Σε μια βδομάδα, στις 12 και 13 Δεκέμβρη, στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θα γίνει στο Λουξεμβούργο, οι δεκαπέντε ηγέτες των χωρών - μελών θα συζητήσουν ένα κείμενο ιδιαίτερης σημασίας, την "Ατζέντα 2000". Πρόκειται για ένα πρόγραμμα δράσης, που αφορά, κυρίως, στους γενικούς πολιτικούς προσανατολισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης μέχρι το 2006, ενόψει της διεύρυνσης και μετά απ' αυτήν. Η κυβέρνηση, όπως και οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών - μελών, έχει αποσιωπήσει τη σημασία αυτού του κειμένου και πολύ περισσότερο τις συνέπειες που θα έχει η υλοποίησή του στους εργαζόμενους, στους αγρότες, στην οικονομία της χώρας, ακόμα και στα κυριαρχικά δικαιώματα.

Η "Ατζέντα 2000" διαμορφώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αποτελείται από 12 τόμους. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στην ανάπτυξη των εσωτερικών πολιτικών της Ενωσης, στις μεταρρυθμίσεις των διαρθρωτικών πολιτικών και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Το δεύτερο μέρος ασχολείται με την προσεχή διεύρυνση, περιέχει τα συμπεράσματα και τις γνωμοδοτήσεις για τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες και αναλύει τις επιπτώσεις της διεύρυνσης. Τέλος, το τρίτο μέρος αναφέρεται στην οικονομική πολιτική της ΕΕ για το διάστημα 2000 - 2006 και στο θέμα του μελλοντικού συστήματος χρηματοδότησης.

Ουσιαστικά, με την "Ατζέντα 2000", επιχειρείται να καλυφθούν τα κενά που άφησε η Συνθήκη του Αμστερνταμ και να εξειδικευτούν οι αποφάσεις της. Δηλαδή να εδραιωθεί, να ενισχυθεί και να διευρυνθεί η εξουσία των μονοπωλίων. Επιχειρείται ακόμη να οριστικοποιηθεί η συγκέντρωση της πολιτικής ισχύος στον "σκληρό πυρήνα" των κρατών που θα διαμορφώσουν το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το ΕΥΡΩ.

Στο επίκεντρο της "Ατζέντας 2000", βρίσκεται το θέμα της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την ένταξη (σε πρώτη φάση) έξι τουλάχιστον χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Με τη διεύρυνση αυτή, η Ενωση αποκτά σύνορα με τη Ρωσία, ένας σημαντικός αριθμός πλουτοπαραγωγικών πηγών περιέρχεται στα χέρια των πολυεθνικών, τίθενται υπό έλεγχο ορισμένοι καίριας σημασίας δρόμοι ενεργειακών υλών, στρατιωτικοποιούνται νέες περιοχές στρατηγικής σημασίας για την εξυπηρέτηση των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων. Τα παραπάνω θα συνοδευτούν από την εξαθλίωση εκατομμυρίων εργαζομένων στις χώρες αυτές.

Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ομολογεί ότι "η προσαρμογή είναι πιθανόν να αποδειχθεί ιδιαίτερα επώδυνη σε περιοχές ή κλάδους που ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπερπροσφοράς στην αγορά εργασίας ή πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας στους ονομαζόμενους ευαίσθητους τομείς".Και όχι μόνο αυτό, αφού η Επιτροπή τονίζει ότι "για μια μακρά χρονική περίοδο μετά τη διεύρυνση θα είναι αναπόφευκτη η άσκηση έντονων πιέσεων για προσαρμογή σε τομεακό και περιφερειακό επίπεδο. Αυτό ενδέχεται να προκαλέσει οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις".Οπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, έτσι και για τις υποψήφιες χώρες προσφέρεται το δέλεαρ των Ταμείων Συνοχής, δηλαδή το "καρότο" πριν από το "μαστίγιο" των προγραμμάτων σύγκλισης.

