ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 29 Γενάρη 2000
Σελ. /32
Δεν άφησαν τίποτα όρθιο

Εργοστάσια, βιοτεχνίες, αποθήκες, ηλεκτρικοί σταθμοί παραδόθηκαν στις φλόγες κατά τη διάρκεια των αδυσώπητων βομβαρδισμών της Νέας Τάξης. Η γιουγκοσλαβική οικονομία υπέστη τεράστιο πλήγμα, ενώ η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη

Το εργοστάσιο κατασκευής αεροπλάνων ψεκασμού και αναψυχής, στο Πάντσεβο, μετά το βομβαρδισμό
Το εργοστάσιο κατασκευής αεροπλάνων ψεκασμού και αναψυχής, στο Πάντσεβο, μετά το βομβαρδισμό
Φάρμες και αιγοπρόβατα. Βιομηχανίες και βιοτεχνίες. Σταθμοί παραγωγής και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Ολοι στρατιωτικοί στόχοι για το ΝΑΤΟ. Ολοι, επανειλημμένα, βομβαρδίστηκαν σε μια προσπάθεια να καταστραφεί ο παραγωγικός ιστός της Γιουγκοσλαβίας. Μόχθος δεκαετιών χάθηκε στα συντρίμμια. Και ποιος γνωρίζει πόσες δεκαετίες, πόσες θυσίες θα χρειαστούν, μέχρι η γειτονική χώρα να επαναποκτήσει το χαμένο της επίπεδο.

Συνεχίζοντας την παρουσίαση ντοκουμέντων από τη «Λευκή Βίβλο» της Γιουγκοσλαβίας (έκδοση των γιουγκοσλαβικών αρχών για τα ΝΑΤΟικά εγκλήματα κατά την επίθεση της «Συμμαχίας» ένα χρόνο πριν), οδηγούμαστε στις επιθέσεις κατά βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Υπολογίζεται ότι χτυπήθηκαν περισσότεροι από εκατό βιομηχανικοί στόχοι. Τα εργοστάσια που έκλεισαν οδήγησαν στην ανεργία και την απόγνωση χιλιάδες Γιουγκοσλάβους (από το 8% στο 48%). Πολλοί απ' αυτούς στρέφονται στη μετανάστευση, αναζητώντας μια καλύτερη μοίρα στην «προηγμένη» Ευρώπη. Στοιβαγμένοι στις στοές των Μετρό των δυτικών μεγαλουπόλεων. Προστιθέμενοι στα εγχώρια κύματα ανέργων.

Εμείς, συνεχίζουμε το δυσάρεστο έργο καταγραφής των καταστροφών. Καταστροφών που χαροποίησαν μεγαλοκαρχαρίες, οι οποίοι ετοιμάζονται για νέες big business, στα Βαλκάνια. Business ανοικοδόμησης. Επειδή για τον Homo Ekonomikus και τα ανδράποδά του (στρατιωτικούς, προπαγανδιστές, χρηματιστές, γιάπηδες γενικώς) και η καταστροφή έχει την αξία της. Οπως και ο τενεκές με το λάδι. Και ό,τι οι ίδιοι γκρεμίζουν, αύριο μπορούν και να το ξαναχτίσουν. Αρκεί να πληρωθούν. Η σημερινή καταγραφή περιλαμβάνει:

Ο Τσιγγάνος Ντέγιαν Σαβίγια, θαμμένος στα συντρίμμια εργοστασίου στο Γκνίλανε
Ο Τσιγγάνος Ντέγιαν Σαβίγια, θαμμένος στα συντρίμμια εργοστασίου στο Γκνίλανε
Στο Πάντσεβο, τα ΝΑΤΟικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν στις 24, 27 και 29 Μάρτη εργοστάσιο. Κατασκεύαζε αεροπλανάκια, που χρησιμοποιούνται για ψεκασμούς αγρών και αναψυχή. Πραγματική απειλή για τα F-16 και τα Stealth.

Στο Γκνίλανε, βομβαρδίστηκε στις 26 Μάρτη, αγροτικό - βιομηχανικό συγκρότημα. Βλήμα εκτοξεύτηκε και κατά επιχείρησης μεταφορών. Και στις δύο περιπτώσεις κτίσματα και οχήματα παραδόθηκαν στις φλόγες. Στις 19 Μάη βομβαρδίστηκε κατασκευαστική εταιρία. Σκοτώνονται δύο εργάτες και δύο μέλη της μειονότητας Ρομ (Τσιγγάνοι). Βόμβα χτύπησε και την καφετερία μιας επιχείρησης. Τρεις εργάτριες, που έκαναν το διάλειμμά τους, πέφτουν νεκρές.

