ΠΑΡΙΣΙ - ΤΕΧΕΡΑΝΗ - ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ.-

Συνεχίζονταν μέχρι αργά χτες βράδυ στο Παρίσι οι συνομιλίες μεταξύ των πολιτικών διευθυντών των υπουργείων Εξωτερικών Γερμανίας, Γαλλίας, Ρωσίας, Κίνας, Βρετανίας και του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Νίκολας Μπερνς, για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Οι συνομιλίες γίνονταν κεκλεισμένων των θυρών και, σύμφωνα με ορισμένες πρώτες διαρροές, Ρωσία και Κίνα δε φαίνονταν διατεθειμένες να υποχωρήσουν στις αμερικανικές πιέσεις για υιοθέτηση απόφασης που θα τις δεσμεύει στην επιβολή κυρώσεων ή σε ανάληψη στρατιωτικής δράσης σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του Ιράν.

Ο Μπερνς, πριν την έναρξη της συνάντησης, υποστήριζε ότι το «Ιράν θα αναγκάσει τη διεθνή κοινότητα να αντιδράσει σθεναρά». Εκτιμούσε ότι, τελικά, Ρωσία και Κίνα «θα συμφωνήσουν με την άποψη για υιοθέτηση σκληρότερης στάσης που εκφράζουν και οι Ευρωπαίοι συνομιλητές τους».

Το θέμα «ανοίγει», σήμερα, και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου οι πρέσβεις των μονίμων χωρών - μελών θα εξετάσουν τη σχετική έκθεση που κατέθεσε, την περασμένη Παρασκευή, ο επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Μουχάμαντ αλ Μπάρανταϊ. Διαπίστωνε συνέχιση και επιτάχυνση της διαδικασίας εμπλουτισμού ουρανίου, αλλά συμπλήρωνε ότι το Ιράν «δεν αποτελεί προς το παρόν πυρηνική απειλή».

Η Ουάσιγκτον πιέζει ασφυκτικά στην κατεύθυνση υιοθέτησης απόφασης που θα υπάγεται στο άρθρο 7 του Καταστατικού του ΟΗΕ, σύμφωνα με το οποίο όταν μια χώρα χαρακτηρίζεται «απειλή για την παγκόσμια ειρήνη», τότε αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο άμεσης επιβολής κυρώσεων ή ανάληψης στρατιωτικής δράσης εναντίον της, σε περίπτωση που αυτή δε συμμορφωθεί με όσα το Συμβούλιο Ασφαλείας ζητά στο χρονικό περιθώριο που της θέτει.

Την ύπαρξη αναφοράς του άρθρου 7 στο σχέδιο απόφασης που θα καταθέσουν σήμερα στο Συμβούλιο Ασφαλείας οι ΗΠΑ, επιβεβαίωσε, χτες το απόγευμα, και ο προεδρεύων, για αυτό το μήνα, του Συμβουλίου, Κινέζος πρέσβης. Ο Γουάνγκ Γκουάνγκα επανέλαβε, για άλλη μια φορά, ότι η χώρα του δεν επιθυμεί την εκτόξευση απειλών και την ύπαρξη χρονοδιαγραμμάτων και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει το δικαίωμα βέτο που διαθέτει.

Ανάλογου περιεχομένου δηλώσεις έγιναν και από Ρώσους ανώτερους διπλωμάτες, ενώ την ίδια στιγμή, εκπρόσωπος της ρωσικής εταιρίας «Atomstroierport» ανακοίνωνε ότι η εταιρία του ετοιμάζεται να συμμετάσχει στους 2 διαγωνισμούς που θα προκηρύξει η Τεχεράνη για την κατασκευή δύο πυρηνικών εγκαταστάσεων. Η ίδια εταιρία έχει αναλάβει την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού του Μπουσχέρ, που ολοκληρώνεται το επόμενο χρονικό διάστημα.

