ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τέχνη συνοδοιπόρος των αγώνων

Μία διαφορετική εικόνα είχε χτες η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος. Μέσα στη Ζώνη η τέχνη συναντά το μόχθο και τον αγώνα της εργατικής τάξης. Λίγες ώρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσης «Ζώνη Περάματος: Ανθρωποι - χρώμα και σίδερο», ο χώρος είχε μετατραπεί σε μία πολύβουη κυψέλη δημιουργίας. Ανάμεσα σε γερανούς, σε δεμένα καράβια που «προσδοκούν» τη μεγάλη στιγμή της περιπλάνησης, μπροστά από το επιβλητικό σκουριασμένο σκαρί, εικαστικοί και εργαζόμενοι έστηναν τα ταμπλό, έβαζαν σκέπαστρα, τοποθετούσαν τα έργα. Δημιουργίες ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, φωτογραφίες, βίντεο, «ψηφίδες» μιας προσπάθειας να αποδοθεί η πραγματικότητα, η καθημερινή, δύσκολη, αβέβαιη... Εργα ογδόντα εικαστικών και φωτογράφων, που αποδείχνουν ότι η τέχνη μπορεί και πρέπει να είναι συνοδοιπόρος των αγώνων.

Η ξεχωριστή αυτή παρουσίαση, που πλαισιώνεται από θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και συζητήσεις, εγκαινιάζεται σήμερα (10.30 π.μ.) μέσα στο χώρο της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης, στη διάρκεια της δίωρης στάσης εργασίας (10 π.μ.- 12 το μεσημέρι), αλλά και στις 8 μ.μ. Διοργανώνεται από τα Σωματεία της Ζώνης, με στόχο να τιμηθούν οι αγώνες της εργατικής τάξης και η Πρωτομαγιά.

Ποτέ δεν έπαψαν να εμπνέουν την προοδευτική Τέχνη, ο μόχθος, η σκληρή δουλιά, τα προβλήματα και ο αγώνας της εργατικής τάξης. Οσο κι αν η κυρίαρχη κουλτούρα προσπαθεί με τεράστια μέσα και μηχανισμούς να χειραγωγήσει τη συνείδηση των εκμεταλλευόμενων, τα πρωτοπόρα τμήματα των εργαζομένων χτίζουν διόδους επικοινωνίας με την τέχνη.

Σημειώνουμε, ότι στα βραδινά εγκαίνια θα πραγματοποιηθεί και συναυλία - αφιέρωμα στο εργατικό τραγούδι με τους: Γιώργο Τάγκα και Δημήτρη Γιαννακόπουλου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΓΚΛΗΣ

Δημιουργός - γέννα του λαού

Η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, έχασαν έναν αληθινά προοδευτικό, αγωνιστή του ΕΑΜ και ολότελα ξεχωριστό δημιουργό. Τον 97χρονο Γιάννη Μαγκλή, που παρακινημένος, στα 27 χρόνια, από τον Νίκο Καζαντζάκη λόγω των ιστοριών που συναρπαστικά αφηγούνταν, έγραψε και εξέδωσε 26 μυθιστορήματα, πολλά διηγήματα, δύο τόμους με θεατρικά έργα και μετέφρασε αρκετά ξένα λογοτεχνικά έργα. Ο Γιάννης Μαγκλής πέθανε το Μ. Σάββατο. Η κηδεία του έγινε προχτές από το ναό της Μεταμόρφωσης στο Κεφαλάρι Κηφισιάς, ενώ η ταφή του έγινε χτες στη γενέτειρά του Κάλυμνο, της οποίας τους βασανισμένους στη θάλασσα ανθρώπους ύμνησε σε αρκετά έργα του.

Ο Γ. Μαγκλής γεννήθηκε το 1909. Βιοποριζόμενος σαν σφουγγαράς, χάρη στο μεγαλύτερο κατά δέκα χρόνια αδελφό του, που αγαπούσε τη λογοτεχνία και την ιστορία, άρχισε κι εκείνος από μικρός να διαβάζει λογοτεχνικά έργα και να εκφράζει την κρίση του γι' αυτά. Τον συγκινούσαν ιδιαίτερα τα έργα που αναδείκνυαν τον αγωνιστικό μόχθο, τα όνειρα, αλλά και τα μύρια όσα βάσανα των λαϊκών ανθρώπων, κάτι που τον οδήγησε να γράφει κρυφά, στοιχείο που «σημάδεψε» το κατοπινό λογοτεχνικό του έργο, όπως και ο απελευθερωτικός αγώνας του ΕΑΜ και οι μεταπολεμικές διώξεις των αγωνιστών του.

