Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες, που θα πουν την τελευταία λέξη στις 17 Δεκέμβρη για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, βλέπουν ευνοϊκά το αίτημα της Αγκυρας, αλλά θα πρέπει ταυτόχρονα να αντιμετωπίσουν και την εχθρική εν γένει κοινή γνώμη στις χώρες τους και εσωκομματικές τριβές.

Η Βρετανία τάσσεται υπέρ της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία, εκτιμώντας ότι ένα «όχι» στην Αγκυρα θα απομόνωνε την Τουρκία, που δεν είναι προς το συμφέρον κανενός.

Στην Αυστρία, η αντίθεση στην τουρκική υπόθεση είναι γενική, καθώς το 76% των Αυστριακών απορρίπτουν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ο καγκελάριος Βόλφανγκ Σιούσελ τόνισε πάντως την περασμένη εβδομάδα ότι λέει «ναι» στην έναρξη διαπραγματεύσεων αλλά «με ανοιχτή την κατάληξη».

Περισσότερο διηρημένη είναι η κοινή γνώμη και η πολιτική ηγεσία στη Γερμανία και τη Γαλλία, αναφορικά με την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας.

Στη Γερμανία, που φιλοξενεί δύο εκατομμύρια Τούρκους μετανάστες, η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη καγκελάριου Γκέρχαντ Σρέντερ, όπως και οι Πράσινοι, υποστηρίζουν την τουρκική υποψηφιότητα. Αλλά το αντιπολιτευόμενο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα έχει αντιταχθεί πλήρως. Η ηγέτης του κόμματος, Αγκέλα Μέρκελ, με επιστολή της στους 25 ηγέτες των χωρών - μελών ζήτησε να υπάρξει «μια προνομιακή σύμπραξη» με την Τουρκία, αντί της έναρξης συνομιλιών με στόχο την ένταξη στην ΕΕ.

Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Ζακ Σιράκ αντιμετωπίζει μια πιο περίπλοκη κατάσταση. Ο Γάλλος πρόεδρος θεωρεί «αμετάκλητη» τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά το κόμμα του, η Ενωση για ένα Λαϊκό Κίνημα (UMP), αντιτίθεται στην τουρκική υποψηφιότητα, όπως επίσης και ένα μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης. Ο ανερχόμενος ισχυρός άνδρας στην κομματική ηγεσία και υπουργός Οικονομικών, Νικολά Σαρκοζί, τάχθηκε υπέρ της διενέργειας δημοψηφίσματος. Από την πλευρά του, το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα, επισήμως έχει ταχθεί υπέρ της υποψηφιότητας της Αγκυρας, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι θα αναγνωριστεί η γενοκτονία των Αρμενίων.

Στην Ισπανία, κυβέρνηση και αντιπολίτευση έχουν ταχθεί υπέρ της ένταξης της Τουρκίας. Η Πορτογαλία βλέπει επίσης θετικά την έναρξη διαπραγματεύσεων.

Στην Ιταλία, ο πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι υποστηρίζει την τουρκική υπόθεση, αλλά αντιτίθεται η Λίγκα του Βορρά, που μετέχει στην κυβέρνηση.

Υπέρ της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων αλλά με αυστηρό σεβασμό των κριτηρίων είναι το Βέλγιο. Η Ολλανδία, που έχει και την προεδρία της ΕΕ αυτό το εξάμηνο, διατηρεί κάποιες επιφυλάξεις, αλλά είναι γενικά θετική έναντι της Αγκυρας. Η Ελλάδα επαινεί τις τουρκικές μεταρρυθμίσεις και υποστηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.

Οι νέες χώρες - μέλη της ΕΕ είναι εν γένει υπέρ της έναρξης διαπραγματεύσεων εφόσον η Αγκυρα πληροί τα κριτήρια, ενώ στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Δανία, η άκρα Δεξιά είναι εχθρική και η σοσιαλδημοκρατία εκφράζει σκεπτικισμό. Υπέρ της ένταξης της Αγκυρας έχουν ταχθεί Σουηδία και Φινλανδία.

