Ο στόχος ένας, ο σοσιαλισμός

Από το Σχέδιο Προγράμματος της ΚΕ του ΚΚΕ και σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, θέλω να σταθώ για να φωνάξω με όση δύναμη διαθέτω, την αναγκαιότητα συναντήσεων, κατανόησης, διευθέτησης ιδεολογικών διαφορών, ενότητας, συντονισμού και δράσης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων όλων των χωρών. Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι, για όλες τις χώρες και λαούς, ο αγώνας είναι κοινός και ο στόχος ένας, ο σοσιαλισμός.

Η διεθνώς ολομέτωπη ιμπεριαλιστική επίθεση μπορεί να αναχαιτιστεί με ολομέτωπη, όμως, και ενωμένη τη διεθνή αντίσταση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων και στη βάση του αναθεώρητου και μόνο μαρξισμού - λενινισμού και του προλεταριακού διεθνισμού. Είναι η μοναδική λύση για να συνετιστεί η "νέα τάξη πραγμάτων" και να ξεπεραστεί γρηγορότερα και ολοκληρωτικά η ηττοπάθεια στους απανταχού κομμουνιστές. Τότε και μόνο, από το σημερινό βήμα σημειωτόν θα αραιώνουν ελπιδοφόρα τα βήματα για την αποκατάσταση, πρώτα απ' όλα, της κλονισμένης εμπιστοσύνης εργαζομένων, μελών, φίλων και οπαδών των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων προς τις ηγεσίες τους. Τότε και μόνο θα συγκινήσει αποφασιστικά το σάλπισμα, προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε, και θ' αρχίσει η συσπείρωση και ο προσανατολισμός του λαϊκού, αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού και ειρηνικού μετώπου, ο αέρας του οποίου θα εξασθενίζει και θα απωθεί τις κατάφωρες και απάνθρωπες ιδεολογικές επιδράσεις του ιμπεριαλισμού.

Οι βασικές θεμελιακές επιστημονικές μαρξιστικο-λενινιστικές αρχές, απαιτούν πιστή εφαρμογή και όχι αναθεωρήσεις. Δεν ευθύνεται ο μη αναθεωρημένος μαρξισμός - λενινισμός για την ανατροπή του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ενωση, αλλά η παραβίαση στην πορεία αυτών των μαρξιστικο-λενινιστικών αρχών. Αυτός, ο μη αναθεωρημένος μαρξισμός -λενινισμός, κατά την περίοδο της σταθερής ιδεολογικής και πραχτικής δράσης του, όσο το ΚΚΣΕ ήταν σφιχτά δεμένο με την εργατική τάξη που εκπροσωπεί, ήταν εκείνος που, από ξεκίνημα ξύλινου αλετριού, συνθήκες ανυπόφορες και περιορισμένη τότε πείρα, έκανε τη Σοβιετική Ενωση δεύτερη στον κόσμο υπερδύναμη, όταν η πρώτη, για να γίνει πρώτη, μετέτρεπε σε χρυσάφι και με την ησυχία της, το αίμα εκατομμυρίων Ρώσων και Ευρωπαίων πατριωτών. Ηταν η εποχή που η ακτινοβολία της λάμψης των σοσιαλιστικών ιδανικών, υποχρέωνε την αστική άρχουσα τάξη όλων των χωρών να κάνει πίσω και την εργατική τάξη να κάνει βήματα μπροστά.

Θα βοηθούσε πολύ τους φιλοδοξούντες να ηγηθούν στα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κινήματα των χωρών τους, να βρουν την ιδεολογική βάση πού θα στηρίξουν την ενότητα, αν κοιτάξουν με ενδιαφέρον πού ήταν και είναι το επίκεντρο εκείνο, που στόχευαν και στοχεύουν, έναν ολόκληρο αιώνα οι διανοητές του καπιταλισμού.

Ο μη αναθεωρημένος μαρξισμός - λενινισμός, και όχι ο αναθεωρημένος, ήτανε εκείνος που αντιστεκόταν και τα κατάφερνε επί των ημερών του, να διατηρηθεί ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο και να μην γίνει ο ΟΗΕ όργανο των κυρίαρχων χωρών του ιμπεριαλισμού, παρά το ότι πάνω του και συνεχώς έπεφταν τα συγκεντρωτικά πυρά των πρακτόρων της παγκόσμιας ολιγαρχίας του πλούτου, αυτών των αιώνιων εχθρών και της ειρήνης και των καταπιεζόμενων στρωμάτων των λαών όλων των χωρών. Αυτός ακριβώς, ο ιδεολογικός στόχος, που παρά τα αδιάκοπα χτυπήματα που δεχόταν κατάφερε σύντομα να μεγαλουργήσει, πρέπει και τώρα να αποτελέσει την ιδεολογική βάση ενότητας, εκκίνησης, συντονισμού και δράσης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων όλων των χωρών. Η αφετηρία αυτή έγκειται στον ταξικό προσανατολισμό του μαζικού εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος και τον αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό και ειρηνικό προσανατολισμό του κάθε λαού.

Πέρα από δευτερευούσης σημασίας προσαρμογές, οι θεμελιακές επιστημονικές μαρξιστικο-λενινιστικές αρχές, πρέπει να παραμένουν ανεπηρέαστες από τις εξελίξεις, όσο θα υπάρχει στη Γη εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Τίτλος του ΚΚ που δε στηρίζεται σ' αυτές τις θεμελιακές αρχές είναι τουφέκι με λαστιχένιες σφαίρες.