Κάθε πτυχή της "Ατζέντας 2000" αφορά άμεσα την Ελλάδα και, μάλιστα, με δυσμενείς συνέπειες. Ηδη, στο θέμα της διεύρυνσης, έχουν εμπλακεί οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αφού οι ισχυροί εταίροι απαιτούν από την κυβέρνηση να υποχωρήσει από τις διακηρυγμένες θέσεις της και να αποδεχτεί τη συμμετοχή της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη, στην οποία θα πάρουν μέρος όλες οι υποψήφιες χώρες. Κάτι τέτοιο θα σημάνει αυτομάτως νομιμοποίηση των τουρκικών αμφισβητήσεων και βλέψεων. Ταυτόχρονα, η ελληνική κυβέρνηση, έχοντας σχεδιάσει όλη την πολιτική της στο θέμα αυτό με κεντρικό στόχο την ένταξη της Κύπρου, γίνεται δέκτης των εκβιασμών εκ μέρους του ηγεμονικού γερμανογαλλικού άξονα. "Η Κύπρος δεν μπορεί να ενταχθεί, αν δε λυθεί το Κυπριακό", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Κλάους Κίνκελ. Και φυσικά, όλοι γνωρίζουν ποια "λύση" εννοεί ο Κίνκελ. Τη διχοτόμηση, που προωθεί ο Ρ. Χόλμπρουκ.

Η αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, όπως περιγράφεται στην "Ατζέντα 2000", ισοδυναμεί με χαριστική βολή στην αγροτική οικονομία της χώρας, με "πογκρόμ" κατά των μικρομεσαίων αγροτών.

Τέλος, όσον αφορά τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις, ειδικότερα των Ταμείων Συνοχής, προβλέπεται ότι θα προσανατολιστούν για την εξυπηρέτηση των πολιτικών στόχων, με ταυτόχρονη μείωση του μεριδίου της Ελλάδας και των άλλων "φτωχών" χωρών - μελών.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να συγκαλύψει όλα τα παραπάνω με το "πακέτο Σαντέρ". Διοχετεύει στα μέσα ενημέρωσης ότι έρχεται ένας νέος "πακτωλός", μεγαλύτερος και από το "Δεύτερο Πακέτο Ντελόρ", ενώ δεν έχει αποφασιστεί ακόμη τίποτα.

Η αλήθεια είναι ότι, πίσω απ' τα μεγάλα λόγια που θα ακουστούν τους επόμενους μήνες, τα επόμενα χρόνια, για μια "ισχυρότερη και ευρύτερη" οικονομία, κρύβονται η μεγαλύτερη ανεργία, η καταστροφή χιλιάδων αγροτικών νοικοκυριών, η μεγαλύτερη φαλκίδευση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Η αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της "Ατζέντας 2000". Οι συνέπειες από τη Συνθήκη της ΓΚΑΤΤ, που πλήττουν το σύνολο της αγροτικής οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση προς όφελος των αμερικανικών συμφερόντων, οι πιέσεις των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό για την πλήρη "απελευθέρωση" των αγορών και η ένταξη των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης με μεγάλο γεωργικό τομέα, είναι οι τρεις παράγοντες που καθορίζουν την κατεύθυνση και το περιεχόμενο της αναθεώρησης της ΚΑΠ. Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι τρεις παράγοντες προκαλούν σκληρές συνέπειες για την ελληνική αγροτική οικονομία, ειδικότερα για τη μικρομεσαία αγροτιά, που θα συρρικνωθεί δραματικά.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που εισηγείται την "Ατζέντα 2000" στηρίζει την αναθεώρηση της ΚΑΠ στα αποτελέσματα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που ασκήθηκε από το 1992 ως σήμερα. Χαρακτηρίζει μάλιστα αυτά τα αποτελέσματα ικανοποιητικά, ενώ ο αρμόδιος για τη Γεωργία επίτροπος Φραντς Φίσλερ δήλωσε πρόσφατα, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αθήνα, ότι "η Ελλάδα έχει πλήρως επωφεληθεί από την ΚΑΠ, ειδικότερα μετά τη μεταρρύθμιση του 1992".Βεβαίως, υπάρχουν κάποιοι που όντως επωφελήθηκαν, οι πολυεθνικές των τροφίμων που αγόραζαν φθηνότερα τις πρώτες ύλες και πουλούσαν ακριβότερα τα προϊόντα τους στους καταναλωτές, οι πολυεθνικές εφοδίων στη γεωργία (φυτοφάρμακα, μηχανήματα, λιπάσματα, καύσιμα κ.ά.), που πούλησαν πολύ ακριβότερα στους αγρότες τα αναγκαία μέσα για να καλλιεργήσουν. Είναι ακόμη οι μεγαλοαγρότες, οι οποίοι, αν και αποτελούν λιγότερο από 20% του αγροτικού πληθυσμού, καρπώνονται περισσότερο από το 80% των ενισχύσεων.

