ΠΟΛΙΤΙΚΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Επαναφέρει τη Χάγη στις συνομιλίες με Τουρκία

Οι διαβουλεύσεις για τη Χάγη και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης στο «πακέτο» των προτάσεων της Ντόρας Μπακογιάννη προς τον Τούρκο ομόλογό της

Eurokinissi

Από την τελευταία συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας - Τουρκίας, τέλος Απρίλη, στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, στη Σόφια

Η «αναθέρμανση» των διμερών συνομιλιών για την παραπομπή στη Χάγη «των διαφορών» στο Αιγαίο μακροπρόθεσμα και η εμπέδωση κλίματος «ηρεμίας» στην περιοχή το καλοκαίρι, περιλαμβάνονται στο πακέτο των προτάσεων που θα συζητήσει η Ντόρα Μπακογιάννη με τον Τούρκο ομόλογό της Αμπντουλάχ Γκιουλ.

Η κυβέρνηση και η ίδια η ΥΠΕΞ αποφεύγει να πει οτιδήποτε σχετικά με το ταξίδι της στην Κωνσταντινούπολη το Σάββατο, αλλά την ίδια στιγμή γίνεται φανερό ότι η κυβέρνηση, με την ενθάρρυνση των ΗΠΑ και την υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ, κινείται σταθερά στη γραμμή της συνολικής και οριστικής, όπως πιστεύουν, διευθέτησης των διαφορών στο Αιγαίο, με το ανυπόστατο επιχείρημα ότι έτσι θα επέλθει η «διαρκής ειρήνη» στην περιοχή.

Η πορεία πλεύσης και οι επόμενες κινήσεις στα Ελληνοτουρκικά αποτέλεσαν βασικό αντικείμενο της σύσκεψης που έγινε χτες στο Μέγαρο Μαξίμου με τη συμμετοχή της Ντ. Μπακογιάννη και του Βαγγ. Μεϊμαράκη, ενόψει τόσο του ταξιδιού της υπουργού Εξωτερικών στην Τουρκία, όσο και της συνεδρίασης των ΥΠΕΞ της ΕΕ τη Δευτέρα, για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.

Οι υπουργοί που συμμετείχαν στη χτεσινή σύσκεψη απέφυγαν να ανακοινώσουν το παραμικρό για τις αποφάσεις που ελήφθησαν, ενώ ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος μάλλον επιχείρησε να «κοντύνει» τις προσδοκίες από το ταξίδι της Ντ. Μπακογιάννη και να προκαλέσει σύγχυση λέγοντας ότι αντικείμενο των διμερών συνομιλιών είναι θέματα οικονομίας και τουρισμού...

Ανεπίσημα όμως αρμόδιοι υπουργοί έλεγαν στους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνηση «είναι σταθερά υπέρ της Χάγης» και όλες οι προσπάθειες αυτό το διάστημα εστιάζονται στις διαβουλεύσεις για την κατάρτιση του απαραίτητου συνυποσχετικού. Ταυτόχρονα, άφηναν σαφώς να εννοηθεί ότι δεν πρόκειται να σπάσουν το άκρως απόρρητο των συνομιλιών, όπως γινόταν άλλωστε τα προηγούμενα χρόνια επί κυβερνήσεων Σημίτη.

Η κυβέρνηση έσπευσε να χαιρετίσει τη (μερική) αναβολή της τουρκικής αεροναυτικής άσκησης στο Βόρειο Αιγαίο, θεωρώντας ότι πρόκειται για μια καλή χειρονομία από την πλευρά της γειτονικής χώρας ενόψει του ταξιδιού της Ντ. Μπακογιάννη. «Μερικές βασικές δραστηριότητες της άσκησης μετατέθηκαν για την επόμενη και τη μεθεπόμενη εβδομάδα», επιβεβαίωσε ο Ευ. Αντώναρος. Πάντως η Ντ. Μπακογιάννη θα ζητήσει την παράταση του μορατόριουμ των στρατιωτικών ασκήσεων στο Αιγαίο για τέσσερις μήνες.

«Είναι μια καλά προγραμματισμένη επίσκεψη», δήλωσε χτες ο Κυρ. Μητσοτάκης αναφερόμενος στο ταξίδι της υπουργού Εξωτερικών στην Τουρκία, αν και σημείωσε ότι «στην παρούσα φάση, από οποιαδήποτε τέτοια συνάντηση δεν μπορεί κανείς να περιμένει θεαματικά αποτελέσματα». Παράλληλα, άφησε να εννοηθεί ότι θα "βολιδοσκοπηθεί" η άλλη πλευρά πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα: «Σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από την πολιτική ηγεσία της Τουρκίας το αν υπάρχει μια πραγματική πρόθεση να κάνουμε κάποια βήματα στα ζητήματα ελληνοτουρκικής προσέγγισης», είπε μιλώντας στον «9,84». Εκτίμησε ωστόσο, ότι η πρόοδος σε αυτή την προσέγγιση «θα είναι πολύ αργή και πρέπει να είναι αποτέλεσμα πολύ μελετημένων κινήσεων».