Γύρω απ' αυτά, ας περιστραφούν οι προβληματισμοί των ηγετικών παραγόντων κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων όλων των χωρών, για να θεμελιώσουνε την ιδεολογική βάση που θα ενωθούν, εάν θέλουν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις εκείνες που θα εγγυηθούν διέξοδο, αισιόδοξη προοπτική, γρηγορότερη και για πάντα ιμπεριαλιστική και καπιταλιστική ανατροπή.

ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΑΕΡΑΚΗΣ

Θέρισσο Ηρακλείου Κρήτης

Απόψεις για το Πρόγραμμα

Αγαπητοί σύντροφοι,

Επρόσεξα, αφού διάβασα το Πρόγραμμα, ορισμένα σημεία του. Συνολικά το βρίσκω άρτιο, σύμφωνα με τους σκοπούς ενός επαναστατικού κόμματος, όπως είναι το δικό μας. Και ακριβώς πάνω σ' αυτό το ζήτημα, απ' όλες τις ενέργειές του, συγκεντρώσεις, αγώνες εργαζομένων που συντονίζονται διαρκώς, βλέπω, αναγνωρίζω και νιώθω ότι το Κόμμα βαδίζει στο σωστό λενινιστικό δρόμο προσπαθώντας με τις ενέργειές του να επαναστατικοποιήσει όσο το δυνατόν πιο ευρύτερα στρώματα του λαού μας, που πλήττεται διαρκώς και εντονότερα από την πορεία όλων των μέχρι τώρα κυβερνήσεων. Αλλά το Κόμμα μας δεν είναι μόνο επαναστατικό αλλά σε ίσο βαθμό και πατριωτικό και ακόμη βαδίζει με τις σύγχρονες απαιτήσεις της επιστήμης σε όλα τα πεδία. Αυτή η πορεία είναι τραχιά, ανελέητη, επίμοχθη.

Στο Πρόγραμμα εκφράζονται οι βαθύτεροι στρατηγικοί του σκοποί. Εδώ βλέπουμε το μακροπρόθεσμο στοιχείο για την επίτευξη αυτών των στόχων. Ολη η ουσία του ζητήματος είναι πώς οι εργαζόμενες μάζες και γενικά ο λαός θα κινητοποιούνται όλο και πιο συντονισμένα, πιο ενεργητικά ώστε συντελούντων των παραγόντων, πολλών και διαφόρων εσωγενών και εξωγενών που κάνοντας κρίση βαρύτερη και βαθύτερη, να φθάσουμε σ' ένα σημείο ώστε ο υποκειμενικός παράγων που τώρα υστερεί, αφού οι αντικειμενικές συνθήκες είναι υπερώριμες για την επαναστατική μεταβολή (βίαιη ή ειρηνική ανάλογα με τις περιστάσεις), να είναι συγκροτημένος και έτοιμος για δράση. Δηλαδή, όταν φθάσουμε στο σημείο που ούτε οι από πάνω να μπορούν να κυβερνούν, όπως κυβερνούσαν, αλλά ούτε και οι από κάτω να ζουν όπως ζούσαν. Τότε σ' αυτή τη συγκυρία το Κόμμα επικεφαλής των μαζών (διαμορφωμένων πια και ξέροντας τι ζητάνε), να τις οδηγήσει είτε με τον ένα τρόπο είτε με τον άλλον στο σπάσιμο της κρατικής μηχανής. Βέβαια σ' αυτή τη διαδικασία ένας διεθνής ευνοϊκός παράγων, ειδικά εδώ ευρωπαϊκός, αφού πάνω - κάτω όλοι σχεδόν οι λαοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης υποφέρουν από παραπλήσια προβλήματα, θα παίξει προωθητικό ρόλο. Αντίθετα (αν και αυτό δεν είναι απόλυτο), δυσμενής παράγων θα παίξει αναχαιτιστικό ρόλο. Η αντίδραση θα προσπαθήσει να σβήσει αμέσως την από οπουδήποτε προερχόμενη επαναστατική φλόγα.

Ετσι, όλο το βάρος του Προγράμματος πέφτει όχι μόνο στα όσα πρέπει να γίνουν πριν ή κατά τη διάρκεια αυτής της επαναστατικής μεταβολής αν και αυτά παίζουν καθοριστικό ρόλο, αλλά το ζήτημα θα παιχτεί στο πώς θα εμπεδωθεί, πώς θα στερεωθεί η επαναστατική μεταβολή. Φυσικά και αναμφίβολα για τη μεταβολή αυτή, όποια και όπως θα είναι, άθελά της φυσικά θα συνεργεί η καταφανής κακή πορεία της ΕΟΚικής Ευρώπης. Οχι μόνο με την αυξητική τάση της ανεργίας αλλά και με το γεγονός ότι οι στόχοι του Μάαστριχτ και της Λευκής Βίβλου είναι άπιαστα πουλιά. Το ίδιο ισχύει και για την περίφημη σύγκλιση και τη νομισματική ενοποίηση. Το μόνο σίγουρο χαρτί που έχουμε στα χέρια μας, είναι ότι η κοινωνική, οικονομική κατάσταση των ευρωπαϊκών λαών θα χειροτερεύει, ιδίως των νοτίων και μικρότερων. Ηδη η γερμανική ατμομηχανή αγκομαχάει όχι μόνο με ένα αξιόλογο δημόσιο χρέος αλλά και με την αυξητική τάση της ανεργίας. Συνεπώς, και επανέρχομαι στο Πρόγραμμα, όλοι σχεδόν οι εξωτερικοί παράγοντες είναι ευνοϊκοί για επαναστατικές μεταβολές. Το μόνο στοιχείο που υστερεί είναι ο διεθνής, κάπως αδρανής υποκειμενικός παράγων. Αλλά η περασμένη χρονιά παρουσίασε σημαντικούς αγώνες σε ευρωπαϊκές χώρες, πειστικούς και μεγάλης διάρκειας και κατά τα φαινόμενα, αυτοί οι αγώνες θα έρθουν πάλι λόγω των γεγονότων που τους σπρώχνουν στην ημερήσια διάταξη. Αναμφίβολα οι αγώνες που διοργάνωσε και καθοδήγησε το Κόμμα μας, τα τελευταία χρόνια, ήταν σκληροί αλλά και σε πολλές περιπτώσεις τελεσφόροι. Ετσι απ' όλα όσα είπαμε, στο Πρόγραμμα εκφράζεται η πεμπτουσία ενός Μαρξιστικού - Λενινιστικού Κόμματος.

