Του Δημήτρη ΓΟΝΤΙΚΑ

Είναι θέση καθοριστικής σημασίας, θέση - κλειδί για την κατανόηση σε βάθος της στρατηγικής του Κόμματος, για την ουσιαστική και ριζική αντιμετώπιση των προβλημάτων που βασανίζουν το λαό και τον τόπο.

Είναι θέση, που συνδυάζει με δημιουργικό τρόπο τη λενινιστική θεωρία για τη σοσιαλιστική επανάσταση με τις ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες της Ελλάδας (χώρα με μέσο επίπεδο ανάπτυξης, με μεγάλο μικροαστικό στρώμα, πολύπλευρα εξαρτημένη από τον ιμπεριαλισμό).

Είναι θέση, που η ουσία της βρίσκεται διατυπωμένη και στο προηγούμενο Πρόγραμμα του Κόμματος.

Με τη θέση αυτή, λέμε κάτι πολύ συγκεκριμένο στο λαό:

α) Η συμμαχία των ιμπεριαλιστών, των πολυεθνικών, με τις ντόπιες κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις εκμεταλλεύονται, καταπιέζουν την πλειοψηφία σχεδόν του λαού, στραγγίζουν τον τόπο και ότι, όσο αυτές οι δυνάμεις κυριαρχούν, δεν υπάρχει προοπτική και ιδιαίτερα για την εργατική τάξη και τα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα να βγουν από τη μέγκενη, στην οποία σήμερα βρίσκονται και η οποία σφίγγει γύρω τους όλο και πιο πολύ. Οι δυνάμεις αυτές αποτελούν τον κοινό αντίπαλό τους.

Εχουν, επόμενα, συμφέρον να συνενώσουν τις δυνάμεις τους και να κατευθύνουν την πάλη τους για την απαλλαγή της χώρας από αυτήν ακριβώς την ιερή συμμαχία. Για το σκοπό αυτό, στο Σχέδιο Προγράμματος προβάλλεται ένα βασικό πλαίσιο αιτημάτων και στόχων, που πίσω και έξω από αυτή τη γραμμή πάλης δεν υπάρχει ελπίδα για απόσπαση ουσιαστικών και βιώσιμων κατακτήσεων, ή κινδυνεύουμε και εμείς ως ΚΚΕ να μην ξεχωρίζουμε απ' όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, που διαχειρίζονται το σύστημα ή κινούνται στα πλαίσια αυτά.

β) Υποδείχνουμε, στις δυνάμεις της εργατικής τάξης, της εργαζόμενης αγροτιάς, των επαγγελματιών, βιοτεχνών και εμπόρων, στη νεολαία, στη μισθωτή διανόηση, ως μέσο για την επιτυχία αυτού του σκοπού, ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥΣ. ΟΧΙ μια οποιαδήποτε οργάνωση. Προτείνουμε ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο: ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΜΕΤΩΠΟΥ. Σε κάθε εργοστάσιο, χωριό, πόλη, κλάδο, υπηρεσία, νομό, τοπικά και πανελλαδικά, οι δυνάμεις αυτές να αρχίσουν να συγκροτούν τις δυνάμεις τους, με προοπτική, πάνω στα σημερινά οξυμένα προβλήματά τους.

Είναι σχέδιο μακρόπνοης προοπτικής, που δεν επιδέχεται παρερμηνείες. Σχέδιο, που βοηθάει στην ανάπτυξη της καθημερινής πάλης, αλλά ενταγμένης σε μια συγκεκριμένη προοπτική. Σχέδιο, που στηρίζεται στην ίδια, την πολύχρονη πείρα του Κόμματος και του λαϊκού κινήματος, τη γενικεύει δημιουργικά, αξιοποιώντας τις θετικές και αρνητικές εμπειρίες.

Η πολιτική αυτή, στην υλοποίησή της, δε χωράει σε καλούπια, απαιτεί πνεύμα πρωτοβουλίας, συσπείρωσης, ικανότητας και ετοιμότητας, να αξιοποιεί κάθε τι που γεννιέται μέσα στον αγώνα, που αναπτύσσει και δημιουργεί η λαϊκή πάλη. Απαιτεί ικανότητα συμπόρευσης με κάθε δύναμη, που έχει τη θέληση να συμβάλει σ' αυτήν την κατεύθυνση, χωρίς να συμφωνεί σε όλα με τη γενική πολιτική του Κόμματος.