«Το Ιράν δεν πρόκειται να σταματήσει τη διαδικασία εμπλουτισμού ουρανίου» επανέλαβε, χτες, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών. Ο Μανουχέρ Μοτακί δεν απέκλεισε να γίνει δεκτή από την Τεχεράνη η πρόταση της Μόσχας για μεταφορά της διαδικασίας εμπλουτισμού σε ρωσικό έδαφος. Ταυτόχρονα, πάντως, εκπρόσωπος του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας της χώρας ανακοίνωσε τον εντοπισμό άλλων 3 κοιτασμάτων ουρανίου, αλλά και την επίτευξη επιπέδου 4,8% στη διαδικασία εμπλουτισμού, ενώ απώτερος στόχος είναι το 5%.

Από την πλευρά του, ένας από τους διοικητές των Φρουρών της Επανάστασης, ο αντιναύαρχος Μουχάμαντ Εμπραχίμ Ντεχκάνι, δήλωνε ότι σε περίπτωση που οι ΗΠΑ επιλέξουν τη στρατιωτική οδό και επιτεθούν στο Ιράν, τότε ο πρώτος στόχος των ιρανικών αντιποίνων θα είναι το Ισραήλ. Πάντως, πολλοί Αμερικανοί αναλυτές συμφωνούσαν με άρθρα τους χτες ότι η στρατιωτική επιλογή θα πρέπει να θεωρείται μάλλον απίθανη.

Υπέρ της διπλωματικής λύσης στην «κρίση» του Ιράν τάχθηκε ο Κάρ. Παπούλιας, αποφεύγοντας όμως να καταδικάσει ευθέως τις προετοιμασίες πολέμου από την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Σε δηλώσεις που έκανε χτες από το Μπαχρέιν, τρίτο σταθμό της «περιοδείας» του σε κράτη της Αραβικής Χερσονήσου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε φόβους ότι η κρίση με τα πυρηνικά του Ιράν θα διαρκέσει πολύ, αλλά θα βρεθεί λύση. «Είμαστε μπροστά σε μια κρίση που θα διαρκέσει, αλλά προσωπικά πιστεύω ότι οι δυνατότητες της διπλωματίας είναι απεριόριστες», τόνισε, προσθέτοντας ότι πρέπει να εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες που δίνει η διπλωματία.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε επίσης ότι «είμαι αισιόδοξος γιατί κανένας δε θέλει να βυθιστεί ο κόσμος σε ένα χάος», και συνεχίζοντας είπε πως «θα βρούμε μια λύση και θα ξεπεράσουμε την κρίση», χωρίς όμως να προσδιορίσει το είδος της «λύσης».

Τη θέση αυτή εξέφρασε ο Κάρ. Παπούλιας και στις συναντήσεις που είχε τις προηγούμενες μέρες με τους ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμφώνησε με τους συνομιλητές του για την ύπαρξη μεγάλων κινδύνων από μια κλιμάκωση της κρίσης και υπογράμμισε ότι η διπλωματική λύση είναι η μοναδική λύση. Μιλώντας στο αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο «Αλ Τζαζίρα», ο Κ. Παπούλιας εξέφρασε φόβους ότι, αν δεν υπάρξει εκτόνωση στην ιρανική κρίση, θα βρεθούμε μπροστά σε μια μεγάλη καταστροφή.

Ο Κ. Παπούλιας χαρακτήρισε δύσκολο το πρόβλημα και τόνισε ότι πρέπει όλοι να ενώσουν τις δυνάμεις τους, «για να μη βυθιστούμε στο χάος». «Η λύση πρέπει να είναι μόνο διπλωματική και δε θα πρέπει να είναι χειρότερη από το πρόβλημα. Πρέπει ωστόσο να επιμείνουμε στη διεθνή σύμβαση για τη μη εξάπλωση των πυρηνικών όπλων», προσέθεσε με νόημα.

