ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 25 Φλεβάρη 1996
Σελ. /48
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Κατ' όνομα "προσφορές" αμφίβολης ποιότητας

Οι προσφορές των εφημερίδων μπορεί να έχουν δημιουργήσει νέες ανάγκες στους καταναλωτές, ωστόσο - με ελάχιστες εξαιρέσεις - έχουν δημιουργήσει προβλήματα σε αρκετά καταστήματα ηλεκτρικών ειδών. "Μας έχουν σακατέψει"... Η φράση ανήκει στην ιδιοκτήτρια κεντρικού καταστήματος ηλεκτρικών ειδών "Τριανταφύλλου", στην περιοχή της Ομόνοιας και αφορά τις προσφορές των εφημερίδων στις φορητές τηλεοράσεις. "Πριν αρχίσουν οι προσφορές στο συγκεκριμένο προϊόν δεν υπήρχε μεγάλη ζήτηση, αλλά από τη μέρα που άρχισαν, καθημερινά έρχονται πολλοί και ρωτάνε για την τιμή και την ποιότητά του, προκειμένου να δουν αν τους συμφέρει να το αποκτήσουν με κουπόνια. Μας απασχολούν άδικα το προσωπικό για να κάνουν απλώς συγκρίσεις στην τιμή", τόνισε. Η ίδια πάντως επισήμανε ότι οι τιμές που ανακοινώνουν οι εφημερίδες είναι πλασματικές, αφού οι τηλεοράσεις αυτές πωλούνται από 27 μέχρι 31 χιλιάδες δραχμές.

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Ο Ν. Λατινάκης,εμπορικός διευθυντής στο κατάστημα ηλεκτρικών ειδών "Αγγελόπουλος", δήλωσε στο "Ρ" ότι υπάρχει αποπροσανατολισμός του καταναλωτή, σχετικά με την τιμή. "Εμείς τη φορητή τηλεόραση, που απογευματινή εφημερίδα υποστηρίζει ότι κοστίζει 67.000 δραχμές, τη δίνουμε με 34.000", τόνισε. Ο Ν. Λατινάκης επισήμανε ότι "οι συγκεκριμένες προσφορές έχουν δημιουργήσει καινούριες ανάγκες στους καταναλωτές και λειτουργούν και σαν διαφήμιση, αφού έκαναν ένα άγνωστο προϊόν ευρύτατα γνωστό. Εμείς έχουμε αυξήσει, συνέχισε, τις πωλήσεις στη φορητή τηλεόραση κατά 20%"!

Με τα ίδια χρήματα

Η έρευνα αγοράς πάντως φανερώνει ότι όσον αφορά τις φορητές τηλεοράσεις "Κάζιο 600", που προσφέρονται από τον "Α. Τ." και τον "Ε. Τ.", οι καταναλωτές σχεδόν με τα ίδια χρήματα μπορούν να την αγοράσουν από οποιοδήποτε κατάστημα λιανικής πώλησης. Διότι ο "Ε. Τ." από τη μια δίνει τη συγκεκριμένη τηλεόραση με 26.500 δραχμές (25 κουπόνια και συμμετοχή), ο "Α. Τ." με 28.020 δραχμές (28 κουπόνια και συμμετοχή) και από την άλλη η ίδια τηλεόραση και το ίδιο μοντέλο πωλείται από 27.000 - 31.000 δραχμές στα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών. Μιλάμε δηλαδή για μια ανύπαρκτη έως ελάχιστη προσφορά. Οσο για τη φορητή τηλεόραση "Σίτιζεν", που δίνει η "Απογευματινή" κοστίζει στον αναγνώστη συνολικά 31.500 δραχμές (50 κουπόνια και συμμετοχή), ενώ στην αγορά η ίδια τηλεόραση πωλείται 34.000 δραχμές. Οσο για το επιχείρημα της "Α" ότι "ο συγκεκριμένος τύπος τηλεόρασης δεν κυκλοφορεί στην αγορά", αποκρούεται από τον Ν. Λατινάκη, εμπορικό διευθυντή μεγάλου καταστήματος ηλεκτρικών ειδών, που επισημαίνει ότι "πρόκειται για παραπληροφόρηση, αφού το συγκεκριμένο μοντέλο και κυκλοφορεί στην αγορά και φυσικά δεν κοστίζει 67.000 δραχμές, όπως υποστηρίζει η συγκεκριμένη εφημερίδα".

Σχετικά με τις προσφορές των φορητών στερεοφωνικών (αφού δίνουν δίσκους, να μη δώσουν και τα CD player;) διαπιστώσαμε τα εξής: Αυτό που προσφέρει το "Εθνος" δεν κυκλοφορεί στην αγορά, αφού η συγκεκριμένη εταιρεία "Σάμσονγκ" δεν το εισάγει. Η ποιότητά του είναι αμφίβολη, αφού όπως παραδέχεται και η ίδια η εφημερίδα, πρόκειται για "μηχανισμό Σάμσονγκ", ενώ η τιμή του φτάνει τις 31.827 (55 κουπόνια και συμμετοχή).

Οσο για την προσφορά του "Ελεύθερου Τύπου" με 31.565 δραχμές (25 κουπόνια και συμμετοχή) δίνει στερεοφωνικό της "Σαρπ", αποφεύγοντας όμως να διευκρινίσει το μοντέλο του. Ετσι κάθε είδους σύγκριση είναι αδύνατη.

Τα "Νέα" προσφέρουν φορητό CD player και 5 CD με 40 κουπόνια (δηλαδή 8.000 δραχμές) και άλλες 19.500 που προφανώς είναι το ποσό αγοράς.

CD της φτήνιας και "γκραβούρες"

Τελευταία, στη μόδα των προσφορών, κυρίαρχη θέση έχουν οι δίσκοι CD. Οι ενδιαφερόμενοι, από τη στιγμή που γνωρίζουν ότι οι τιμές στην αγορά κυμαίνονται από 2.000 μέχρι και 6.500, ανάλογα με την ποιότητά τους, αν είναι νέες κυκλοφορίες κτλ., θεωρούν ότι πρόκειται για μεγάλη προσφορά, αν για παράδειγμα με 25 κουπόνια και 3.500 δραχμές μπορούν να αποκτήσουν "7 CD και 8 υπέροχες γκραβούρες".

