωπαϊκών νομισμάτων στον ελλαδικό χώρο)» (εικονογραφημένη μελέτη, στα ελληνικά και αγγλικά. Συγγραφείς της οι: Ανδρονίκη Μιχελάκη, Κατερίνα Μαυρακάκη, Ειρήνη Λυραντζάκη, Αλεξάνδρα Βλάχου).

-- Σάκκουλας: Μαρία Αρχιμανδρίτου «Γυναίκες και έκτιση των ποινών (Από την ιστορία του 16ου στη θεωρία του 19ου αιώνα)» (μελέτη). Ιωάννης Ι. Καχριμάνης «Ακάλυπτη επιταγή (Από τη βεβαίωση μη πληρωμής ως την είσπραξη)» (μελέτη, γ έκδοση).

-- Σαββάλας: (Μακάριος Π. Πελέκης «Το ιδεοδρόμιο (επίλεκτα κείμενα και απόψεις σε σύγχρονα θέματα)» (τόμος 1ος: Α-Λ, τόμος 2ος Μ-Ω. Περιέχουν 6.000 παραθέματα απόψεις Ελλήνων και ξένων διανοητών, συγγραφέων, ιστορικών προσώπων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σχετικά με τον άνθρωπο, την κοινωνία, τις ιδέες, τη δημιουργία, τα αισθήματα, τις αξίες, τα ήθη κλπ.).

- «Νέα Σύνορα» (περιοδικό ποικίλης ύλης, τεύχη 85, 86).

- «Κουάριος» (περιοδικό λόγου, τεύχος 23-24).

- «Ιαμβος» (περιοδικό Αγ. Ιωάννου Εύβοιας, τεύχος 31).

- «Διογένης» (Ακαδημίας 74, 3825.121): Ρόης Παπαγγέλου «Κλεψύδρα» (ποίηση).

- «Διαβάζω» (περιοδικό για το βιβλίο, τεύχη 414 έως 420. Το τελευταίο με αφιέρωμα σε πρωτοεμφανιζόμενους πεζογράφους).

- «Πόρφυρας» (λογοτεχνικό περιοδικό της Κέρκυρας, τεύχος 99).

- «Γραφή» (περιοδικό λογοτεχνίας του Δήμου Λάρισας, τεύχος 46).

- «Χιόνη» (λογοτεχνικό περιοδικό, τεύχη 104-111).

- «Εντευκτήριο» (λογοτεχνικό περιοδικό των ομώνυμων εκδόσεων της Θεσσαλονίκης, τεύχος 54).

- «Τα μανταμαδιώτικα» (περιοδικό του Συλλόγου Μανταμαδιωτών Αθήνας, τεύχος 88).

- «Ελληνική Διεθνής Γλώσσα» (περιοδικό του Οργανισμού για τη Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας, τεύχος 43, Ιούλης - Σεπτέμβρης 2000, με αφιέρωμα για την Κύπρο).

- «Κασταλία» (πολιτιστικό περιοδικό της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Λογοτεχνών, (τεύχη 134-135).

- «Δυτικές Ινδίες» (λογοτεχνικό περιοδικό, τεύχος 3).

- «Πολίτης» (περιοδικό ποικίλης ύλης, τεύχη 85, 86, 87, 88).

-«Ομπρέλα» (λογοτεχνικό περιοδικό, τεύχος 55, με αφιέρωμα στον Ανδρέα Εμπειρίκο.

-«Ελληνική Διασπορά» (μηνιαίο περιοδικό του Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων (τεύχος 65ο).

-«Ερευνα» (περιοδικό ποικίλης ύλης, τεύχη 9,10/2001)

-«Δαυλός» (περιοδικό, τεύχος 238)

ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑΒΙΔΑ
«ΝΙΚΗ ΚΑΚΑΒΑ - ΓΑΡΙΔΗ» (Η ποιήτρια της όψιμης τόλμης)

Με αισθαντικό λόγο ο ποιητής και κριτικός Γ.Κ. προχωρεί σε μια λεπτομερή ανάλυση της ποίησης της Ν.Κ.-Γ.

Με αγάπη και σεβασμό σκύβει πάνω στον ποιητικό μόχθο της και σαν ποιητής σκιαγραφεί την πορεία της. Η ποιήτρια της συλλογής «Προ των Πυλών», μας χαρίζει στίχους όλο πόνο που λάμπουν σαν μικρά διαμαντάκια.

Ο Γ.Κ. με ερευνητικό οξυδερκές μάτι, και κριτική ευλυγισία ακολουθεί τη «διαδρομή» της ποιήτριας προς το θάνατο που τη στιγμάτισε και προς τη ζωή που βιώνει.

Σε μια έντιμη μελέτη, ειλικρινή, ποιητικά δομημένη ο αναγνώστης γνωρίζει την ποιήτρια αλλά και τον Γ.Κ. με το κριτικό ένστικτο και τις γνώσεις του πάνω στην ποίηση και γενικότερα στη λογοτεχνία, με τις εύστοχες αναφορές του σε ποιητές, Ελληνες και ξένους.

«Πώς μπόρεσες και μ' άφησες παιδί μου; / Κι όμως με διαβεβαίωνες / για την αγάπη σου Σαράντα οχτώ χρόνια. / Απ' τα μαλλιά σου έπαιρνα φως. / Τώρα πώς να ζήσω χωρίς μάτια γιε μου;». (Εκδόσεις «Μαυρίδη»).

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΤΣΙΜΗΣ

«Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ»

Ο Σ.Κ. με τη συλλογή του «Η παλαιά διαδρομή» υπογραμμίζει τη δόκιμη ποιητική του παρουσία. Απλός ο λόγος του, υποβλητικός, ανθρώπινος, μας ταξιδεύει στους δρόμους της ποίησης με την αμεσότητα που τον χαρακτηρίζει.

Κάνει τον αναγνώστη κοινωνικό στις μικρές, έντονα ποιητικές στιγμές, που ο ίδιος βιώνει.

Ο Σ.Κ. με τη συλλογή αυτή επισφραγίζει μια αρμονική γραφή, που αποδεικνύει ότι η ποίηση είναι απλότητα και αλήθεια.

Η θεματική του κινείται, ειδικά και γενικά, στα πλαίσια της κοινωνικής μας ζωής. Η συλλογή χωρίζεται σε τρία μέρη με αντίστοιχους υπότιτλους: Αναζητήσεις - Η μάχη - Το όνειρο.

«Κι όταν ο πανικός άδειασε τους δρόμους / και η γαλήνη απλώθηκε στην πόλη / αυτός ο ταλαίπωρος έμεινε μόνος εκεί / ησυχασμένος, μπροστά στην απειλή». (Εκδόσεις «Γαβριηλίδη»).


Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ-ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