Η Γενική Γραμματέας του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα,ύστερα από την ενημέρωση από τους τοπικούς φορείς για την κατάσταση στην Κόνιτσα μετά το σεισμό, την περιοδεία στην πληγείσα περιοχή και τις επαφές με τους σεισμόπληκτους, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε, δήλωσε: "Το πρόβλημα δεν είναι μόνο στεγαστικό, παρότι αυτό είναι το πρώτο και το επείγον. Πρέπει να παρθούν μέτρα για στέγη, φτηνή, λαϊκή. Για να μην πληρώνει ο κόσμος, για πολλά χρόνια στη συνέχεια, δάνεια και τόκους. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να παρθούν μέτρα για την τόνωση του εισοδήματος του πληθυσμού.

Η κυβέρνηση πρέπει να ορίσει μια επιτροπή στην περιοχή, από υπεύθυνους παράγοντες όλων των ειδικοτήτων και να παρθούν άμεσα μέτρα. Διότι, αν παρουσιαστεί εδώ η κατάσταση, που παρατηρήθηκε σε Κοζάνη και Γρεβενά, να πρέπει να απευθύνεται το θύμα των σεισμών, σε πολλές υπηρεσίες και να συμπληρώνει συνέχεια αιτήσεις και έγγραφα, τα προβλήματα που υπάρχουν θα καθυστερήσουν να αντιμετωπιστούν. Και αυτό ενώ σε ένα μήνα θα έχουμε εδώβαρύ χειμώνα. Αρα χρειάζεται ένα τέτοιο επιτελείο με ευθύνη και να αποφασίζει.

Η περιοχή είναι καθαρά κτηνοτροφική και μπορεί να αναπτυχθεί με μέτρα στήριξης της κτηνοτροφίας και των κτηνοτρόφων. Χρειάζονται επιδοτήσεις, τιμές και κυρίως, εδώ, όπως και σε όλη την Ελλάδα, να αποφασίσει η κυβέρνηση να πει όχι στις δεσμεύσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ελληνική κτηνοτροφία πρέπει να ζήσει και ιδιαίτερα σε περιοχές παραμεθόριες που δεν έχουν δυνατότητες για πολλαπλές οικονομικές δραστηριότητες.

Η περιοχή, εδώ, μπορεί να αναπτύξει και πτηνοτροφία και γεωργικές καλλιέργειες. Εχει τις δυνατότητες, έχει θερμά νερά και μπορεί να κατασκευαστούν θερμοκήπια, να αξιοποιηθεί δηλαδή ο κάμπος της για γεωργικές καλλιέργειες. Αυτό είναι το παρόν και το μέλλον της Κόνιτσας, μιας περιοχής παραμεθόριου.

Δυστυχώς, αυτά δε γίνονται ως τώρα, γιατί η κυβέρνηση και η μεγάλη πλειοψηφία του Κοινοβουλίου έχει δεσμευτεί στις εντολές της ΕΕ, να μειωθεί ο αγροτικός και κτηνοτροφικός πληθυσμός και η αντίστοιχη παραγωγή προϊόντων. Αλλά, δεν υπάρχει καμιά άλλη εναλλακτική δυνατότητα στην περιοχή, που είναι ήδη ερημωμένη. Αν στηριχτεί, όμως, εδώ η αγροτική παραγωγή σε μερικά χρόνια θα έχουμε και επάνοδο πληθυσμού. Αν όχι και στο τελευταίο χωριό, τουλάχιστον στην περιοχή της πόλης της Κόνιτσας.

Εξάλλου, εδώ μπορεί να αναπτυχθεί και ο τουρισμός, ο ήπιος και ο εσωτερικός. Βέβαια, με πολιτική λιτότητας ο λαός δεν μπορεί να κάνει τουρισμό. Ομως, η περιοχή έχει τη δυνατότητα, αφού πρώτα γίνουν οι απαραίτητες υποδομές. Και θα αναπτυχθεί εδώ τουρισμός και γιατί η περιοχή είναι όμορφη και γιατί οι κάτοικοι συντηρούν τη λαϊκή παράδοση. Υπάρχει υψηλό πολιτιστικό επίπεδο. Ο ελληνικός λαός δεν είναι εξαγορασμένος από το φτηνό πολιτισμό. Εχει μέσα του το καλό γούστο. Και η παράδοση των περιοχών, εδώ, μπορεί να αρέσει και στους νέους. Δε θα ξεπουλήσουμε και δε θα παραιτηθούμε από την κληρονομιά μας.