Είναι όμως σαφές και πρέπει να δίνεται με σαφήνεια στο λαό ότι αυτή η πολιτική δεν έχει προοπτική, αν δεν οδηγεί σε ρήξεις με τις σημερινές συγκροτημένες πολιτικές δυνάμεις, με τον οπορτουνισμό συνολικά.

Κόμμα γερό. ΚΚΕ γερό, ρωμαλέο, ικανό να ηγηθεί αυτού του μεγάλου αγώνα. Το ζήτημα αυτό, στα προσυνεδριακά ντοκουμέντα, κυριαρχεί από διάφορες πλευρές και με διάφορους τρόπους και πρέπει να συγκεντρώσει την προσοχή όλων των συντρόφων στην προσυνεδριακή συζήτηση.

Χωρίς να υποτιμάμε τη δουλιά που έγινε μέχρι σήμερα για την ανασυγκρότηση του Κόμματος, πρέπει να δούμε καθαρά τα πράγματα.

Για να γίνει δυνατή η συγκρότηση του μετώπου των δυνάμεων, που σήμερα συνθλίβονται από την κυριαρχία των ιμπεριαλιστών και των πολυεθνικών, για να αρχίσει να μετατρέπεται η σημερινή πλατιά δυσαρέσκεια και η αμφισβήτηση πολλών πλευρών του συστήματος σε οργανωμένη πάλη για την αντικατάστασή του, απαιτείται Κόμμα ικανό να δουλεύει σε αυτή την κατεύθυνση. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά:

α) Κομμουνιστικό Κόμμα, θεωρητικά εξοπλισμένο και αφοσιωμένο στο σκοπό του, με ενιαία θέληση και πειθαρχία και έτοιμο να τα δίνει όλα. Το Πρόγραμμα και το Καταστατικό που θα ψηφιστούν από το Συνέδριο αποτελούν τη βάση. Δε φτάνει, όμως, αν αυτά τα ντοκουμέντα δε γίνουν κτήμα όλου του Κόμματος.

β) Κόμμα με ισχυρούς δεσμούς με την εργατική τάξη και τα άλλα εργαζόμενα στρώματα, με οργανώσεις γερές που να δουλεύουν σταθερά σε όλους τους χώρους.

Κόμμα ικανό να συσπειρώνει στον καθημερινό αγώνα. Η σωστή πολιτική για να πείθεται ο λαός είναι προϋπόθεση, αλλά δεν αρκεί αν αυτή φτάνει στον κόσμο, αν δεν υπάρχει και η ικανότητα να υλοποιείται σωστά.

Στην εισαγωγή του Σχεδίου Προγράμματος προσδιορίζεται με ικανοποιητικό τρόπο ο δρόμος για ένα τέτοιο κόμμα.

"Ο πρωτοπόρος ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος διασφαλίζεται με τη μεγάλη αφομοίωση και δημιουργική ανάπτυξη της θεωρίας μας. Με την υπεράσπισή της από τις επιθέσεις της αστικής και μικροαστικής ιδεολογίας, τις οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις. Με την τήρηση των αρχών συγκρότησης της λειτουργίας του. Με την αφοσίωση, την αυτοθυσία, την ανιδιοτελή δράση των μελών του Κόμματος, τα οποία φέρνουν και προσωπική ευθύνη για την εκπλήρωση των αποφάσεων, τη συνέπεια λόγων και έργων".

Και στα προσυνεδριακά υλικά υπογραμμίζεται και στην προσυνεδριακή συζήτηση διαπιστώνεται ότι υπάρχουν αρκετά προβλήματα, που παραμένουν για αντιμετώπιση. Αναφερόμαστε στα πιο σημαντικά:

α) Στις γραμμές του Κόμματος και σε όλα τα επίπεδα υπάρχουν μια σειρά αντιλήψεις που εκδηλώνουν ιδεολογικές συγχύσεις και έλλειψη βασικών γνώσεων σε καίρια ζητήματα θεωρητικών, ιδεολογικών και οργανωτικών αρχών. Πρόκειται για ένα σοβαρότατο ζήτημα που εμποδίζει το Κόμμα, με όλες του τις δυνάμεις, να παλεύει σε ενιαία κατεύθυνση. Είναι μία, όχι η μόνη, από τις αιτίες των δυσκολιών που συναντά ένα σημαντικό μέρος των κομματικών δυνάμεων για μια πιο αποτελεσματική δράση, στην πιο ολοκληρωμένη κατεύθυνση της αντικειμενικής κατάστασης των τάσεων εξέλιξής της.