Σαν τελευταίο σημείο των γενικότερων απόψεών μου που αφορούν την επαναστατικότητα του Κόμματός μας, θα ήθελα να θίξω ένα ζήτημα, φαινομενικά άσχετο με τα παραπάνω και που μέχρι τώρα παραμένει στο σκοτάδι. Επειτα από την αντεπανάσταση στην ΕΣΣΔ και στις άλλες χώρες και μέσα στα νέα δεδομένα που βρεθήκαμε, νομίζω σύντροφοι, ότι θα πρέπει κάποτε να αποκατασταθεί η πολιτική προσωπικότητα του Τρότσκι, του αρχηγού του Κόκκινου Στρατού τότε και αχώριστου σύντροφου του Λένιν, όσο κι αν η προσωπικότητά του είναι αμφιλεγόμενη, όπως και αυτή, η προσωπικότητα του Στάλιν. Μια τέτοια δίκαιη αποκατάσταση θα ανεβάσει (πιστεύω) μαζί με όλη τη δράση του Κόμματος, τη στάθμη του.

Θεόδωρος ΝΟΥΛΑΣ

Γκύζη

Η γνώμη μου για το πρόγραμμα

Μελέτησα το σχέδιο προγράμματος και στο βασικό κεφάλαιο "οικοδόμηση του σοσιαλισμού", θα προσπαθήσω να κάνω τις παρατηρήσεις μου και να πω τη γνώμη μου.

Είμαι μέλος του ΚΚΕ 54 χρόνια, χωρίς διακοπή, εκ των οποίων τα 42 τα έζησα στη Σοβιετική Ενωση πολιτικός πρόσφυγας. Είναι γνωστό ότι η μορφή ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής είναι ο παράγοντας που θα καθορίσει εάν θα εξαλειφθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο με οποιαδήποτε μορφή. Στο σημείο 35 του σχεδίου γράφει: "Τα βασικά μέσα παραγωγής θα γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία", στο δε σημείο 37 συγκεκριμενοποιεί ότι σχεδόν όλα τα μέσα παραγωγής θα είναι κρατική - κοινωνική ιδιοκτησία. Περίπου προγραμματίζεται επιστροφή στη μορφή ιδιοκτησίας που υπήρχε στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες μέχρι τη διάλυσή τους. Επειδή έζησα και δούλεψα στο σοσιαλισμό συνειδητά 42 χρόνια στη ΣΕ, και μάλιστα σε μεγάλο εργοστάσιο, είχα τη δυνατότητα να μελετήσω τα θετικά και αρνητικά του δοσμένου συστήματος και να βγάλω τα αντίστοιχα συμπεράσματα.

Η κρατική μορφή ιδιοκτησίας και ο συγκεντρωτισμός, με βάση τις ιδιομορφίες που είχε η μεγάλη, όμως καθυστερημένη, αυτή χώρα, ήταν αναγκαία και αποδοτικά μέχρι την αποκατάσταση των ζημιών από το μεγάλο πόλεμο 1941 - '45, δηλαδή αρχές δεκαετίας του '50. Ανεξάρτητα από το ποιος ήταν ηγέτης. (Δεν υποτιμώ το ρόλο των ηγετών, όμως δεν μπορούν να μπουν πάνω από Νομοτελειακά Κοινωνικά Φαινόμενα). Από τη δεκαετία του '50 η κρατική μορφή ιδιοκτησίας αργά μεν αλλά σταθερά άρχισε να γίνεται φρένο στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Η έλλειψη χώρου μου αφαιρεί τη δυνατότητα να φέρω πολλά ουσιαστικά παραδείγματα, για να στηρίξω το παραπάνω συμπέρασμα. Η ιδιοποίηση και διαχείριση του κοινωνικού προϊόντος από υπουργεία και οργανισμούς χωρίς έλεγχο, γιατί ο έλεγχος ήταν αδύνατο να γίνει από τα κάτω, επειδή οι κάτω σαν υπάλληλοι και μεροκαματιάρηδες ήταν εξαρτημένοι από τους πάνω, οδήγησε σταδιακά στην κατάχρηση εξουσίας, στην ιδιοποίηση υλικών και χρηματικών μέσων, στον εκφυλισμό και διάβρωση του κομματικού και κρατικού μηχανισμού και έτσι το οικοδόμημα αυτό, η ΣΕ, που διαβρώθηκε από μέσα στο τέλος της δεκαετίας του '80, ήταν έτοιμο για κατάρρευση. Και δε βγήκαν οι εργαζόμενοι να αντιδράσουν γιατί δεν έχαναν κάτι που άμεσα ήταν δικό τους, όλα ήταν όλων μα και κανενός. Δεν ήταν νοικοκυραίοι, δεν είχαν τα εργοστάσια οι εργάτες και τη γη οι αγρότες, όπως διακήρυξε η οκτωβριανή επανάσταση. Αυτά δεν είναι δικές μου κουβέντες αλλά των εργατών του εργοστασίου που με την απλή λογική τους ήθελαν αλλαγή προς το καλύτερο, όμως τη δοσμένη περίοδο, οι απλοί άνθρωποι έχασαν τον προσανατολισμό τους και έπεσαν θύματα των αντιδραστικών δυνάμεων που εκμεταλλευόμενοι τις τρομερά αδύνατες πλευρές του συστήματος, υπόσχονταν λαγούς με πετραχήλια εάν άλλαζε το σύστημα και θα ζούσαν σαν τους Αμερικάνους.