Ας αφήσει η κυβέρνηση τα μεγάλα λόγια ότι υπάρχει ανάπτυξη, χωρίς ανάπτυξη της αγροτικής της βιοτεχνικής παραγωγής. Δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη με λόγια μόνο. Χρειάζονται συγκεκριμένα μέτρα.

Συνοψίζοντας, εμείς θα ζητήσουμε άμεσα να συσταθεί επιτροπή, που να λύνει όλα τα γραφειοκρατικά ζητήματα. Να στηριχτεί το λαϊκό εισόδημα και για να κτιστούν τα σπίτια και για να τονωθούν οι κάτοικοι. Αρα, χρειάζονται ειδικές ρυθμίσεις. Περιμένουμε από το δήμαρχο να μας δώσει την τελική πρόταση, για να τη στηρίξουμε. Κλιμάκιο του ΚΚΕ θα ξαναεπισκεφτεί την Κόνιτσα, για να ελέγξει την πορεία εκτέλεσης των έργων. Κάτι που κάνουμε στην Κοζάνη και τα Γρεβενά, όπου πηγαίνουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα και επιτόπου συλλέγουμε πληροφορίες για το τι γίνεται".

Απαντώντας, σε ερωτήσεις δημοσιογράφων η Αλέκα Παπαρήγα επισήμανε την ανάγκη να είναι ενωμένοι και συσπειρωμένοι οι κάτοικοι και να πιέζουν έτσι και τους πολιτικούς εκπροσώπους τους να μη λένε άλλα όταν βρίσκονται στην περιοχή και άλλα όταν βρίσκονται στη Βουλή. Υποσχέθηκε ότι το ΚΚΕ θα προβάλλει σταθερά τα αιτήματα και δε θα σκεπάσει τις υπαναχωρήσεις των άλλων δυνάμεων. Υπενθύμισε επίσης ότι το ΚΚΕ από το 1992 είχε προτείνει στις ηγεσίες των άλλων κομμάτων τη σύσταση διακομματικής επιτροπής κατά νομό, πρόταση που δε δέχτηκαν οι άλλες δυνάμεις, με εξαίρεση την περιοχή της Θράκης κι εκεί για λαϊκή κατανάλωση. Δεν πιστεύουμε, συνέχισε, ότι μία διακομματική επιτροπή θα λύσει τα προβλήματα, αλλά τη βλέπουμε σαν ένα μοχλό πίεσης. Η δική μας θέση, είπε, είναι η εξής: Δεν υπάρχει περιφερειακή πολιτική όταν δεν υπάρχει κεντρική πανελλαδική πολιτική φιλολαϊκή.

"Οταν, συνέχισε, η πολιτική της σημερινής κυβέρνησης, της προηγούμενης, και όλων όσων υπερασπίζονται τη Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι πολιτική που χτυπάει την αγροτική πολιτική, την κτηνοτροφία, τον ορυκτό πλούτο της χώρας κ.ά. καταλαβαίνετε ότι αυτή η πολιτική στις παραμεθόριες περιοχές και στις περιοχές που κατοικούν λαϊκά στρώματα, θα έχει ακόμα χειρότερα αποτελέσματα. Η επαρχία της Κόνιτσας έχασε 600 εκατομμύρια από την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην κτηνοτροφία, σε ένα χρόνο", είπε και συνέχισε: "Οποιο κόμμα λέει ότι μπορεί να υπάρξει αναπτυξιακή πολιτική για την Κόνιτσα, δίχως γενική αναπτυξιακή πολιτική, λέει ψέματα. Το πολύ να γίνουν κάποια μικροπράγματα μικρής διάρκειας. Αν ενισχυθεί π.χ. η κτηνοτροφία στην Ελλάδα, θα ενισχυθεί και στην Κόνιτσα. Οταν έχεις αναπτυξιακή πανελλαδική πολιτική τότε μπορείς να την εξειδικεύσεις κατά περιοχή".

