Με "Βυσσινόκηπο" η αρχή

Ενα νέο, υψηλού αισθητικά, λιτού γούστου, θέατρο απέκτησε η Αθήνα, το οποίο φέρει το όνομα της Κάτιας Δανδουλάκη και εγκαινιάστηκε με το "Βυσσινόκηπο" του Τσέχοφ,με σκηνοθέτη και πάλι τον Ρώσο Γιούρι Λιουμπίμοφ.Μετά την προπέρσινη "αιρετικά" ενδιαφέρουσα παράσταση του "Γλάρου" (παράσταση δομημένη στη βάση της δικής του, απόλυτα προσωπικής ερμηνευτικής "ανάγνωσης" του Τσέχοφ αλλά και άλλων συγγραφέων, "ανάγνωση" την οποία - μέχρι εξάντλησής της - ανέπτυξε στο παρελθόν με τσεχοφικά έργα, όταν διηύθυνε το ρώσικο θέατρο "Ταγκάνκα"), με την παράσταση του "Βυσσινόκηπου" στην αισθαντικού λόγου απόδοση του Μάριου Πλωρίτη,ο Λιουμπίμοφ "επέστρεψε" σε μια πιο "κλασική" ερμηνευτική ανάγνωση του Τσέχοφ. Με το "κλασική" δεν εννοούμε την "ακαδημαϊκή", όπως αποκαλούσαν κατηγορώντας την τσεχοφική ερμηνευτική παράδοση του Βαχτάγκοφ και του "Θεάτρου Τέχνης" της Μόσχας, οι λεγόμενοι ανανεωτές, εκσυγχρονιστές της, μεταξύ των οποίων πρώτος, ίσως, ήταν ο Λιουμπίμοφ. Εννοούμε ότι η παράστασή του με το"Βυσσινόκηπο" είναι μια προσεγμένη, μετρημένη στους συμβολισμούς και στα ευρήματά της παράσταση. Μια συγκρατημένη σύνθεση ερμηνευτικών στοιχείων. Σύνθεση που θυμίζει το χαμηλόφωνο, ρεαλιστικά ατμοσφαιρικό, μελαγχολικά ειρωνικό "τσεχοφικό κλίμα", οι ρώσικοι απόηχοι του οποίου επηρέασαν και τις ελληνικές παραστάσεις τσεχοφικών έργων, στην οποία όμως κυριαρχούν οι "αποχρώσεις" ενός συμβολικού εξπρεσιονισμού: Αφ' ενός με το άδειο, γυμνό από οποιαδήποτε έπιπλο κατάφορτο όμως από βαλίτσες, μαυρόγκριζο σκηνικό και τα μαυρόασπρα (στην πλειοψηφία τους) κοστούμια του Νταβίντ Μπορόβσκι,που - συμβολίζουν το τέλος και το "πένθος" που περιέχει το τέλος ενός κόσμου οριστικά διαλυμένου και χαμένου, παθητικού στην πτώση του, όπως περιέγραψε προφητικά ο Τσέχοφ τον προεπαναστατικό κόσμο των ξεπεσμένων αριστοκρατών και αργόσχολων μεγαλοκτηματιών. Και αφ' εταίρου με τις έντονες αποχρώσεις της πικρόγευστα σατιρικής κωμωδίας, όπως θεωρεί ο Λιουμπίμοφ ότι είναι όλη η τσεχοφική δραματουργία. Ο "Βυσσινόκηπος" του Λιουμπίμοφ, με τη συμβολή και της μουσικής του Εντισον Ντενίσοφ,μοιάζει με έναν κλαυσίγελο, με την τελευταία "παράσταση", με μια θλιβερή αποχαιρετιστήρια "αρλεκινάδα" μιας κοινωνικής τάξης που βρίσκεται υπό αναχώρηση και των ανθρώπων που έχει στη δούλεψή της. Ανθρωποι όλοι, που θέλουν αλλά είναι ανίκανοι να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Ανθρωποι, που πηγαινοέρχονται δειλοί, άπραγοι και άβουλοι, θα πάρουν ο καθένας το δικό του, αγνώστου προορισμού και "μοίρας", δρόμο, όταν ο ανερχόμενος αστός θα γίνει ιδιοκτήτης της γης των τελευταίων απογόνων της φεουδαρχίας έως ότου την επιθανάτια "αυλαία" της κλείσει ο (ξεχασμένος απ' τα αφεντικά που τυφλά υπηρέτησε) γερο-υπηρέτης της.

