Η Τέχνη είναι μορφή κοινωνικής συνείδησης. Είναι και ισχυρό μέσο γνώσης με τεράστια κοινωνική δύναμη! Οποιος καλλιτέχνης την καταναλώνει σε άσφαιρα καλλιτεχνικά έργα, θα πρέπει να είναι σίγουρος, πως δε θα τον μνημονεύσει ούτε με τα ψιλά της γράμματα η ιστορία!

Με εξαίρεση την αντιπολεμική, και καταγγελτική της αμερικάνικης πολεμικής μηχανής, ταινία, του Σαμ Μέντες, «Σύρριζα», και τη λιγότερο καταγγελτική κωμωδία του Ντιν Πάρισοτ, «Ολα Τα Λεφτά», η οποία όμως αυτοαναιρείται από το καταραμένο αμερικάνικο «Happy End» στο οποίο υποκύπτει, όλες οι άλλες ταινίες της βδομάδας «αγρόν ηγόραζαν».

Ο Γούντι Αλεν, με το «Match Point», για παράδειγμα, βρίσκεται εκτός «έδρας» και φορμαλίζει ασύστολα, για να δικαιολογηθεί. Ο Μπερτράν Μπλιέ, με το «Μ' Αγαπάς», μας γυρίζει πίσω στα πρώτα (μετέωρα) βήματα του ρομαντισμού! Ο Ντέιβιντ ΜακΚένζι, με το «Παράνομο Πάθος», αναπαράγει την «άρρωστη» αγγλική ερωτική φιλολογία.

Σε σχέση τώρα με τις «δικές» μας (ελληνικές) ταινίες, τη «Λίστα Γάμου», του Παναγιώτη Πορτοκαλάκη και, την «Εύκολη Λία», του Βαγγέλη Σεϊτανίδη, ισχύει το γνωστό «πάρ' τ' αυγό και κούρεφ' το»! Κάποιοι δημιουργοί πιστεύουν ότι βρίσκονται σε αιώνιες διακοπές! Σα να ζούνε σε άλλη χώρα!

«O άνθρωπος που είπε "προτιμώ να είμαι τυχερός παρά καλός" έβλεπε τη ζωή σε βάθος. Ο κόσμος φοβάται να παραδεχτεί πως ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής βασίζεται στην τύχη. Είναι τρομαxτικό το ότι πολλά που μας συμβαίνουν βρίσκονται έξω από τον έλεγχό μας. Υπάρχουν στιγμές σε έναν αγώνα όπου η μπάλα χτυπάει το δοκάρι και για ένα μονάχα δευτερόλεπτο μπορεί να μπει γκολ ή όχι. Με λίγη τύχη θα μπει και θα κερδίσεις. Ή μπορεί και να μην μπει και τότε να χάσεις».

Οι παραπάνω ...αφορισμοί είναι, ας το πούμε έτσι, το «φιλοσοφικό» υπόβαθρο της 47ης ταινίας του Γούντι Αλεν. Ή, και το σωστότερο, η δικαιολογία του σκηνοθέτη, για το «γύρισμα», για τη «δημιουργία» της συγκεκριμένης ταινίας. Η οποία δεν έχει σε τίποτα να κάνει με τη φιλοσοφία και όποιες άλλες σοβαρές πνευματικές αναζητήσεις. Πρόκειται, απλώς, για ένα καλογυρισμένο ερωτικό - αστυνομικό, ψευτοκοινωνικό δράμα! Το οποίο παρακολουθεί, με «χαριτωμένο» μάλιστα τρόπο, που ακυρώνει κάθε σοβαρή προσέγγιση, την άνοδο ενός αδίστακτου νεαρού αριβίστα. Ο οποίος, για να κρατηθεί στην κορυφή, δε διστάζει να καταφύγει και στο έγκλημα.

Μη βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσματα. Να πείτε «τι ωραίο θέμα»! Ο Γούντι Αλεν, δυστυχώς, για εκείνον και τους θαυμαστές του, στάθηκε στα εξωτερικά μόνο στοιχεία αυτής της υπόθεσης. Την οποία μάλιστα, ενδεχομένως για να εντυπωσιάσει, την έντυσε με θαυμάσια μουσικά κομμάτια από όπερες, με εξαιρετικές επιλογές χώρων και κοστουμιών, με εξαιρετική αισθητικά φωτογραφία, στοιχεία που διευκολύνουν τον αποπροσανατολισμό. Στο «ζουμί», όμως, δεν έβαλε χέρι. Ψεύτικο το παρέλαβε, ψεύτικο το παρέδωσε! Οι ήρωές του είναι σχηματικοί. Η αγγλική αριστοκρατία, που όλοι γνωρίζουμε το ποιόν της, είναι - στην ταινία - μια θαυμάσια κοινωνική τάξη! Που εκτιμάει χωρίς κοινωνικούς περιορισμούς τις ικανότητες. Που ανοίγει αστόχαστα τα παλάτια της και παντρεύεται με πληβείους.