Σήμερα όμως αφού έκαναν τη σύγκριση βγάζουν άλλα συμπεράσματα. Είναι δύσκολο να ξεκόψουμε από τις μορφές ιδιοκτησίας του παρελθόντος, είναι δύσκολο εάν δεν το ζήσεις στο πετσί σου να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι η κρατικοποίηση όλων των μέσων παραγωγής μας οδήγησε τελικά στην καταστροφή και τώρα αρχίζουμε πάλι από την αρχή. Εάν θελήσουμε να προγραμματίσουμε τις παλιές σχέσεις παραγωγής, τότε προσφέρουμε τη χειρότερη υπηρεσία στην εργατική τάξη, γιατί δε θα την πείσουμε ότι αυτό που χάθηκε ήταν το ενδεδειγμένο και ότι δεν υπάρχει κάτι το πιο συμφέρον γι' αυτήν. Μη νομίζουμε ότι οι εργαζόμενοι δε βλέπουν πέραν από τη μύτη τους. Στην καθημερινή πάλη για τη λύση των άμεσων προβλημάτων τους δεν ξεχνούν με την απλή λογική τους να βλέπουν το μέλλον, να κάνουν συγκρίσεις και να καθορίσουν τι τους συμφέρει. Η βασική μορφή ιδιοκτησίας στο σοσιαλισμό θα πρέπει να είναι η συνεταιριστική, όπου οι εργαζόμενοι είναι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και του παραγομένου προϊόντος και έτσι καταργείται η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο με οποιαδήποτε μορφή ιδιωτική ή κρατική. Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις πόλης και χωριού θα δουλεύουν με βάση έναν γενικό κρατικό προγραμματισμό και θα έχουν κρατικές επιχορηγήσεις σε εκείνους τους τομείς που θα χρειάζεται αύξηση της παραγωγής. Θα πληρώνουν στο κράτος έναν φόρο, θα διαθέτουν τα προϊόντα τους μέσω ελεγχόμενης σοσιαλιστικής αγοράς και με τα έσοδά τους θα καλύπτουν όλες τους τις ανάγκες, ανάπτυξη της παραγωγής, μισθοί, κατοικία, ιατρική περίθαλψη, ανάπαυση, μόρφωση, παιδικοί σταθμοί, σύνταξη και εάν έχουν περίσσευμα, τότε ο κάθε συνεταιριζόμενος εργαζόμενος στη δοσμένη επιχείρηση, στο τέλος του οικονομικού χρόνου θα έχει το μερίδιό του από τα κέρδη. Ετσι η κάθε επιχείρηση θα είναι υποχρεωμένη να δουλέψει γιατί τώρα οι εργαζόμενοι δε θα περιμένουν τον κρατικό μισθό τον οποίον τον έπαιρναν όχι για την παραγωγή, αλλά για το ότι έβγαιναν στη δουλιά (αυτό δεν είναι παρατραβηγμένο γιατί υπήρχαν διατάξεις που υποχρέωναν τους υπεύθυνους της παραγωγής να μην αφήσουν χωρίς μεροκάματο τον εργαζόμενο που βγήκε στη δουλιά του). Η αντίληψη "βρέξει χιονίσει η καραβάνα θα γεμίσει", μαζί με τον εκφυλισμό των ιθυνόντων (που στην ουσία ήταν αφεντικά), κάθε χρόνο μεγάλωνε τον αριθμό των επιδοτούμενων επιχειρήσεων και κολχόζ, ελάττωνε την παραγωγή, οι κοινωνικές παροχές στην καλύτερη έμειναν στάσιμες και τελικά φθάσαμε στην κρίση με τα γνωστά αποτελέσματα. Στη συνεταιριστική μορφή ιδιοκτησίας θα γίνει πραγματικά πράξη η αρχή του σοσιαλισμού "ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, στον καθένα ανάλογα με τη δουλιά του".

Εκείνοι που έχουν τη γνώμη ότι η μορφή αυτή ιδιοκτησίας "στην καλύτερη της μορφή είναι ουτοπική" (προβληματισμοί, σημείο 32 και σελίδα 32), φαίνεται ότι έχουν ξεχάσει ότι με βάση το μαρξισμό σε κάποιο στάδιο ανάπτυξης της κομμουνιστικής κοινωνίας το κράτος καταργείται και ρωτάω, πώς τότε θα διευθύνεται η παραγωγή; και εδώ έχουν θέση τα γραπτά του Λένιν "όταν θα έχει νικήσει το προλεταριάτο, το σύστημα των πολιτισμένων συνεταιρισμών αυτό ακριβώς και είναι το σύστημα του σοσιαλισμού". (Τ.45, σελ. 373).

