ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 1998

Αντιλαϊκά μέτρα "τελευταίας στιγμής"

Και τη συναλλαγματική κρίση επικαλείται τώρα η κυβέρνηση, για να δικαιολογήσει τη διεύρυνση και σκλήρυνση της λιτότητας με την οικονομική πολιτική του 1998

Συμπληρωματικά αντιλαϊκά μέτρα της τελευταίας στιγμής επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για τον προϋπολογισμό του 1998, τα οποία επιδιώκει τώρα να καμουφλάρει με το "μανδύα" του κόστους από τη συναλλαγματική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Παρά το γεγονός ότι το κόστος το οποίο επικαλούνται με κάθε ευκαιρία τις τελευταίες μέρες οι αρμόδιοι κυβερνητικοί ιθύνοντες παραμένει ανεξακρίβωτο επίσημα - ενώ δεν αποκλείεται οι τρέχουσες εξελίξεις να επιφέρουν τελικά κέρδος για το ελληνικό δημόσιο - η κυβέρνηση έσπευσε να το επικαλεστεί ως πρόσχημα για τη νέα φορολογική επέλαση που ετοιμάζει για το 1998. Εγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι με το παραπάνω πρόσχημα η κυβέρνηση αποφάσισε να εγκαταλείψει το σενάριο για την ισχνή αύξηση του αφορολόγητου ορίου κατά 200.000 δρχ. για το 1998 που σχεδίαζε αρχικά, με το επιχείρημα ότι θα επέφερε κόστος της τάξης των 40 δισ. δρχ. Με την ίδια λογική, πληροφορίες κάνουν λόγο για αναθεώρηση επί το αντιλαϊκότερον της "σφιχτής" εισοδηματικής πολιτικής που σχεδίαζε για το 1998 η κυβέρνηση και πρόβλεπε ονομαστικές αυξήσεις 2%+2%.

Τα παραπάνω προκύπτουν σαφέστατα και από τις χτεσινές δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου,μετά τη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής, με αντικείμενο τον προϋπολογισμό του 1998. Ο τελευταίος στις δηλώσεις του απέφυγε για άλλη μια φορά να αναφερθεί στα συγκεκριμένα μέτρα που θα προβλέπει ο προϋπολογισμός του 1998, παραπέμποντας για τελικές αποφάσεις στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τετάρτη,το βράδυ της οποίας αναμένεται να κατατεθεί και ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους στη Βουλή.

Δίνοντας το στίγμα της οικονομικής πολιτικής του '98, ο Γ. Παπαντωνίου ανέφερε ότι:

Θα είναι απόλυτα σύμφωνη με τους στόχους της "σύγκλισης" για το έλλειμμα και τον πληθωρισμό.
Θα κινείται στην κατεύθυνση της ακόμη μεγαλύτερης θωράκισης της ελληνικής οικονομίας, υποστηρίζοντας ότι ενδέχεται να εμφανιστούν πιέσεις και στη διάρκεια του 1998. Επικαλούμενος το παραπάνω επιχείρημα, ο υπουργός τόνισε ότι "το στίγμα της πολιτικής μας θα είναι ακριβώς αυτή η αυστηρότητα και η δικαιοσύνη σε ό,τι αφορά και το φορολογικό σκέλος και το σκέλος των δαπανών". Σε σχέση μ' αυτό προανήγγειλε νέο "σφαγιασμό" των κρατικών δαπανών (ιδιαίτερα αυτών που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα), τονίζοντας ότι "οι δαπάνες θα είναι ιδιαίτερα συγκρατημένες" και καλώντας ολόκληρη την κοινωνία στην ίδια κατεύθυνση.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τόσο από τις παραπάνω δηλώσεις όσο και από τη γενικότερη εικόνα, που έχει προβληθεί από την κυβέρνηση για τον προϋπολογισμό του 1998, προκύπτει ξεκάθαρα μία στροφή σε ακόμη πιο αντιλαϊκή και φιλομονοπωλιακή κατεύθυνση στην οικονομική πολιτική των επόμενων χρόνων, ενώ απουσιάζει παντελώς οποιαδήποτε αναφορά - ακόμη και σαν "στάχτη στα μάτια" - σε μέτρα που θα αποσκοπούν στην απονομή "κοινωνικής δικαιοσύνης".