Ο «τυχερός» αυτός αριβίστας, ο «λαϊκός» δάσκαλος του τένις, με όπλα την εξωτερική του εμφάνιση, την ευφυία του και, κυρίως, την έλλειψη κάθε στοιχείου ηθικής, εισέρχεται βίαια στην «αθώα» από τέτοια πράγματα αγγλική αριστοκρατία(!) και την εκμεταλλεύεται! Παντρεύεται την κόρη ενός ζάπλουτου αριστοκράτη, γίνεται το νούμερο ένα στις επιχειρήσεις του και, τέλος, κάνει ερωμένη του και τη γυναίκα του κουνιάδου του. Σε κάποια στιγμή, όλα αυτά, από έναν άστοχο χειρισμό, κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα. Γεμίζει την καραμπίνα και πυροβολεί...

Δε βρίσκω, πού χωράει η «τύχη» σε τέτοιες συμπεριφορές. Πού χτύπησε η μπάλα στο δοκάρι. Ολα στην ταινία λειτούργησαν με μαθηματικούς υπολογισμούς! Αυτός που αποφασίζει να αναρριχηθεί με «πλάγιους» τρόπους, διαλεκτικά και όχι τυχαία, θα βρεθεί μπροστά σε επικίνδυνες στιγμές. Και εκεί, πάλι διαλεκτικά και όχι τυχαία, θα πατήσει τη σκανδάλη, αλλιώς θα χαθεί!

Αν αφήσουμε, λοιπόν, τη «φιλοσοφία» στην άκρη -και πρέπει να την αφήσουμε, γιατί δεν υπάρχει τέτοιο έδαφος - και δούμε την ταινία γυμνή από δικαιολογίες, θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα, ότι έχουμε να κάνουμε με ένα καλό στη φόρμα, άδειο όμως στο περιεχόμενο, κινηματογραφικό έργο. Θα καταλήξουμε, επίσης, στο συμπέρασμα, πως τέτοια θέματα απαιτούν τον ...Βισκόντι! Ο οποίος γνώριζε σε βάθος αυτόν τον κόσμο. Ο κόσμος του Γούντι Αλεν είναι πιο «μικρός». Η αμερικάνικη μικροαστική τάξη, οι ψευτοδιανοούμενοι Αμερικάνοι μικροαστοί, τους οποίους και έκανε φύλλο - φτερό, με τις ταινίες του. Εδώ, στο Match Point, βρέθηκε εκτός έδρας (η ταινία γυρίστηκε στην Αγγλία και αναφέρεται και στην εγγλέζικη αριστοκρατική τάξη)!

Μιλώντας και εγώ φιλοσοφικά, αφού το έφερε η κουβέντα, είμαι υποχρεωμένος να σημειώσω πως σε περιόδους που το κοινωνικό - πολιτικό κίνημα βρίσκεται σε κάμψη, δεν είναι εύκολο να γεννηθούν μεγάλα καλλιτεχνικά έργα. Οι καλλιτέχνες, εκτός λαμπρών εξαιρέσεων, χωρίς το βουητό των κοινωνικών - πολιτικών συγκρούσεων, καταφεύγουν με μεγάλη ευκολία στο φορμαλισμό. Ξεγελώντας έτσι τον εαυτό τους, αλλά και τους αποδέκτες του έργου τους, πως εκτέλεσαν την αποστολή τους. Η άψογη φόρμα, θεωρούν, πως θα γεμίσει το κενό που αφήνει το σαθρό περιεχόμενο.

Παίζουν: Σκάρλετ Γιόχανσον, Τζόναθαν Ρις Μάιερς, Εμιλι Μπόρτιμερ, Μπάιαν Κοξ, Μάθιου Γκούντι, Πενέλοπι Γουίλτον.

Αν δεν υπήρχε αυτό το καταραμένο αμερικάνικο «happy end», όπου έρχεται στο τέλος των κινηματογραφικών ταινιών σαν καταλύτης και ισοπεδώνει τα πάντα, θα μιλούσαμε για μια πολύ ενδιαφέρουσα κωμωδία. Η οποία κωμωδία καταγγέλλει, με αρκετά ευρηματικά τρόπο, την ανεργία και τις επιπτώσεις της πάνω στο βιοτικό επίπεδο, στην ποιότητα ζωής, στην «ψυχή», τελικά, των ανθρώπων.