Στο Τσάτσακ, εργοστάσιο παραγωγής οικιακών συσκευών βομβαρδίστηκε στις 28 και 30 Μάρτη και στις 4 και 6 Απρίλη. Για τις δύο τελευταίες επιθέσεις χρησιμοποιήθηκαν δώδεκα πύραυλοι. Κατατρόπωσαν ηλεκτρικές σκούπες, ηλεκτρικές κουζίνες, «πιστολάκια» και άλλα παρεμφερή προϊόντα που κατασκεύαζε το εργοστάσιο. Η βιομηχανική ζώνη του Τσάτσακ βομβαρδίζεται και στις 10 Μάη. Οι εκρήξεις κατέστρεψαν τμήματα βιομηχανίας και προκάλεσαν ζημιές σε 32 μικρότερες επιχειρήσεις και κατοικίες. Στην ίδια επίθεση χτυπήθηκε φορτηγό, όπου επέβαιναν οκτώ άτομα. Ο συνολικός απολογισμός της ημέρας, οκτώ νεκροί και δώδεκα τραυματίες.

«Ο σταθμός καίγεται»

Εργάτριες που σκοτώθηκαν όταν βομβαρδίστηκε η καφετερία του εργοστασίου όπου δούλευαν (19.5.1999)
Εργάτριες που σκοτώθηκαν όταν βομβαρδίστηκε η καφετερία του εργοστασίου όπου δούλευαν (19.5.1999)
Στις 6 Απρίλη βομβαρδίζεται ο θερμοηλεκτρικός σταθμός του Βελιγραδίου. Επτά δεξαμενές πετρελαίου χτυπήθηκαν. Τμήματα του σταθμού παραδόθηκαν στις φλόγες. Σκοτώθηκε ο εργάτης Σλόμπονταν Τρίσιτς. Η γυναίκα του, Ραντμίλα, θυμάται: «Δούλευε εκεί εννιά χρόνια. Ηταν καλός εργάτης και πάντα τον παίνευαν για τη δουλιά του. Εκείνο το βράδυ είχε βάρδια. Ξύπνησα από την έκρηξη. Γείτονες μου είπαν ότι καίγεται ο σταθμός. Τηλεφώνησα εκεί και ένας συνάδελφός του, που είχε βάρδια μαζί του, μου είπε ότι ήταν ζωντανός. Ο γιος μου πήγε στο σταθμό. Το πρωί πια έμαθα ότι ο άνδρας μου είχε σκοτωθεί».

Στη Νις, στις 5 Απρίλη, χτυπήθηκε εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού. Μεγάλο μέρος του καταστράφηκε. Τα υπόλοιπα τμήματά του έπαθαν μεγάλες ζημιές. Χτυπήθηκε και η αποθήκη με 800 τόνους βρασμένου καπνού. Το εργοστάσιο βομβαρδίστηκε πάλι στις 30 Μάη.

Στο Λούτσανι, εργοστάσιο παραγωγής χημικών βομβαρδίστηκε στις 5, 6 και 8 Απρίλη. Καταμετρήθηκαν τουλάχιστον 15 πύραυλοι. Η ΝΑΤΟική μανία δεν περιορίστηκε στη βιομηχανική μονάδα. Πύραυλοι χτύπησαν και το διπλανό χωριό. Διακόσιες κατοικίες και φάρμες έπαθαν ζημιές και οι κάτοικοί τους αναγκαστικά απομακρύνθηκαν από την περιοχή.

Crvena Zastava

Ο,τι απέμεινε από τον δασοκόμο Μιλάνκο Σάβιτς, όταν βομβαρδίστηκε ξενοδοχείο στο όρος Ζλάτιμπορ (8.4.1999)
Ο,τι απέμεινε από τον δασοκόμο Μιλάνκο Σάβιτς, όταν βομβαρδίστηκε ξενοδοχείο στο όρος Ζλάτιμπορ (8.4.1999)
Στο Κραγκούγιεβατς, στις 9 Απρίλη, στις 1.20 π.μ., βομβαρδίζεται το εργοστάσιο «Crvena Zastava», όπου εργάζονταν περίπου 30.000 άνθρωποι. Δυο βόμβες πετυχαίνουν το τμήμα συναρμολόγησης των αυτοκινήτων «Jugo». Αλλα βλήματα χτυπούν το σιδηρουργείο, το βαφείο και τη μονάδα παραγωγής ενέργειας «Zastava». Το εργοστάσιο αυτοκινήτων καταστρέφεται ολοκληρωτικά. Καταστρέφονται και άλλες εγκαταστάσεις, όπως τα εργοστάσια παραγωγής εργαλείων και φορτηγών «Zastava» και το κέντρο ηλεκτρονικών υπολογιστών. Λόγω της επίθεσης έπαθαν ζημιές και 64 δημόσια κτίρια και κατοικίες του Κραγκούγιεβατς.