Στην πραγματικότητα, οι συνέπειες από την ΚΑΠ για την ελληνική αγροτική οικονομία είναι βαρύτατες. Μόνο από τις "αναδιαρθρώσεις" στον καπνό στο διάστημα 1992 - 1996 η παραγωγή μειώθηκε κατά 36% και ξεκληρίστηκαν πάνω από 7.000 μικροπαραγωγοί. Οι τιμές και οι επιδοτήσεις παραγωγού μειώθηκαν από 7,8 ως 65,9%. Ο μεγαλύτερος όγκος των προϊόντων έχει υποστεί μειώσεις στις τιμές και τις επιδοτήσεις περίπου κατά 40%, σε σταθερές τιμές, για το διάστημα 1980 - 1994. Μειώθηκαν οι γεωργικές επενδύσεις και αυξήθηκε το κόστος παραγωγής. Το αγροτικό εισόδημα περιορίζεται στο 60% του μέσου κατά κεφαλήν εισοδήματος της χώρας. Το θάψιμο στις χωματερές εκατομυρίων τόνων φρούτων είχαν σαν αποτέλεσμα την απώλεια αγορών και θέσεων εργασίας. Μειώθηκε η παραγωγή μιας σειράς παραδοσιακών και συναλλαγματοφόρων προϊόντων (σταφίδα, καπνά, καλαμπόκι, κρασί, σιτηρά κ.ά.). Εκλεισαν πολλές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ενώ δημιουργήθηκαν νέα χρέη στους συνεταιρισμούς.

Οι προτάσεις που περιέχονται στην "Ατζέντα 2000" για την αναθεώρηση της ΚΑΠ θα έχουν σκληρές συνέπειες για την ελληνική αγροτική οικονομία και ειδικότερα τους μικρομεσαίους αγρότες. Οι επιπτώσεις αυτές πολλαπλασιάζονται, αν ληφθεί υπόψη ότι το ποσοστό των μικρομεσαίων νοικοκυριών είναι το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η ελληνική γεωργία αντιμετωπίζει τα περισσότερα διαρθρωτικά προβλήματα και, το κυριότερο, τα μεσογειακά προϊόντα (λάδι, καπνός, κρασί στην αρχή, ενώ θα ακολουθήσουν και τα άλλα) θα δεχτούν τα μεγαλύτερα πλήγματα, αφού πρόθεση της Επιτροπής είναι να μειώσει τις ενισχύσεις σε αυτά σε ποσοστά πολύ μεγαλύτερα απ' ό,τι σε άλλα προϊόντα.

"Η Επιτροπή προβλέπει μείωση των θεσμικών τιμών", διακηρύσσει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Σαντέρ και συμπληρώνει ότι "δεν πρέπει να αντισταθμίσουμε σε υπερβολικό βαθμό τη μείωση των εισοδημάτων, που θα προέλθει από την πτώση των τιμών!Κυνική ομολογία, χωρίς περιστροφές.

Γρηγορότεροι ρυθμοί του ξεκληρίσματος των μικρομεσαίων αγροτών, ερήμωση μειονεκτικών και νησιωτικών περιοχών, αύξηση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων, συμπληρώνουν την εικόνα.

Ολόκληρη η "Ατζέντα 2000" κινείται γύρω από τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης μέσα στα επόμενα χρόνια, με την ένταξη χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Κύπρου. Οι χώρες αυτές αντιμετωπίζονται σαν "λεία" που προήλθε από την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος. Θεωρούνται νέες σημαντικές αγορές, αλλά και σαν υποψήφιες για τη λεηλασία των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών. Βέβαια για τους λαούς προβλέπεται ένα μέλλον εφιαλτικό, το οποίο οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης το χαρακτηρίζουν περίπου σαν απαραίτητο τίμημα για το πέρασμα στο "θαυμαστό κόσμο" της "ελεύθερη αγοράς". Στην "Ατζέντα" λοιπόν προσδιορίζονται η στρατηγική για τη διεύρυνση, οι επιπτώσεις που θα υπάρξουν τόσο στις υποψήφιες χώρες, όσο και στις σημερινές χώρες - μέλη, το ποιος θα πληρώσει το κόστος της, η συγκέντρωση και το μοίρασμα της πολιτικής ισχύος στα νέα δεδομένα της διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Υποψήφιες για ένταξη χώρες είναι οι Σλοβενία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Πολωνία, Βουλγαρία, Λιθουανία, Ρουμανία, Εσθονία, Λετονία και Κύπρος. Απ' αυτές έχουν προεπιλεγεί η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Εσθονία, η Τσεχία και η Σλοβενία. Η προεπιλογή τους έγινε με κριτήρια τις οικονομικές τους επιδόσεις, αλλά και την πολιτική τους "προσαρμοστικότητα".