Ενα ζευγάρι που ξεγελάστηκε από το αμερικανικό όνειρο και «ανοίχτηκε» οικονομικά, πιστεύοντας ότι η σημερινή του ευημερία θα υπάρχει στο διηνεκές, βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με την ανεργία. Αφού πούλησε τα πάντα και άδειασε το σπίτι του, έχασε το αυτοκίνητό του, κρύωνε χωρίς πετρέλαιο και ηλεκτρικό ρεύμα, λίγο πριν τινάξει τα πέταλα, αποφάσισε να καταφύγει και αυτό στις ληστείες, όπως κάνουν τα πρώην αφεντικά τους.

Ομως, οι ληστείες απαιτούν άλλου είδους ανθρώπους. Ετούτοι είναι ανίκανοι να μοιάσουν στους πραγματικούς ληστές. Στις ανώνυμες εταιρίες και στις πολυεθνικές! Κάθε απόπειρα από μέρους τους, τους φέρνει και πιο κοντά στην απελπισία και τη γελοιοποίηση! Οταν στο τέλος, επιτέλους, τα καταφέρνουν, έρχεται το «happy end», που λέγαμε, και τα ακυρώνει όλα! Κάνει το ζευγάρι μια άσφαιρη καρικατούρα. Ο θεατής νιώθει ότι εξαπατήθηκε!

Πάντως, είναι πολλές οι γελαστικές στιγμές της ταινίας. Και γελάς όχι τόσο με το αστείο όσο με το τραγικό. Το οποίο τραγικό είναι που φρονηματίζει. Αν, φυσικά, δεν ακυρωθεί μέσα σου από το ανόητο τέλος της ταινίας.

Παίζουν: Τζιμ Κάρεϊ, Τεά Λεονί, Αλεκ Μπάλντουιν.

Αλλη μια ακόμα απόπειρα να μεταφερθούν οι «Εντιμότατοι Φίλοι μου» στα καθ' ημάς! Μια πλειάδα γνωστών και καλών ηθοποιών, χωρίς σεναριακή και σκηνοθετική πορεία, βολοδέρνουν σε άγονα κινηματογραφικά πελάγη. Ξοδεύουν το ταλέντο τους και ξοδεύονται και οι ίδιοι στις μιμήσεις και στις απομιμήσεις! Ο ιταλικός νεορεαλισμός, που προσπαθεί να μιμηθεί η ταινία, δεν ήταν άνοστα αστεία. Ηταν μια κριτική (κωμική, όταν χρειαζόταν) ματιά πάνω στην ιταλική κοινωνία. Η «Λίστα Γάμου», δυστυχώς, κράτησε μόνον τα εξωτερικά στοιχεία αυτού του κινήματος...

Ματώνει η ψυχή σου, όταν χρειάζεται να «κρίνεις» τέτοιες απόπειρες. Οσο καλή διάθεση και να θέλεις να επιδείξεις, όσο και να πληγώνεσαι, όταν τα «βάζεις» με τον άγρια δοκιμαζόμενο ελληνικό κινηματογράφο, δεν μπορείς να αποφύγεις να εκφράσεις τη βαθιά σου ανησυχία για το «πού πάμε». Οι «Λίστες Γάμου», σε καμία περίπτωση, δεν είναι η απάντηση στο ερώτημα...

Παίζουν: Γιώργος Κιμούλης, Δημήτρης Πιατάς, Δημήτρης Τζουμάκης, Θέμης Πάνου, Χρήστος Στεργιόγλου.

Από τον τίτλο και μόνον αντιλαμβάνεσαι πως έχεις να κάνεις με ένα ευφυολόγημα. Μια πλακίτσα, δηλαδή! Ούτε σάτιρα, ούτε κωμωδία. Ενα αστείο!

Ενας νεαρός που κάνει face control (επιλογή) σε ένα νυχτερινό κέντρο ένα βράδυ έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τη γυναίκα της ζωής του. Την «Εύκολη Λία». Η Λία είναι πλούσια, αυτός φτωχός. Η Λία, σαν πλούσια, έχει βίτσια. Βίτσια αποχτάει και εκείνος. (Με όποιον δάσκαλο καθίσεις, κλπ...). Κάποια μέρα πιάνει ένα πιστόλι και μπουκάρει στα γραφεία του πλούσιου πατέρα της. Στο τέλος...

Νοιάζεται κανείς για το τέλος; Τέτοιες ιστορίες υπάρχουν κατά δεκάδες στα κανάλια. Γιατί να βγεις και να πληρώσεις και 7-8 ευρώ; Βιτσιόζος είσαι; Δεν είσαι! Αν η «Λίστα Γάμου» δεν είναι η απάντηση στο κινηματογραφικό αίτημα των ημερών, η «Εύκολη Λία» δε βάζει ούτε υποψηφιότητα!

Παίζουν: Ιωάννης Παπαζήσης, Μαρία Παπαχαραλάμπους, Μιχάλης Ιατρόπουλος, Εύα Θεοτοκάτου.