Την ίδια στιγμή, ολοένα και πιο «θαρραλέα» κυβερνητικοί βουλευτές υποστηρίζουν δημόσια την παραπομπή στη Χάγη «όλων των διαφορών στο Αιγαίο». Από τους πιο «μαχητικούς» ο ευρωβουλευτής Κ. Χατζηδάκης που κινείται στο περιβάλλον της ΥΠΕΞ, έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί χτες ότι η Χάγη δε συμφέρει την Τουρκία και γι' αυτό δεν έχει προσφύγει μέχρι τώρα!

Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

Θα προτείνει «νέο Ελσίνκι»

Την προσφυγή στη Χάγη για την «επίλυση των Ελληνοτουρκικών διαφορών», θα προτείνει σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Γ. Παπανδρέου στον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή, κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους που γίνεται ύστερα από αίτημα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης να συναντηθεί με τους πολιτικούς αρχηγούς για τη χάραξη «νέας στρατηγικής» στην εξωτερική πολιτική.

Η συνάντηση με την ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλ. Παπαρήγα θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή στις 11 π.μ, στο γραφείο του προέδρου του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, ενώ σε εκκρεμότητα παρέμεινε και χτες η συνάντηση του Γ. Παπανδρέου με τον πρόεδρο του ΣΥΝ Αλ. Αλαβάνο.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στις συναντήσεις του με τους πολιτικούς αρχηγούς, σύμφωνα με πληροφορίες αλλά και βάσει των προτάσεων και των θέσεων που έχει αναπτύξει το τελευταίο διάστημα, θα προτείνει η ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σ' ένα «νέο Ελσίνκι». Να προχωρήσει, δηλαδή, σε μια συμφωνία με την οποία θα αποδεχτεί ότι υπάρχουν «διμερής διαφορές», πέρα της υφαλοκρηπίδας, μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Γ. Παπανδρέου, στηρίζοντας απόλυτα την πολιτική των κυβερνήσεων του κόμματός του, που σύμφωνα και με τις τελευταίες αποκαλύψεις που υπήρξαν στον Τύπο, στο τέλος του 2003 ήταν έτοιμη να συμφωνήσει την παραπομπή των «ελληνοτουρκικών διαφορών» στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, επιδιώκει με τη «νέα στρατηγική» να επαναφέρει τις... διαπραγματεύσεις στο σημείο από όπου σταμάτησαν.

Ο Γ. Παπανδρέου, περιγράφοντας τη «νέα στρατηγική», θα προτείνει Ελλάδα και Τουρκία να συμφωνήσουν για τις «διμερείς διαφορές» που θα πάνε στη Χάγη, να υπογράψουν συνυποσχετικό και μ' αυτό να οδηγηθούν στην «επιδαιτησία» του Διεθνούς Δικαστηρίου. Εξάλλου, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του ΠΑΣΟΚ Ν. Αθανασάκη, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 2003 είχε προχωρήσει τη συμφωνία, αλλά δεν υπέγραψε συνυποσχετικό. Μια συμφωνία με την οποία η Ελλάδα ήταν έτοιμη να διαπραγματευτεί, όπως αποκάλυψε με δημοσιεύματα της η «Καθημερινή», εκτός από την «υφαλοκρηπίδα», τα «χωρικά ύδατα» και τον «εναέριο χώρο»...

Εναέριος χώρος και σημασία των παραβιάσεων στο Αιγαίο

Ο εναέριος χώρος είναι η επέκταση στον αέρα, της εθνικής κυριαρχίας στη θαλάσσια ζώνη που περιβάλλει τις ακτές μιας χώρας. Η Ελλάδα έχει ορίσει ως εναέριο χώρο τη ζώνη πλάτους 10 ναυτικών μιλίων (ν.μ.) από τις ακτές της, που καθιερώθηκε με το ΠΔ 6/18 το Σεπτέμβρη 1931 περί «καθορισμού πλάτους χωρικών υδάτων, όσον αφορά τα ζητήματα της Αεροπορίας και Αστυνομίας αυτής».