Είναι πολλές οι αιτίες που εξηγούν μια τέτοια κατάσταση. Το ουσιαστικό ζήτημα είναι ότι δεν είναι συνειδητοποιημένο σε βάθος το πρόβλημα αυτό και ότι δεν καταφέραμε να το αντιμετωπίσουμε μέχρι τώρα αποτελεσματικά.

Η αναγνώριση της αδυναμίας αυτής, η αύξηση της ιδεολογικής και πολιτικής επαγρύπνησης και η αναζήτηση των κατάλληλων τρόπων, για να αποκτήσει η καθοδηγητική δουλιά ένα τέτοιο περιεχόμενο και προσανατολισμό, αποτελεί πρωταρχικό καθήκον για όλο το στελεχικό δυναμικό του Κόμματος. Οσο αυτό το ζήτημα θα λύνεται, θα αυξάνει ποσοτικά και ποιοτικά η αποτελεσματικότητα της δράσης του Κόμματος.

Η λύση συνδέεται με την επάρκεια των στελεχών, με το σωστό προσανατολισμό τους και την ενίσχυση του μετώπου συνολικά στον οπορτουνισμό σε όλες τις εκδηλώσεις του.

Το 15ο Συνέδριο (προσυνεδριακή συζήτηση στις ΚΟΒ, στις συνδιασκέψεις, το ίδιο το συνέδριο και οι αποφάσεις του) σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί να δημιουργήσει βασικές προϋποθέσεις για να μπει σε λύση το κεντρικό αυτό πρόβλημα. Η μεγάλη προσπάθεια, όμως, αρχίζει μετά το Συνέδριο. Το αν θα προχωρήσει και πώς, θα εξαρτηθεί από τα συμπεράσματα που θα βγάλουμε, από τις κατευθύνσεις που θα χαράξουμε. Εχουμε επόμενα χρέος, όλοι να συμβάλουμε να δημιουργηθούν γερές βάσεις.

β) Αν η παραπάνω αδυναμία αποτελεί τροχοπέδη στο ξεδίπλωμα όλων των δυνάμεων και δυνατοτήτων του Κόμματος να αναπτύξει ένα πιο ρωμαλέο λαϊκό κίνημα, με βάση τις σημερινές δυνατότητες, οι αδύνατοι, ή οι πολύ περιορισμένοι δεσμοί του με μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης, ακυρώνουν εκ των πραγμάτων οποιοδήποτε μεγαλόπνοο και φωτισμένο σχέδιο δράσης.

Στον καθοριστικό αυτό τομέα, παρά τις προσπάθειες που έγιναν, δεν καταφέραμε να αλλάξουμε την κατάσταση, δεν μπορέσαμε να συντονίσουμε καλά τις δυνάμεις μας ή να λύσουμε με αποτελεσματικό τρόπο μια σειρά προβλήματα στην οργάνωση και καθοδήγηση της οικοδόμησης του Κόμματος στην εργατική τάξη.

Στις σημερινές συνθήκες, η πείρα διδάσκει ότι δεν είναι ένα απλό ζήτημα, αλλά πολύ σύνθετο και δύσκολο. Εμείς επιχειρήσαμε ή επιχειρούμε να δώσουμε λύση με τρόπο σε πολλές περιπτώσεις ερασιτεχνικό, πράγμα όχι και τόσο κολακευτικό για το κόμμα μας. Αυτή είναι και η κυριότερη αιτία που δεν καταφέραμε να κάνουμε αποτελεσματική δουλιά στον τομέα αυτό. Δεν έχουμε περιθώρια άλλων καθυστερήσεων από το να καταπιαστούμε για τα καλά και να καταστρώσουμε εδώ συγκεκριμένο και μακρόπνοο σχέδιο οικοδόμησης, πριν είναι αργά.

Γι' αυτό θα ήταν σοβαρό λάθος να μείνει έξω από την προσυνεδριακή συζήτηση και το ίδιο το Συνέδριο το μεγάλο αυτό θέμα. Το Κόμμα μας έχει πλούσια πείρα και χρειάζεται να μελετηθεί καλά και να αξιοποιηθεί στις νέες συνθήκες, καθώς και πείρα που αποκτήθηκε στις νέες συνθήκες που διαμορφώνει η πορεία πλήρους ενσωμάτωσης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

γ) Πολλά, για να μπει το Κόμμα σε μια τέτοια πορεία οικοδόμησης και ανάπτυξης, θα εξαρτηθούν από την ποσότητα και την επάρκεια των στελεχών.

Οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες και οι απαιτήσεις δικαιολογημένα υψηλές, αλλά και οι δυσκολίες όχι λίγες.

Σε ένα ζήτημα αξίζει να προβληματιστούμε:

Πώς θα ξεπεραστεί η, τυπική στις περισσότερες περιπτώσεις, αξιολόγηση και ανάδειξη των στελεχών, η επιφανειακή συχνά στάση, ο υποκειμενισμός, ο συναισθηματισμός;

Μερικές σκέψεις:

Η βασικότερη προϋπόθεση είναι να ενισχυθεί το κλίμα ευθύνης στα σώματα (συνδιασκέψεις, συνέδριο), που θα εκλέξουν τα καθοδηγητικά όργανα. Το καθήκον αυτό βαραίνει πριν απ' όλα την ΚΕ στο πώς θα οργανώσει και θα καθοδηγήσει τη συζήτηση. Το κύριο ζήτημα είναι να βγουν συμπεράσματα ουσιαστικά από τη δράση των οργάνων, των στελεχών με κριτήρια κομματικά. Να εξασφαλιστεί και πρακτικά ο απαραίτητος χρόνος για ουσιαστική και υπεύθυνη συζήτηση.

Η ουσία της δημοκρατίας εδώ βρίσκεται και όχι στους τύπους, στους οποίους ορισμένοι σύντροφοι επιδιώκουν να μετατεθεί το θέμα.

Η ευθύνη για την επιλογή και ανάδειξη των στελεχών ανήκει και τυπικά και ουσιαστικά στα σώματα που εκλέγουν τα όργανα. Οι προτάσεις είναι αναγκαίες να υπάρχουν, αλλά είναι προτάσεις. Τα σώματα θα κρίνουν και θα αποφασίσουν. Η συλλογική ευθύνη πρέπει να βαρύνει, το κύρος των κομματικών κριτηρίων πρέπει να κυριαρχήσει πέρα και πάνω από φιλίες, συναισθηματισμούς, προσωπικές συμπάθειες ή αντιπάθειες και επιφανειακά κριτήρια. Με αυτή την έννοια, η προσωπική ευθύνη κάθε αντιπροσώπου είναι μεγάλη.

Από κει και πέρα, η απόδοση των οργάνων, των στελεχών είναι πλέον θέμα καλής οργάνωσης, λειτουργίας, ελέγχου, με βάση τις αποφάσεις του Συνεδρίου και τις απαιτήσεις του κινήματος.

Το 15ο Συνέδριο και σ' αυτόν τον τομέα πρέπει να συμβάλει με ευθύνη όλων μας να ξεπεράσουμε φαινόμενα τυποποίησης, πλαδαρότητας και προχειρότητας, που διακρίνει, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, τη δουλιά όλων μας.

Στο δεύτερο μέρος περιέχονται γενικές παρατηρήσεις για τις παραβάσεις και τις ελλείψεις που διαπιστώθηκαν στις δαπάνες του κράτους, των ΟΤΑ και των άλλων ΝΠΔΔ. Οι κυριότερες παρατηρήσεις, από αυτές που κατέγραψε το Ελεγκτικό Συνέδριο στο δεύτερο κεφάλαιο της έκθεσης, είναι οι ακόλουθες:

1) Κατάρτιση, έγκριση και εκτέλεση των προϋπολογισμών των υπουργείων, νομαρχιών και των ΝΠΔΔ.Η έκθεση επισημαίνει ότι και το 1994 παρατηρήθηκε καθυστέρηση στην έγκριση των προϋπολογισμών, με αποτέλεσμα τη μη εύρυθμη λειτουργία των ενδιαφερόμενων νομικών προσώπων. Αποτέλεσμα της μη εύρυθμης λειτουργίας ήταν η εκδήλωση φαινομένων, όπως πιστώσεις να παραμείνουν αδιάθετες ή να μη μεταβιβάζονται έγκαιρα, καθώς και οι αλλεπάλληλες αναμορφώσεις προϋπολογισμών. Παρατηρήσεις επίσης γίνονται και για τον τρόπο καταβολής των χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής (χ. ε. π) (προκαταβολές), μιας και όπως αναφέρεται διαπιστώθηκαν παραβάσεις. Αναφέρεται συγκεκριμένα "έκδοση (χ. ε. π.), δραχμών 960.000.000, που αφορούσε χορήγηση προκαταβολής για την προμήθεια ελικοπτέρων, ενώ είχε πραγματοποιηθεί δημόσιος τακτικός μειοδοτικός διαγωνισμός και είχε υπογραφεί η σχετική σύμβαση".