Η αλήθεια όμως είναι εντελώς διαφορετική. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα CD περιέχουν "συλλογές" εκτελέσεων που δεν έχουν πλέον πέραση στην αγορά ή στοκαρισμένα προϊόντα. Στην αγορά είναι γνωστό ότι στις καλύτερες περιπτώσεις, το κόστος χονδρικής αγοράς αυτών CD είναι 200-500 δραχμές.

Ο Γ. Παπαδάκης,ιδιοκτήτης μεγάλου καταστήματος δίσκων, δήλωσε στο "Ρ" ότι "το μικρό κόστος με το οποίο προσφέρονται τα CD στον αναγνώστη της εφημερίδας οφείλεται στις ειδικές συμφωνίες που κάνουν οι εκδότες με τις εταιρίες. Οι μεγάλες παραγγελίες δίσκων, συνέχισε, κατεβάζουν το κόστος παραγωγής και πολλές φορές οι εταιρίες προσφέρουν και κομμάτια "στοκ" που έχουν στις αποθήκες τους". Πάντως σύγκριση τιμής και ποιότητας δεν μπορεί να γίνει, γιατί οι συγκεκριμένοι δίσκοι δεν πωλούνται στην αγορά, κατέληξε. Οσο για τις "γκραβούρες", πρόκειται αντίγραφα που παράγονται μαζικά με κόστος που δεν ξεπερνάει τις μερικές δεκάδες δραχμές η κάθε μία.

Αθέμιτος ανταγωνισμός

Είναι προφανές ότι σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός, όχι μόνο απέναντι στις άλλες εφημερίδες που δε χρησιμοποιούν τη μέθοδο των κουπονιών, αλλά και απέναντι στις επιχειρήσεις που παράγουν και πωλούν ίδια με τα "προσφερόμενα" προϊόντα. Σήμερα έχουν την τιμητική τους τα ηλεκτρονικά, οι δίσκοι και τα "σούπερ - μάρκετ". Αύριο δε γνωρίζει κανείς πού θα τους οδηγήσει ο φαύλος κύκλος. Οσο είναι καιρός, οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να επέμβουν.

Η φαρμακο-κοροϊδία της κυβέρνησης

Καμιά πρόταση ανάπτυξης της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας απ' την κυβέρνηση. Αντίθετα, τα μέτρα που εξήγγειλε συνιστούν προσαρμογή στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οδηγούν στην απελευθέρωση της αγοράς φαρμάκου

Εχει γίνει επετειακό στο τέλος κάθε χρόνου και στην αρχή του νέου οι κυβερνώντες να βγαίνουν στα ΜΜΕ και να ανακοινώνουν μέτρα με τα οποία θα μειώσουν το κόστος της φαρμακευτικής περίθαλψης, θα λύσουν τα προβλήματα στα νοσοκομεία και τα ασφαλιστικά ταμεία και θα στηρίξουν την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία.

Το Δεκέμβρη του 1994 είχαμε το πόρισμα της επιτροπής τιμών που είχε συγκροτήσει το υπουργείο Εμπορίου. Είχαμε εξαγγελίες του διοικητή του ΙΚΑ ότι η εφαρμογή της λίστας θα έφερνε σημαντική ελάφρυνση των ασφαλιστικών ταμείων και μείωση της ασφαλιστικής δαπάνης συνολικά, αφού το ΙΚΑ είναι ομεγαλύτερος πελάτης της φαρμακοβιομηχανίας. Οι κυβερνώντες έλεγαν ότι το 1995 οι δαπάνες για τα φάρμακα θα ήταν στο επίπεδο του 1994. Στην πράξη αυτές αυξήθηκαν κατά 120 δισ. Για το 1996 λένε ότι θα πετύχουν μείωση 100 δισ. σε σχέση με το 1995, αλλά από αστήριχτες εκτιμήσεις χορτάσαμε.

Οι δαπάνες για φαρμακευτική περίθαλψη, όπως και για όλο τον κλάδο των προϊόντων υγείας, σημείωσαν αλματώδη αύξηση την τελευταία εικοσαετία. Σ' ό,τι αφορά το φάρμακο είχαμε μεταξύ 1975 και 1988 αύξηση σε κομμάτια κατά 41% και σε λιανικές τιμές κατά 900%. Από το 1988 μέχρι το 1985 η αύξηση σε κομμάτια ήταν της τάξης του 15% (από 240 εκατομ. σε 275 εκατομ. κομμάτια), ενώ την ίδια περίοδο, οι δαπάνες σε λιανικές τιμές αυξήθηκαν από 129 δισ. σε 580 δισ. (Για καλύτερη εικόνα στην εξέλιξη των τιμών να θυμίσουμε ότι στη δεκαετία του 80 είχαμε σημαντική αύξηση της τιμής του δολαρίου, που επηρεάζει σημαντικά τις τιμές των πρώτων υλών, ενώ στη δεκαετία του 90 η αύξηση ήταν πολύ μικρότερη). Την ίδια περίοδο είχαμε αύξηση των ασφαλισμένων. Ιδιαίτερη αύξηση είχαμε των συνταξιούχων που είναι οι κυριότεροι καταναλωτές φαρμάκων.