Σε ό,τι αφορά το νόμο για τα αναπτυξιακά κριτήρια τον χαρακτήρισε "ασπιρίνη", συμπληρώνοντας ότι η χώρα έχει ανάγκη από "δραστικά φάρμακα". "Είναι απάτη. Ξεκίνησε από τη Θράκη και έχουν εντάξει σήμερα 20 νομούς. Και αυτά που προβλέπει είναι να παίρνουν οι βιομήχανοι τζάμπα χρήμα και να χτίζουν 4 τοίχους. Τα αναπτυξιακά κίνητρα τα παίρνουν τελικά οι πλούσιοι, οι βιομήχανοι. Το κριτήριο της χρηματοδότησης πρέπει να είναι το παραγόμενο προϊόν. Η παραγωγή, με τη σειρά της, σημαίνει θέσεις εργασίας. Αυτό δεν "πέρασε" από τη Βουλή. Αυτό είναι συνειδητή πολιτική. Να βρεθούν κάποιοι να πάρουν δάνεια και να μην κάνουν τίποτε εδώ. Γι' αυτό πρέπει να διεκδικείτε συγκεκριμένα μέτρα: Ενίσχυση για τα ζώα, για τα οπωροκηπευτικά, για το στάρι κ.ά. Τα κίνητρα να πάνε στον αγρότη".

Κόνιτσα, 11.04 το πρωί της Κυριακής. Η σεισμική δόνηση χτυπά τα νεύρα σαν ηλεκτρικό ρεύμα. Εννιά μέρες και δε λέει να σταματήσει η γη να χορεύει. Το κλιμάκιο του ΚΚΕ, που με επικεφαλής τη Γενική Γραμματέα του Κόμματος επισκέφθηκε την περιοχή, περιοδεύει στις γειτονιές. Κατακαλόκαιρο κι όμως τα παράπονα αφορούν το χειμώνα. Οχι τυπικά την εποχή, αλλά την πραγματικότητα "χειμώνας" που εδώ αρχίζει απ' το φθινόπωρο. Οι σεισμικές δονήσεις, που όπως λένε οι ίδιοι, γίνονται 3 με 4 φορές κάθε μέρα, μοιάζουν μικρό πρόβλημα μπροστά στα προβλήματα επιβίωσης, που εγείρονται μέσα από τις εφιαλτικές μνήμες του παρελθόντος, τα αντίσκηνα και τα λυόμενα που δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες τους, την αγωνία για το βαρύ χειμώνα που είναι μπροστά και την οργή για τις κακοτεχνίες στην κατασκευή των σπιτιών.

"Καταστράφηκε όλη η γειτονιά. Δεν ξέρουμε πού θα "βγει" μ' αυτό το κακό. Σεισμοί γίνονται κάθε μέρα. Μας φέρανε μερικά λυόμενα σπίτια. Δε λέω, για τις μικρές οικογένειες είναι καλά. Με τις μεγάλες όμως τι γίνεται;", λέει ο Ευθύμιος Γαϊτανίδης.Η Ελένη Αηδονοπούλου,γερόντισσα, είναι πια άστεγη: "Το σπίτι έγινε τρίμματα, ούτε πιθαμή δε βρίσκεις γερή. Καλά που δε μας πλάκωσε μέσα. Τώρα μένουμε στη σκηνή, ο ένας πάνω στον άλλο. Τουλάχιστον αυτή δεν πρόκειται να μας πλακώσει. Ζούμε εδώ 74 χρόνια, αυτό το κακό δεν ξανάρθε, έπεφτε το βουνό, βροντές σαν κανόνια, τι να σας πω. Τα παιδιά και ο κόσμος να 'ναι καλά. Τα σπίτια ξαναγίνονται". Η Ευδοκία Παϊσου είδε το σπίτι της γεμάτο ρωγμές και τη βεράντα να καταρρέει. Τώρα η ίδια και η οικογένειά της κοιμάται στο αυτοκίνητο, μέχρι να προμηθευτεί και να στήσει σκηνή.