Ο "Ριζοσπάστης" στις 28 Γενάρη, δημοσίευσε τις θέσεις του ΚΚΡΟ. Στις εκτιμήσεις του έχει αρκετή αντικειμενικότητα αν και αποφεύγει να πιάσει το ζήτημα παραγωγικών σχέσεων και παραγωγικών δυνάμεων. Ομως στην αρχή της τέταρτης στήλης σελίδα 40, αφήνει μια μεγάλη πόρτα ανοιχτή για την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Τονίζεται ότι στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις όλοι οι άλλοι πολίτες εκτός επιχείρησης μπορούν να επενδύσουν τα μέσα τους, δηλαδή να γίνουν συνιδιοκτήτες και καμουφλάρεται με τη δήθεν άνοδο της αποτελεσματικότητας της οικονομικής δράσης και τη βελτίωση της υλικής ευημερίας των μελών της εργασιακής κολεκτίβας. Αυτό σημαίνει ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα οι άλλοι πολίτες θα πάρουν την επιχείρηση στα χέρια τους. Ο οπορτουνισμός τους είναι ξεκάθαρος, αλλά για ένα διάστημα θα αποπροσανατολίσουν τους εργαζόμενους με τις διαπιστώσεις τους και την κριτική του παρελθόντος και του παρόντος. Στηριζόμενοι στη συνεταιριστική μορφή ιδιοκτησίας δε σημαίνει ότι θα αποκλειστούν και άλλες μορφές ιδιοκτησίας, όπως η κρατική και η ατομική. Η κρατική μορφή ιδιοκτησίας θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περιορισμένη και να περιλαμβάνει εκείνους τους κλάδους που είναι μεν αναγκαίοι αλλά δε θα μπορούν να επιβιώσουν στον σοσιαλιστικό συναγωνισμό και θα έχουν ανάγκη από τη στήριξη του κρατικού προϋπολογισμού.

Αλλη μορφή ιδιοκτησίας είναι η ατομική. Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας θα έχει το δικαίωμα ατομικά ή σε οικογενειακή βάση να έχουν μέσα παραγωγής και να τα δουλεύουν μόνοι τους χωρίς μισθωτή εργασία. Θα διαθέτουν τα προϊόντα τους στην ελεγχόμενη σοσιαλιστική αγορά, με τα έσοδά τους θα πληρώνουν τον αντίστοιχο φόρο στο κράτος και θα καλύπτουν όλες τους τις ανάγκες. Η παραπάνω γνώμη μου θίγει το ζήτημα αρχειακά και υπάρχει πολύς χρόνος ακόμα για σοβαρή μελέτη του παρελθόντος για να ακούσουμε προσεκτικά τη γνώμη άλλων κομμάτων και ατόμων και ιδιαίτερα αυτών με τους οποίους δε συμφωνούμε. Να μην ξεχνάμε ότι ο αντίπαλος μας πολεμάει με τα λάθη και τις αδυναμίες μας. Οσο πιο γρήγορα δώσουμε σωστή λύση στο πρόβλημα της ιδιοκτησίας στο σοσιαλισμό, τόσο πιο γρήγορα θα προκαλέσουμε το ενδιαφέρον της εργατικής τάξης για πάλη, γι' αυτά που τους ανήκουν. Οι λαθεμένες εκτιμήσεις και αποφάσεις πληρώνονται ακριβά. Εχω την πεποίθηση ότι το ΚΚΕ με την πείρα που έχει θα συνεχίσει να είναι εγγύηση στην πάλη για το σοσιαλισμό.

ΖΑΓΚΑΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Αθήνα

Αντικαπιταλιστικός αγώνας

Σωστά κατά τη γνώμη μου εκτιμάμε στη Θέση 27 στο Σχέδιο του Προγράμματος ότι η επαναστατική αλλαγή στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστική. Δηλαδή, δε θα χρειαστεί κάποιο ενδιάμεσο επαναστατικό στάδιο, αλλά η επανάσταση θα έχει από την αρχή σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά.

Ομως στη Θέση 29 το Σχέδιο του Προγράμματος λέει ότι το άμεσο πολιτικό καθήκον του Κόμματος είναι η συγκρότηση του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού μετώπου πάλης.

Το ερώτημα που γεννιέται είναι ότι αφού εκτιμάμε ότι η επανάσταση θα είναι σοσιαλιστική, χωρίς κάποιο ενδιάμεσο στάδιο, τότε γιατί αυτό το μέτωπο πρέπει να είναι δημοκρατικό και όχι αντικαπιταλιστικό σοσιαλιστικό;

Πιστεύω ότι στις σημερινές συνθήκες σύγχρονος αντιιμπεριαλιστικός αντιμονοπωλιακός αγώνας δεν μπορεί να υπάρξει, αν αυτός ταυτόχρονα δεν είναι αντικαπιταλιστικός, σοσιαλιστικός. Επιβάλλεται κατά τη γνώμη μου να έχει τα παραπάνω χαρακτηριστικά.

Δεν μπορώ να κατανοήσω πάλη κατά των πολυεθνικών, χωρίς αυτή ταυτόχρονα να συνοδεύεται με αγώνα αντικαπιταλιστικό, με αγώνα για το σοσιαλισμό.

Ισως ορισμένοι σύντροφοι να θεωρούν τη διαφορά μεταξύ δημοκρατικού μετώπου και του αντικαπιταλιστικού μετώπου, μια μικρή και χωρίς μεγάλη σημασία λεπτομέρεια, που η διαφορά βρίσκεται απλά στη χρήση διαφορετικών λέξεων ή όρων. Δεν είναι όμως καθόλου έτσι τα πράγματα.

Εχει σχέση με το περιεχόμενο του προγράμματος που συζητάμε, επομένως με τον προσανατολισμό του Κόμματος, με την καθημερινή πολιτική μας δουλιά, δηλαδή πώς αυτή συνδέεται με το στρατηγικό στόχο του Κόμματος και πώς δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για την ανατροπή του καπιταλισμού, όπου πρέπει να είναι μόνιμος και σταθερός ο προσανατολισμός των μελών του Κόμματος.

Είναι καθήκον για μας τα μέλη του ΚΚΕ να οργανώνουμε και να καθοδηγούμε την πάλη των εργαζομένων, προκειμένου να διεκδικήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού.