Η σύνθεση στοιχείων είναι ορατή και στην υποκριτική των άξιων ηθοποιών του θιάσου, καθώς ορισμένοι κατορθώνουν να τα εναρμονίσουν απολύτως, άλλοι αναδείχνουν περισσότερο το "οικείο" μας τσεχοφικό κλίμα και άλλοι περισσότερο τις προτιμώμενες από τον σκηνοθέτη κωμικοσατιρικές "πινελιές". Στην πρώτη κατηγορία θα αποδίδαμε την ερμηνεία της Κάτιας Δανδουλάκη (κράμα αισθαντικότητας, δραματικότητας και λεπτού χιούμορ), του Γιάννη Φέρτη (σε μια ενδιαφέρουσα εκδοχή του Λοπάχιν, ρόλος που δεν είναι της ιδιοσυγκρασίας του ηθοποιού), του Ζαχαρία Ρόχα (σύνθεση μελαγχολίας, ειρωνείας και ελπίδας) και της Αλεξανδριανής Σικελιανού (λιτά εκφραστική). Περισσότερο "τσεχοφικοί" ήταν η Μαρίνα Ψάλτη (άμεση και αληθινή) και οΝίκος Γαροφάλλου (καθάριο και στέρεο τσεχοφικό "πορτρέτο"). Στη σατιρική"όχθη" κινήθηκαν ο Πέτρος Φυσσούν (ιδιαίτερα έντονα πλάθοντας έναν γραφικά ανέμελο "φυγάδα" από την πραγματικότητα αριστοκράτη), η Νταίζη Σεμπεκοπούλου ("ακροβατώντας" όχι μόνο κινησιολογικά αλλά και ερμηνευτικά), ο Σταμάτης Γκίκας (σαρκαστικός), η Δάφνη Λαμπρογιάννη (σε μια κωμικότροπη σουμπρέτα, μάλλον από άλλου ύφους έργο) και ο Νίκος Σιδέρης(κυνικός λακές).

Η ευτυχέστερη ερμηνευτική σύνθεση, μεταξύ του έργου και της σκηνοθετικής άποψης, γίνεται από τον Γιώργο Μοσχίδη που πλάθει λιτά, με μέτρο, ευαισθησία και πνευματικότητα τον ανθρώπινο και ταυτόχρονα συμβολικό ρόλο του γερο-υπηρέτη.

ΘΥΜΕΛΗ

• Από το περασμένο Σάββατο, στο δημοτικό Θέατρο Σταυρούπολης της Θεσσαλονίκης, ηχεί θεατρικά ο πεζογραφικός λόγος του Γεωργίου Βιζυηνού. Το ΚΘΒΕ παρουσιάζει στο δημοτικό θέατρο, με μορφή "θεατρικού αναλογίου" το έξοχο, αυτοβιογραφικό δραματικό διήγημα "Το αμάρτημα της μητρός μου" σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη,σκηνικά - κοστούμια Χρήστου Μποκόρου,μουσική Νίκου Ξυδάκη,φωτισμούς Τάσου Σγουρομάλλη,χορογραφία Αναστασίας Θεοφανίδου.Παίζουν Λάζαρος Ανδρέου, Ηλέκτρα Γεννατά, Στέλλα Καζάζη, Ανδρέας Μαυραγάνης, Παναγιώτης Σταματόπουλος.
• "Ο Επαγγελματίας" του Σέρβου συγγραφέα Ντούσαν Κοβάτσεβιτς ανεβαίνει, στις 23 Φλεβάρη, από το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας,σε μετάφραση Γκάγκα Ρόσιτς,σκηνοθεσία Στέφανου Κοτσίκου,μουσική Γκόραν Μπρέγκοβιτς και σκηνικά - κοστούμια Αντη Παρτζίλη.Παίζουν: Γιάννης Μόρτζος, Ρήγας Αξελός, Πελαγία Αγγελίδου, Δημήτρης Συμεωνίδης.

"Πολλές φορές - λέει ο Σέρβος συγγραφέας - όταν γεννιόταν στον τόπο μου ένα παιδί, η σκέψη των γονιών του ήταν πού θα σκοτωθεί. Ο λαός μου γέννησε πολλούς ήρωες. Σε όλη τη νεότερη ιστορία, οι Σέρβοι ήταν υποχρεωμένοι να υπερασπίζουν τα εδάφη τους, αλλά και την εθνική και θρησκευτική τους ταυτότητα. Είναι φοβερή μοίρα να σε αναγκάζουν να συνηθίζεις στην ιδέα του πολέμου. Λέτε να αρέσει κάτι τέτοιο στους λαούς; Δεν πιστεύω πως υπάρχουν λαοί που αγαπούν τον πόλεμο. Αν τα έργα μου μπορέσουν να φωτίσουν κάποια ιστορικά γεγονότα και να ξεσκεπάσουν αυτούς που ορίζουν τη μοίρα μας, τότε θα νιώσω πως κάτι έχω προσφέρει κι εγώ".