Αρα το πρόβλημα της τεράστιας αύξησης των δαπανών για φαρμακευτική περίθαλψη δεν είναι κύρια πρόβλημα υπερκατανάλωσης. Βέβαια υπάρχει το φαινόμενο γιατροί να γράφουν φάρμακα συγκεκριμένων εταιριών, να γράφουν ακριβά φάρμακα αντί για φτηνά ή και να γράφουν επιπλέον φάρμακα. Αυτά τα φαινόμενα της κατευθυνόμενης συνταγογραφίας είναι καταδικαστέα. Το πρόβλημα της πολυφαρμακίας (της κυκλοφορίας της ίδιας ουσίας με πολλά διαφορετικά εμπορικά ονόματα και της άσκοπης και επιζήμιας κυκλοφορίας ουσιών, δήθεν για φάρμακα) είναι υπαρκτό. Είναι όμως κάτι το διαφορετικό από το πρόβλημα της υπερβολικής κατανάλωσης. Λύσεις και προτάσεις για το πρόβλημα της πολυφαρμακίας μπορεί να δώσει το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τις αντίστοιχες πανεπιστημιακές σχολές, τον ΕΟΦ και τα ερευνητικά κέντρα και όχι το υπουργείο Εμπορίου. Αλλά αυτό σημαίνει την εφαρμογή μιας άλλης πολιτικής που η σημερινή κυβέρνηση με κανένα τρόπο δεν είναι διατεθειμένη να εφαρμόσει.

Βασική αρχή για τη μείωση της κατανάλωσης των φαρμάκων είναι η πρόληψη, που σημαίνει ότι θα παρθούν μέτρα προστασίας για το περιβάλλον όπου ζει και εργάζεται ο λαός, πολιτική διατροφής, προληπτική ιατρική, κλπ. Αλλά τέτοια μέτρα μόνο σαν ευχολόγια εξαγγέλλονται απ' την κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση κρύβει την αλήθεια

Η κυβέρνηση κρύβει ότι πάρα του ότι το ΙΚΑ εφάρμοσε τη λίστα εδώ και ενάμισι χρόνο, οι δαπάνες αυξήθηκαν. Η ταλαιπωρία των ασφαλισμένων του ΙΚΑ μεγάλωσε, γιατί πρέπει να πηγαίνουνε περισσότερες φορές στο γιατρό. Το αίσθημα της κοινωνικής αδικίας μεγάλωσε αφού ο ασφαλισμένος βλέπει ότι δεν του χορηγούνται ακριβά φάρμακα. Υπάρχουν ακόμα και πολλές περιπτώσεις που πληρώνει εξ ολοκλήρου απ' την τσέπη του το ακριβό φάρμακο που του στερεί η λίστα του ΙΚΑ.

Ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι με βάση τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς θα πετύχει να έχουν τα φάρμακα στην Ελλάδα αντίστοιχες τιμές με τη μικρότερη τιμή που έχει το φάρμακο αυτό σε χώρα της Ευρώπης. Η κυβέρνηση δεν πέτυχε μέχρι τώρα κάτι τέτοιο όχι μόνο με τα εισαγόμενα αλλά και για τα παραγόμενα στην Ελλάδα ιδιοσκευάσματα. Ισχύουν τιμές με μεγάλη απόκλιση ακόμα και για φάρμακα που οι δραστικές ουσίες είναι γνωστές πάνω από 25 χρόνια. Π.χ. Η INDOMETHACIN (αντιφλεγμονώδες - αναλγητικό) κυκλοφορεί σε μορφή jelly 50 gr 1% με τις ακόλουθες λιανικές τιμές (1994) που φαίνονται στον Πίνακα 1.Επίσης στον Πίνακα 1 φαίνονται οι τιμές του ACYCLOVIT, κατά του απλού έρπητα ζωστήρα. (Η μορφή και των τριών εταιριών είναι TABL. 70X400 mg)

Υλοποιούνται αποφάσειςτης Ευρωπαϊκής Ενωσης

Η κυβέρνηση κρύβει απ' το λαό κρίσιμες αποφάσεις που έχουν παρθεί και υλοποιούνται απ' την Ευρωπαϊκή Ενωση για το φάρμακο στα πλαίσια της στήριξης των δυτικοευρωπαϊκών μονοπωλίων, έναντι των ανταγωνιστών τους, κυρίως των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας. Ετσι:

  • Από την 1.1.95 ισχύει η έκδοση άδειας ιδιοσκευάσματος για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης απ' την Ευρωπαϊκή Αρχή Εγκρίσεων που είναι υπεύθυνη τόσο για την άδεια όσο και την τιμή που θα πάρει το ιδιοσκεύασμα. Η αρχή αυτή έχει έδρα το Λονδίνο και το κόστος αδείας για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι 70.000 ECU (21 εκατομ. δρχ).
  • Αναγνωρίζεται οποιαδήποτε δαπάνη στις πολυεθνικές ως δαπάνη έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων.
  • Στα πλαίσια της ΓΚΑΤΤ προωθήθηκε περισσότερο "η βελτίωση και προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας". Ετσι από το 1998 η προστασία του πρωτότυπου απ' τα αντίγραφα θα είναι 10 αντί για 5 χρόνια και για προϊόντα της βιοτεχνολογίας 15 χρόνια. Αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί απ' τις πωλήσεις φαρμάκων (βλέπε Πίνακα 2) φαίνεται ότι μια σειρά φάρμακα που έχει λήξει η προστασία τους κυριαρχούν στις πωλήσεις.
  • Στα πλαίσια μείωσης των κοινωνικών δαπανών του κράτους, στην προκειμένη περίπτωση της μείωσης της δαπάνης για φαρμακευτική περίθαλψη των ασφαλισμένων, πέρα από την εφαρμογή της ποιοτικής και ποσοτικής λίστας προωθείται η λύση των ΜΗΣΥΦΑ (μη υποχρεωτικά συνταγογραφούμενα φάρμακα). Δηλαδή μια σειρά φάρμακα θα μπορεί να τα παίρνει ο ασθενής χωρίς συνταγή γιατρού πληρώνοντας το σύνολο της τιμής τους. Τα φάρμακα αυτά θα επιτρέπεται να διαφημίζονται (ήδη έχει ξεκινήσει αυτό παρ' ότι ο νόμος το απαγορεύει).