Δεν κάνουμε όμως καθόλου σωστά την πολιτική μας δουλιά σαν κομμουνιστές, όταν δε λέμε στα διάφορα κοινωνικά στρώματα που βρίσκονται σε αγώνα, όπως στην αγροτιά, τους επαγγελματίες, αλλά κύρια στην εργατική τάξη, ότι η οριστική λύση των προβλημάτων τους βρίσκεται στην ανατροπή του καπιταλισμού και στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Πόσο όμως αυτό μπορεί να γίνει, όταν αντί για την ανάγκη οικοδόμησης αντικαπιταλιστικού σοσιαλιστικού μετώπου μιλάμε γενικά για δημοκρατικό μέτωπο;

Πότε για παράδειγμα συνδέσαμε τον αγώνα για συλλογική σύμβαση με την υπεραξία που ο κάθε εργάτης προσφέρει και που άνετα καρπώνεται ο κάθε βιομήχανος; Είναι τέτοια η δουλιά μας που να έχει σαν στόχο να κερδίσουμε πολιτικά τη συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης;

Χρησιμοποιούμε τη συλλογική σύμβαση σαν το μέσο αντιπαράθεσης, μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, όπου μας δίνεται η δυνατότητα να κάνουμε ταυτόχρονα δουλιά και στα τρία μέτωπα της ταξικής πάλης οικονομικό, πολιτικό και στο ιδεολογικό;

Σωστά και καλά κάνουμε και θεωρούμε επιτυχία το 1% ή 0,5% που κερδίζουμε πάνω από την εισοδηματική πολιτική, αποδεικνύουμε και μ' αυτόν τον τρόπο ότι οι αγώνες έχουν αποτελέσματα, αλλά πότε μιλήσαμε για την ανάγκη κατάργησης της μισθωτής εργασίας, για την ανάγκη να περάσουν τα μέσα παραγωγής στα χέρια της εργατικής τάξης;

Οταν τέτοιου είδους ζητήματα δε γίνονται αντικείμενο συζήτησης στις εργατικές οργανώσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του Κόμματός μας, δεν προπαγανδίζονται από τις εργατικές οργανώσεις στην εργατική τάξη, όταν οι κομμουνιστές δε βάζουν αυτά τα ζητήματα στην εργατική τάξη, προκειμένου να διαμορφώσουν την αντίστοιχη συνείδηση, τότε ποια πολιτική δύναμη θα τα βάλει;

Η θέση που έχουμε για παράδειγμα στον κλάδο μας για κλαδική πολιτική και για εθνικό φορέα πόσο βοηθάει για τη διαμόρφωση ταξικής συνείδησης στους εργαζόμενους του κλάδου, πόσο μας βοηθάει να έρθουμε πιο κοντά στο στρατηγικό μας στόχο;

Εδώ μάλιστα φροντίσαμε να είμαστε στην πρότασή μας και συγκεκριμένοι, φτάνουμε να υποδεικνύουμε ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει ο εθνικός ή ο δημόσιος φορέας που προτείνουμε. Λέμε ότι θα αποτελείται από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, το υπουργείο Βιομηχανίας, τον ΕΟΜΜΕΧ, τον Οργανισμό Βάμβακος κλπ.

Οι εμπνευστές και οι συντάκτες της πρότασης παίρνουν υπόψη τους ότι έχουμε καπιταλιστικό κράτος, ότι οι κρατικοί οργανισμοί εξυπηρετούν τα ταξικά συμφέροντα της τάξης που βρίσκεται στην εξουσία;

Γιατί με τέτοιου είδους λογικές οδηγούμαστε στον παραλογισμό να πιστεύουμε ότι οι μηχανισμοί και οι οργανισμοί του αστικού κράτους θα απαρνηθούν τον εαυτό τους και θα μετατραπούν σε προλεταριακούς επαναστατικούς μηχανισμούς, με τους οποίους θα ανατρέψουμε το σύστημα.

Δε δημιουργούμε με τον τρόπο αυτόν τουλάχιστον αυταπάτες μ' αυτά που λέμε;

Οι καπιταλιστές και οι πολιτικοί τους εκφραστές δεν έχουν ανάγκη από τις δικές μας υποδείξεις για να λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο καπιταλισμός.

Προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία τους, δημιουργούν από μόνοι τους και δημόσιους φορείς, και κλαδικές πολιτικές, και κρατικοποιήσεις κάνουν, όταν τις θεωρούν απαραίτητες, και τέτοια παραδείγματα έχουμε αρκετά να θυμηθούμε.

Οπως η κρατικοποίηση της "Ολυμπιακής" που ήταν ιδιοκτησία του Ωνάση, οι κρατικοποιήσεις του ηλεκτρικού, της εμπορικής τράπεζας, των ναυπηγείων Ελευσίνας, ιδιοκτησίας του Ανδρεάδη ήταν κρατικοποιήσεις που έγιναν από την κυβέρνηση, του πιο καλύτερου εκπροσώπου της αστικής τάξης της χώρας μας, του Καραμανλή.

Αλλά και αργότερα, ο δημόσιος φορέας με την ονομασία Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων έγινε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την ανοχή, αν όχι με την υπόδειξη, της αστικής τάξης, γιατί μόνο έτσι μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οι καπιταλιστές της χώρας μας την κρίση που περνούσαν εκείνη την εποχή.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι συνεχίζουμε και σήμερα να είμαστε προσανατολισμένοι σε μια κατεύθυνση αναπτυξιολογίας, που δειλά εμφανίστηκε στο 11ο Συνέδριο με τον τίτλο ανάπτυξη νέου τύπου, ολοκληρώθηκε στο 12ο και συνεχίζει και σήμερα να διαπερνάει το σχέδιο του Προγράμματός μας.