Αντίθετα, η κυβέρνηση προωθεί με τον προϋπολογισμό του 1998 μέτρα που θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη αφαίμαξη των λαϊκών εισοδημάτων όπως:

Αλλαγή της κλίμακας παρακράτησης φόρου από μισθωτούς και συνταξιούχους, που θα σημάνει σημαντική επιβάρυνση για όσους έχουν ετήσιο καθαρό εισόδημα πάνω από 4 εκατ. δρχ.Με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση ουσιαστικά αντισταθμίζει τις όποιες απώλειες θα έχει από την προωθούμενη υποτιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας γύρω στο 5,7%.
Αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων γύρω στο 25% με 30%, η οποία θα ισχύσει από 1η Γενάρη 1998 και θα επιφέρει σημαντικές αυξήσεις στους φόρους μεταβίβασης (από αγοραπωλησίες, δωρεές, κληρονομιές, γονικές παροχές κλπ.).
Αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης γύρω στο 15%.
Αύξηση των συντελεστών καθαρού κέρδους για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Επιβολή φόρου επί των συναλλαγών που πραγματοποιούνται στο Χρηματιστήριο, μέσω της επιβολής ενός ενιαίου τέλους 0,3% σε κάθε αγοραπωλησία.
Αύξηση της φορολογίας στο ενεργητικό των αμοιβαίων κεφαλαίων στο 0,3% από 0,2%.
Η αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών των μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο εταιριών που έχουν ονομαστικές μετοχές, από 35% σε 40%.
Η επιβολή πάγιου μηνιαίου τέλους στους κατόχους κινητών τηλεφώνων, το οποίο θα κυμαίνεται από 1.000 έως 2.000 δρχ.
Η αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των τόκων από τίτλους του δημοσίου σε 10% από 7,5% που είναι σήμερα.

Στα χέρια των μεγάλων τραπεζών το δημόσιο χρέος

Στους μεγαλοτραπεζίτες, οι οποίοι θα είναι ταυτόχρονα και οι μεγάλοι κερδισμένοι από τις εκδόσεις των κρατικών τίτλων, εκχωρείται τώρα ακόμα και η υπόθεση της διαχείρισης του δημόσιου χρέους

Στα χέρια των μεγάλων τραπεζών (ελληνικών και ξένων, που διατηρούν υποκαταστήματα στην Ελλάδα), περνάει ουσιαστικά η διαχείριση του δημόσιου χρέους - ύψους μεγαλύτερου των 35 τρισ. δραχμών - ενώ περιθωριοποιείται ο ρόλος του υπουργείου Οικονομικών και κατ' επέκταση του ελληνικού δημοσίου στα κρίσιμα θέματα του δημόσιου χρέους.

Την άκρως νεοφιλελεύθερη αυτή σύλληψη, η οποία προωθήθηκε εσπευσμένα λόγω και της πρόσφατης συναλλαγματικής κρίσης σαν προσπάθεια κατευνασμού των κερδοσκόπων, έδωσε χτες στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών, με την παρουσίαση του "Κανονισμού Λειτουργίας Των Βασικών Διαπραγματευτών".

Το εξωφρενικό και οξύμωρο του όλου σχήματος με τους "Βασικούς Διαπραγματευτές" είναι ότι, ενώ θα συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση των γενικότερων όρων διαχείρισης του δημοσίου χρέους, από την άλλη πλευρά, θα είναι οι ίδιοι οι οποίοι θα αγοράζουν τους κρατικούς τίτλους. Ο διαχειριστής και ο αγοραστής συμπίπτουν στο ένα και το αυτό πρόσωπο και είναι προφανές ότι ο διαχειριστής θα διαμορφώνει το κλίμα που θα εξυπηρετεί ...τον αγοραστή, δηλαδή τον ίδιο.