2) Δαπάνες προμηθειών.Στην έκθεση αναφέρεται ότι διαπιστώθηκαν και το 1994 περιπτώσεις προμηθειών που έγιναν χωρίς τη διενέργεια τακτικού ή πρόχειρου μειοδοτικού διαγωνισμού. Αναφέρεται επίσης ότι σε πολλές περιπτώσεις ακολουθήθηκε η τακτική της κατάτμησης της δαπάνης σε μικρότερα ποσά, ώστε το καθένα από αυτά να μην υπερβαίνει το ανώτατο όριο, πέραν του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια διαγωνισμού τακτικού ή πρόχειρου. Διαπιστώνονται επίσης περιπτώσεις προμηθειών μη προβλεπόμενων από διάταξη νόμου, εκκαθαρίσεων δαπάνης προμήθειας ειδών, χωρίς να επισυνάπτονται τα πρωτότυπα δικαιολογητικά (τιμολόγια προμηθευτή, δελτίο αποστολής, πιστωτικό σημείωμα κτλ.) και χωρίς να διενεργούνται οι νόμιμες κρατήσεις.

3) Δαπάνες οδοιπορικών εξόδων: Διαπιστώνονται παραβάσεις, όπως μη νόμιμη καταβολή εξόδων για μετακινήσεις υπαλλήλων, χωρίς εγκριτική διαταγή αρμόδιου οργάνου, καταβολή αποζημιώσεων για περισσότερες μέρες από τις προβλεπόμενες στη διαταγή μετακίνησης, καθώς και καταβολή ημερήσιας αποζημίωσης για περισσότερες μέρες των δικαιούμενων κατά μήνα.

4) Δαπάνες εκτέλεσης δημοσίων έργων: Στην έκθεση επισημαίνεται πλημμελής προγραμματισμός και υπερβάσεις στην εκτέλεση των δημοσίων έργων οι οποίες - αναφέρεται χαρακτηριστικά - αποτελούν σχεδόν μόνιμο φαινόμενο.Κατά την έκθεση αυτό οφείλεται είτε στην έλλειψη ορθού προγραμματισμού είτε στη φαινομενική επέκταση των εκτελούμενων έργων (ενώ πρόκειται περί αυτοτελών νέων έργων).Αναφέρεται δε ότι η τακτική αυτή "οδηγεί σε υπερδιπλασιασμό του κόστους των έργων κατά παράβαση, πολλές φορές, ρητών διατάξεων του νόμου".

5) Κατοχή δεύτερης θέσης: Αναφέρεται ότι διαπιστώθηκαν περιπτώσεις παραβάσεων του γενικού απαγορευτικού κανόνα κατοχής δεύτερης θέσης από υπαλλήλους και συνταξιούχους του δημοσίου. Αναφέρονται συγκεκριμένα οι ακόλουθες περιπτώσεις:

• Μόνιμος υπάλληλος του δημοσίου εισέπραξε αχρεώστητα ποσό δραχμών 4.288.692 από δεύτερη θέση στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, την οποία κατείχε παράνομα.
• Μόνιμος γιατρός ασφαλιστικού οργανισμού εισέπραξε αχρεώστητα 2.284.569 από δεύτερη θέση ως καθηγητής ΤΕΙ, την οποία κατείχε παράνομα.
• Υπάλληλος του δημόσιου τομέα εισέπραξε αχρεώστητα ποσό 1.158.690 δραχμών από δεύτερη θέση ως υπάλληλος του δημοσίου τομέα, την οποία κατείχε παράνομα.
• Ως λανθασμένος υπολογισμός μη νόμιμης εκκαθάρισης κρίνεται επίσης η περίπτωση εκκαθάρισης αποδοχών σε καθηγητή ΤΕΙ, για χρονικό διάστημα που υπηρετούσε ως νομάρχης.