Στην Πρίστινα, στις 13 Απρίλη, βομβαρδίζεται εργοστάσιο πλαστικών και μια δεξαμενή διυλιστηρίου. Την επομένη βομβαρδίζεται και πάλι το εργοστάσιο. Ενας τραυματίας.

Στο Βάλιεβο, στις 14 Απρίλη, πέντε βλήματα χτυπούν εργοστάσιο εταιρίας Ηolding και έξι εργάτες τραυματίζονται. Στην επίθεση πλήττονται επίσης πολυκατοικίες, σπίτια, ένα ιατρικό κέντρο, ένα αγροτικό γυμνάσιο, σταθμός παροχής γκαζιού, ο σιδηροδρομικός σταθμός και καταστήματα. Στις 17 Απρίλη βομβαρδίζεται και πάλι το εργοστάσιο, μαζί και οι διπλανές κατοικίες. Γίνονται και νέοι βομβαρδισμοί των εγκαταστάσεων στις 2, 4, 11 και τις 18 Μάη. Δεν τη γλιτώνει ούτε το ξυλουργείο. Συνολικά το εργοστάσιο δέχτηκε εννέα επιθέσεις. Απέμειναν άμορφες μάζες σιδερικών και κρατήρες. Ενας εξ αυτών είχε διάμετρο δέκα μέτρων και βάθος δέκα.

Κατεστραμμένος τηλεοπτικός αναμεταδότης στο όρος Κοπαόνικ
Κατεστραμμένος τηλεοπτικός αναμεταδότης στο όρος Κοπαόνικ
Στο Κρούσεβατς, στις 15 Απρίλη, βομβαρδίζεται εργοστάσιο παραγωγής εργαλείων, σε δύο κύματα επιθέσεων. Βόμβες πλήττουν την ευρύτερη περιοχή. Καταστρέφουν σπίτια. Ενας πύραυλος πέφτει κοντά στο Γεροντολογικό Κέντρο.

Από τους βομβαρδισμούς στη Ρακόβιτσα, το Κραγκούγιεβατς και τη Νις, στις 15 Απρίλη, πολλές επιχειρήσεις καταστράφηκαν ή έπαθαν μεγάλες ζημιές. Στις 17 Απρίλη και στις 10 Μάη, στο Μπάριτς, βομβαρδίζονται εγκαταστάσεις εταιρίας Holding.

Στο Σομπόρ, στις 21 Μάη, βομβαρδίζεται εργοστάσιο υποδημάτων.

Στις 7 Ιούνη, βομβαρδίζεται μεγάλη κτηνοτροφική ομάδα στο Πόντγκορατς. Σκοτώνονται τρεις εργάτες και εκατοντάδες αιγοπρόβατα.

Ούτε νερό, ούτε ρεύμα

Οι «ανθρωπιστές» του ΝΑΤΟ κατέβαλαν φιλότιμες προσπάθειες για να επιστρέψουν τους Γιουγκοσλάβους στην προ του κυρίου Εντισον, κι ακόμα πιο πίσω, εποχή. Για να τους στερήσουν από ηλεκτρικό ρεύμα και νερό, σε άλλη μια προσπάθεια κάμψης του ηθικού τους. Ετσι:

Ο Σταθμός Υδροδότησης του Μπάντοβατς χτυπήθηκε το βράδυ της 1ης προς 2ης Μάη. Παρείχε νερό για μεγάλο τμήμα της Πρίστινα. Το δίκτυο σωληνώσεων καταστράφηκε. Οι αντλίες και οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις έπαθαν σημαντικές ζημιές.

Στις 2 του Μάη, στο Ομπρένοβατς, το ΝΑΤΟ ρίχνει βόμβες διασποράς με ανθρακονήματα στο θερμοηλεκτρικό σταθμό «Nikola Tesla» (στους μετασχηματιστές και τους διανεμητές), προκαλώντας βραχυκυκλώματα και κατάρρευση του συστήματος.