Η τιμή για τα ΜΗΣΥΦΑ δε θα ελέγχεται και, ήδη, αυτό εφαρμόζεται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι φαρμακοβιομήχανοι ελπίζουν να τσεπώσουν απ' αυτή την εξέλιξη γύρω στα 40 δισ. έξτρα κέρδη που για την κυβέρνηση δε θα μετράνε, αφού τα χρήματα αυτά θα τα πληρώσουν οι ασθενείς απ' την τσέπη τους. Το επιχείρημα που προβάλλουν οι βιομήχανοι και η κυβέρνηση για την αναγκαιότητα των ΜΗΣΥΦΑ είναι ότι οι ασθενείς δεν απασχολούν τους γιατρούς για "μικροπροβλήματα" και έτσι θα μειωθούν και οι ουρές στα ιατρεία του ΙΚΑ και οι γιατροί θα έχουν περισσότερο χρόνο να ασχοληθούν με τους "πραγματικά ασθενείς".

Κάποιοι κερδίζουν

Η πρόταση της κυβέρνησης για μείωση του κόστους των φαρμάκων μέσω μειοδοτικών διαγωνισμών δείχνει την πλήρη απόσταση της κυβέρνησης απ' τη θέση των εργαζομένων ότι "το φάρμακο είναι κοινωνικό αγαθό".

Το ΙΚΑ κάνοντας χρήση του νόμου 1965/91 που προβλέπει τη διαφοροποίηση της τιμής μεταξύ πρωτότυπου και αντιγράφων φαρμάκων, προχώρησε σε ελέγχους τιμών ιδιοσκευασμάτων για να μπουν στη λίστα. Υπήρξαν φάρμακα που οι παραγωγοί τους δέχτηκαν να μειωθούν οι τιμές τους μέχρι και 80% για να μείνουν στο ΙΚΑ. Ομως είναι κοροϊδία να μιλάμε για ουσιαστική προσπάθεια συγκράτησης τιμών όταν τον Οκτώβρη - Νοέμβρη του 1994 υπήρξαν ανατιμήσεις μέχρι και 300%. Ενα παράδειγμα είναι το σιρόπι SINECOD της GALENICA. Το σιρόπι 125ml 3,9 mg/5ml είχε σε λιανική τιμή 953 δρχ. (τιμ. 1994) και το σιρόπι 200ml 7,5mg/5ml είχε σε λιανική τιμή 2.721 δρχ. (Δελτίο τιμών 23.11.94)

Στην έκθεση της έκτακτης επιτροπής φαρμάκων (βλέπε Πίνακα 3) αναφέρεται ότι σε τιμολόγια ή προτιμολόγια παρατηρήθηκαν μεγάλες αποκλίσεις τιμών για την ίδια δραστική ύλη. Δραστική ουσία εισήχθη στην Ελλάδα από την εδώ θυγατρική με 5.000 δολ. το κιλό, την ίδια στιγμή μια άλλη ελληνική επιχείρηση έκανε εισαγωγή της ίδιας πρώτης ύλης με 75 δολ. το κιλό (Οικονομικός Ταχυδρόμος 24.11.94).

Αλλά αποκλίσεις δεν υπάρχουν μόνο στις πρώτες ύλες. Στους ισολογισμούς του '92 και '93 παρουσιάζονται αποκλίσεις στα έξοδα διάθεσης σαν ποσοστό των μεικτών κερδών για το '92 από 4,85% (UNI - PHARMA) μέχρι 360 (GENEPHARM) και το '93 8,6% (UNI - PHARMA) μέχρι 640 (ΣΕΡΒΙΕ HELLAS ΕΠΕ).

Ετσι το όλο κύκλωμα του φαρμάκου είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτο. Πέντε μεγάλες επιχειρήσεις δηλώνουν συνολικά ως τζίρο ενός έτους Χ δραχμές. Το ίδιο όμως έτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις της (International Medical Service) μιας διεθνούς επιχείρησης που είναι σύμβουλος μάρκετινγκ, υπολογίζεται για τις ίδιες επιχειρήσεις πενταπλάσιος τζίρος.

Αλλά και οι ισολογισμοί των εταιριών (Πίνακας 4) προκαλούν πολλά ερωτηματικά.

Η πλήρης συμμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής στο φάρμακο προς της επιταγές της ΕΕ, είχε σαν αποτέλεσμα την πλήρη επικράτηση των πολυεθνικών στο χώρο του φαρμάκου. Σήμερα το καθαρά ελληνικό φάρμακο δεν ξεπερνά το 5%. Η κύρια διαφορά του χτες με το σήμερα είναι ότι παλιότερα η παραγωγή γινόταν κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα. Με τη μεταφορά των παραγωγικών δραστηριοτήτων εκτός Ελλάδας, με τις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις είχαμε ριζικές αλλαγές στην παραγωγή. Ετσι από τις 85 παραγωγικές μονάδες που υπήρχαν το 1988, σήμερα έχουμε 45 και το 2000 προβλέπεται να μείνουν οι μισές, αν δεν υπάρξει καμιά παρέμβαση.

Αναξιοπιστίας συνέπειες...

Οι εκδότες είχαν δύο τρόπους, για να αυξήσουν την κυκλοφορία των εφημερίδων τους. 'Η να τις κάνουν αξιόπιστες και να ασχολούνται με τα πραγματικά λαϊκά προβλήματα, ξεκομμένες από την εξυπηρέτηση άνομων συμφερόντων, ή να προσπαθήσουν να πουλήσουν, προκαλώντας το ενδιαφέρον με άλλους τρόπους

"Προσοχή, να μην γίνουν τα προϊόντα μας εφημερίδες ή τηλεοπτικά περιοδικά! Τα προϊόντα είναι η περιουσία μας. Μην τα αφήσουμε να χάσουν τη δύναμή τους!". Με τα λόγια αυτά έκλεισε την ομιλία του ο εμπορικός διευθυντής της "S. C Johnson and son", Αλέξανδρος Καμάρας, στο Πανελλήνιο Συνέδριο Μάρκετινγκ, που διοργανώθηκε από το Εθνικό Ινστιντούτο Μάρκετινγκ και την Ελληνική Ενωση Διοίκησης Επιχειρήσεων στις 20 - 24 Νοέμβρη. Μια φράση που θα έπρεπε να κάνει όλους τους ιδιοκτήτες, αλλά και τους εργαζομένους στα ΜΜΕ να... κοκκινίζουν από ντροπή, αφού εύλογα δημιουργεί ερωτήματα του τύπου: "Η υπηρεσία ενός σαμπουάν ή μιας κρέμας προσώπου είναι πιο σημαντική από την υπηρεσία της ενημέρωσης".