• Αρχισαν στο "Θέατρο Καισαριανής" οι πρόβες του θιάσου "Σκυτάλη",για τη θεατρική σύνθεση "Δεν άνθισαν ματαίως".Πρόκειται για θέαμα με αποσπάσματα σημαντικών θεατρικών νεοελληνικών έργων, που γράφτηκαν τα τελευταία πενήντα χρόνια, και μικρών μονοπράκτων. Ενα "ταξίδι" στο χρόνο και την ιστορία του τόπου μας και των ανθρώπων του. Σ' αυτό το "ταξίδι" συναντιούνται χαρακτηριστικοί νεοέλληνες, μοναδικοί, συνηθισμένοι, ιδιόρρυθμοι, σε σκηνές λυρικές, δραματικές, κωμικές. Τα κείμενα είναι των: Ι. Καμπανέλλη, Κ. Μουρσελά, Β. Ζιώγα, Δ. Κεχαϊδη, Γ. Σκούρτη, Μ. Ποντίκα, Γ. Μανιώτη.Η σκηνοθεσία του Πάνου Σκουρολιάκου,τα σκηνικά - κοστούμια του Αντώνη Χαλκιά,η μουσική επιμέλεια της Μαρίνας Λαχανά.Παίζουν: Γιώργος Γιαννούτσος, Εφη Θανοπούλου, Μαρία Κανελλοπούλου, Νατάσα Μανίσαλη, Στέλιος Παύλου, Φώτης Σεργόπουλος.

Ξεκίνησε το 1965 ως "Θέατρο Νέας Ιωνίας", το πρώτο λαϊκό περιφερειακό θέατρο. Ομως, ο Απρίλης του 67 του έβαλε λουκέτο. Το 1972 επαναλειτουργεί ως Ανοιχτό Θέατρο,αλλά από το 1975 και εξής τα χρόνια είναι χρόνια σιωπής. Το 1984 χαράζεται μια νέα πορεία και το σημείο Κάλβου και Γκύζη, σε αυτά τα 12 χρόνια,είναι πια συνυφασμένο με την ιστορία, την παρουσία του "Ανοιχτού Θεάτρου".

Αυτά τα 12 χρόνια, γιορτάζουν φέτος ο Γιώργος Μιχαηλίδης και οι συνεργάτες του. Και η αποψινή επίσημη πρεμιέρα (9μμ) για το έργο "Το Ξύπνημα της Ανοιξης" του Φρανκ Βέντεκιντ είναι αφιερωμένη στα 12 όμορφα θεατρικά χρόνια.

Η πρεμιέρα - γιορτή συνοδεύεται από ένα καλαίσθητο 16σέλιδο λεύκωμα,στο οποίο περιέχεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τα 19 συνολικά έργα που ανέβηκαν, σε 1.598 παραστάσεις.Και ακόμα κείμενα, αφιερωμένα στο θέατρο, των: Διονύση Φωτόπουλου, Θόδωρου Αντωνίου, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Κικής Δημουλά, Παύλου Μάτεσι, Ματθαίου Μουντέ, Μαρίνας Λαμπράκη - Πλάκα, Μίμη Ανδρουλάκη, Αγγελου Δεληβοριά, Μάνου Στεφανίδη, Πέτρου Μάρκαρη και τουΘανάση Βέγγου.Ο Ι. Καμπανέλλης γράφει χαρακτηριστικά: "Αν με ρωτούσαν τι είναι εκείνο που πιο πολύ χαρακτηρίζει το "Ανοιχτό Θέατρο" θα απαντούσα: ο χώρος της σκηνής (!) που του χαρίστηκε ίση ή και μεγαλύτερη έκταση από εκείνη που δόθηκε για τις θέσεις των θεατών".

Να θυμίσουμε ότι "Το Ξύπνημα της Ανοιξης" ανεβαίνει σε μετάφραση Πέτρου Μάρκαρη,σκηνοθεσία Γιώργου Μιχαηλίδη,σκηνικά - κοστούμια Αγνής Ντούτση και μουσική Θόδωρου Αντωνίου.