Αποστολή: Περικλής ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ

Μιλώντας για την πόλη τους οι κάτοικοι της Καβάλας αναπολούν την εποχή των καπνομάγαζων, όταν ο πληθυσμός έφτανε τις 50.000 και οι 18.000 ασχολούνταν με τον καπνό. Περιγράφοντας την πόλη μερικές δεκαετίες πίσω, μιλάνε για το ανθρώπινο ποτάμι των καπνεργατών, που ξεχείλιζε τους κεντρικούς δρόμους στο σχόλασμα της βάρδιας στα καπνομάγαζα και παρέσερνε όποιον τολμούσε να κινηθεί στην αντίθετη κατεύθυνση του δρόμου. Η ανάμνηση της εργατούπολης Καβάλας επανέρχεται με νοσταλγία στα μυαλά των κατοίκων, ιδιαίτερα τα τελευταία 15 χρόνια, οπότε και εξοντωτικές πολιτικές των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ έχουν ρημάξει την περιοχή, ανεβάζοντας το δείκτη της ανεργίας - με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις - στο 35%.

Η Καβάλα είναι από τα παραδείγματα που καταρρίπτουν από μόνα τους το μύθο της «Ψωροκώσταινας». Ο πλούσιος ορυκτός πλούτος της περιοχής, τα κοιτάσματα πετρελαίου στην ευρύτερη περιοχή της Θάσου, τα εύφορα εδάφη, η στρατηγική της θέση, οι παρθένες παραλίες της, δίνουν το στίγμα μιας περιοχής που θα μπορούσε να αναπτυχθεί προς όφελος των κατοίκων της, εξασφαλίζοντας εργασία και υψηλό βιοτικό επίπεδο σε χιλιάδες νέους που τώρα εγκαταλείπουν το νομό και στρέφονται σε άλλες περιοχές της χώρας ψάχνοντας για δουλιά.

Ετσι, από το πετρέλαιο της περιοχής θησαυρίζουν μονοπωλιακές εταιρίες, ενώ τεράστιες εκτάσεις προστατευόμενων περιοχών αποχαρακτηρίζονται μέσα σε μια νύχτα προκειμένου να γίνουν αποθήκες καυσίμων για τους Ελληνες και ξένους μεγαλοεπιχειρηματίες των πετρελαίων. Η αγροτική παραγωγή φθίνει σταθερά, την ίδια στιγμή που ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, και οι ντόπιοι εκπρόσωποί της, καλούν το λαό να εναποθέσει τις ελπίδες του στους αναπτυξιακούς νόμους, δηλαδή στην ακόμα μεγαλύτερη επιδότηση του μεγάλου κεφαλαίου, που απομυζά το φυσικό πλούτο και τις ανθρώπινες παραγωγικές δυνάμεις της περιοχής.

Πιστή, εξάλλου, στα ΝΑΤΟικά κελεύσματα, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να μετατρέψει την Καβάλα σε ιμπεριαλιστικό ορμητήριο στα Βαλκάνια, με την εγκατάσταση στρατιωτικού λιμανιού στη Νέα Πέραμο, η οποία τελικά απετράπη κάτω από την πίεση του λαϊκού κινήματος που αναπτύχθηκε στην περιοχή. Ανάλογη τύχη είχε και το ραντάρ που σκόπευε να εγκαταστήσει το ΝΑΤΟ, με τη συναίνεση της κυβέρνησης, στη Θάσο. Η γεωστρατηγική θέση της Καβάλας, το μακέλεμα που εξελίσσεται στα Βαλκάνια μετά την αντεπανάσταση, αλλά κυρίως οι ΝΑΤΟικοί σχεδιασμοί για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθιστούν την περιοχή φιλέτο στα μάτια του μονοπωλιακού κεφαλαίου, τις απαιτήσεις του οποίου η κυβέρνηση ικανοποιεί.

