Από τις πρόσφατες φοιτητικές κινητοποιήσεις που η αστυνομία αντιμετώπισε με δακρυγόνα

Μπορεί η Αργεντινή, να είναι το ηφαίστειο που έχει εκραγεί, μπορεί στη Βολιβία οι κινητοποιήσεις να είναι συνεχείς, μπορεί στην Κολομβία οι εξελίξεις να είναι αιματηρές και το φάσμα ενός γενικευμένου πολέμου να αιωρείται, όμως καμία χώρα στη Λατινική Αμερική δεν υπολείπεται, αν και τις περισσότερες φορές δύσκολα βρίσκουν το χώρο που τους αναλογεί στην καθημερινότητα των ειδήσεων στα διεθνή Μέσα ενημέρωσης.

Ελάχιστες είναι οι φορές, που κατορθώνει κάποια είδηση να ξεφύγει εκτός των συνόρων του Εκουαδόρ, όσο αιματηρή και να είναι. Εξαίρεση δύο χρόνια πριν, όταν η γενική εξέγερση αλλά και η κατάληψη του Κοινοβουλίου από τους ηγέτες των ιθαγενών προκάλεσε την... περιέργεια. Από τις 21 Γενάρη του 2000, όταν η εξέγερση ανέτρεψε τον τότε πρόεδρο Μαχουάντ, αλλά η εξουσία βρήκε το συνεχιστή της στο πρόσωπο του Γουστάβο Νομπόα. Ο Νομπόα συνέχισε την πολιτική λιτότητας κατά τις επιταγές του ΔΝΤ. Αραγε ανάλογο δεν είναι και το σκηνικό που επαναλήφθηκε και στην Αργεντινή με την άνοδο -αν και μετά από αρκετές προσπάθειες- του Εντουάρδο Ντουάλδε;

Παρ' όλα αυτά, όμως, η πολιτική αυτή δεν υπολείπεται των αντιδράσεων. Η αρχή του χρόνου σημαδεύτηκε με τις μαζικές κινητοποιήσεις των φοιτητών στο Εκουαδόρ. Στις 16 Γενάρη, χιλιάδες φοιτητές διαδήλωσαν στο κέντρο της πρωτεύουσας, Κίτο, διαμαρτυρόμενοι για τις αθρόες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, στο πλαίσιο του νέου προϋπολογισμού πολύ αυστηρής λιτότητας. Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν ασίγαστες και στις 31 του Γενάρη οι φοιτητές μαζί με 4.000 ιθαγενείς κατέλαβαν το Πολυτεχνείο (Salesiana Polytechnic University). Η εξέγερση αυτή πνίγηκε στα δακρυγόνα και τις πλαστικές σφαίρες. Για άλλη μια φορά η κυβέρνηση έδειξε την πυγμή της και οι αστυνομικές αρχές τις ικανότητές τους.

Ακόμη πιο αιματηρά επεισόδια όμως σημειώθηκαν την προηγούμενη βδομάδα, κατά τη διάρκεια απεργίας που κήρυξαν οι εργαζόμενοι, διαμαρτυρόμενοι για την κατασκευή αγωγού πετρελαίου στο δάσος του Αμαζονίου. Η επέμβαση αυτή τη φορά ήταν εκ μέρους του στρατού, όπως δήλωσε η Γουαδελούπη Γιορί, δήμαρχος της πόλης Coca, πρωτεύουσας της βορειοανατολικής επαρχίας Ορεγιάνα και εκ παραλλήλου ανέφερε ότι οι κάτοικοι, εξοργισμένοι από τη στρατιωτική καταστολή, έβαλαν φωτιά στα γραφεία της Ηλεκτρικής Εταιρίας της περιοχής. Η οργή δεν ήταν τυχαία. Δύο παιδιά και δύο ενήλικοι πέθαναν εξαιτίας της στρατιωτικής καταστολής, σύμφωνα με ανεπίσημες εκδοχές, 40 άτομα συνελήφθησαν, ενώ άλλα 300 άτομα που τραυματίστηκαν από στρατιώτες νοσηλεύτηκαν σε διαφορετικά κέντρα υγείας της επαρχίας.