Η ανησυχία αυτή εκφράστηκε από τους ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ στις συζητήσεις που είχε μαζί τους ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Τόσο ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας όσο και ο εμίρης του Κατάρ εκτιμούν ότι, αν μπει σε κακό δρόμο η υπόθεση των πυρηνικών του Ιράν, θα υπάρξει γενικότερο πρόβλημα αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τ. Παπαδόπουλος, ξεκαθάρισε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος», με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις, ότι «δεν πρόκειται να θυσιάσουμε τα βασικά συμφέροντα του τόπου μας και ιδιαίτερα του κυπριακού ελληνισμού, για να εξασφαλίσουμε την εύνοια των ΗΠΑ, και εν πάση περιπτώσει ποτέ δε θα φθάσει στα επίπεδα εύνοιας που οι ΗΠΑ δείχνουν για την Τουρκία», ενώ σχετικά δε με το σχέδιο Ανάν τόνισε ότι αυτό αποτελεί παρελθόν.

Ο ίδιος τόνισε: «Δε με εξέπληξαν οι δηλώσεις της κ. Κοντολίζα Ράις. Είναι επανάληψη πάγιας θέσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Ουσιαστικά το Κυπριακό εξετάζεται από τις ΗΠΑ μόνο υπό το πρίσμα της διευκόλυνσης της πορείας της Τουρκίας προς την ΕΕ. Σε σημείο που εύλογα διερωτάται κανένας αν το όλο σχέδιο Ανάν, και ιδιαίτερα το χρονικό όριο που τότε είχε καθοριστεί, η 1η Μαΐου, μέρα που η Κύπρος εντασσόταν στην ΕΕ, δε διαμορφώθηκε για να διευκολυνθεί η Τουρκία».

Σε ερώτηση για το κατά πόσο η απροκάλυπτη αμερικανική υποστήριξη στις τουρκικές θέσεις δημιουργεί πρόβλημα στη Λευκωσία, ο Πρόεδρος της Κύπρου σημείωσε: «Πρόβλημα είναι. Δοθείσης της επιρροής που έχουν οι ΗΠΑ παγκοσμίως και ιδιαίτερα σε κάποιες χώρες της ΕΕ είναι πρόβλημα. Ομως εμείς δεν πρέπει να εξαρτάμε την πολιτική μας και την πορεία μας από τις υποδείξεις των ΗΠΑ και τα ειδικά συμφέροντα της αμερικανικής πολιτικής, όταν αυτά αντιστρατεύονται τα δικά μας εθνικά συμφέροντα».

Σχολιάζοντας την πάγια προσπάθεια των ΗΠΑ να ενισχύσουν τα Κατεχόμενα, ο Τ. Παπαδόπουλος υπενθυμίζει ότι υπάρχουν μερικοί εξ αντικειμένου περιορισμοί, όπως το γεγονός ότι η ΕΕ αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία και ότι η εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου αναστέλλεται στις περιοχές όπου δεν μπορεί να ασκήσει έλεγχο η νόμιμη κυβέρνηση. «Από εκεί και πέρα, είπε, οι "τρίτες χώρες" και οι ΗΠΑ μπορούν να αναγνωρίσουν το κατοχικό καθεστώς, αλλά τότε πρέπει να το σκεφτούν διπλά το επικίνδυνο προηγούμενο που θα δημιουργήσουν σε κάθε χώρα όπου υπάρχουν αποσχιστικές τάσεις».

Σχετικά με την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υπάρξει «εκτροχιασμός» και να εκδηλωθεί κρίση το φθινόπωρο, καθώς τον Οκτώβρη αναμένεται να γίνει «η ανασκόπηση της πορείας της Τουρκίας και του βαθμού συμμόρφωσής της στις υποχρεώσεις που ανέλαβε». Ωστόσο, εκφράζει την πεποίθηση ότι το σύνολο των χωρών - μελών δεν επιθυμούν τη διακοπή της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας.

Για το σχέδιο Ανάν αναρωτιέται: «Ενα σχέδιο που το απέρριψε με 76% ο λαός είναι δυνατόν να το δεχτεί τώρα που πέρασε ο κίνδυνος να μην ενταχθούμε στην ΕΕ, με μια λεκτική παραλλαγή του ή με επουσιώδεις αλλαγές;».