Ο Κανονισμός Λειτουργίας προβλέπει ότι κριτήριο για την επιλογή κάποιου σε ρόλο "Βασικού Διαπραγματευτή" είναι να είναι τράπεζα με ελάχιστα ίδια κεφάλαια τα 30 δισ. δραχμές. Με τον τρόπο αυτό, θέλουν προφανώς να βγάλουν από το παιγνίδι τις μικρές τράπεζεςς, ενώ για τα υποκαταστήματα των ξένων τραπεζών θα λαμβάνονται υπόψη τα ίδια κεφάλαια των μητρικών τραπεζών...

Οι Βασικοί Διαπραγματευτές δικαιούνται να υποβάλουν πριν από τη δημοπρασία κρατικών τίτλων μία μη ανταγωνιστική προσφορά κατά προτεραιότητα, να συμμετέχουν με εκπροσώπους τους στα αρμόδια όργανα που ασχολούνται με την εύρυθμη λειτουργία των αγορών τίτλων, να έχουν άμεση, συνεχή και κατά προτεραιότητα πρόσβαση σε πληροφόρηση, σχετικά με τις δανειακές ανάγκες του ελληνικού δημοσίου και τον προγραμματισμό των εκδόσεων τίτλων. Να έχουν επίσης πρόσβαση κατ' αποκλειστικότητα σε μηχανισμούς βραχυπρόθεσμου δανεισμού τίτλων, που είναι δυνατό να δημιουργηθούν στο μέλλον...

Είναι εμφανές ότι οι τράπεζες - Βασικοί Διαπραγματευτές αποκτούν υπερεξουσίες στην αγορά κρατικών τίτλων. Μάλιστα, το υπουργείο Οικονομικών έφτασε στο σημείο να θεσμοθετήσει την εκπροσώπησή τους και στην Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου, η οποία - υποτίθεται - δημιουργείται για να ελέγχει τους Βασικούς Διαπραγματευτές.

Στην Επιτροπή συμμετέχουν 5 εκπρόσωποι του ελληνικού δημοσίου (δυο από Τράπεζα Ελλάδας, δύο από υπουργείο Οικονομικών, ένας από υπουργείο Εθνικής Οικονομίας) και 5 τραπεζίτες, ενώ αναφέρεται ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία 7 τουλάχιστον μελών της. Για τη λήψη, δηλαδή, οποιασδήποτε απόφασης θα απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη των τραπεζών, διαφορετικά απόφαση δε λαμβάνεται.

Το πλήρες, όμως, ξεγύμνωμα γίνεται στις αναφορές για τη δημοπρασία κρατικών τίτλων, σύμφωνα με τις οποίες "στις δημοπρασίες ανταγωνιστικές προσφορές υποβάλλουν μόνο οι Βασικοί Διαπραγματευτές". Μας λένε δηλαδή ότι το ύψος του επιτοκίου των κρατικών τίτλων θα το κανονίζουν μεταξύ τους οι τράπεζες μέσω των προσφορών που θα κάνουν, ή, για την ακρίβεια, επισημοποιούν την τραπεζική ληστεία που γίνεται με επίκεντρο το δημόσιο χρέος.

Κέρδισε η δραχμή ή οι κερδοσκόποι;

Με την έκδοση ευρωομολόγων (με ιδιαίτερα ελκυστικά επιτόκια, προμήθεια στις τράπεζες και φορολόγηση των τόκων με 7,5%) επιχειρεί να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση του κερδοσκόπους

Την πολιτική τού "ένα βήμα μπρος και δύο πίσω", επέλεξε να ακολουθήσει η κυβέρνηση και η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας, απέναντι στους κάθε είδους κερδοσκόπους της δραχμής. Εγκλωβισμένη στα δεσμά των μηχανισμών της "ελεύθερης αγοράς" και του απελευθερωμένου από ελέγχους τραπεζικού συστήματος, η κυβέρνηση προσπαθεί να... καλοπιάσει τους κερδοσκόπους - με όποιο πρόσωπο κι αν εμφανίζονται - με διάφορα ανταλλάγματα.