Στο μεταξύ, σε «επιχείρηση καθησυχασμού» και διασκέδασης των ανησυχιών που καταγράφονται για την πλειοψηφία της γερμανικής και για μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, σχετικά με την προοπτική της ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εξελίσσεται η επίσκεψη στο Βερολίνο του Τούρκου πρωθυπουργού, που αναμένεται στη γερμανική πρωτεύουσα προκειμένου την Κυριακή, 3 Οκτώβρη, να συναντηθεί με τον καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ και να παραλάβει ένα σημαντικό βραβείο που θα του απονεμηθεί σε ειδική πανηγυρική τελετή, ανήμερα της επετείου της γερμανικής ενοποίησης «για το θάρρος που επέδειξε στην υπέρβαση τειχών και ορίων», όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός σε συνέντευξή του - που δημοσιεύεται στο αυριανό φύλλο της εφημερίδας «Ταγκεσπίγκελ» - διαβεβαιώνει μεταξύ άλλων ότι η κυβέρνησή του δε θεωρεί πως η έναρξη των διαπραγματεύσεων οδηγεί αναγκαστικά και στην ένταξη στην ΕΕ: «Δεν υπάρχει αυτοματισμός, η διαδικασία θα αρχίσει με ανοιχτό το αποτέλεσμα... Εμείς θα εκπληρώσουμε πρώτα όλες τις προϋποθέσεις και ύστερα θα αποφασίσουν οι άλλες χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την ένταξή μας», λέει (σύμφωνα με τη σχετική προδημοσίευση) ο Ερντογάν, προλαμβάνοντας έτσι και για το δικό του τουρκικό ακροατήριο την αποδοχή μιας σχετικής δήλωσης - «ρήτρας» που αναμένεται ότι θα συνοδεύει το «πράσινο φως» της Κομισιόν για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Ο Ερντογάν απευθύνει επίσης «έκκληση» προς τους πολιτικούς και τους πολίτες της Ευρώπης να μη συζητούν μόνο για το οικονομικό κόστος και τα προβλήματα που συνεπάγεται μία ένταξη της Τουρκίας, αλλά «να αναλογιστούν το κέρδος που θα αποκομίσει η ΕΕ» από την ένταξη της χώρας του. Αναφερόμενος δε ιδιαίτερα στο φόβο που διακατέχει τους Γερμανούς για την έλευση Τούρκων προς αναζήτηση εργασίας στην - ούτως ή άλλως μαστιζόμενη από την ανεργία Γερμανία όπου ζουν ήδη 2,5 σχεδόν εκατομμύρια Τούρκοι μετανάστες και τουρκικής καταγωγής πολίτες - ο Ερντογάν τον θεωρεί «υπερβολικό»: «Πιστεύω - δηλώνει - ότι όταν μπούμε στην ΕΕ θα είναι περισσότεροι οι Τούρκοι που θα επιστρέψουν στην Τουρκία από αυτούς που θα θελήσουν να εγκατασταθούν στην Ευρώπη...».

«Στη χώρα μου δεν υπάρχουν βασανιστήρια», υποστηρίζει επίσης ο Ερντογάν, παρά το γεγονός ότι, όπως έχει ήδη γίνει γνωστό, στην έκθεση της Κομισιόν συμπεριλαμβάνεται μεν η παραδοχή πως στην Τουρκία δε γίνονται πλέον «συστηματικά» (δηλαδή με τις «ευλογίες» της κρατικής εξουσίας) βασανιστήρια, αλλά σημειώνεται ταυτόχρονα το γεγονός ανησυχητικά μεγάλου αριθμού «περιπτώσεων». «Αυτοί που υποστηρίζουν το αντίθετο», προσθέτει ο Τούρκος πρωθυπουργός, «είναι τυφλωμένοι ιδεολογικά».

Η χρονική στιγμή της συνάντησης Σρέντερ - Ερντογάν - αμέσως μετά τη γαλλογερμανική συνάντηση της Παρασκευής που επιβεβαίωσε περίτρανα την υποστήριξη της ένταξης της Τουρκίας και τρεις ημέρες πριν από την τυπική δημοσιοποίηση της γνωμοδότησης της Κομισιόν - αποτελεί ούτως ή άλλως «επίδειξη» αποφασιστικότητας για την επίτευξη του κοινού στόχου. Και ο επιπρόσθετος συμβολισμός της βράβευσης του Ερντογάν, ανήμερα των τελετών της 3ης Οκτώβρη για τη γερμανική ενοποίηση, με το βραβείο της «Quadriga» (το τέθριππο που βρίσκεται πάνω στην Πύλη του Βραδεμβούργου) στην κατηγορία «Γέφυρες σεβασμού», και με τον Σρέντερ να εκφωνεί τον πανηγυρικό λόγο της βράβευσης, υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία που αποδίδει η γερμανική κυβέρνηση στην επιτυχή δρομολόγηση της τουρκικής ένταξης.

Αναχωρεί την Κυριακή, 3 Οκτώβρη 2004 για το Στρασβούργο 13μελής κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία προκειμένου να μετάσχει στις εργασίες του Δ' Μέρους της Συνόδου, του έτους 2004, της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, που θα πραγματοποιηθούν εκεί από 4-8 Οκτώβρη.

Η αντιπροσωπεία αποτελείται από τους βουλευτές Ελσα Παπαδημητρίου (επικεφαλής), Ευάγγελο Μεϊμαράκη, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, Νικόλαο Νικολόπουλο, Θεόδωρο Πάγκαλο, Ντίνο Βρεττό, Νόρα Κατσέλη, Νικόλαο Δένδια, Ιωάννη Μπουγά, Αθανάσιο Αλευρά, Μαρία Δαμανάκη, Λιάνα Κανέλλη και Ιωάννη Δραγασάκη.

Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου που δόθηκε στη δημοσιότητα, «κατά τις εργασίες της Ολομέλειας θα συζητηθεί, με τη διαδικασία του επείγοντος, το θέμα της τρομοκρατίας, η πολιτική κατάσταση, τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τσετσενία και η ανθρωπιστική κατάσταση των εκπατρισθέντων. Ανάμεσα στα άλλα θέματα που θα απασχολήσουν τους συμμετέχοντες είναι η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών στη Σερβία και το Μαυροβούνιο, η εφαρμογή των αποφάσεων για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων και δεσμεύσεων από το Αζερμπαϊτζάν, η αναπτυξιακή ατζέντα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και η συμμετοχή των γυναικών στις εκλογές».