Κι όμως σήμερα δυστυχώς έχουμε φτάσει στο σημείο η υπηρεσία της ενημέρωσης που πρέπει να προσφέρουν οι εφημερίδες (σ.σ.: Οι εξαιρέσεις απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα) να υποβαθμίζεται καθημερινά, γιατί οι "προσφορές" τους είναι το κίνητρο για τους "αναγνώστες". Δυστυχώς φτάσαμε στο σημείο να γράφουμε τη λέξη αναγνώστης και να τη βάζουμε μέσα σε εισαγωγικά, να βλέπουμε τις εφημερίδες κρεμασμένες στα περίπτερα και να νομίζουμε ότι είναι διαφημιστικά προσπέκτους, να συναντάμε πολίτες που αγοράζουν δυο και τρεις εφημερίδες κάθε μέρα, να κόβουν τα κουπόνια κι αμέσως μετά να τις πετούν...

Τραγικές ομολογίες

"Δυστυχώς το κουπόνι τύφλωσε και τους εκδότες και τους αναγνώστες. Μια εφημερίδα είδε την κυκλοφορία της να ανεβαίνει στα ύψη χάρη σε κάποια δελεαστική προσφορά της, αλλά ανακάλυψε με δέος ότι ουδείς "κουπονοσυλλέκτης" την εδιάβαζε. Απλώς, οι περισσότεροι ανέθεταν στον περιπτερά να κόβει τα κουπόνια και να τους τα δίδει κάθε Σάββατο. Αλλοι αναγνώστες κόβουν στο παγκάκι του εφημεριδοπώλη το κουπόνι, δίνουν το διακοσάρι και πετάνε αδιάβαστη την εφημερίδα, να μην την κουβαλάνε. Στις στήλες των μικρών αγγελιών εμφανίστηκαν προσφορές κουπονιών του τάδε ή δείνα είδους προς τόσες δραχμές! Και στα μαγαζάκια της Ομόνοιας προσκομίζονται προς πώλησιν τα αναρίθμητα CD αντί 500 και 1.000 δραχμών... ".

Ποιος τα 'πε ή, μάλλον, ποιος τα 'γραψε όλα αυτά; Ο Χρήστος Πασαλάρης, διευθυντής του "Ελεύθερου Τύπου", μιας εφημερίδας που τα τρία τελευταία χρόνια - την καταγραφή ευτυχώς (!) την έκανε το "Εθνος" - μοίρασε μια βίλα στο Καβούρι, ένα εξοχικό στη Μύκονο, μια μεζονέτα στην Εκάλη, είκοσι αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, τρία πολυτελή σκάφη αναψυχής, καρτέλες για φτηνά ψώνια, δέκα σειρές βιβλίων και λεξικών, ένα εκατομμύριο δραχμές μετρητά κάθε μέρα και για δύο μήνες, βιντεοκασέτες με θρίλερ και γουέστερν, αναρίθμητα CD και κασέτες και τελευταία και μια ελληνική σημαία! Τα έγραψε ο διευθυντής της εφημερίδας που... εξαφάνισε το πρώτο θέμα της, που έκανε την πρώτη σελίδα διαφημιστικό φυλλάδιο, που συνεχίζει να μοιράζει "επικίνδυνα αναβολικά με παραλυτικές ενέργειες" (σ.σ.: αυτός είναι ο ορισμός του κουπονιού κατά τον Χρ. Πασαλάρη!!!) "χαρίζοντας" σήμερα αυτοκίνητα, κασετόφωνα και φορητές τηλεοράσεις.

Αν, τώρα, προσπαθήσουμε να κάνουμε εμείς την καταγραφή των "προσφορών" του "Εθνους" ή του "Αδέσμευτου Τύπου", που βρήκαν το... κουράγιο να ειρωνευτούν το παραπάνω άρθρο, οι σελίδες του "Ρ" δε θα αρκούσαν για να χωρέσουν και τη δική τους "γενναιοδωρία"...

Δε σταματά ο κατήφορος

Είναι φαύλος κύκλος, λένε διαφημιστικοί κύκλοι και άριστοι γνώστες αυτού του χοντρού παιγνιδιού, που γίνεται τα τελευταία χρόνια από την πλειοψηφία του έντυπου Τύπου. Οι εφημερίδες - το παραδέχονται άλλωστε και οι ίδιες - έχουν παγιδευτεί σ' αυτή τη λογική, υποβαθμίζοντας έτσι ολόκληρο τον Τύπο, αλλά και τους εργαζόμενους σ' αυτόν. Μόνο τα τμήματα μάρκετινγκ της κάθε εφημερίδας φαίνεται ότι λειτουργούν άψογα. Η προώθηση των προϊόντων στηρίζεται στο τετράπτυχο "γνώση - ενδιαφέρον - επιθυμία - δράση", ("όπερα της διαφήμισης" το ονομάζουν οι διαφημιστές). Δηλαδή, ο καταναλωτής "γνωρίζει" το προϊόν, του κινεί το "ενδιαφέρον", το οποίο με το σειρά του του προκαλεί την "επιθυμία" να το αγοράσει, για να περάσει τελικά στη "δράση", που είναι η αγορά.