Στη δεκαετία του 1930, ο Μαγκλής γνωρίζει στο σπίτι του φιλέλληνα Ολλανδού συγγραφέα Μπλέστρα, στην Αίγινα, τον Νίκο Καζαντζάκη, το έργο του οποίου θαύμαζε. Ο Καζαντζάκης τον καλεί στο σπίτι του. Ο Μαγκλής ανταποκρίνεται στην επιθυμία του Καζαντζάκη να του διηγηθεί ιστορίες της θάλασσας και των σφουγγαράδων. Εκτοτε έγιναν φίλοι και στα 1936 ο Μαγκλής άρχισε, φανερά πια, να γράφει ιστορίες που είχε βιώσει ή από παιδί άκουγε. Η σχέση των δύο συγγραφέων δυνάμωσε την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, καθώς και οι δύο ήταν στο ΕΑΜ Λογοτεχνών. Οταν κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή διηγημάτων του Μαγκλή, «Οι κολασμένοι της θάλασσας», δημοσίευσε μια πολύ επαινετική κριτική του για το βιβλίο, το οποίο καθώς πήρε το Α' Βραβείο σε διαγωνισμό διηγήματος, έκανε αμέσως γνωστό το νέο συγγραφέα.

Μεταξύ των πιο γνωστών μυθιστορημάτων του Γ. Μαγκλή είναι τα: «Κοντραμπασίδες του Αιγαίου», «Δεν υπάρχουν αμαρτωλοί», «Ο άρχοντας», «Τ' αδέλφια μου οι άνθρωποι» (Α' Κρατικό Βραβείο», «Οι σημαδεμένοι», «Ο ήλιος δε βασίλεψε ακόμα».

Ο ΣΕΒ... στη Λυρική

Οτι ο πολιτισμός αποτελεί τη «βαριά βιομηχανία» μας το ακούσαμε πολλές φορές, από πολλούς, και από όσους έκαναν και κάνουν τα πάντα για την υποβάθμισή του... Αυτό που απέχει πολύ από την πραγματικότητα, φαντάζει σήμερα σαν τραγική ειρωνεία, μετά την τοποθέτηση του προέδρου του ΣΕΒ, Οδυσσέα Κυριακόπουλου, στη διοίκηση της Λυρικής Σκηνής!!! Οπως ανακοίνωσε χτες το ΥΠΠΟ, ο πρόεδρος των βιομηχάνων θα βρίσκεται πλέον και στο πόστο του αντιπροέδρου του ΔΣ της ΕΛΣ (πρόεδρος τοποθετήθηκε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευτύχιος Βορίδης).

Ο εκπρόσωπος του μεγάλου ελληνικού κεφαλαίου, ιδιοκτήτης μάλιστα ισχυρής μεταλλευτικής εταιρίας, με τις κυβερνητικές ευλογίες, καλείται να δώσει τα «φώτα» του και στη μοναδική λυρική σκηνή του τόπου. Ο άνθρωπος που έλυσε τα προβλήματα του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, δίνοντας αύξηση 0,77 ευρώ στο μεροκάματο (!), την οποία χαρακτήρισε ως τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη, «θα» λύσει τώρα και τα προβλήματα της πολύπαθης Λυρικής. Δε γνωρίζουμε μέχρι πού φτάνουν οι επιδιώξεις του προεδρο-βιομηχάνου. Αναλογιζόμαστε, όμως, «ποιος απ' τους προστάτες θα μας προστατέψει..;». Η κυβέρνηση πάντως, θιασώτης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και στον πολιτισμό, με αυτό τον προκλητικό διορισμό ανοίγει την κερκόπορτα και στη Λυρική, συμπληρώνοντας το παζλ της ολοένα αυξανόμενης και ολέθριας διείσδυσης του μεγάλου κεφαλαίου στον πολιτισμό.

Οπως, εξάλλου, ανακοίνωσε το ΥΠΠΟ, με απόφαση του υπουργού και τη σύμφωνη γνώμη του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ, Στέφανου Λαζαρίδη, ξεκινά η διαμόρφωση εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας της Λυρικής. Επίσης, ως «πρώτο βήμα διευθέτησης και ομαλής διαχείρισης των οικονομικών ζητημάτων της ΕΛΣ, ο Γ. Βουλγαράκης αποφάσισε να εκτελεστεί διαχειριστικός έλεγχος».