6) Εντολή πληρωμής για δεύτερη φορά: Αναφέρεται ότι χρηματικά εντάλματα επιστράφηκαν αθεώρητα για το λόγο ότι αφορούσαν δαπάνες που είχαν ήδη εξοφληθεί με προηγούμενα χρηματικά εντάλματα. Σαν παράδειγμα στο υπουργείο Εξωτερικών κόπηκε ένταλμα πληρωμής 2.566.129 δραχμών για δαπάνη ραδιοτηλεπικοινωνιακών τελών, ενώ το ποσό είχε καταβληθεί με προηγούμενο χρηματικό ένταλμα. Στο ίδιο υπουργείο κόπηκε ένταλμα πληρωμής 10.314.129 εκατ. δραχμών για εξόφληση λογαριασμού της ΔΕΗ, το οποίο όμως είχε εξοφληθεί από το υπουργείο Προεδρίας.

7) Παράνομη δαπάνη: Η έκθεση αναφέρεται σε μια περίπτωση παράνομης δαπάνης, σύμφωνα με την οποία κοινοτική πίστωση ύψους 5.529.995 δραχμών, με σκοπό τη δημιουργία Κέντρου AIDS, δαπανήθηκε για την πραγματοποίηση συμποσίου από την Ελληνική Μικροβιολογική Εταιρεία, χωρίς μάλιστα να επισυνάπτεται εγκριτική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου.

Περίεργα πράγματα συνέβησαν με τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 1994, ο οποίος - σύμφωνα με την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου - παρουσίασε έσοδα και δαπάνες, οι οποίες υπερέβησαν τις προβλέψεις κατά 7,9 τρισ. δραχμές περίπου! Ούτε λίγο ούτε πολύ, το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπιστώνει ότι δεν είναι μόνο οι φοροφυγάδες που τηρούν διπλά βιβλία, αλλά και... ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος εμφανίζεται να κρατά διπλά βιβλία για τα οικονομικά του κράτους. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι, μέσα στο 1994, το ελληνικό δημόσιο διέγραψε περίπου 90 δισ. δραχμές βεβαιωμένα για είσπραξη έσοδα, επειδή πέρασε ο προβλεπόμενος χρόνος για την είσπραξή τους,προς όφελος των κακοπληρωτών.

Στο κεφάλαιο ανάλυσης των εσόδων,οι συντάκτες της έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου του Κράτους επισημαίνουν μεταξύ άλλων ότι:

• Τα απολογιστικά έσοδα που βεβαιώθηκαν κατά το 1994 ανήλθαν σε 19,199 τρισ. δραχμές, ενώ στον προϋπολογισμό που κυρώθηκε με νόμο του κράτους, προβλέπονταν έσοδα ύψους 11,338 τρισ. δραχμές. Τα βεβαιωθέντα δηλαδή έσοδα υπερέβησαν τα προϋπολογισθέντα κατά 7,861 τρισ. δραχμές. Η αύξηση αυτή προήλθε κυρίως από δάνεια εσωτερικού, τα οποία ανήλθαν στα 7,412 τρισ. δραχμές. Η έκθεση επισημαίνει ότι η μεγάλη αύξηση των βεβαιωθέντων εσόδων από δάνεια έναντι των προβλέψεων δε συμβιβάζεται με τις αρχές της ακρίβειας και της ειλικρίνειας του προϋπολογισμού.Τα έσοδα δε που διαγράφτηκαν, λόγω παρέλευσης που προβλεπόμενου χρόνου είσπραξής τους, ανήλθαν σε 88,436 δισ. δραχμές, από τα οποία τα 66,801 δισ. δραχμές προήλθαν από διαγραφή φορολογικών εσόδων.
• Τα έσοδα που εισπράχθηκαν το 1994 (υπάρχει διαφορά μεταξύ της βεβαίωσης και της είσπραξης των εσόδων) ανήλθαν σε 18,074 τρισ. δραχμές και υπερβαίνουν τα προϋπολογισθέντα κατά 6,736 τρισ. δραχμές ή κατά 59,41% έναντι των αρχικών προβλέψεων.
• Οι πηγές προέλευσης των εισπραχθέντων εσόδων ύψους 18,074 τρισ. δραχμών αναλύεται ως ακολούθως: 1) Από φόρους 5,191 τρισ. δραχμές 2) Από μη φορολογικά έσοδα 481,143 δισ. δραχμές 3) Λοιπά έσοδα 519,168 δισ. δραχμές 4) Δάνεια εσωτερικού (έντοκα γραμμάτια και ομόλογα ελληνικού δημοσίου) 11,174 τρισ. δραχμές 5) Δάνεια εξωτερικού 708,986 δισ. δραχμές.