Η Τουρκία, που αμφισβητεί το πλάτος των 10 ν.μ. του ελληνικού εναέριου χώρου, μέχρι το 1975 και για 44 συνεχή έτη αναγνώριζε και σεβόταν τη ρύθμιση αυτή των 10 ν.μ. Η τουρκική αμφισβήτηση του εύρους του ελληνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο αποτελεί την πλέον επιθετική από τις τουρκικές αμφισβητήσεις ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς αυτή εκφράζεται έμπρακτα και καθημερινά, με τις πτήσεις των μαχητικών αεροσκαφών, δηλαδή με τη χρήση στρατιωτικών μέσων.

Τα τουρκικά μαχητικά, κατά την είσοδό τους στον εναέριο χώρο του Αιγαίου, πάνω από τα διεθνή ύδατα, που όμως υπάγεται στη δικαιοδοσία του FIR Αθηνών (αφορά μόνο τον έλεγχο και τον συντονισμό των πτήσεων), εφαρμόζουν την πάγια τακτική τους να μην καταθέτουν σχέδια πτήσης, παραβαίνοντας έτσι τους κανόνες εναέριας κυκλοφορίας του ICAO (παράβαση). Στη συνέχεια, στις περισσότερες περιπτώσεις, εισχωρούν στη ζώνη των 10 ν.μ. και μέχρι τα 6 ν.μ. από τις ελληνικές ακτές, παραβιάζοντας με τον τρόπο αυτό τον εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδας, για δείξουν έμπρακτα την αμφισβήτηση του ελληνικού εναέριου χώρου των 10 ν.μ. Κατά καιρούς εκδηλώνονται ακόμα και περιστατικά υπερ-πτήσης και από ελληνικό έδαφος, πάνω από νησιά και βραχονησίδες («γκρίζες ζώνες»), ενώ έχουν κάνει και πτήσεις πάνω από διαδρόμους αεροδρομίων σε ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

Οι παραβιάσεις εκ μέρους των τουρκικών μαχητικών αποτελούν ένα είδος στρατιωτικής επιχείρησης σε καιρό ειρήνης, αφού με τον τρόπο αυτό οι τουρκικές διεκδικήσεις εκδηλώνονται έμπρακτα και με τη χρήση στρατιωτικών μέσων, σε βάρος της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας στον εναέριο χώρο, αλλά και σε νησίδες και βραχονησίδες («γκρίζες ζώνες»). Οι ενέργειες αυτές, με την πάροδο του χρόνου, παράγουν συγκεκριμένα αποτελέσματα σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Το σκηνικό που διαμορφώνεται στο Αιγαίο, με τις τουρκικές παραβιάσεις και τις ελληνικές αναχαιτίσεις, που οδηγούν σε εμπλοκές και αερομαχίες, με τα αεροσκάφη οπλισμένα, είναι ένα σκηνικό για παγίωση θέσεων σε καιρό ειρήνης.

Σε επίπεδο Διεθνούς Δικαίου, η τουρκική αμφισβήτηση του πλάτους 10 ν.μ. ελληνικού εναέριου χώρου, επικαλείται τη απόκλιση μεταξύ πλάτους ελληνικών χωρικών υδάτων που είναι 6 ν.μ. και ελληνικού εναέριου χώρου που έχει οριστεί στα 10 ν.μ. με βάση ελληνικό νόμο του 1931. Ειδικά η τουρκική πλευρά αναφέρεται στη διάταξη που ορίζει ως εναέριο χώρο το χώρο που είναι πάνω από τα χωρικά ύδατα.

Από την ελληνική πλευρά, προβάλλεται το επιχείρημα ότι εφόσον πλέον με βάση το νέο Δίκαιο της Θάλασσας, τα χωρικά ύδατα μπορούν να φθάσουν μέχρι και τα 12 ν.μ., το τουρκικό επιχείρημα πέφτει στο κενό. Δηλαδή, η δυνατότητα άσκησης ενός δικαιώματος στο σύνολό του (12 ν.μ. σε θάλασσα και αέρα) δεν απαγορεύει στον ίδιο την περιορισμένη άσκηση του αυτού δικαιώματος (10 ν.μ. μόνο στον αέρα). Να σημειωθεί ότι τα 10 ν.μ. ελληνικού εναέριου χώρου, δεν τα δέχονται ούτε οι Αμερικανοί και οι άλλοι ΝΑΤΟικοί «σύμμαχοι» σε ασκήσεις που διεξάγονται στο Αιγαίο. Εξάλλου και στο ΠΔ 6/18 Σεπτέμβρη 1931 περί «καθορισμού πλάτους χωρικών υδάτων, όσον αφορά τα ζητήματα της Αεροπορίας και Αστυνομίας αυτής», γίνεται λόγος για «χωρικά ύδατα» με περιορισμό του δικαιώματος στα «ζητήματα αεροπορίας».