Στις 22 του Μάη, βομβαρδίζεται με τρεις πυραύλους ο Θερμοηλεκτρικός Σταθμός στο Βέλικι Τσρλιένι, κοντά στο Λαζάρεβατς. Μεγάλα και σημαντικά τμήματα του σταθμού καταστρέφονται ολοσχερώς. Την ώρα της επίθεσης εργάζονται στο Σταθμό 55 εργάτες. Οι πέντε τραυματίζονται.

Στις 23 του Μάη βομβαρδίζεται και παθαίνει μεγάλες ζημιές ο Θερμοηλεκτρικός Σταθμός στο Ούροβτσι, κοντά στο Ομπρένοβατς. Επίθεση δέχονται και οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της δημόσιας επιχείρησης «Elektroistok» στο Νις.

Στις 24 του Μάη βομβαρδίζεται ο Σταθμός Μετασχηματιστών στο Νόβι Σαντ. Στις 27 του Μάη γίνεται επίθεση κατά ανάλογων στόχων και στη Μπεζανίσκα Κόσα, στο Νέο Βελιγράδι. Το ίδιο και στις 31 του Μάη, στην τοποθεσία Ρίμσκι Σάντσεβι.

Στο Σομπόρ, στις 30 του Μάη βομβαρδίζεται ο Σταθμός Υδροδότησης «Jaros».

Η συσκότιση της ενημέρωσης

Στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας συσκότιση δεν έγινε μόνο στις βομβαρδιζόμενες πόλεις, αλλά και στην ενημέρωση. Αυτή η συσκότιση είχε δύο όψεις. Η πρώτη είχε να κάνει με τη λογοκρισία. Ειδήσεις, απόψεις, σχόλια αντίθετα με τους «ανθρωπιστικούς» και «διεθνιστικούς» στόχους του ΝΑΤΟ αποσιωπήθηκαν.

Ξένοι δημοσιογράφοι - που προσπάθησαν να πουν την αλήθεια για τις σφαγές Σέρβων αμάχων από τις βόμβες του ΝΑΤΟ - κατηγορήθηκαν για «φιλοσερβισμό», με την ίδια λογική που ο ΟΗΕ κατηγορήθηκε για «κομμουνιστικές ιδεοληψίες», όταν εκθέσεις του μιλούσαν για το διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Τα τηλεοπτικά πλάνα του CNN και των λοιπών μεγιστάνων της ενημέρωσης εστίαζαν στο δράμα των Κοσσοβάρων. Την ίδια ώρα αγνοούσαν προκλητικά το δράμα των Σέρβων, των Μαυροβούνιων, των Τσιγγάνων και των ουγγρικής καταγωγής κατοίκων της Βοϊβοδίνας.

Η προσπάθεια να φιμωθεί η αντίθετη γνώμη είχε και μια δεύτερη όψη. Αυτή είχε να κάνει με το βομβαρδισμό πομπών και αναμεταδοτών των γιουγκοσλαβικών ραδιοτηλεοπτικών και τηλεπικοινωνιακών σταθμών. Την προσπάθεια, δηλαδή, να μην υπάρχει ούτε προβολή της γιουγκοσλαβικής άποψης, ούτε επικοινωνία των Γιουγκοσλάβων μεταξύ τους και με τον υπόλοιπο κόσμο.

Ο πρώτος βομβαρδισμός τέτοιας εγκατάστασης έγινε στις 5 Απρίλη, στο βουνό Γκούτσεβο. Στην επίθεση αυτή καταστράφηκαν και οι εγκαταστάσεις του Κρατικού Υδρομετεωρολογικού Ινστιτούτου του Βελιγραδίου.

Στις 13 Απρίλη, οι επίγειες εγκαταστάσεις του δορυφορικού σταθμού «Jugoslavia», στο χωριό Πρίλικε, βομβαρδίστηκαν. Ανήκαν στον Οργανισμό Τηλεπικοινωνιών Σερβίας και μετέδιδαν τηλεοπτικά και τηλεπικοινωνιακά σήματα. Πομποί και αναμεταδότες καταστράφηκαν ολοκληρωτικά.

