Με "Βυσσινόκηπο" η αρχή

Ενα νέο, υψηλού αισθητικά, λιτού γούστου, θέατρο απέκτησε η Αθήνα, το οποίο φέρει το όνομα της Κάτιας Δανδουλάκη και εγκαινιάστηκε με το "Βυσσινόκηπο" του Τσέχοφ,με σκηνοθέτη και πάλι τον Ρώσο Γιούρι Λιουμπίμοφ.Μετά την προπέρσινη "αιρετικά" ενδιαφέρουσα παράσταση του "Γλάρου" (παράσταση δομημένη στη βάση της δικής του, απόλυτα προσωπικής ερμηνευτικής "ανάγνωσης" του Τσέχοφ αλλά και άλλων συγγραφέων, "ανάγνωση" την οποία - μέχρι εξάντλησής της - ανέπτυξε στο παρελθόν με τσεχοφικά έργα, όταν διηύθυνε το ρώσικο θέατρο "Ταγκάνκα"), με την παράσταση του "Βυσσινόκηπου" στην αισθαντικού λόγου απόδοση του Μάριου Πλωρίτη,ο Λιουμπίμοφ "επέστρεψε" σε μια πιο "κλασική" ερμηνευτική ανάγνωση του Τσέχοφ. Με το "κλασική" δεν εννοούμε την "ακαδημαϊκή", όπως αποκαλούσαν κατηγορώντας την τσεχοφική ερμηνευτική παράδοση του Βαχτάγκοφ και του "Θεάτρου Τέχνης" της Μόσχας, οι λεγόμενοι ανανεωτές, εκσυγχρονιστές της, μεταξύ των οποίων πρώτος, ίσως, ήταν ο Λιουμπίμοφ. Εννοούμε ότι η παράστασή του με το"Βυσσινόκηπο" είναι μια προσεγμένη, μετρημένη στους συμβολισμούς και στα ευρήματά της παράσταση. Μια συγκρατημένη σύνθεση ερμηνευτικών στοιχείων. Σύνθεση που θυμίζει το χαμηλόφωνο, ρεαλιστικά ατμοσφαιρικό, μελαγχολικά ειρωνικό "τσεχοφικό κλίμα", οι ρώσικοι απόηχοι του οποίου επηρέασαν και τις ελληνικές παραστάσεις τσεχοφικών έργων, στην οποία όμως κυριαρχούν οι "αποχρώσεις" ενός συμβολικού εξπρεσιονισμού: Αφ' ενός με το άδειο, γυμνό από οποιαδήποτε έπιπλο κατάφορτο όμως από βαλίτσες, μαυρόγκριζο σκηνικό και τα μαυρόασπρα (στην πλειοψηφία τους) κοστούμια του Νταβίντ Μπορόβσκι,που - συμβολίζουν το τέλος και το "πένθος" που περιέχει το τέλος ενός κόσμου οριστικά διαλυμένου και χαμένου, παθητικού στην πτώση του, όπως περιέγραψε προφητικά ο Τσέχοφ τον προεπαναστατικό κόσμο των ξεπεσμένων αριστοκρατών και αργόσχολων μεγαλοκτηματιών. Και αφ' εταίρου με τις έντονες αποχρώσεις της πικρόγευστα σατιρικής κωμωδίας, όπως θεωρεί ο Λιουμπίμοφ ότι είναι όλη η τσεχοφική δραματουργία. Ο "Βυσσινόκηπος" του Λιουμπίμοφ, με τη συμβολή και της μουσικής του Εντισον Ντενίσοφ,μοιάζει με έναν κλαυσίγελο, με την τελευταία "παράσταση", με μια θλιβερή αποχαιρετιστήρια "αρλεκινάδα" μιας κοινωνικής τάξης που βρίσκεται υπό αναχώρηση και των ανθρώπων που έχει στη δούλεψή της. Ανθρωποι όλοι, που θέλουν αλλά είναι ανίκανοι να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Ανθρωποι, που πηγαινοέρχονται δειλοί, άπραγοι και άβουλοι, θα πάρουν ο καθένας το δικό του, αγνώστου προορισμού και "μοίρας", δρόμο, όταν ο ανερχόμενος αστός θα γίνει ιδιοκτήτης της γης των τελευταίων απογόνων της φεουδαρχίας έως ότου την επιθανάτια "αυλαία" της κλείσει ο (ξεχασμένος απ' τα αφεντικά που τυφλά υπηρέτησε) γερο-υπηρέτης της.

Η σύνθεση στοιχείων είναι ορατή και στην υποκριτική των άξιων ηθοποιών του θιάσου, καθώς ορισμένοι κατορθώνουν να τα εναρμονίσουν απολύτως, άλλοι αναδείχνουν περισσότερο το "οικείο" μας τσεχοφικό κλίμα και άλλοι περισσότερο τις προτιμώμενες από τον σκηνοθέτη κωμικοσατιρικές "πινελιές". Στην πρώτη κατηγορία θα αποδίδαμε την ερμηνεία της Κάτιας Δανδουλάκη (κράμα αισθαντικότητας, δραματικότητας και λεπτού χιούμορ), του Γιάννη Φέρτη (σε μια ενδιαφέρουσα εκδοχή του Λοπάχιν, ρόλος που δεν είναι της ιδιοσυγκρασίας του ηθοποιού), του Ζαχαρία Ρόχα (σύνθεση μελαγχολίας, ειρωνείας και ελπίδας) και της Αλεξανδριανής Σικελιανού (λιτά εκφραστική). Περισσότερο "τσεχοφικοί" ήταν η Μαρίνα Ψάλτη (άμεση και αληθινή) και οΝίκος Γαροφάλλου (καθάριο και στέρεο τσεχοφικό "πορτρέτο"). Στη σατιρική"όχθη" κινήθηκαν ο Πέτρος Φυσσούν (ιδιαίτερα έντονα πλάθοντας έναν γραφικά ανέμελο "φυγάδα" από την πραγματικότητα αριστοκράτη), η Νταίζη Σεμπεκοπούλου ("ακροβατώντας" όχι μόνο κινησιολογικά αλλά και ερμηνευτικά), ο Σταμάτης Γκίκας (σαρκαστικός), η Δάφνη Λαμπρογιάννη (σε μια κωμικότροπη σουμπρέτα, μάλλον από άλλου ύφους έργο) και ο Νίκος Σιδέρης(κυνικός λακές).

Η ευτυχέστερη ερμηνευτική σύνθεση, μεταξύ του έργου και της σκηνοθετικής άποψης, γίνεται από τον Γιώργο Μοσχίδη που πλάθει λιτά, με μέτρο, ευαισθησία και πνευματικότητα τον ανθρώπινο και ταυτόχρονα συμβολικό ρόλο του γερο-υπηρέτη.

ΘΥΜΕΛΗ