"Αλλού πατάω και αλλού βρίσκομαι", λέει η Αναστασία Γαϊτανίδου."Ανοιξε το σπίτι στη μέση, ενώ ήμουν μέσα. Τώρα θα το κατεδαφίσουν. Εβδομήντα χρόνια ιδρώτας. Σε ένα δευτερόλεπτο ισοπεδώθηκαν όλα. Επεσαν ακόμη και καινούργια σπίτια, μεγάλη καταστροφή". Η Μαρία Βαγενά με την οικογένειά της μένει σε σκηνή. Ο κουνιάδος της με το παιδί του στο αυτοκίνητο. Το σπίτι της κατασκευάστηκε πριν 7 μήνες. Το "μέλλον" του; Κατεδάφιση! "Ξέρεις τι είναι εκεί που τα 'χεις όλα, ξαφνικά να μένεις σε σκηνή;".

"Σε όλο το σπίτι υπάρχουν ρωγμές. Τώρα ζούμε 4 άτομα στη σκηνή", λέει η Ειρήνη Καβαλίδη και η Δήμητρα Γαϊτανίδου συμπληρώνει: "Το σπίτι έχει πάθει μεγάλες ζημιές. Ζούμε με το φόβο μέσα σε μια σκηνή. Για μένα δε με νοιάζει, τα παιδιά μου σκέφτομαι. Μετά από τρεις μήνες λέει να αρχίσουμε τις επισκευές, αλλά πώς; με τι χρήματα;". Η Αννα Δέρβα το διακινδυνεύει και μένει μέσα στο σπίτι της. Επισημαίνει ότι τα λυόμενα δεν αρκούν για τους σεισμόπληκτους της Κόνιτσας: "Εδώ κάνει βαρύ χειμώνα, θα υποφέρουμε από το κρύο".

Ο Κυριάκος Μυσιακούλης,συνταξιούχος οικοδόμος, κάνει λόγο για κακοτεχνίες των εργολάβων στην κατασκευή των σπιτιών. "Είναι κούφια τα σπίτια. Πού είναι οι σοβάδες; Βλέπεις; Δεν υπάρχουν, είναι "γυμνό" το τούβλο", λέει και δείχνει τους τοίχους από το σπίτι του. Σπίτι που χαρακτηρίστηκε "πράσινο", κατοικήσιμο, αλλά που, παρ' όλα αυτά, σημεία του εξωτερικού τοιχώματος έχουν πέσει. Τώρα αναρωτιέται για το ποιος θα πληρώσει για τις επισκευές που χρειάζονται να γίνουν, αφού οι αρμόδιοι του είπαν ότι αυτός δε δικαιούται αποζημίωση...

Ο Γιώργος Σπανός,κτηνοτρόφος, είναι "για να σκάσει": "Πρόκειται για έγκλημα, πληρώσαμε για να κατασκευάσουμε σπίτι που θα άντεχε ακόμα και σε σεισμό έντασης 7 ρίχτερ και με 5,2 ρίχτερ θρυμματίστηκε. Η κατασκευή είναι γεμάτη τεχνικά λάθη. Μου είπαν ότι αν το στηρίξω με νέες κολόνες, μπορώ να το σώσω. Η καθεμιά όμως κοστίζει 1 με 1,5 εκατομμύριο. Είναι πολλά τα λεφτά. Ξεπουλήσαμε το βιος μας για φτιάξουμε το σπίτι. Μια ζωή κτηνοτρόφοι, μέσα στη λάσπη και τη βροχή. Δε θέλουμε παρηγοριά τώρα. Μόνο να βρεθεί ο υπεύθυνος για την καταστροφή μας".

Εκατόν σαράντα εννιά σπίτια ακατοίκητα,215 προσωρινά μη κατοικήσιμα και τα υπόλοιπα, μέχρι τα 960, κατοικήσιμα. Κατεδαφιστέα ύστερα από 2 ελέγχους κρίνονται 40. Ο αριθμός αυτός όμως μπορεί τελικά να αυξηθεί, καθώς θα γίνει και τρίτος έλεγχος των σπιτιών. Τα υπόλοιπα, κρίνεται από τους ειδικούς ότι με τις κατάλληλες επισκευές μπορεί να ξανακατοικηθούν.