Είναι νομίζω καιρός να απαλλαγούμε από τις αστικές αντιλήψεις της αναπτυξιολογίας και να συνδέσουμε ξανά τα αντιιμπεριαλιστικά και αντιμονοπωλιακά μας συνθήματα με την αμφισβήτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των επιχειρήσεων με την αμφισβήτηση του καπιταλισμού, όπως παλιότερα κάναμε στη δεκαετία '70-'80.

Οι κομμουνιστές δεν μπορεί και δεν πρέπει να ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Είναι χρέος τους να ενδιαφέρονται και να παλεύουν για την ανάπτυξη της ταξικής συνείδησης της εργατικής τάξης.

Αναφέρθηκα στα πιο πάνω παραδείγματα γιατί έχω τη γνώμη ότι και το Πρόγραμμα που συζητάμε περισσότερο κινείται προς την κατεύθυνση της μεταρρύθμισης, παρά προς την κατεύθυνση ανατροπής του καπιταλισμού και σε όποιο σημείο γίνεται προσπάθεια για ρήξη με το σύστημα, αναιρείται στη συνέχεια σε άλλα σημεία του κειμένου.

Ενδεικτικά ορισμένα παραδείγματα.

Αν και σωστά στη Θέση 30 και στη σελίδα 19 αναφέρεται ότι το πλαίσιο κατευθύνσεων και των στόχων πάλης του μετώπου δεν μπορεί να είναι ένα οποιοδήποτε ελάχιστο προγραμματικό πλαίσιο και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να αποτελεί πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης του συστήματος, στη συνέχεια δεν καταλήγει να πει ποιο θα είναι το ελάχιστο της συμφωνίας με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις που θα συγκροτούν το μέτωπο.

Το πλαίσιο συμφωνίας με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις παραμένει ανοιχτό και αόριστο, με αποτέλεσμα ο καθένας να δίνει τη δικιά του ερμηνεία ανάλογα με τις περιστάσεις κάθε φορά και τις αντιλήψεις που έχει.

Κάπως έτσι τα λέγαμε τόσο στο 11ο και πολύ περισσότερο στο 12ο Συνέδριο, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στο Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ - ΕΑΡ, όπου ένα κομμάτι μελών και στελεχών του Κόμματος να θεωρούν ότι το Πόρισμα βρίσκεται έξω από τις αποφάσεις των συνεδρίων και ένα άλλο κομμάτι να επιμένει ότι το Πόρισμα βρίσκεται μέσα στις αποφάσεις των συνεδρίων, ενώ στην πραγματικότητα και οι δύο πλευρές είχαν δίκιο με τα γνωστά αποτελέσματα (Κυβέρνηση Τζαννετάκη - Οικουμενική Κυβέρνηση και στη συνέχεια τις αλλεπάλληλες αποχωρήσεις από το Κόμμα).

Θα πρέπει τα παθήματα να μας γίνουν μαθήματα και να είμαστε πιο συγκεκριμένοι.

Ενα άλλο ερώτημα δημιουργείται με το περιεχόμενο της Θέσης 31, όπου σύμφωνα με το κείμενο η κυβέρνηση που θα προκύψει από το μέτωπο δε θα είναι η πολιτική εξουσία της εργατικής τάξης και δε θα εφαρμόζει τη δικτατορία του προλεταριάτου. Τότε ποια προβλήματα και ποιες αντιθέσεις θα λύσει αυτή η κυβέρνηση;

Εδώ κατά τη γνώμη μου το Σχέδιο του Προγράμματος, ενώ στην αρχή σωστά κάνει και βγάζει το ενδιάμεσο στάδιο της επανάστασης, στη συνέχεια όμως βάζει το στάδιο από το παράθυρο.

Στην προκείμενη περίπτωση δεν κάνουμε τίποτα περισσότερο παρά να συνεχίζουμε τη λογική των σταδίων, να επαναλαμβάνουμε με άλλα λόγια αυτό που το 10ο Συνέδριο ονόμαζε δημοκρατία του λαού, το 11ο πραγματική αλλαγή και το 12ο αλλαγή με κατεύθυνση το σοσιαλισμό, που σαν αποτέλεσμα είχαν:

Στο όνομα συγκέντρωσης κοινωνικών δυνάμεων για την επανάσταση, ανάλογα κάθε φορά με τις περιστάσεις να προβάλουμε πότε την ανάγκη δημιουργίας προοδευτικής κυβέρνησης, πότε την ανάγκη για κυβέρνηση των δημοκρατικών δυνάμεων, και η επανάσταση, ο στρατηγικός στόχος του Κόμματος, ο σοσιαλισμός, όλο και να απομακρύνεται για το αόριστο μέλλον.

Εχουμε αναρωτηθεί γιατί όλα αυτά τα χρόνια η πολιτική του Κόμματός μας δεν πείθει τους εργαζόμενους; Για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρώ ότι το κείμενο του Προγράμματος δίνει τη δυνατότητα διολίσθησης προς μια δεξιά οπορτουνιστική κατεύθυνση.

ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

Εργατοϋπαλληλική Αχτίδα Αθήνας

Στην κρίση των συνέδρων

Αγαπητοί σύντροφοι,

Οι προτάσεις που σε συνέχεια παραθέτω παρακαλώ να τεθούν στην κρίση των συνέδρων του 15ου Συνεδρίου του Κόμματός μας.