Οι ιθύνουσες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης έβαλαν στο στόχαστρο τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης από το 1990. Μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων έσπευσαν να υποσχεθούν βοήθεια, θέτοντας όμως σκληρές προϋποθέσεις, όπως η άνευ όρων εφαρμογή των κανόνων της "ελεύθερης αγοράς", η σαρωτική και με εξευτελιστικούς όρους "αποκρατικοποίηση", η δυνατότητα για ελεύθερη πρόσβαση των πολυεθνικών και η κατάργηση οποιουδήποτε εμποδίου στη δράση τους και τέλος, η πολιτική υποταγή τους στις απαιτήσεις της "νέας τάξης". Το αποτέλεσμα ήταν η κατάρρευση των οικονομιών, η ραγδαία άνοδος της ανεργίας, η εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Ομως δεν έμειναν σ' αυτά. Με δική τους ευθύνη άρχισε ο διαμελισμός αυτών των χωρών με την υποδαύλιση των εθνικών αντιπαλοτήτων. Τόσο ο διαμελισμός της Σοβιετικής Ενωσης, όσο και ο διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας, φέρουν τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και φυσικά των ΗΠΑ.

Η κατάσταση που επικρατεί στις υπό ένταξη χώρες της ΚΑΕ αποτυπώνεται ως ένα βαθμό και στο δείκτη του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Αν δεχτούμε ότι το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στις 15 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι 100 μονάδες, στις χώρες αυτές είναι: Ουγγαρία 19, Πολωνία, 14, Ρουμανία 7, Σλοβακία 14, Λετονία 8, Εσθονία 11, Λιθουανία 5, Βουλγαρία 7, Τσεχία 20, και Σλοβενία 42. Συνολικά σ' αυτές τις 10 χώρες το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα είναι 13. Αντιλαμβάνεται κανείς ποια διαφορά χωρίζει τις ισχυρές χώρες της ΕΕ από τις υποψήφιες. Σκεφθείτε λοιπόν ότι αν το μέσο εισόδημα του Δανού είναι 146 μονάδες, το εισόδημα του Λιθουανού είναι μόλις 5.

Η ήδη υψηλή ανεργία στις υποψήφιες χώρες, όπως ομολογεί η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην "Ατζέντα 2000" θα αυξηθεί δραματικά. "Η υψηλή ανεργία τόσο στην ΕΕ, όσο και στις περισσότερες από τις υποψήφιες χώρες, αναφέρεται στην "Ατζέντα", καθιστούν δυσχερέστερη την εξεύρεση νέων θέσεων απασχόλησης", ενώ παρακάτω τονίζεται ότι "δεδομένων των υψηλών δεικτών ανεργίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, κάθε προσαρμογή, η οποία προκαλεί απώλεια θέσεων απασχόλησης, θα είναι δυσχερής από πολιτική άποψη".

Ομως το Διευθυντήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όχι μόνο δεν προτείνει μέτρα για τη μείωση της ανεργίας, αλλά αντίθετα σημειώνει τις θετικές επιπτώσεις που θα έχει η υψηλή ανεργία για τα κέρδη των πολυεθνικών. "Η ένταση του ανταγωνισμού στην αγορά εργασίας - είτε αυτό γίνει απευθείας μέσω της μετανάστευσης ή εμμέσως μέσω της εμφάνισης νέων ανταγωνιστών - θα οδηγήσει ενδεχομένως στη συγκράτηση των μισθών στη Δυτική Ευρώπη"!

* * *

Βεβαίως, όλη αυτή η τακτική απ' αυτές τις πολιτικές δυνάμεις και τα ΜΜΕ, μπορεί να κρατά στην επικαιρότητα το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά και να δημιουργεί μια αίσθηση στις λαϊκές μάζες ότι υπάρχουν σημαντικές αντιθέσεις απ' όλο το φάσμα του πολιτικού κόσμου στην επίσημη κυβερνητική πολιτική, για ένα κρίσιμο για τη χώρα ζήτημα. Αλλά ακριβώς σ' αυτό βρίσκεται η άκρως επικίνδυνη, παραπλανητική τακτική για την πραγματική ουσία της νέας δομής, την αποστολή του ΝΑΤΟ, τις συνέπειες για τον ελληνικό και τους άλλους λαούς και τα πραγματικά τους συμφέροντα. Γεγονός που συσκοτίζει τον προσανατολισμό στην πάλη και στο ποια πολιτική δύναμη μπορεί αντικειμενικά να ηγηθεί αυτής της πάλης, με ποιους στόχους και διεκδικήσεις, με ποια πολιτική ενάντια σε ποιον εχθρό.

* * *

Σ. Κ.

Κείμενα: Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