Το συνολικό ποσό των πιστώσεων του έτους 1994 διαμορφώθηκε στα 17,276 τρισ. δραχμές, έναντι αρχικής πρόβλεψης εξόδων 10,338 τρισ. δραχμές. Υπήρξε δηλαδή υπέρβαση εξόδων 6,938 τρισ. δραχμές,σε σχέση με τις προβλέψεις. Τα έξοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού και του ΠΔΕ υπερέβησαν τις πιστώσεις καθώς ανήλθαν σε 18,074 δισ. δραχμές.

Από την ανάλυση των επιμέρους εξόδων προκύπτει ότι τη μερίδα του λέοντος την καταβρόχθισαν οι δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, οι οποίες ανήλθαν σε 9,673 τρισ. δραχμές και αντιπροσωπεύουν το 53,5% των συνολικών εξόδων. Από το ποσό αυτό:

• 9,589 τρισ. δραχμές διατέθηκαν για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους (πλην τις στρατιωτικές δαπάνες), που αναλύεται ως εξής: 1) Ποσό 6,471 τρισ. για την αποπληρωμή χρεολυσίων (το κεφάλαιο του χρέους). 2) Ποσό 3,019 τρισ. για την πληρωμή τόκων και 3) Ποσό ύψους 98,434 δισ. δραχμές για "λοιπά έξοδα".
• 83,684 δισ. δραχμές διατέθηκαν για την εξυπηρέτηση των στρατιωτικών χρεών (τοκοχρεολύσια και άλλα έξοδα).

Οι πολύ μεγάλες εκπτώσεις που προσφέρουν οι εργολάβοι για την εκτέλεση των νομαρχιακών έργων, αποτελεί και την καλύτερη απόδειξη ότι το σύστημα ανάθεσης, εκτέλεσης, κοστολόγησης και ελέγχου παραλαβής των κατασκευαζόμενων έργων νοσεί βαρύτατα. Η προσφορά μεγάλων εκπτώσεων στα υπό εκτέλεση έργα, είναι γνωστό εργολαβικό κόλπο, η επιτυχία όμως του οποίου προϋποθέτει και τη "συνδρομή" δυνάμεων "εκ των έσω". Στην προκειμένη περίπτωση, οι εκ των έσω δυνάμεις, τοποθετούνται στο χώρο των Νομαρχιών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η επιχείρηση ανάθεσης των έργων σε συγκεκριμένους εργολάβους λειτουργεί πολύ απλά. Ενώ ο προϋπολογισμός του έργου είναι π.χ. 100 εκατ. δραχμές, ο εργολάβος προσφέρει έκπτωση 60 - 70 ή και 80%. Με τον ανορθόδοξο αυτό τρόπο επιχειρείται η εκτόπιση των άλλων εργολάβων, οι οποίοι θα "υποπέσουν στο λάθος" να προσφέρουν εκπτώσεις, που θα κινούνται σε λογικά επίπεδα. Φυσικά ο μειοδότης του έργου ποτέ δε χάνει. Από τη στιγμή που θα αναλάβει το έργο, αλλάζει το αντικείμενό του, τις μελέτες, το κόστος των υλικών, ώστε τελικά το τίμημα να καλύπτει όχι μόνο την αρχική προσφορά, αλλά τις περισσότερες φορές να υπερκαλύπτει κατά πολύ και τον αρχικό του προϋπολογισμό.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο αναφέρει 235 περιπτώσεις κατασκευής νομαρχιακών έργων στα οποία παρατηρήθηκαν υπερβολικές εκπτώσεις. Θα πρέπει πάντως να επισημάνουμε ότι οι μεγάλες καταχρήσεις και υπερβάσεις παρατηρούνται στα μεγάλα υπό εκτέλεση δημόσια έργα, τα οποία αναλαμβάνει το γνωστό κύκλωμα των μεγαλοεργολάβων.Και αποτελεί κοινό μυστικό, πως η ανάθεση των μεγάλων έργων, αποφασίζεται σε επίπεδο Υπουργικού Συμβουλίου και άνω...