Ρ. Σ.

«Διευθέτηση» για το Ηρώδειο

«Διευθέτηση» των οικονομικών προβλημάτων του Ελληνικού Φεστιβάλ προέκυψε, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, από την προχτεσινή σύσκεψη των υπουργών Οικονομικών, Πολιτισμού και Τουρισμού και του διευθυντή του Φεστιβάλ.

Η ανακοίνωση προσθέτει ότι η «διευθέτηση» έγινε «προκειμένου να υλοποιηθεί με επιτυχία το καλλιτεχνικό του πρόγραμμα» του καλοκαιριού. Φράση που δείχνει ότι δεν ήταν βέβαιη η διεξαγωγή των Φεστιβάλ στο Ηρώδειο και την Επίδαυρο, λόγω των χρεών της εταιρίας προς το ΥΠΠΟ. Πρόσφατα το θέμα συζήτησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και γνωμάτευσε ότι, στο εξής, εκτός των άλλων, θα πληρώνουν τέλη παραστάσεων και οι κρατικοί φορείς, ενώ ατελώς θα το Ηρώδειο οι «μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί»!

Σύμφωνα, πάντως, με τη χτεσινή «Καθημερινή», από τη σύσκεψη στο υπουργείο Οικονομικών προέκυψε ότι «στο εξής, το Ηρώδειο θα παραχωρείται μόνον επί πληρωμή».

Πενθεί η σύγχρονη τέχνη

Ο 77χρονος εικαστικός δημιουργός και αγωνιστής Μιχάλης Φραντζής «έφυγε» προχτές τα ξημερώματα. Η κηδεία του έγινε χτες από το νεκροταφείο Βουλιαγμένης, παρουσία αρκετών ομοτέχνων του και πλήθος κόσμου. Από νέος ο Μιχάλης Φραντζής ακολούθησε το δρόμο του αγώνα. Ανέπτυξε αντιστασιακή δράση στα χρόνια της κατοχής, μέσα από την ΕΠΟΝ, ενώ μέχρι το τέλος της ζωής του έμεινε πιστός στα οράματα του ΕΑΜ και στις αξίες της ζωής.

Αυτή του την πίστη εξέφρασαν με το κατευόδιό του, από έναν στενό του φίλο, επί σαράντα χρόνια, ο οποίος εξήρε την «απέραντη καλοσύνη, αγνότητα, γλυκύτητα, το χαμόγελο μέχρι το τέλος του και τα σφυρηλατημένα από προοδευτικές ιδέες ιδανικά» του Μ. Φραντζή. Στο αποχαιρετιστήριο που έγραψε η συμφοιτήτρια, συνάδελφος και φίλη του Μαίρη Χατζηνικολή (λόγω της συγκίνησής της το διάβασε άλλος), τόνισε «τα στοιχεία που τον ξεχώριζαν αποτελούν φωτεινό παράδειγμα για όλους μας» και σημείωσε ότι από «αδάμαστη πίστη στη ζωή και στην παιδεία, τα τελευταία χρόνια, και μέχρι το τέλος του, σπούδαζε χαρακτική στη Σχολή Καλών Τεχνών στο ΑΠΘ».

Γεννημένος το 1929 στην Αθήνα, σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ (1948-1957), κοντά στους Γ. Μόραλη, Α. Γεωργιάδη και Δ. Μυταρά (1988-1989), από το εργαστήριο του οποίου αποφοίτησε. Από το 1990 παρακολούθησε σπουδές γλυπτικής στο εργαστήριο του Θόδ. Παπαγιάννη. Οι ζωγραφικές του αναζητήσεις ακολούθησαν ποικίλες κατευθύνσεις, αφηρημένες και παραστατικές, εξερευνώντας τις αρχές της μοντέρνας τέχνης. Παρουσίασε έργα του σε ατομικές εκθέσεις («Εκφραση», 1990, 1998: «Ανεμος», 1992) και σε αρκετές ομαδικές. Ασχολήθηκε με την αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση. Ηταν μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας.

Ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος, ο Κώστας Τσίρκας και η Νατάσσα Μποφίλιου παρουσιάζουν τα τραγούδια του δίσκου τους «100 μικρές ανάσες» (κυκλοφορεί από τη «Μικρή Αρκτο»), μαζί με άλλα αγαπημένα κομμάτια Ελλήνων και ξένων δημιουργών, στην «Χ-edra», στις 8 και 9 Μάη (10 μ.μ.).