Η έλλειψη μέτρων που να στηρίζουν και να κάνουν πράξη το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο για την υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους εργασίας, επισημάνθηκε στη χτεσινή μερίδα με θέμα "Η υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας στη διαχείριση των απορριμμάτων", που συνδιοργάνωσαν ο Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ) και η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) με τη συμμετοχή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΠΟΕ - ΟΤΑ). Στην ημερίδα τονίστηκε η ανάγκη εκπόνησης, με φορέα τον ΕΣΔΚΝΑ, επιδημιολογικής και εργονομικής μελέτης, ενώ, με αφορμή τις βλαβερές συνθήκες εργασίας στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων, αλλά και σε άλλους εργασιακούς χώρους, τέθηκε μια σειρά ερωτημάτων - αιτημάτων: Γιατί η πολιτεία δεν έχει προβεί ακόμη στη λήψη μέτρων, που να καθιστούν εφικτές στην πράξη, τις προβλέψεις της νομοθεσίας υπέρ της ασφάλειας των εργαζομένων; Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι βλαπτικοί παράγοντες κινδύνου και ποιος ο ρόλος των γιατρών εργασίας προς αυτή την κατεύθυνση; Γιατί, μέχρι και σήμερα, δεν υπάρχει δημόσιος φορέας που να αναδεικνύει και να καταγράφει τις επαγγελματικές ασθένειες, τη στιγμή που μόνο το ΙΚΑ δίνει 11.000 πρόωρες συντάξεις κάθε χρόνο; Ποιες οι επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων που εκτίθενται καθημερινά σε νοσογόνους ουσίες ή άλλους παθογόνους παράγοντες, όπως θόρυβος, δονήσεις και άλλα; Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στη διαχείριση των απορριμμάτων, όπως σημειώθηκε στην ημερίδα, τα προβλήματα είναι πολλά. Σαν μια πρώτη προσπάθεια υπερπήδησής τους, ο Σύνδεσμος έχει προτείνει τη δημιουργία οργανωμένου πλέγματος χώρων υγειονομικής ταφής και αντίστοιχων εργοστασίων μηχανικής ανακύκλωσης, καθώς και τη δημιουργία Σταθμών Μεταφόρτωσης.

Κατά τη χτεσινή ημερίδα, ο πρόεδρος του ΕΣΔΚΝΑ Αθ. Καρούντζος,πρότεινε τη δημιουργία Επιτροπής, με στόχο το σχεδιασμό και την πληροφόρηση για το τι ακριβώς συμβαίνει στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Παράλληλα, δεσμεύτηκε για την εκπόνηση επιδημιολογικής και εργονομικής μελέτης, ενώ επισήμανε την ανάγκη ενεργοποίησης όλων των προβλέψεων της νομοθεσίας για την υγιεινή και ασφάλεια στο χώρο της διαχείρισης απορριμμάτων και γενικότερα.

Για τη "συμμετοχή των εργαζομένων στη διασφάλιση των όρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στη διαχείριση των απορριμμάτων", μίλησε ο Μπάμπης Ζιώγας,Πολιτικός Μηχανικός - Υγιεινολόγος και εκπρόσωπος των εργαζομένων της ΕΣΔΚΝΑ. Στη χτεσινή μερίδα παρουσιάστηκαν, ακόμη, οι εισηγήσεις: "Προσδιορισμός νοσογόνων παραγόντων στη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων. Υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας", του βιολόγου Γ. Βαβίζου,"Επικίνδυνοι ρυπαντές στους χώρους διάθεσης απορριμμάτων", του Χημικού Μηχανικού Ε. Καπετάνιου,"Πρακτικές υποδείξεις για την ασφάλεια των εργαζομένων", τωνΙ. Αγαπητίδη και Αν. Κουσκούρη,"Η συμβολή του γιατρού εργασίας στη βελτίωση συνθηκών υγιεινής και την πρόληψη. Η περίπτωση του ΕΣΔΚΝΑ" του γιατρού εργασίας Γ. Παπαναγιώτου και "Υγιεινή και Ασφάλεια της εργασίας στους ΟΤΑ", του Γ. Στρατηγού,γραμματέα της ΠΟΕ - ΟΤΑ. Παρεμβάσεις έγιναν από εκπροσώπους δήμων της Αττικής και της επαρχίας, καθώς επίσης από τονΚώστα Δοντά,σύμβουλο του ΥΠΕΧΩΔΕ, τη Φρόσω Κορτζίδου,εκ μέρους του ΚΚΕ και τον Γιάννη Αστερίου,εκ μέρους της Πολιτικής Ανοιξης. Την εκδήλωση χαιρέτισαν, ακόμη, οι Απ. Κοιμήσης,πρόεδρος ΕΕΤΑΑ και Ν. Λαμπράκης,πρόεδρος ΠΟΕ - ΟΤΑ.

