Μια ειδική επιχειρηματολογία αναπτύχθηκε στη διάρκεια της συζήτησης με αφορμή ερώτηση για ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ που δηλώνουν ότι θέλουν να εγκαταλείψουν το κυβερνητικό κόμμα, αλλά ισχυρίζονται ότι δεν το κάνουν γιατί δεν έχει διαμορφωθεί τρίτος πόλος.

«Οταν, αυτό τίθεται σαν αίτημα, είναι σωστό» απάντησε η Αλ. Παπαρήγα. «Εμείς, συνέχισε, ξέρουμε ότι ένας κόσμος που ανήκει στο ΠΑΣΟΚ αναζητεί έναν πόλο, μία συμμαχία, η οποία, πέρα από την αντίσταση και την πάλη που θα κάνει, θα θέσει θέμα άλλης εξουσίας.

Γι' αυτό, λοιπόν, παλεύει το ΚΚΕ. Για να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για μια τέτοια συμμαχία, γιατί πραγματικά σήμερα δεν μπορείς να περιορίζεσαι στην αντίσταση. Εδώ έχεις να αντιμετωπίσεις μία καταιγίδα μέτρων, που δεν έρχονται επειδή είναι στα μυαλά του Σημίτη ή του Κώστα του Καραμανλή. Είναι μέτρα - ανάγκη του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Και είναι επιθετικά, βάρβαρα μέτρα, ανατρέπουν καταστάσεις. Επομένως, η αντιπαράθεση πρέπει να γίνει με όρους και άμυνας και αντεπίθεσης και όρους εξουσίας.

Από κει και πέρα, να απευθυνθώ και γω σ' αυτόν τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ. Είναι καλό που όλα αυτά τα χρόνια δε μεταλλάχτηκε εντελώς, διότι το ΠΑΣΟΚ έχει μεταλλαχτεί προ πολλού κι όχι τώρα με Μάνο και Ανδριανόπουλο. Πρώτα μεταλλάχτηκε το ΠΑΣΟΚ και μετά μπήκαν ο Μάνος και ο Ανδριανόπουλος.

Θέλω, όμως, να θυμίσω σ' αυτόν τον κόσμο πως όταν το '89 έγινε ο ΣΥΝ, αυτός ο κόσμος που ψάχνει για τρίτο πόλο, δεν ήρθε τελικά. Είχε γίνει ο πόλος, ανεξάρτητα πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα. Μην ξεχνάτε ότι εκείνος ο ΣΥΝ στις εκλογές πήρε μόνο το άθροισμα των δύο κομμάτων, δεν πήρε παραπάνω. Μη φανταζόμαστε, λοιπόν, ότι η δημιουργία ενός πόλου θα μαζέψει αμέσως τον κόσμο. Πρέπει να εμπνεύσει, πρέπει να πείσει. Θέλουμε να γίνει αυτό και στην πορεία αυτός ο πόλος θα ενισχυθεί.

Επειδή, όμως, δεν υπάρχει τώρα, αυτό σημαίνει ότι θα μείνεις μέσα στο ΠΑΣΟΚ, σε μια αντιδραστική πολιτική; ΄Η ότι θα πας στη ΝΔ για να εκδικηθείς;

Εμείς, λοιπόν, λέμε σ' αυτόν τον ψηφοφόρο: Φύγε! Εγκατάλειψέ τους. Ψήφισε όποιο κόμμα θέλεις, εκτός από αυτά τα δύο. Εμείς, βέβαια, λέμε ψήφισε ΚΚΕ.

Αλλά να μη γίνει άλλοθι η μη ύπαρξη τρίτου πόλου.

Εμείς πιστεύουμε ότι ο απεγκλωβισμός αυτού του κόσμου από το ΠΑΣΟΚ μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία νέων πολιτικών σχημάτων. Με περισσότερη υγεία και ριζοσπαστισμό.

Αν φύγουν μαζικά, δύσκολο να εκφραστούν κατ' ευθείαν από το ΚΚΕ. Ας φτιάξουν το δικό τους πολιτικό σχήμα. Εμείς τους έχουμε καλέσει. Και να καθίσουμε να συζητήσουμε για τη δημιουργία μιας τέτοιας συμμαχίας. Δεν μπορείς, όμως, να κάθεσαι και να επικυρώνεις την πολιτική του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ γιατί δε σε εκφράζει κάτι άλλο 100%. Θα σε εκφράσει το ΚΚΕ κατά 55%. Ψήφος είναι αυτή, δεν είναι προσχώρηση...

Επομένως, τώρα, στις 15 μέρες πριν τις εκλογές πρέπει να γίνει αυτό: Ψήφος στο ΚΚΕ. Και στις 8 του Μάρτη μ' όλους αυτούς τους ανθρώπους του ΠΑΣΟΚ να τα συζητήσουμε».

- «Με δεδομένο ότι δεν έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για να υπάρχει ο λεγόμενος άλλος πόλος, πώς αυτός θα δημιουργηθεί, και πώς βλέπει τελικά τη συμμαχία το ΚΚΕ;» ήταν, επίσης, ένα από τα ερωτήματα που απαντήθηκαν.