Στις 21 Απρίλη, αεροσκάφη επιτέθηκαν εναντίον του Εμπορικού Κέντρου «Usce» στο Νέο Βελιγράδι. Το επιβλητικό κτίριο υπέστη μεγάλες ζημιές. Εκεί στεγάζονταν το αρχηγείο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Σερβίας και πολλοί ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, οι εγκαταστάσεις των οποίων καταστράφηκαν. Το «Usce» βομβαρδίστηκε ξανά και στις 27 Απρίλη.

Στις 23 Απρίλη, βομβαρδίστηκε το κτίριο της Σερβικής Ραδιοτηλεόρασης, στο κεντρικό Βελιγράδι. Από τα χαλάσματα ανασύρθηκαν νεκροί 16 δημοσιογράφοι και τεχνικοί και άλλοι τόσοι τραυματισμένοι. Τις εγκαταστάσεις δε χρησιμοποιούσαν μόνο Γιουγκοσλάβοι, αλλά και ξένοι δημοσιογράφοι και τεχνικοί, απεσταλμένοι και ανταποκριτές. Αυτό δεν προβλημάτισε ιδιαίτερα τους ΝΑΤΟικούς.

Να καταγραφεί και η περίπτωση του κτιρίου που στέγαζε τη Σερβική Ραδιοτηλεόραση στο Νόβι Σαντ. Βομβαρδίστηκε τέσσερις φορές (3, 13, 26 και 29 Μάη) με περισσότερους από δέκα πυραύλους. Στη θέση του δεν απέμειναν παρά συντρίμμια.

«Μαγνήτη» είχαν και άλλες εγκαταστάσεις. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί ο ραδιοτηλεοπτικός αναμεταδότης στην τοποθεσία Γκομπέλια, στο βουνό Κοπαόνικ (βομβαρδίστηκε τρεις φορές). «Μαγνήτης» και ο τηλεπικοινωνιακός αναμεταδότης στο βουνό Τσερ (βομβαρδίστηκε έξι φορές).

Συνολικά, υπολογίζεται ότι περισσότερες από τριάντα εγκαταστάσεις αυτού του είδους βομβαρδίστηκαν ανελέητα. Στα βουνά προκάλεσαν μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή. Το κόστος αποκατάστασης είναι ανυπολόγιστο.

Στόχος και ο ύπνος!

Από τα σχέδια καταστροφής, που εκπόνησαν οι ΝΑΤΟικοί, δεν εξαιρέθηκαν ούτε οι μονάδες αναψυχής και τα ξενοδοχεία.

Στις 8 Απρίλη βομβαρδίζεται η κορυφή Τόρνικ στο βουνό Ζλάτιμπορ. Τα βλήματα πλήττουν και ένα Κέντρο Υγείας και Ψυχαγωγίας, ιδιοκτησία Ινστιτούτου Υγείας. Ενας πύραυλος χτυπά τη μονάδα αποκατάστασης για παιδιά (60 κλίνες) και την καταστρέφει ολοκληρωτικά. Καταστρέφεται και η ιατρική μονάδα που στεγαζόταν στο Κέντρο. Σκοτώνονται δυο εργάτες του Ινστιτούτου και ένας δασοκόμος.

Στις 13 Απρίλη, τέσσερα βλήματα χτυπούν ξενοδοχείο στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου στο βουνό Κοπαόνικ. Από τη φωτιά που προκλήθηκε καταστράφηκε ολόκληρο το ξενοδοχείο. Ενα άτομο τραυματίστηκε. Λόγο πριν την επίθεση με βλήματα, περισσότερες από εκατό βόμβες διασποράς έπεσαν μπροστά από το ξενοδοχείο. Αλλο ένα ξενοδοχείο, σε κοντινή απόσταση, υπέστη ζημιές.

Στις προαναφερόμενες επιθέσεις, παραδόθηκαν στις φλόγες και τμήματα δασών, γύρω από τα ξενοδοχεία.

Βέβαια, η πιο γνωστή περίπτωση είναι του ξενοδοχείου «Jugoslavija», στο Νέο Βελιγράδι. Στις 7 και 8 Μάη, χτυπήθηκε από πολλούς πυραύλους, που κατεδάφισαν το κεντρικό τμήμα του κτιρίου, προκάλεσαν πυρκαγιά και σημαντικές ζημιές. Ενας πρόσφυγας που διέμενε στο ξενοδοχείο σκοτώθηκε. Τέσσερα άτομα τραυματίστηκαν. Ανάμεσά τους ένα παιδί δέκα χρόνων.

ΚΕΙΜΕΝΑ:
Θανάσης ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ
ΑΥΡΙΟ:

Οι γκρεμισμένες γέφυρες



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