Motion Team

Πλωτή εξέδρα άντλησης πετρελαίου της «Καβάλα OIL»

Η σημερινή διοίκηση της «Καβάλα OIL» υποχρεούνταν να πραγματοποιήσει μέχρι το 2001 με ίδια κεφάλαια δυο ερευνητικές γεωτρήσεις. Η δεύτερη, ωστόσο, βρίσκεται μόλις σήμερα στη φάση της ολοκλήρωσης ύστερα από διετή παράταση που της χαρίστηκε από την κυβέρνηση. Το κοίτασμα «Ε» που αποκάλυψε η πρώτη έρευνα δυο μίλια βορειοδυτικά του Πρίνου, παρουσιάζει αποληψιμότητα 12.000.000 βαρελιών και αποτελεί σανίδα σωτηρίας για τους 260 εργαζόμενους της εταιρίας που βλέπουν το σημερινό κοίτασμα του Πρίνου να εξαντλείται, ύστερα από την άντληση 110.000.000 βαρελιών μέσα σε 22 χρόνια.

Motion Team

Αποψη της... συννεφιασμένης Καβάλας

Η καταστροφή της βιομηχανίας και βιοτεχνίας φασόν αποτέλεσε επίσης μεγάλη πληγή για την περιοχή. Από τους 6.500 εργαζόμενους -κυρίως γυναίκες- στον κλάδο, σήμερα απέμειναν 600. Οι επιχειρήσεις του κλάδου μετανάστευσαν στη Βουλγαρία, επιδοτούμενες μάλιστα από το κρατικό ταμείο. Φρούδες ελπίδες στους χιλιάδες εργαζόμενους καλλιέργησε η επιδότηση της αυτοαπασχόλησης, με αποτέλεσμα να υπερδιογκωθεί ο τριτογενής τομέας των υπηρεσιών, παράλληλα με τη συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης του νομού. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις κλείνουν η μια μετά την άλλη, αφού δεν αντέχουν στον ανταγωνισμό των πολυεθνικών. Είναι ενδεικτικό ότι το σωματείο των παντοπωλών στην Καβάλα αριθμούσε πριν από μερικά χρόνια περίπου 400 μέλη, ενώ ύστερα από την επέλαση των μεγάλων σούπερ μάρκετ απέμειναν μόλις 60.

Motion Team

Δεξαμενή καυσίμων στις εγκαταστάσεις της «Καβάλα OIL»

Στα πλαίσια της ίδιας «ανάπτυξης» η βιομηχανία αλίπαστων «Ξιφίας» παρά την επιδοτούμενη επένδυση των 6,5 δισ. για τη δημιουργία ενός νέου εργοστασίου κονσερβοποιίας, χρωστάει πάνω από 1.500.000 δραχμές σε κάθε εργαζόμενο από δεδουλευμένα προηγούμενων μηνών και διεκδικεί εκβιαστικά νέα χρηματοδότηση, προκειμένου να διατηρήσει τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας. Η επιχείρηση απασχολεί περίπου 200 εργαζόμενους, οι οποίοι κατά τους θερινούς μήνες αυξάνονται με τους εποχιακούς σε 400.

Η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων αποτελεί ίσως το μοναδικό εκπρόσωπο της μεγάλης βιομηχανίας στην περιοχή της Καβάλας, μετά το κλείσιμο και των «Πλαστικών Καβάλας» στις αρχές του '90, που στοίχισε στην περιοχή 250 χαμένες θέσεις εργασίας. Σημερινοί ιδιοκτήτες της είναι η Εθνική Τράπεζα, η Εμπορική, η ALPHA Πίστεως και μια εταιρία γαλλικών συμφερόντων.

Στην επιχείρηση απασχολούνται 485 άτομα, ενώ άλλοι 140 εργαζόμενοι βιώνουν στο πετσί τους την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, απασχολούμενοι με εξάμηνες και δίμηνες συμβάσεις. Το χρέος των 12 δισ. -το μεγαλύτερο μέρος του προκύπτει από τις εξαθλιωμένες οικονομικά αγροτικές ενώσεις- κάνει επισφαλές το μέλλον όσων ζουν από τα Φωσφορικά Λιπάσματα.

Από το 1986 και μετά το προσωπικό μειώθηκε σχεδόν στο μισό, ενώ εντατικοποιήθηκε η δουλιά. Πριν από 20 χρόνια, οι 850 εργαζόμενοι παρήγαγαν 400.000 τόνους λίπασμα το χρόνο, για να φτάσουν σήμερα οι 485 να παράγουν ακριβώς τη διπλάσια ποσότητα, ενώ οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι την τελευταία τριετία.