- «Πώς θα τον δημιουργήσουμε; Σας λέω: Με τον απεγκλωβισμό από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Με την ανάπτυξη των αγώνων, με το ξεπέρασμα της κρίσης του συνδικαλιστικού κινήματος. Σ' αυτό το έδαφος και μεις θα υποχρεωθούμε να γίνουμε αποτελεσματικότεροι στη δουλιά μας και άλλοι. Και να συζητήσουμε και να ανοίξουμε κι ένα διάλογο. Τι να κάνουμε δηλαδή τώρα; Μια εκλογική συνεργασία και τη Δευτέρα το πρωί ο καθένας τη σημαία του; Ε, δε γίνεται. Διότι δεν πρέπει και να τραυματιστεί η υπόθεση της συνεργασίας. Επρεπε να έχει γίνει από χτες. Δεν μπόρεσε να γίνει, δε φταίμε εμείς αποκλειστικά. Αλλά τουλάχιστον μη την τραυματίσουμε.

Ενας από τους βασικούς λόγους υπερψήφισης του ΚΚΕ είναι η πολιτική συμμαχιών που έχει.

Τι θα πει "συμμαχία"; Να κάτσουν πέντε αρχηγοί, έξι χώροι; Ε, καλά, ο καθένας μπορεί με εκατό άτομα να κάνει ένα κόμμα. Αυτό θα είναι η συμμαχία;

Για μας συμμαχία είναι: Η κοινή δράση της εργατικής τάξης με τα μικρομεσαία στρώματα της πόλης και της υπαίθρου. Εδώ δεν έχουμε καταφέρει να υπάρχει ενότητα δράσης της εργατικής τάξης. Τα κόμματα δεν ενδιαφέρονται να υπάρχει αυτό. Ξεπουλιέται η ΔΕΗ και το πολύ - πολύ μόνο στη ΔΕΗ να φωνάξουν. Το θέμα του νερού αφορά όλο το λαό. Δεν μπορεί ο κάθε κλάδος να λέει τα δικά του.

Η συμμαχία λοιπόν πρέπει να είναι η κοινή δράση και το πρόγραμμα της συμμαχίας να απαντάει στα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των άλλων μικρομεσαίων στρωμάτων.

Η συμμαχία πρέπει να έχει κοινωνικό - ταξικό και πολιτικό στίγμα. Και ως αντίσταση και ως αντεπίθεση και ως εξουσία.

Με συμβιβασμό θα γίνει. Αλλά υπάρχουν μερικά πράγματα (ιδιωτικοποιήσεις, εργασιακές σχέσεις, επιλογές ΝΑΤΟ και ΕΕ) που πρέπει να τα συζητήσουμε.

Μια αριστερή κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει: Θα αλλάξει το Σύνταγμα ή θα το κρατήσει; Το ελληνικό Σύνταγμα λέει ότι υπεράνω του ελληνικού Συντάγματος είναι το δίκιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Θα δεχτούμε το εθνικό δίκαιο να είναι κάτω από το διεθνές; Οχι! Θα δεχτούμε τη συμμετοχή σε εκστρατευτικά σώματα;

Μια κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη μ' αυτά τα προβλήματα. Και δυστυχώς οι άλλες δυνάμεις σ' αυτά δε θέλουν να συζητήσουμε. Δε θέλουν δέσμευση, δε θέλουν να είναι γνωστά τι λένε.

Εμείς δεν είμαστε αντιΠΑΣΟΚ και αντιΝεοΔημοκράτες. Είμαστε αντίθετοι με τα ταξικά συμφέροντα που εκφράζουν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Είναι διαφορετικό.

Δεν παλεύουμε επειδή είμαστε μικρό κόμμα να γίνουμε μεγαλύτερο. Παλεύουμε γιατί έχουμε βαθύτερες διαφορές.

Οι συμμαχίες και οι συνεργασίες πρέπει να γίνουν. Μέχρι τις 7 του Μάρτη όμως τι θα γίνει; Θα μένει ένας κόσμος στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ επειδή δεν υπάρχει σύμμαχο σχήμα που να ελκύει;

Ο καθένας πρέπει να σκεφτεί αυτό: Οτι έχει να κάνει με κόμματα του κεφαλαίου που υπηρετούν τον ευρωατλαντισμό και ποντάρουν στη μοιρολατρία για να επιφέρουν καινούρια αντιλαϊκά μέτρα.

Να πολεμήσουμε τη μοιρολατρία για να μπορούμε να διεκδικούμε και κάποια βελτίωση ή μετριασμό της κατάστασης και να αφήσουμε ανοιχτό το δρόμο και για αλλαγές ουσιαστικές, βαθιές στο επίπεδο της εξουσίας».

Ενα ερώτημα φάνηκε να έρχεται σα συνέχεια της συζήτησης για τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ: «αφού δεν τα βρήκατε με το ΣΥΝ, πώς θα μπορέσετε να τα βρείτε με τους ανθρώπους του ΠΑΣΟΚ;».