Αυτός είναι σε συντομία ένας πρώτος απολογισμός του σεισμού, όπως τον παρουσίασε στην αντιπροσωπεία του ΚΚΕ ο δήμαρχος Κόνιτσας Μάκης Χατζηεφραιμίδης.Στη σχετική συζήτηση που έγινε στο δημαρχείο της πόλης συμμετείχαν, εκτός από την Αλέκα Παπαρήγα,ο Δημήτρης Γόντικας,μέλος του ΠΓ της ΚΕ, ο Γιάννης Ποσοτίδης μέλος της Γραμματείας της ΚΕ, και ο Κώστας Αλυσσανδράκης,μέλος της ΚΕ του Κόμματος. Η αντιπροσωπεία ενημερώθηκε για τα προβλήματα των σεισμόπληκτων και της περιοχής γενικότερα και δεσμεύτηκε για τη στήριξη των αιτημάτων τους, καθώς και για την άσκηση πίεσης, προκειμένου να στηριχτεί το εισόδημα των κατοίκων, η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή και να μπει η περιοχή σε πραγματική αναπτυξιακή τροχιά.

Από τον αναλυτικό απολογισμό που παρουσίασε ο δήμαρχος προκύπτει επίσης ότι: Ξεσπιτωμένες, έστω και προσωρινά, είναι 350 οικογένειες, περίπου 700 άτομα, και εκτιμάται ότι κατάλυμα θα συνεχίσουν να χρειάζονται για αρκετό καιρό 150 οικογένειες. Πολλοί κάτοικοι βολεύονται σε σπίτια συγγενών και φίλων. Η Νομαρχία Ιωαννίνων είχε στείλει μέχρι την Κυριακή 90 σκηνές. Τα προκατασκευασμένα σπίτια άρχισαν να καταφτάνουν στην πόλη δύο μέρες μετά το σεισμό. Μέχρι την Κυριακή είχαν φτάσει 16. Παρουσιάζονται όμως προβλήματα στην άφιξή τους. Η συμφωνία που είχε γίνει με το ΥΠΕΧΩΔΕ και την εταιρία που τα προμηθεύει ήταν να έρχονται κάθε μέρα στην Κόνιτσα 4 με 5 προκατασκευασμένα. Ομως, η καθημερινή "εισροή" προκατασκευασμένων στην πόλη ανέρχεται από 2 μέχρι 4. Αυτό βέβαια αποτελεί πρόβλημα γιατί, όπως αναφέρει και η δημοτική αρχή, ο χειμώνας στην περιοχή είναι βαρύς και από τον επόμενο μήνα αρχίζουν οι χαμηλές θερμοκρασίες, οπότε και η διαβίωση σε αντίσκηνα καθίσταται ανέφικτη. Ομως, ακόμα και η ζωή στα λυόμενα δεν αποτελεί λύση, καθώς το καθένα μπορεί κανονικά να στεγάσει 4 άτομα, χωρίς βέβαια να χωρά εκεί όλο το βιος των σεισμόπληκτων.