Είναι προφανές, όμως, ότι το ζήτημα δεν είναι κυρίως νομικό, η αμφισβήτηση εκ μέρους της Τουρκίας του πλάτους του ελληνικού εναέριου χώρου αποτελεί μέρος της γενικότερης επιδίωξης της τουρκικής πολιτικής για αναθεώρηση του «στάτους κβο» στο Αιγαίο. Η προσπάθεια αυτή ενισχύεται και από το «συμμαχικό παράγοντα» με προφανή στόχο την εδραίωση της ΝΑΤΟικής επικυριαρχίας, με όχημα τις τουρκικές διεκδικήσεις σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Ρ. Τ. ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Δεν ανησυχεί για τον «έλεγχο» της ΕΕ

Καμία ανησυχία δεν αισθάνεται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τον «έλεγχο προόδου» που θα υποστεί τις επόμενες βδομάδες από τις κυβερνήσεις των 25 κρατών - μελών της ΕΕ όσον αφορά την ενταξιακή πορεία της χώρας του.

Η διαδικασία της ένταξης στην ΕΕ συνεχίζεται με την αρχική αποφασιστικότητα, δεν υπάρχει κανένας φόβος», δήλωσε ο Ερντογάν στη διάρκεια ομιλίας του χτες ενώπιον των βουλευτών του κόμματός του (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, AKP). «Ο στόχος μας (η ένταξη στην ΕΕ) δεν είναι ούτε παροδική επιθυμία ούτε εποχική στρατηγική», διαβεβαίωσε. Παράλληλα, απέρριψε τις επικρίσεις ότι η κυβέρνησή του έχει επιβραδύνει το ρυθμό των μεταρρυθμίσεων που είναι απαραίτητες για να ενταχθεί η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο Ερντογάν δήλωσε πως περιμένει ότι «ουσιαστικές διαπραγματεύσεις» θα ξεκινήσουν με την ΕΕ την ερχόμενη Δευτέρα, έπειτα από πολλούς μήνες εξέτασης των κεφαλαίων του κοινοτικού κεκτημένου. «Είναι μια νέα αρχή για την Τουρκία», υπογράμμισε.

Στο μεταξύ, στις Βρυξέλλες, η αυστριακή προεδρία της ΕΕ έκανε γνωστό πως η ΕΕ θα ανοίξει πράγματι τη Δευτέρα το πρώτο από τα 35 κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και την Κροατία. Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών και οι ομόλογοί τους της Τουρκίας και της Κροατίας θα συναντηθούν τη Δευτέρα στο Λουξεμβούργο για να ανοίξουν το κεφάλαιο που αφορά την επιστήμη και την έρευνα, οκτώ μήνες μετά την επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων με αυτές τις δύο χώρες.

Από τα τέλη Οκτώβρη, η Επιτροπή έχει αρχίσει να εξετάζει μαζί με τις δύο υποψήφιες το σύνολο των ευρωπαϊκών κανονισμών και την προετοιμασία των δύο υποψηφίων σε καθένα από τα 35 κεφάλαια. Σε κάθε κεφάλαιο, οι Βρυξέλλες μπορούν να συστήσουν ή όχι την έναρξη διαπραγματεύσεων. Σε όλες τις περιπτώσεις, η έναρξη των διαπραγματεύσεων σε καθένα από τα 35 κεφάλαια απαιτεί ομόφωνη απόφαση των «25».

Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας αναμένεται να αποτελέσει βασικό θέμα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 15-16 του μήνα στις Βρυξέλλες. Πέρα όμως από «προειδοποιήσεις» και φραστικούς λεονταρισμούς, που στοχεύουν στον «εφησυχασμό» των λαών της ΕΕ που αντιτάσσονται στην ένταξη της γειτονικής χώρας, οι ηγέτες της ΕΕ δεν πρόκειται να ορθώσουν νέα «εμπόδια» στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Οπως προκύπτει από ένα προσχέδιο συμπερασμάτων που έχει κυκλοφορήσει, θα υπάρξει μια νέα «έκκληση» για εφαρμογή του πρωτοκόλλου τελωνειακής σύνδεσης εντός του 2006, που αφορά το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και αεροδρομίων στα κυπριακά πλοία και αεροπλάνα. Αυτό όμως η κυβέρνηση της Αγκυρας το έχει απορρίψει κατηγορηματικά και οι «φίλοι» της στην ΕΕ, με πρώτη τη Βρετανία, εργάζονται να βρουν φόρμουλες για να προσπεράσουν αυτή την «ευρωπαϊκή υποχρέωση»...