- «Δυστυχώς, σημείωσε η Αλ. Παπαρήγα, ο ΣΥΝ είναι προϊόν διάσπασης με κατεύθυνση το συμβιβασμό. Δεν είναι προϊόν αποχώρησης προς κατεύθυνση ριζοσπαστική. Ενα θέμα, λοιπόν, είναι αυτό: Προοδευτικό είναι να φεύγεις από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ και να πηγαίνεις προς τα αριστερά κι όχι το αντίθετο.

Δεύτερο: Ο ΣΥΝ έχει βαρίδια πάνω του και δεσμεύσεις. Που μεν προεκλογικά τις πετάει από πάνω του και εύκολα προεκλογικά λέει ό,τι θέλει, αλλά μετεκλογικά όπως και πριν έχει δεσμεύσεις. Ποιες; Τη λογική που λέει ότι τα πάντα είναι μια πραγματικότητα και άρα μέσα σ' αυτή πρέπει να δράσουμε. Ο ΣΥΝ υποστηρίζει τις γενικές αρχές που υποστηρίζει και η σοσιαλδημοκρατία: Απελευθέρωση αγοράς, αγοράς εργασίας, υπηρεσιών κλπ. Τις βασικές αρχές του καπιταλιστικού εκσυγχρονισμού. Αυτό τον δυσκολεύει να έχει ουσιαστικές εναλλακτικές λύσεις.

Μέσα στο μαζικό κίνημα, έκανε το μεγάλο λάθος, συνειδητά ή όχι, να στηρίζει το ΠΑΣΟΚ σε βασικές επιλογές. Κι ύστερα αναρωτιόμαστε "πώς είναι εγκλωβισμένος ένας κόσμος;". Δείτε στην Αυτοδιοίκηση, η οποία διαχειρίζεται πολλά πράγματα, συνδικαλιστικό κίνημα, ΠΑΣΕΓΕΣ, ΓΕΣΑΣΕ, αγροτικό κίνημα. Σε βασικούς τομείς έκανε κριτική στην κυβέρνηση - το πιο εύκολο. Αν όμως μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα είχε διαμορφωθεί ισχυρός ένας πόλος μιας συνεπούς αντίθεσης θα είχαν απελευθερωθεί περισσότερες δυνάμεις, γιατί η απελευθέρωση γίνεται με όρους κινήματος και όχι με όρους γενικής πολιτικής συνεργασίας.

Για να μη σας πω ότι σε κρίσιμες στιγμές έκανε ζημιά. Θυμηθείτε τη Γιουγκοσλαβία. Υιοθέτησε όλα τα επιχειρήματα των ιμπεριαλιστών για επίθεση κι έλεγε μόνο να μη φτάσουν στον πόλεμο, να γίνει ειρηνική διευθέτηση.

Το κυριότερο όμως είναι ότι δεν απαντάει στο θέμα το κυβερνητικό. Και μάλιστα χτες (σ.σ. προχτές) είχαμε έναν αντίλογο δημόσιο. Αποφασίσαμε και μεις να απαντήσουμε σ' αυτό που λέγανε ότι δεν κάνουμε συνεργασία. Και τους λέμε ότι μία συμμαχία πρέπει να προσφέρει εναλλακτική λύση και στο επίπεδο της διακυβέρνησης. Εμάς μας ρωτάει ο κόσμος: "αν είσαστε στην κυβέρνηση τι θα κάνετε". Τι θα τους πούμε; Ας το, όταν έρθουμε στην κυβέρνηση θα σου πούμε; Θα σου πει ο άλλος, "κάνεις αντιπολίτευση γιατί είναι εύκολος ο ρόλος σου να αντιπολιτεύεσαι".

Και βάλαμε στο ΣΥΝ ορισμένα ερωτήματα: Αν έχουμε μια κυβέρνηση της Αριστεράς, τι θα κάνουμε στο θέμα της εργατικής νομοθεσίας που έχει διαμορφωθεί και που έχουν ανατραπεί οι εργασιακές σχέσεις; Στις ιδιωτικοποιήσεις που έχουν γίνει σε στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεις, τι θα κάνει με δεσμεύσεις και επιλογές που αφορούν τη μελλοντική οικονομία ή κυριαρχικά δικαιώματα;

Και μας απάντησε ότι δεν μπορεί το ΚΚΕ να ασχολείται με αυτά τα πράγματα γιατί στις 7 του Μάρτη δε βγαίνει κυβέρνηση η Αριστερά, βγαίνει αντιπολίτευση, άρα να συσπειρωθούμε ως αντιπολίτευση.

Ε, δεν είναι έτσι. Δεν μπορείς να κατεβαίνεις με εκλογικό πρόγραμμα και να μη λες στον κόσμο ποιες θα είναι οι κατευθυντήριες γραμμές αν ήσουν εσύ κυβέρνηση. Τότε γιατί κάνουμε κριτική στους άλλους;».