Οπως είπε ο δήμαρχος, ο υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ Εμμ. Λουκάκης δεσμεύτηκε μόνο ότι θα ισχύσουν για τους σεισμόπληκτους της Κόνιτσας όσα ισχύουν για την Κοζάνη και τα Γρεβενά. Θα ενταχθεί, δηλαδή, η περιοχή στο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Η δημοτική αρχή τονίζει ότι η περιοχή έχει ιδιαιτερότητες και μεγάλες καταστροφές. Γι' αυτό και ζητά οι 110 χιλιάδες δραχμές ανά τετραγωνικό μέτρο, που δίνονται στους σεισμόπληκτους των άλλων δύο περιοχών για την κατασκευή ή την επισκευή σπιτιών, να αυξηθούν σε 150 χιλιάδες. Να σημειωθεί ότι το ένα τρίτο από το ποσό αυτό χορηγείται δωρεάν από το κράτος, το άλλο ένα τρίτο με χαμηλότοκο δάνειο και το υπόλοιπο με υψηλότερο τόκο. Αν το κονδύλι δεν αυξηθεί, σημειώνει, τότε θα αναγκαστεί ο σεισμόπληκτος της Κόνιτσας να βάλει από την τσέπη του για να καλύψει τις στοιχειώδεις ανάγκες του. Ζητά, επίσης, ο άστεγος αγρότης να μη χρειαστεί έκδοση νέας οικοδομικής άδειας για να κτίσει, που θα τον επιβαρύνει σημαντικά. Επίσης, διεκδικεί την κατασκευή, δωρεάν, "συμβατικών" κατοικιών (50 με 60 τ.μ. η καθεμία) για ανθρώπους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να κτίσουν, για χαμηλοσυνταξιούχους και για άτομα με ειδικές ανάγκες.

Πάντως, ο σεισμός έφερε στην επιφάνεια και άλλα προβλήματα της πόλης: Χρειάζονται άμεσα έργα υποδομής. Η Κόνιτσα δεν έχει αποχετευτικό δίκτυο ακαθάρτων υδάτων, ενώ το δίκτυο των ομβρίων είναι υποτυπώδες. Γι' αυτό, τονίζουν οι τοπικοί φορείς, χρειάζεται άμεση στήριξη, ιδιαίτερα από το ΥΠΕΧΩΔΕ, παρέμβαση ολική και όχι αποσπασματική, γιατί διαφορετικά η πόλη θα ερημωθεί. Επίσης, το Κέντρο Υγείας δε λειτουργεί ικανοποιητικά, καθώς υπάρχουν και μέρες που δε βρίσκονται εκεί ειδικευμένοι γιατροί. Επιπλέον, υπάρχει μόνο ένα ασθενοφόρο, αφού το δεύτερο που τους έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση ακόμα "είναι στο δρόμο".

Ο δήμος, πάντως, επιφυλάσσεται να καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση για το τι πρέπει να γίνει στην περιοχή, μέχρι την Παρασκευή. Δημοτική αρχή και κάτοικοι, όμως, φοβούνται ότι τα μεγάλα προβλήματα θα τα αντιμετωπίσουν από τώρα και στο εξής. Φοβούνται ότι οι υποσχέσεις που δόθηκαν δε θα υλοποιηθούν και το όλο θέμα θα ξεχαστεί, μόλις περάσει λίγος καιρός.

Μεγάλες οι αλήθειες που ειπώθηκαν από τα στόματα απλών ανθρώπων, στις συζητήσεις που είχαν με την Γενική Γραμματέα του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα,την ώρα που περνούσε από τις χτυπημένες, από το σεισμό, γειτονιές της Κόνιτσας. "Δε γέλασα ποτέ στη ζωή μου, τώρα ήρθε και ο σεισμός και με αποτέλειωσε", λέει σε μια στιγμή μια συνταξιούχος της Κόνιτσας. "Βλέπεις, συνέχισε, οι κυβερνήσεις ξέρουν να χτυπάν μόνο εμάς με τις 25 χιλιάδες σύνταξη και όχι το κεφάλαιο". "Μόνο για να εξυπηρετήσουν τους Λάτσηδες και τους Βαρδινογιάννηδες τρέχουν. Αυτούς που κάνουν κουμάντο", συνεχίζει ένας κτηνοτρόφος. "Αυτοί, είπε η Αλέκα Παπαρήγα, δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς εσένα. Εσύ όμως μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτούς". "Αυτοί είναι λίγοι. Εμείς είμαστε πολλοί και μπορούμε να τους καταφέρουμε", η ανταπάντηση ενός κατοίκου. Και ένας νέος Κονιτσιώτης να κουνά το κεφάλι και να μονολογεί: "σωστό, σωστό...".

ΑΠΟΣΤΟΛΗ

Θανάσης ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ

Ελένη ΠΑΤΟΥΛΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Μανόλης ΠΑΚΙΑΣ