Στο μεταξύ, οι κάτοικοι σταμάτησαν τρένα, κατέλαβαν πετρελαιοπηγές και το αεροδρόμιο της Coca, ενώ στη Nueva Loja, πρωτεύουσα της Σουκούμπιος, κατέλαβαν τα γραφεία της αεροπορικής εταιρίας TAME, απαιτώντας από την κυβέρνηση του Νομπόα να πιέσει την εταιρία «OCP Limited» που κατασκευάζει τον αγωγό, να δώσει 10 εκατομμύρια δολάρια που θα χρησιμοποιηθούν για κοινωνικούς σκοπούς, ως αποζημίωση για την καταστροφή που θα προκαλέσει το έργο.

Εννοείται, ότι ο υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Νομπόα, Μαρτσέλο Μέρλο, αρνήθηκε πως η καταστολή προκάλεσε θανάτους και κατηγόρησε ως υπεύθυνες τις οργανώσεις που διαμαρτύρονται και ζητούν αποζημιώσεις από την επιχείρηση «OCP Limited». Ομως η απάντηση ήρθε από τα χείλη της δημάρχου... «Υπάρχουν πολίτες τραυματισμένοι από σφαίρες. Τα ελικόπτερα πετούν δακρυγόνα στον πληθυσμό. Οι προκλήσεις εξόργισαν τους ανθρώπους που είχαν βγει να διαδηλώσουν με ειρηνικό τρόπο. Πρέπει ο κόσμος στο Κίτο να μάθει την αλήθεια για το τι συμβαίνει εδώ».

Σύμφωνα με κυβερνητικές πληροφορίες, οι διαμαρτυρίες οδήγησαν στην αναστολή της λειτουργίας 62 πετρελαιοπηγών και ενός διυλιστηρίου, προκαλώντας ζημιά 2,21 εκατομμυρίων δολαρίων στις πετρελαϊκές εταιρίες. Αποτέλεσμα, η κυβέρνηση του Εκουαδόρ να κηρύξει την επαρχία Σουκούμπιος σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης στις 22 Φλεβάρη και την Ορεγιάνα στις 23, με τη δικαιολογία της προστασίας των συνόρων μετά τον τερματισμό του ειρηνευτικού διαλόγου ανάμεσα στην κυβέρνηση της Κολομβίας και των «Ενοπλων Επαναστατικών Δυνάμεων της Κολομβίας» (FARC). Παρ' όλα αυτά, ο πρόεδρος Νομπόα επιβεβαίωσε στις 25 του μήνα ότι η κήρυξη έκτακτης ανάγκης οφείλεται στην απεργία και μόνο...

Associated Press

Δικάζοντας τον Σλ. Μιλόσεβιτς

Κυρίως, γιατί ο Πρόσπερ αναγνώρισε πως όσον αφορά στη λειτουργία των δικαστηρίων του ΟΗΕ στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα «υπήρξαν προβλήματα που θέτουν υπό αμφισβήτηση την ακεραιότητα της διαδικασίας», πως ο «επαγγελματισμός ορισμένων από το προσωπικό (των δικαστηρίων του ΟΗΕ) αμφισβητήθηκε με κατηγορίες για κακοδιαχείριση και κατάχρηση», ότι η διαδικασία αυτών των δικαστηρίων περί εγκλημάτων πολέμου ήταν «ενίοτε δαπανηρή και της έλειπε η αποτελεσματικότητα»... Το καλύτερο, ο Πιερ - Ρίτσαρντ Πρόσπερ, το άφησε για το τέλος, όταν υπερθεματίζοντας κάλεσε τους εισαγγελείς των αρμόδιων δικαστηρίων του ΟΗΕ στη Χάγη...να ολοκληρώσουν «μέχρι το 2008» τις δίκες για εγκλήματα πολέμου σε πρώην Γιουγκοσλαβία και Ρουάντα και να βάλουν οριστικά λουκέτο σε τέτοιου είδους δικαστήρια!

«Είναι σταθερή πεποίθησή μας πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν να υποστηρίξουν ένα δικαστήριο που στερείται τις απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να αποφευχθεί η πόλωση της δικαιοσύνης... Η συμφωνία (της Ρώμης) δεν είναι παρά μία συμφωνία... Δεν μπορεί ούτε θα έπρεπε να έχει δικαιοδοσία πάνω σε μία χώρα μη μέλος!» είπε κατά λέξει ο Πρόσπερ, κάνοντας ίσως αρκετούς - μη παροικούντες την Ιερουσαλήμ...- να μείνουν με την εντύπωση πως οι ΗΠΑ «ξαφνικά συνειδητοποίησαν» πως δεν μπορεί να υποσκάπτεται η αυτοκυριαρχία μίας χώρας από δικαστήρια τύπου Χάγης. Ομως, τα πράγματα δεν είναι διόλου έτσι...