Παρά τα προβλήματα, η εταιρία ετοιμάζεται να μπει στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, συμμετέχοντας σε κοινοπραξία Γάλλων και Ελλήνων μεγαλοεπιχειρηματιών (INTRACOM, ΑΚΤΩΡ, ΔΕΗ) για τη δημιουργία τριών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με πρώτη ύλη το φυσικό αέριο. Για τη λειτουργία των μονάδων θα αντλούνται από τη θάλασσα καθημερινά 744.000 κυβικά μέτρα νερού που θα επανέρχονται σε βάθος 18 μέτρων με θερμοκρασία 8 - 10 βαθμούς Κελσίου πάνω από τη φυσική θερμοκρασία της θάλασσας, επιβαρύνοντας ακόμα παραπάνω το περιβάλλον της Καβάλας που ιεραρχείται τελευταίο από τους επιχειρηματίες, με τη βούλα της κυβέρνησης και την ανοχή της «γαλάζιας» Αυτοδιοίκησης.

Κάτω από την πίεση του λαϊκού κινήματος που αναπτύχθηκε στην περιοχή, απετράπη τελικά η εγκατάσταση ΝΑΤΟικού στρατιωτικού λιμανιού στη Νέα Πέραμο

Η επικοινωνία των 10.000 περίπου κατοίκων της Θάσου με την Καβάλα εξαρτάται από τις ορέξεις του εφοπλιστικού κέρδους. Το χειμώνα διεξάγονται δυο μόλις δρομολόγια, με αποτέλεσμα ακόμα και οι απόφοιτοι του Γυμνασίου στο νησί να αποθαρρύνονται να εγγραφούν στο ΤΕΕ της Καβάλας. Αντίθετα, το καλοκαίρι επιφυλάσσει για τους ναυτεργάτες μέχρι και 16 ώρες δουλιάς την ημέρα, ελάχιστο χρόνο αναμονής στα λιμάνια για φορτοεκφόρτωση του πλοίου, εξαντλητικούς ρυθμούς που θέτουν σε κίνδυνο εργαζόμενους και επιβάτες, αφού τα μέτρα ασφαλείας γίνονται λάστιχο στο βωμό του μεγαλύτερου κέρδους για τους πλοιοκτήτες.

Η ένταση της εκμετάλλευσης και οι συνδικαλιστικές διώξεις ακολουθούν δρόμους παράλληλους. Πριν δυο χρόνια, τρία από τα πέντε μέλη του Ενιαίου Συνδικάτου Ναυτεργατών Νομού Καβάλας απολύθηκαν. Ο Κώστας Ντούκας ήταν ένας από αυτούς και παραμένει άνεργος μέχρι σήμερα. Στην προβλήτα της Θάσου, αναλαμβάνει να κλείσει την κουβέντα με το «Ριζοσπάστη»: «Η πείρα μετατρέπεται σε γνώση. Οι ναυτεργάτες ψηφίζουν ΚΚΕ!».

Motion Team

«Ολοι οι παραγωγοί είναι υπερχρεωμένοι στις τράπεζες, η αγροτιά πεθαίνει» τόνισαν στο «Ρ» ο Μανόλης Μαυροφώτης (αριστερά) και ο Παναγιώτης Ροδάς

Ο αγροτικός πληθυσμός μειώθηκε κατά 50% τα τελευταία χρόνια στο νομό Καβάλας. Οι 4.000 οικογένειες που ασχολούνται με τη σταφυλοκαλλιέργεια στην περιοχή του Παγγαίου κερδίζουν από το μόχθο τους περίπου 3.000.000 δραχμές το χρόνο, τα καλλιεργητικά έξοδα ωστόσο αγγίζουν το 1.500.000 δραχμές. «Είναι θαύμα πως ζει ακόμα ο κόσμος. Τα παιδιά δε θέλουν να μείνουν στον τόπο τους», σημειώνει ο Παναγιώτης Ροδάς, αγροτοσυνδικαλιστής για πολλά χρόνια στην περιοχή της Καβάλας.

Ο καπνός οδηγείται σε πλήρη εξόντωση, όπως το βαμβάκι και το καλαμπόκι. Η ελιά, βασική καλλιέργεια στη Θάσο, όπου παράγονται ετησίως 8-10 τόνοι, βρίσκεται κι αυτή στο στόχαστρο της αντιαγροτικής πολιτικής κυβέρνησης και ΕΕ. «Η ρήξη με αυτή την πολιτική είναι μονόδρομος» συμπληρώνει ο Παναγιώτης Ροδάς.