Τις μεγάλες εκπτώσεις ακολουθούν οι μεγάλες υπερβάσεις του κόστους κατασκευής των έργων.Αυτά τα δύο πάνε μαζί. Τα αποτελέσματα της πολιτικής αυτής παρατίθενται στα ακόλουθα παραδείγματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

• Η εκτέλεση νέων έργων στο Γενικό Νοσοκομείο Δράμας, με ημερομηνία δημοπράτησης 14/5/1990, είχε αρχικό προϋπολογισμό έργου 2,9 δισ. δραχμές. Μετά την έκπτωση που προσφέρθηκε, το ποσό της σύμβασης εκτέλεσης των έργων, ορίστηκε στα 1,890 δισ. δραχμές. Ομως, η συνολική δαπάνη για την εκτέλεση των έργων στο Γενικό Νοσοκομείο Δράμας - μαζί με το ΦΠΑ - έφτασε στο ποσό των 4,562 δισ. δραχμών.
• Για την κατασκευή δημόσιας βιβλιοθήκης πάλι στη Δράμα, ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 157 εκατ. δραχμές, υπογράφηκε σύμβαση ύψους123,2 εκατ. δραχμών και το τελικό κόστος ανήλθε στα 541 εκατ. δραχμές.
• Στις 12/9/88 δημοπρατήθηκε το έργο της μελέτης και κατασκευής του ΤΕΛ Αλιβερίου. Ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 500 εκατ. δραχμές, υπογράφηκε σύμβαση ύψους 412 εκατ. δραχμών και τελικά το έργο στοίχισε 926 εκατ. δραχμές.
• Στις 17/9/90 δημοπρατήθηκε το έργο Μελέτης και κατασκευής του κλειστού κολυμβητηρίου Καρπενησίου. Ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν 660,8 εκατ. δραχμές, υπογράφηκε σύμβαση ύψους 652,7 εκατ. δραχμών και τελικά το κόστος του έργου ανήλθε στα 1,056 δισ. δραχμές.
• Στις 18/6/91 δημοπρατήθηκε το έργο κατασκευής μαρίνας στην Ιτέα. Ο προϋπολογισμός του έργου ήταν 800 εκατ. δραχμές, υπογράφηκε σύμβαση ύψους653,5 εκατ. δραχμές και το τελικό κόστος του έργου ανήλθε στα 1,972 δισ. δραχμές.

Ο κατάλογος του Ελεγκτικού Συνεδρίου του Κράτους, που δείχνει ότι το ελληνικό δημόσιο πληρώνει στους διάφορους εργολάβους διπλάσια και τριπλάσια ποσά σε σχέση με τις συμβάσεις που υπογράφονται είναι ατέλειωτος.

Με βάση τον κατασταλτικό έλεγχο, που έκαναν οι αρμόδιοι του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατέγραψαν στην έκθεσή τους τα εξής συμπεράσματα:

• Από τον κατασταλτικό έλεγχο Δημόσιας Διαχείρισης (υπουργεία) - ελέγχθηκαν κατασταλτικώς 7.209 λογαριασμοί υπολόγων δημόσιας διαχείρισης - διαπιστώθηκαν παραβάσεις και στη συνέχεια εκδόθηκαν:

α) Επτά (7) πράξεις σε βάρος υπολόγων, εκκαθαριστών αποδοχών και αχρεωστήτως λαβόντων χρηματικά ποσά συνολικού ύψους 4,3 εκατ. δραχμών.

β) Διακόσια πενήντα δύο (252) Φύλλα Μεταβολών και Ελλείψεων από τα οποία εκτελέστηκαν τα 152 και επιστράφηκαν στο ελληνικό δημόσιο χρηματικά ποσά ύψους 42,2 εκατ. δραχμών.

γ) Δεκαπέντε φύλλα χρεώσεως συνολικού ύψους 74,4 εκατ. δραχμών, με βάση τα οποία απορρίφθηκαν ισόποσες πληρωμές του δημοσίου, οι οποίες είχαν πραγματοποιηθεί χωρίς τη λήψη νόμιμων παραστατικών.

• Κατασταλτικός έλεγχος πραγματοποιήθηκε σε 34.322 αντίγραφα χρηματικών ενταλμάτων, ενώ εκκρεμεί ο έλεγχος σε άλλα 221.833 αντίγραφα.
• Συνολικά με τον κατασταλτικό έλεγχο των δαπανών (Δημοσίου, ΝΠΔΔ και ΟΤΑ) διαπιστώθηκαν μη νόμιμες πληρωμές ποσού 2,228 δισ. δραχμών.

Τέλος, κατά τον έλεγχο δικαιολογητικών χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής (προκαταβολές) έτους 1994 ελέγχθηκαν 30.685 δικαιολογητικά, εκδόθηκαν 208 καταλογιστικές πράξεις, και τα ποσά που καταλογίστηκαν υπέρ του δημοσίου ανήλθαν σε 874,3 εκατ. δραχμές.

Τα κείμενα έγραψε ο Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