Η "γνώση" υπάρχει. Ολοι δηλαδή, ακόμα κι αυτοί που δε διαβάζουν μια συγκεκριμένη εφημερίδα, γνωρίζουν την ύπαρξή της. Το θέμα είναι πώς προκαλείται το "ενδιαφέρον". Η κατάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας, η ενασχόλησή τους με τα πραγματικά λαϊκά προβλήματα, η αποκοπή τους από την εξυπηρέτηση συμφερόντων, θα ήταν ίσως ορισμένες κινήσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αυτό το "ενδιαφέρον". Κάτι τέτοιο, όμως, για τους εκδότες ισοδυναμεί με την απώλεια του "όπλου" τους. Αρα, έπρεπε να βρεθεί άλλος τρόπος. Αποδείχτηκε ότι τα "δώρα" προκαλούν "ενδιαφέρον", οπότε έρχονται και τα επόμενα στάδια.

Ξεστοκάρισμα

Φτάσαμε έτσι στο σημείο αντί για ενημέρωση, οι εφημερίδες να αναλαμβάνουν την προώθηση των προϊόντων, που στην αγορά δεν πουλήθηκαν. Είναι τα λεγόμενα"στοκ" των εταιριών (π.χ. οι φορητές τηλεοράσεις τσέπης, CD που δεν μπορούν λόγω της ποιότητάς τους να προωθηθούν στην αγορά, διάφοροι τσελεμεντέδες,"περίεργα" λεξικά κλπ). Με ειδικές συμφωνίες μεταξύ της εφημερίδας και της εταιρίας παραγωγής τους, τα προϊόντα αυτά φτάνουν στο σπίτι μας ως"αναγκαία" καταναλωτικά αγαθά. Η όπως προκλητικά έγραψε ο Χρ. Πασαλάρης "ο καταναλωτής φορτώνεται με είδη που πολύ γρήγορα θα πετάξει στην αποθήκη του"!

Ποιος είναι ο κερδισμένος από αυτή την ιστορία; Κατ' αρχήν οι εκδότες που εισπράττουν πολλαπλάσια ποσά τόσο από την άνοδο της κυκλοφορίας των εφημερίδων τους, όσο και από το μεγαλύτερο πακέτο διαφημίσεων που εξασφαλίζουν. Κερδισμένες είναι και οι εταιρίες, αφού πωλούν - και δεν προσφέρουν όπως λέγεται - τα προϊόντα τους, που σε άλλη περίπτωση θα έμεναν αζήτητα στα ράφια της επιχείρησης, ενώ παράλληλα διαφημίζονται δωρεάν και καθημερινά από μια εφημερίδα. Οσο για το "όφελος" των καταναλωτών, είναι από πολύ μικρό σε λίγες περιπτώσεις, μέχρι κυριολεκτικά ανύπαρκτο στις περισσότερες.

Σχεδόν με τα ίδια χρήματα, που δίνουν για την αγορά των εφημερίδων και για την παραλαβή του "δώρου", θα μπορούσαν να αγοράσουν το συγκεκριμένο προϊόν από καταστήματα λιανικής πώλησης, με εγγυημένη μάλιστα την ποιότητά του.

Εδώ μιλάμε για... επιχείρηση

Εκτός, όμως, από το ξεστοκάρισμα προϊόντων άλλων εταιριών, πολλοί "βαρόνοι" του Τύπου είπαν "με ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια" και λειτούργησαν ανάλογα. "Συνδιαφήμιση" είναι ο όρος που χρησιμοποιούν οι διαφημιστές, εννοώντας ότι και το μέσο που διαφημίζει και το προϊόν που διαφημίζεται ανήκουν στον ίδιο ιδιοκτήτη.

Την αρχή έκανε η εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", της οποίας η πρώτη προσφορά ήταν τα λεξικά "Τεγόπουλος - Φυτράκης". Με αυτόν τον τρόπο δηλαδή ο Τεγόπουλος και τα λεξικά του πούλησε και ανέβασε την κυκλοφορία της εφημερίδας του. Ακολούθησε ο "Αδέσμευτος Τύπους" με την περσινή προσφορά "Διακοπές για όλους". Ο χρηματοδότης της κ. Μήτσης, διέθεσε τα ξενοδοχεία του για τις διακοπές που προσέφερε, με αποτέλεσμα και η κυκλοφορία της να αυξηθεί, αλλά και τα ξενοδοχεία του να γεμίσουν σε μια νεκρή για τον τουρισμό περίοδο. Αυτό τον καιρό η "σκυτάλη" έχει περάσει στα χέρια του εκδότη του"Εθνους", Γ. Μπόμπολα, αφού το εργοστάσιο κατασκευής των ποδηλάτων ΒΜΧ, που"δίνονται" με κουπόνια της εφημερίδας του και καταβολή χρημάτων, λέγεται ότι του ανήκει.

Πολλοί αγοράζουν μόνο τα κουπόνια

Ομόνοια, έντεκα το πρωί, τα πρώτα φύλλα των απογευματινών εφημερίδων είναι ήδη κρεμασμένα στα περίπτερα του κέντρου. Οι βιαστικοί περαστικοί στέκονται για να ρίξουν μια "ματιά" στα πρωτοσέλιδά τους. Μετά την πρόχειρη ανάγνωση, τα μάτια καρφώνονται στις προσφορές και τα κουπόνια. Σε αρκετές εφημερίδες βέβαια δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, αφού οι προσφορές από τα κουπόνια είναι το πρώτο θέμα της εφημερίδας.

Αρκετές εφημερίδες θυμίζουν διαφημιστικό φυλλάδιο και ο αναγνώστης αυτόματα μετατρέπεται σε καταναλωτή. "Είναι γεγονός ότι τον τελευταίο καιρό υπάρχουν πολλοί που παίρνουν δυο και τρεις εφημερίδες, είναι κάτι που ποτέ δε γινόταν", μας είπε ο Κ. Χαρίτος,που είναι εννιά χρόνια περιπτεράς στην οδό Σταδίου. Ο Γ. Χριστόπουλος,εφημεριδοπώλης οκτώ χρόνια στην Ομόνοια, δήλωσε στο "Ρ": "Οι κυκλοφορίες των εφημερίδων, αλλά και των περιοδικών που κάνουν διάφορες προσφορές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Υπάρχουν περιπτώσεις, συνέχισε, που τα περιοδικά εξαντλούνται και κάνουμε και νέες παραγγελίες. Αυτό τα τελευταία χρόνια δεν έχει ξανασυμβεί... Για μας, πάντως, είναι καλό, γιατί ανεβαίνουν οι πωλήσεις".

"Υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν και περισσότερες από δυο εφημερίδες με προσφορές από κουπόνια", μας είπε ο Π. Αγγελακόπουλος,εφημεριδοπώλης στην Πανεπιστημίου. "Εγώ, πάντως, δεν πιστεύω ότι τις διαβάζουν, τις περισσότερες φορές δεν κοιτούν ούτε το πρώτο θέμα... ".

Ενας κύριος κοντοστέκεται για λίγο μπροστά από τον πάγκο με τις εφημερίδες, ρίχνει μια ματιά και αγοράζει από τον εφημεριδοπώλη ("Εθνος", "Καθημερινή" και "Απογευματινή"). Τον ρωτήσαμε για ποιον λόγο αγόρασε και τις τρεις. Ο Δ. Χριστόπουλος απάντησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια: "Είμαι αναγνώστης της "Καθημερινής", απλά οι προσφορές των άλλων δυο εφημερίδων με ενδιαφέρουν". Οσο για το αν διαβάζει τις άλλες δυο εφημερίδες, υπογράμμισε ότι διαβάζει μόνο την "Καθημερινή", ενώ τις άλλες απλά τις ξεφυλλίζει. Περίπου στο ίδιο πνεύμα και ο Στ. Καντιώτης,δήλωσε: "Είμαι αναγνώστης της "Ελευθεροτυπίας", αλλά παίρνω και τον "Ελεύθερο Τύπο" για τα κουπόνια". Ιδιες περίπου απαντήσεις καταγράψαμε από πολλούς ακόμη.

Παλιά ιστορία

Τα κουπόνια δεν είναι εφεύρεση των ημερών μας. Στη χώρα μας τα πρώτα βήματα αυτής της "δημοσιογραφικής επιτυχίας" έγιναν στις αρχές του αιώνα μας.

Στις 17 Αυγούστου 1903, ο Πέτρος Γιάνναρος εξέδωσε την "Εσπερινή", την πρώτη λαϊκή εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας, η οποία το 1904 έφθασε να πουλά 17.000 φύλλα ημερησίως. Κυκλοφορία πολύ μεγάλη σε σχέση με τον τότε πληθυσμό της χώρας. Η επιτυχία της στηρίχτηκε στα δώρα. Ξεκίνησε με βιβλία, αλλά συνέχισε με λαχεία του Στόλου, ραπτομηχανές και γενικότερα αντικείμενα για το σπίτι. Στη δεκαετία του 1930, έκανε το μεγάλο άλμα μοιράζοντας οικόπεδα! Και μάλιστα με δόσεις, προσελκύοντας έτσι μεγάλο αριθμό αναγνωστών από τα πολύ φτωχά στρώματα. Τα οικόπεδα βρίσκονταν στο σημερινό προάστιο της Πετρούπολης, η οποία πήρε μάλιστα και το όνομα του εκδότη Πέτρου Γιάνναρου!

Η εφημερίδα "Αθήναι", κυκλοφόρησε στις 19 του Οκτώβρη 1902 και διακρινόταν γιατί είχε σοβαρή ύλη, ειδήσεις πάντα εξακριβωμένες και ταξινομημένες με τρόπο αισθητικό. Από το 1907 μέχρι το 1912 εξέδιδε μηνιαίο φιλολογικό και εγκυκλοπαιδικό περιοδικό, που διενέμετο δωρεάν στους αναγνώστες, οι οποίοι συγκέντρωναν ορισμένο αριθμό κουπονιών.

Επίσης η εφημερίδα "Χρόνος", που κυκλοφόρησε στις 21 του Σεπτέμβρη 1903 και από την πρώτη στιγμή διακρίθηκε για τον μαχητικό, πολιτικό χαρακτήρα της, δεν μπόρεσε να "αποφύγει" τη μόδα της εποχής. Η συγκεκριμένη εφημερίδα στην προσπάθειά της να αυξήσει την κυκλοφορία της, μοίραζε βιβλία, χρηματικά ποσά και άλλα αντικείμενα.

Τέλος η εφημερίδα "Ακρόπολις", που εκδόθηκε τον χειμώνα του 1929 από τον Γ. Βουτσινά και αποτέλεσε την καθαρά λαϊκή εφημερίδα της δεκαετίας του 1930, υιοθέτησε και αυτή το σύστημα των δώρων. Υιοθετώντας το σύστημα των δώρων, καθιέρωσε λαχείο για τους αναγνώστες, μοίραζε δώρα, από βιβλία μέχρι σπίτια, με το σύστημα της συγκέντρωσης ανάλογων κουπονιών. Η φαντασία, όμως, του εκδότη της ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, αφού η εφημερίδα αποφάσισε να προικοδοτήσει άπορα κορίτσια. Οι οποίες ονομάστηκαν "νυφούλες της Ακροπόλεως"!

Τα δώρα ήταν μία από τις αφορμές που πρόσφεραν την ευκαιρία στον Ε. Βενιζέλο να καταρτίσει τον νόμο "Περί Τύπου" το 1931. Σκληρός στις ποινές του, νόμος, νομιμοποιούσε, ουσιαστικά τις διώξεις δημοσιογράφων και εκδοτών που ασκούνταν πάντα με πολιτικά κριτήρια.