Με αφορμή το τεράστιο πρόβλημα που συνδέεται με τη λειτουργικότητα των ΚΟΒ (συνελεύσεις, συνεδριάσεις, έλλειψη απαρτίας κτλ.), προτείνω να μελετηθεί η σκέψη και πρόταση πάρα πολλών συντρόφων, μελών του Κόμματος, σύμφωνα με την οποία το Συνέδριο να θεσμοθετήσει κάποιον θεσμό "επίτιμου μέλους του Κόμματος" ή με κάποια άλλη ονομασία ή ορισμό.

Στην κατηγορία αυτή των μελών του Κόμματος που θα 'χουν την υποχρέωση να τηρούν τις καταστατικές αρχές του ΚΚΕ, τη γραμμή του, τις θέσεις του, να πληρώνουν κανονικά ή με κάποια έκπτωση τις συνδρομές τους, να παίρνουν μέρος όταν μπορούν, χωρίς υποχρέωση και με συμβουλευτική ψήφο στις συνελεύσεις των ΚΟΒ, θα ανήκουν σύντροφοι υπερήλικοι, άρρωστοι, αδύναμοι να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις κανονικού μέλους του Κόμματος. Μ' αυτόν τον τρόπο πολλοί σύντροφοι αντί να περάσουν - όπως αυτό γίνεται μέχρι τώρα - στις επιρροές, πράμα που για τους περισσότερους είναι υποτιμητικό, θα παραμείνουν μέχρι το τέλος της ζωής τους "καταστατικώς" μέλη του Κόμματος. Η διαδικασία αυτή θα καθαρίσει κατά κάποιο τρόπο τις γραμμές του Κόμματος από αδρανή μέλη, θα αναμορφώσει τη λειτουργικότητα των ΚΟΒ, αλλά και σε τίποτα δεν πρόκειται να διασαλευτεί ο χαρακτήρας του Κόμματος σαν κόμματος προοδευτικού, νέου τύπου, σαν πρωτοποριακού κόμματος του μαρξισμού - λενινισμού. Επίσης με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα σ' αυτήν την κατηγορία των συντρόφων να μην αποστρατευτούν από την επαναστατική τους σταδιοδρομία και να διατηρούν την κομματική τους αξιοπρέπεια.

ΑΝΕΣΤΗΣ ΑΔΑΜΙΔΗΣ

Ηλιούπολη

Σκέψεις για το 15ο Συνέδριο

Στη σημερινή ιστορική φάση (λόγω και των ανατροπών), η μαρξιστική θέση ότι "οι μάζες δημιουργούν την ιστορία", αντί να επιβεβαιώνεται, θολώνεται περισσότερο σκόπιμα ή και από πλάνη.

Κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, παραμελήθηκε ο ρόλος των μαζών και υπερτονίστηκε ο ρόλος των προσωπικοτήτων. Τραβώντας αυτό το συλλογισμό μέχρι την άκρη, οδηγούμαστε αβίαστα στο φιλοσοφικό ιδεαλισμό. Η προσέγγιση αυτή αποτελεί ταυτόχρονα και αδυνάτισμα των υλιστικών θέσεων για την κοινωνική εξέλιξη. Ετσι στους συνεπείς κομμουνιστές, εκτός από την οργάνωση της αντίστασης ενάντια στην καπιταλιστική επέλαση, μπαίνει και το καθήκον του ιδεολογικού ξεκαθαρίσματος και της σωστής επανατοποθέτησης. Το καθήκον αυτό είναι καθοριστικής σημασίας και η εκπλήρωσή του άμεση και παντοτινή. Κάθε παραμέληση αυτού του καθήκοντος, δηλαδή της ιδεολογικής καθαρότητας, όπως και κάθε παρέκκλιση ακόμα και η πιο αθώα, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Μεταξύ θεωρητικής ανάλυσης και πρακτικής εφαρμογής στην καθημερινότητα, υπάρχει μια μεγάλη απόσταση. Οι δε συνδετικοί κρίκοι, πολλές φορές είναι δυσδιάκριτοι.

Ο μαρξισμός μάς διδάσκει ότι η συνείδηση "είναι αντανάκλαση των όρων υλικής ύπαρξης". Ακόμα ότι το κριτήριο της πράξης είναι εκείνο που επιβεβαιώνει ή διαψεύδει τη θεωρητική μακέτα.

Εχω τη γνώμη ότι οι όροι αυτοί υποτιμήθηκαν ή παραμελήθηκαν. Ο,τι και να είναι από τα δύο, υποτίμηση ή παραμέληση, αποτελεί παραβίαση και η παραβίαση τιμωρεί. Για να αποφύγουμε τις τιμωρίες αυτού του είδους, που δεν είναι πταισματικές αλλά ιστορικές και κολοσσιαίες, καλό είναι να πάρει μέτρα το Συνέδριο όχι μόνο εκλαϊκευσης, αλλά και απαρέγκλιτης τήρησης αρχών και κανόνων λειτουργίας και δράσης. Να πάρει κάθε αναγκαίο μέτρο για τη διατήρηση του χαρακτήρα του Κόμματος ως κόμματος τάξης που είναι.

Οχι φυσικά να αμφισβητηθεί και ο ρόλος της προσωπικότητας. Αλλά να μη γίνεται υπερβολή και μετατραπεί το Κόμμα από κόμμα τάξης σε κόμμα στελεχών και παραγόντων. Να επιδιώκεται πάντα η σωστή και με βάση τις αρχές λειτουργία των κομματικών οργανώσεων και οργάνων. Να είναι πάντα καθαρό ότι ο οπορτουνισμός, δεξιός ή αριστερός, είναι αρρώστια. Και η καταπολέμησή της αποτελεί όρο ύπαρξης του κομμουνιστικού κόμματος.

ΝΙΚΟΣ ΚΑΜΑΚΑΣ