"Η ιστορία των οικονομικών και θεσμικών κατακτήσεων της εργατικής τάξης και όλων των εργαζομένων είναι η ιστορία των μεγάλων και "μικρών" αγώνων τους. Ο τομέας της υγιεινής και ασφάλειας δεν αποτελεί εξαίρεση του κανόνα αυτού. Την τελευταία πενταετία, αναπτύχθηκε μια αυξανόμενη πίεση προς την πλευρά της εργοδοσίας από τα συνδικαλιστικά όργανα των εργαζομένων, για μια ουσιαστική βελτίωση των όρων υγιεινής και ασφάλειας στη διαχείριση των απορριμμάτων". Με τα λόγια αυτά, άνοιξε την εισήγησή του ο Μπάμπης Ζιώγας, προσθέτοντας ότι αυτή ήταν μια επιβαλλόμενη εξέλιξη, καθώς ο τομέας της αποκομιδής και διάθεσης των απορριμμάτων εμφάνιζε ιδιαίτερα επιβαρυντικές συνθήκες εργασίας.

Προσδιορίζοντας το πεδίο δράσης των εργαζομένων στην καθαριότητα, επισήμανε μια σειρά ζητημάτων που πρέπει να λυθούν, προκειμένου να περιοριστούν στο ελάχιστο οι βλαπτικοί παράγοντες κινδύνου. Συγκεκριμένα, πρέπει να ενεργοποιηθούν εκείνες οι προβλέψεις της νομοθεσίας (φορείς, διαδικασίες), που θα καταστήσουν στην πράξη εφικτές τις υπόλοιπες προβλέψεις της υπέρ των εργαζομένων, π.χ. προσαρμογή στις τεχνικές εξελίξεις. Ακόμη, να ενισχυθούν ουσιαστικά οι αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, δηλαδή τα Κέντρα Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου και οι Επιθεωρήσεις Εργασίας και να εκπονηθούν, με φορέα τον ΕΣΔΚΝΑ, επιδημιολογική και εργονομική μελέτη.

Ζητήματα που απαιτούν λύση και θα αποτελέσουν στόχο δράσης των εργαζομένων είναι ακόμη: Η εφαρμογή σε πλήρη κλίμακα, μέχρι το 1988, της μηχανικής αποκομιδής των απορριμμάτων και η αναγνώριση της ιδιότητας του τεχνικού στους εργαζομένους στους χώρους διάθεσης απορριμμάτων και τους σταθμούς μεταμόρφωσης και, κατά συνέπεια, η παροχή τεχνικού επιδόματος. Επίσης, πολιτεία και Τοπική Αυτοδιοίκηση καλούνται να υιοθετήσουν μια σειρά θεσμικών μέτρων, που προτείνει η μελέτη του ΕΣΔΚΝΑ, αλλά δεν έχουν γίνει ακόμη δεκτά, δηλαδή η μείωση του όρου συνταξιοδότησης, ο καθορισμός του μέγιστου χρόνου απασχόλησης σε επικίνδυνες εργασίες και η κατόπιν μεταφορά τους σε άλλους τομείς εργασίας.

Ωστόσο, όπως τόνισε η Φρόσω Κορτζίδου, μιλώντας εκ μέρους του ΚΚΕ στην ημερίδα, η επιβολή συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας γενικότερα δεν ευνοείται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Χαρακτηριστικά σημείωσε: "Η εφαρμογή των διατάξεων της "Λευκής Βίβλου", που μεταφράζεται σε ιδιωτικοποιήσεις και από την πλευρά των δήμων, δεν επιφέρει καμία πρόοδο στο θέμα της υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας".

Από την πλευρά του, ο Χ. Δρύβας,γιατρός εργασίας στην Επιτροπή Υγιεινής και Ασφάλειας της ΓΣΕΕ, επισήμανε την έλλειψη γιατρών εργασίας, χαρακτηρίζοντας, ταυτόχρονα, απαράδεκτο το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένας δημόσιος φορέας που να αναγνωρίζει και να καταγράφει τις επαγγελματικές ασθένειες. Αυτό, όπως τόνισε, έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργείται μια ελίτ επιστημόνων, στους οποίους ιδιωτικές εταιρίες αναθέτουν την εκπόνηση τέτοιων μελετών, για την αξιοπιστία των οποίων δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί.