Τι κρύβεται, λοιπόν, πίσω απ' αυτή την απροκάλυπτη παραδοχή του 39χρονου πρεσβευτή, που είναι άλλωστε ο άνθρωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που ασχολείται επισταμένως με θέματα διεθνούς δικαίου και δικαστηρίων εγκλημάτων πολέμου; Ο Πιερ - Ρίτσαρντ Πρόσπερ δεν «ανακάλυψε την Αμερική», αλλά εφάρμοζε τη γνωστή τακτική των δύο μέτρων και δύο σταθμών της Ουάσιγκτον. Είναι ενδεικτικό άλλωστε πως την ώρα που διαπίστωνε την αναξιοπιστία των δικαστηρίων της Χάγης, δεν παρέλειψε να επιμείνει στην άρον-άρον σύλληψη και «σταύρωση» των Σερβοβόσνιων, πρώην ηγετών, Ράντοβαν Κάρατζιτς και Ράτκο Μλάντις με το «επιχείρημα» πως «μόνον έτσι θα ησυχάσουν τα Βαλκάνια»!

Και αυτό γιατί πίσω απ' τη δεδομένη αλλοπρόσαλλη αντίδραση των ΗΠΑ, υπάρχει μία σχετικώς παλιά ιστορία, που κατά καιρούς «δονεί» τις σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ, τους λοιπούς «δυτικούς» συμμάχους τους και τα Ηνωμένα Εθνη: Η άρνηση της Ουάσιγκτον να υιοθετήσει τη Συνθήκη της Ρώμης ώστε να δώσει τη συγκατάθεσή της (άρα και τη δεσμευτική υπογραφή της με ό,τι αυτό συνεπάγεται) στην ίδρυση ενός Μόνιμου Παγκόσμιου Ποινικού Δικαστηρίου...

Πέρα απ' το εάν είναι θεμιτή η ίδρυση και λειτουργία ενός τέτοιου διεθνούς ποινικού δικαστικού οργάνου, οι λόγοι για τους οποίους αντιδρούν οι ΗΠΑ είναι, εν πρώτοις, προφανείς... Αφ' ενός η Ουάσιγκτον θεωρεί εαυτή «πρώτη μεταξύ πρώτων» και πως επομένως «δικαιούται» να διορίζει- ανάλογα με τα κατά καιρούς ή μόνιμα «εθνικά τους συμφέροντα» - τέτοιου είδους «δικαστήρια» δίχως να χρειάζεται να ρωτήσουν οιονδήποτε, πολύ δε περισσότερο τα Ηνωμένα Εθνη. Αφ' ετέρου, είναι φανερό τι θα σήμαινε για τις ΗΠΑ η «παγίδευσή τους» σε ένα μόνιμο διεθνές ποινικό δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου σε περίπτωση που αλλάξει (κάποια στιγμή μακροπρόθεσμα) ο παρών συσχετισμός δυνάμεων...

Ποια ήταν όμως η πρώτη αντίδραση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία; Ο Κριστιάν Σαρτιέ, μιλώντας ως εκπρόσωπος του ΔΠΔ, έσπευσε να δηλώσει πως θα εξεταστούν, εντός των ημερών στην έδρα του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη, οι παραπάνω θέσεις των ΗΠΑ και η σύνταξη ενός καταλόγου «προτεραιοτήτων, δραστηριοτήτων και οικονομικού προϋπολογισμού».

«Θα είναι μια ευκαιρία να εκθέσουμε καθαρά ποιες είναι οι ανάγκες και οι προτεραιότητές μας, καθώς και να αναπτύξουμε τη στρατηγική της ολοκλήρωσης της αποστολής μας όπως προβλέπεται από το δικαστήριο» κατέληξε ο Σαρτιέ... Μετά απ' όλα αυτά, δικαστικές ιστορίες τύπου Χάγης δεν αποκλείεται να έχουν ήδη ως σαφή «ημερομηνία λήξης» την εκπνοή της επόμενης εξαετίας. Μετά; Μετά, ο δρόμος θα είναι ακόμη πιο ανοιχτός για την τελική αναμέτρηση των ΗΠΑ, των συμμάχων τους σε ένα ακόμη μέτωπο του λεγόμενου διεθνούς δικαίου: τη θέσπιση ή μη ενός μόνιμου παγκόσμιου «υπερδικαστηρίου»...