Ετσι, μετά την πρόσφατη υπαναχώρηση (αύξηση κατά 1,8 μονάδες τσα επιτόκια των εντόκων γραμματίων του δημοσίου), η κυβέρνηση έκανε ένα ακόμη βήμα πίσω. Χτες, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην έκδοση ευρωομολόγων του ελληνικού δημοσίου με ρήτρα συναλλάγματος (ECU) ετήσιας και τριετούς διάρκειας με ιδιαίτερα ελκυστικούς όρους και φυσικά με αξιόλογο κόστος για τον προϋπολογισμό και την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Συγκεκριμένα, τα νέα ευρωομόλογα, που θα διατεθούν σε άυλη μορφή με δημόσια εγγραφή στις 10 Νοέμβρη και ημερομηνία έκδοσης 12 Νοέμβρη, προσφέρονται από το υπουργείο Οικονομικών με σταθερό επιτόκιο 4,6% για τα ετήσιας διάρκειας και 5,2% για τα τριετούς διάρκειας.Για τη διακίνηση των ευρωομολόγων, το υπουργείο Οικονομικών θα καταβάλει στους τραπεζίτες προμήθεια 0,45% για τα ετήσια και 0,60% για τα τριετή.

Οι όροι έκδοσης των ευρωομολόγων, γίνονται ακόμη πιο ελκυστικοί για όσους τα αγοράσουν, αν παρθεί υπόψη ότι οι τόκοι αυτών των τίτλων θα φορολογηθούν με συντελεστή 7,5%, έναντι 10% που φέρεται αποφασισμένη να φορολογήσει η κυβέρνηση τους τόκους κρατικών τίτλων που θα εκδοθούν μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού, δηλαδή μετά την 12η Νοέμβρη.

Την απομάκρυνση του ενδεχόμενου εφάπαξ υποτίμησης της δραχμής, την οποία επιθυμούν και επιδιώκουν ορισμένοι κύκλοι εντός και εκτός Ελλάδας (που μέχρι χτες η κυβέρνηση του θεωρούσε "επενδυτές" επειδή έφερναν τα κεφάλαιά τους στην Ελλάδα και τώρα τους θεωρεί κερδοσκόπους) βεβαιώνει και η δήλωση που έκανε χτες στο πρακτορείο "Ρόιτερ" ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Λ. Παπαδήμος,που χαρακτήρισε τις σχετικές φήμες των αγορών "απολύτως ανυπόστατες", τονίζοντας πως "η κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδας είναι αποφασισμένες να συνεχίσουν την πολιτική της σκληρής δραχμής" και με την έκδοση ομολόγου με ρήτρα ECU.

Τα επιτόκιο των ευρωομολόγων, θεωρούνται ιδιαίτερα υψηλά (είναι σε ρήτρα ECU και διασφαλίζουν τους "επενδυτές" από τους κινδύνους υποτίμησης της δραχμής). Να σημειωθεί ότι χτες η δραχμή διολίσθησε απέναντι σε μια σειρά ξένα νομίσματα (υποτιμήθηκε 7,9% στο εσκούδο Πορτογαλίας, 7,4% στην πεσέτα Ισπανίας, 2,37% στη λιρέτα Ιταλίας, 1,5% στο Σελίνι Αυστρίας, 0,6% στη λίρα Αγγλίας, 0,5% στο γιέν Ιαπωνίας και κατά 0,1% στο ECU, το μάρκο Γερμανίας και το φράγκο Γαλλίας.

Να σημειωθεί, πάντως, ότι και χτες, επικρατούσε νευρικότητα και αβεβαιότητα στην αγορά, που εκδηλώθηκε στο Χρηματιστήριο (ο δείκτης τιμών των μετοχών, που στην αρχή της συνεδρίασης παρουσίασε πολύ μεγάλη πτώση και στη συνέχεια έδειξε να κερδίζει, τελικά έκλεισε με πτώση 0,06%) στη διατραπεζική αγορά (τα επιτόκια ξεκίνησαν από 20% μέχρι και 150% χωρίς να γίνουν πράξεις και στο τέλος της ημέρας βρέθηκαν στο 11 - 11,5%), ενώ δε σημειώθηκαν νέες εκροές συναλλάγματος.