Τα μέτρα του υπουργείου

Τα κυριότερα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι τα εξής:

  • Επέκταση της λίστας του ΙΚΑ σ' όλα τα ασφαλιστικά Ταμεία.
  • Παρέχεται η δυνατότητα στα ασφαλιστικά Ταμεία και τα νοσοκομεία να διενεργούν διαγωνισμούς για την προμήθεια φαρμάκων. Παρέχεται η δυνατότητα να γίνονται εκπτώσεις στα ασφαλιστικά Ταμεία.
  • Οι αυξήσεις τιμών δε θα δίνονται ενιαία για όλα τα φάρμακα.
  • Για τα εισαγόμενα ορίζεται ως χονδρική τιμή η χαμηλότερη τιμή που δίνεται στο χονδρέμπορο σε χώρα της ΕΕ.
  • Μελετάται το ποσοστό κέρδους των φαρμακοποιών. Μειώθηκε το ποσοστό κέρδους των φαρμακοεμπόρων κατά 1%.
  • Αρχισε η μελέτη βιοδιαθεσιμότητας και βιοϊσοδυναμίας των κυκλοφορούντων στην Ελλάδα ιδιοσκευασμάτων, για να έχουν τα παραγόμενα στην Ελλάδα φάρμακα πιστοποιητικά καλής ποιότητας και να καθορίζεται η τιμή τους με βάση τα αποτελέσματα αυτών των μελετών.
Βιοδιαθεσιμότητα και βιοϊσοδυναμία

Η έννοια της βιοδιαθεσιμότητας αναφέρεται στο ρυθμό, την ένταση και το ποσοστό που το δραστικό συστατικό χρειάζεται να μπει στη συστηματική κυκλοφορία ή να φτάσει στο σημείο δράσης.

Η βιοϊσοδυναμία αναφέρεται στη σύγκριση δύο ιδιοσκευασμάτων που έχουν την ίδια δραστική ουσία. Για να είναι ισοδύναμα δύο ιδιοσκευάσματα πρέπει τα εργαστηριακά δεδομένα του ελέγχου βιοδιαθεσιμότητας να μην παρουσιάζουν αποκλίσεις πέραν ορισμένων ορίων.

Οι μελέτες βιοδιαθεσιμότητας και βιοϊσοδυναμίας είναι βέβαια απαραίτητο να γίνονται πριν εγκριθεί η κυκλοφορία ενός φαρμάκου, αλλά και παλιών,για να έχουν το πιστοποιητικό ποιότητας. Δεν αποτελεί πανάκεια, μπορεί, όμως, αν γίνει σωστά, να αποκλείσει απ' την αρχή άχρηστα "καινούρια" φάρμακα, τα οποία πωλούνται σε υπέρογκες τιμές. Σύμφωνα με μια τέτοια μελέτη του FDA (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων ΗΠΑ) από 348 νέα φάρμακα μόνο τα 12 (δηλαδή 3%) μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν σημαντική συμβολή στη θεραπευτική.

Για να γίνουν αυτά χρειάζεται ένας Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου (ΕΟΦ) κατάλληλα στελεχωμένος σε στενή συνεργασία με τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα και τα νοσοκομεία και όχι ιδιωτικοποίηση του ΕΟΦ όπως εξήγγειλε η κυβέρνηση.

Το κόστος μιας μελέτης βιοδιαθεσιμότητας και βιοϊσοδυναμίας για ένα φάρμακο εκτιμάται σε 6 - 10 δισ. δραχμές. Αρα θα υπάρξει σημαντική επιβάρυνση στην τιμή των φαρμάκων. Οι μελέτες όμως είναι αναγκαίο να γίνονται και μάλιστα να γίνονται σωστά. Σημειώνουμε ότι πολλές φορές παρτίδες πρωτότυπων έχουν βρεθεί εκτός προδιαγραφών.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Μπέρρυ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗ

Παναγιώτης ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιώργος ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Κραυγές... μαϊμούδων

"Μόνο η "Απογευματινή" εγγυάται τη γνήσια έγχρωμη τηλεόραση", "Ο συγκεκριμένος τύπος δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη στην Ελλάδα. Οσες φορητές τηλεοράσεις κυκλοφορούν είναι άλλης μάρκας και ξεπερασμένης τεχνολογίας", "Είναι καινούριο μοντέλο και δε συγκρίνεται με κανένα άλλο", υποστηρίζει από την πρώτη, αλλά και τις μέσα σελίδες της η εφημερίδα "Απογευματινή".

"Η τηλεόραση που εξασφαλίσαμε για σας αποτελεί ό,τι πιο σύγχρονο διαθέτει η αγορά", αντεπιτίθεται ο "Αδέσμευτος Τύπος", ενώ αφήνει υπονοούμενα λέγοντας: "Ο "ΑΤ" συνεπής πάντα στις όποιες προσφορές προς τους αναγνώστες του, έχει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ τις ανάλογες ποσότητες των τηλεοράσεων τσέπης που προσφέρει... Δε θα προχωρούσαμε ποτέ σε αναγγελία προσφοράς, την οποία δε θα είχαμε εξασφαλίσει από την παγκόσμια αγορά"...

Από κοντά και ο "Ελεύθερος Τύπος" - ο οποίος "προσφέροντας" την ίδια ακριβώς φορητή τηλεόραση με τον "ΑΤ" - "κοντράρει" με την τιμή κι όχι με την ποιότητα: "Πρόκειται για την πλέον συμφέρουσα για σας τιμή, αφού άλλοι είτε σας ζητούν τα ίδια χρήματα, αλλά με διπλάσια κουπόνια (βλέπε "Απογευματινή"), είτε ζητούν περισσότερα χρήματα για μοντέλα παλαιοτέρων ετών (προφανώς εννοεί τον "ΑΤ")". Εκεί όμως που κάνει πραγματικά επίθεση είναι με την προσφορά φορητού ραδιοκασετόφωνου με CD: "Η απόδοση αυτής της επώνυμης συσκευής που σας προσφέρουμε δεν έχει καμιά σχέση με κραυγές... μαϊμούδων που άλλοι προσφέρουν" (εννοώντας σαφώς την "προσφορά" του "Εθνους").



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