Στις διαταραχές της κοινωνικής συμπεριφοράς, που προκαλούν στους εργαζομένους οι άσχημες και νοσογόνες συνθήκες εργασίας, αναφέρθηκε ο Γιάννης Στρατηγός, τονίζοντας την ανάγκη κοινού μετώπου δράσης εργαζομένων και δήμων.

Με τον όρο "διαχείριση των απορριμμάτων" νοείται το σύνολο των ενεργειών που συντελούν στην, κατά το δυνατόν, μικρότερη επίδραση των απορριμμάτων στο περιβάλλον και την ορθολογικότερη αξιοποίησή τους. Η διαχείριση περιλαμβάνει την προσωρινή αποθήκευση, συλλογή, μεταφορά, ενδεχομένως μεταφόρτωση, επεξεργασία και διάθεση των απορριμμάτων. Οι κίνδυνοι που απειλούν την υγεία των εργαζομένων στο σύστημα αυτό διαχείρισης απορριμμάτων είναι πολλαπλοί, όχι μόνο για τους ίδιους, αλλά γενικότερα για το κοινωνικό σύνολο και προέρχονται κυρίως από τη μεταφορά μολυσματικών ή τοξικών παραγόντων από ενεργητικούς ή παθητικούς φορείς, από τη ρύπανση των υπογείων υδάτων, του εδάφους και λιγότερο του αέρα.

Οι κίνδυνοι για τους εργαζόμενους είναι διαφορετικοί, ανάλογα με τους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων, ωστόσο εκτίθενται όλοι σε τοξικούς και μολυσματικούς παράγοντες που εμπεριέχονται αρχικά ή που προκύπτουν από την αποσύνθεση ή επεξεργασία των απορριμμάτων. Σε γενικές γραμμές, όμως, οι παράγοντες που απειλούν την υγεία των εργαζομένων είναι οι φυσικοί, χημικοί, βιολογικοί, αλλά και τα ατυχήματα. Στους φυσικούς παράγοντες περιλαμβάνεται ο θόρυβος, που προκαλείται κυρίως από τα μηχανήματα στους χώρους ταφής, οι δονήσεις που υφίστανται οι χειριστές μηχανημάτων και οι οδηγοί, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στη σπονδυλική στήλη. Η υπεριώδης ακτινοβολία στην οποία εκτίθενται οι εργαζόμενοι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, ενώ η έκθεση στην ηλιακή ενέργεια, θερμοπληξία.

Από την άλλη, η σκόνη που εισπνέουν οι εργαζόμενοι κατά τη συμπίεση των απορριμμάτων στα απορριμματοφόρα, στους σταθμούς μεταφόρτωσης και στους χώρους ταφής, εμπεριέχει μεγάλο αριθμό τοξικών και μολυσματικών παραγόντων. Ετσι, οι εργαζόμενοι πολύ συχνά εμφανίζουν συμπτώματα βρογχίτιδας, δύσπνοιας, δερματοπάθειες, αλλά και πιο νοσηρές καταστάσεις, π.χ., αμιάντωση, πνευμονοκονίωση και άλλα. Οι αέριοι ρυπαντές, όπως σημείωσε στην εισήγησή του ο Γιώργος Παπαθανασίου, γιατρός εργασίας, είναι ποικίλοι και εμπεριέχονται στο βιοαέριο που διαχέεται με τον άνεμο στη γύρω περιοχή.

Επίσης, οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα, γενικότερα, έρχονται καθημερινά σε επαφή με διάφορους μικροοργανισμούς, όπως βακτηρίδια, μύκητες, ιούς και παράσιτα, που μεταφέρονται με τα απορρίμματα - ιδιαίτερα τα προερχόμενα από νοσοκομεία. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές μεταφέρονται μαζί με τα "οικιακά", χωρίς να τηρούνται οι προβλεπόμενες ειδικές διαδικασίες (π.χ. χρήση γαντιών), που θα εξασφάλιζαν μεγαλύτερη προστασία στους εργαζόμενους. Ενδεικτικά αναφέρεται ο κίνδυνος μόλυνσης από την ηπατίτιδα Β.

Στους επαγγελματικούς κινδύνους που απειλούν τους εργαζόμενους στην καθαριότητα προστίθενται το εργασιακό "στρες", η μονοτονία της εργασίας, η έλλειψη επαγγελματικής ικανοποίησης, εξαιτίας των μειωμένων ελπίδων οικονομικής και κοινωνικής ανέλιξης. Ολα αυτά συμβάλλουν στην εμφάνιση ψυχοσωματικών διαταραχών - κεφαλαλγίες, αϋπνία, υπέρταση - που υφίσταται όχι μόνο ο εργαζόμενος, αλλά και οι οικογενειακός και κοινωνικός του περίγυρος.