Τις εργασίες της ημερίδας "έκλεισε" ο Δημήτρης Κουτσούμπας,μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και διευθυντής του "Ρ", ο οποίος σημείωσε τα παρακάτω: "Αγαπητοί φίλοι και φίλες, νομίζω ότι πρέπει να συμφωνήσουμε με την εκτίμηση ότι ήταν μία πολύ σημαντική συζήτηση αυτή σήμερα. Μια πρώτη βέβαια συζήτηση, έτσι όπως έγραφε και η πρόσκληση, έτσι όπως αναφερθήκαμε εισηγητικά.

Θα ακολουθήσουν και άλλες συζητήσεις για το συγκεκριμένο ζήτημα, για άλλα θέματα, για επιμέρους ζητήματα, έτσι όπως σωστά τέθηκαν και από ομιλίες. Είναι μεγάλα τα προβλήματα και της παιδείας, και της υγείας, και της εθνικής ανεξαρτησίας, και της νέας δομής του ΝΑΤΟ, και τα οικονομικά θέματα, και όλα όσα ακόμα ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης, να μην αναφερθώ πάλι αναλυτικά.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας θα συνεχίσει με ανάλογες εκδηλώσεις, όχι μόνο στα πλαίσια των 80χρονων. Εχει κάνει μέχρι τώρα αρκετές ημερίδες, συζητήσεις, συμπόσια, συγκεντρώσεις για αρκετά θέματα. Εχει καταθέσει προτάσεις για πάρα πολλά προβλήματα "πολλών σημείων" στις γειτονιές, μπροστά στις δημοτικές εκλογές και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε.

Ομως αυτό δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο σε εκδηλώσεις από το Κόμμα. Να γίνει υπόθεση συνολικά του λαού, συνολικά αν θέλετε όλων σας, όλων μας όσων ήμασταν σήμερα σ' αυτή τη συζήτηση, μαζικών, λαϊκών οργανώσεων, δημοτικών κινήσεων, εργατικών συνδικάτων, αγροτικών συλλόγων, άλλων κινήσεων πολιτών, ομάδων μέσα στις πόλεις που θέλουν και ενδιαφέρονται γι' αυτά τα ζητήματα. Νομίζω ότι είναι χαρακτηριστικό και βγαίνει από την όλη συζήτηση ότι παρά τον πλούτο των ιδεών, των διαφορετικών απόψεων, των διαφορετικών προσεγγίσεων, των διαφωνιών σε μια σειρά ζητήματα, το κοινό χαρακτηριστικό που ανέδειξε η σημερινή συζήτηση είναι αυτό που τονίστηκε από όλους, αυτό που εκφράζει ο λαός μας σαν κραυγή αγωνίας, ότι δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση.

Μπήκε ουσιαστικά επί τάπητος, άσχετα από ποια οπτική γωνία το προσέγγισε ο καθένας, αυτό που ονομάζουμε πολιτικό πρόβλημα της χώρας και ποια θα είναι η διέξοδος. Και μάλιστα νομίζω ότι είναι εντυπωσιακό το επίπεδο της συμφωνίας σ' αυτό που αναγράφεται στο σύνθημα της ημερίδας, δηλαδή ότι χρειάζεται για το λαό και τη χώρα ο άλλος δρόμος.

Από τη μια μεριά έχουμε το δρόμο που είναι η συνολικά επεξεργασμένη στρατηγική του κεφαλαίου, των κυβερνήσεων, του ξένου παράγοντα, των ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, στρατηγική που στρέφεται κατευθείαν ενάντια στα λαϊκά συμφέροντα, ενάντια στην πλειοψηφία του λαού, ενάντια στα συμφέροντα της χώρας και από την άλλη μεριά έχουμε ένα δρόμο ο οποίος ανιχνεύεται από το λαϊκό κίνημα, που είναι ο δρόμος του Μετώπου, ο δρόμος των ρήξεων με τις στρατηγικές του κεφαλαίου.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει καταθέσει μια προγραμματική πρόταση, συζητιέται αυτή η πρόταση μέσα στο λαό ευρύτερα, πιστεύουμε πρέπει να γίνει υπόθεση της ίδιας της λαϊκής πάλης, της καθημερινής δράσης μέσα στους αγώνες. Γιατί εκεί είναι που, σε τελευταία ανάλυση - χωρίς να περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι όποιες διεργασίες ή να αναμένουμε να ολοκληρωθεί η δημιουργία κάποιων θετικών συσχετισμών έξω από εμάς - θα κριθεί και η δημιουργία των προϋποθέσεων συγκρότησης του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού μετώπου. Παλεύοντας καθημερινά στα επιμέρους μέτωπα πάλης, στα διάφορα πεδία της κοινωνικοπολιτικής δράσης, θα δημιουργηθούν αυτές οι προϋποθέσεις, έτσι ώστε να εκφραστεί συνολικά και με συγκεκριμένη μορφή αυτό που λέμε λαϊκό μέτωπο, μέτωπο ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό, που προτείνει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Και για το οποίο φυσικά, όπως τονίσαμε εισηγητικά, και νομίζω είναι απαραίτητο να το επαναλάβουμε, δεν είναι ώριμο σήμερα να συζητήσουμε συγκεκριμένες μορφές, συγκεκριμένους τρόπους λειτουργίας. Θα ήταν μάλλον εγκεφαλικό - αυτή είναι η γνώμη μας - θα ήταν έξω από τη ζωή να το "σχεδιάσουμε", να το "περιγράψουμε" πάρα πολύ συγκεκριμένα.

Αυτό είναι ένα ζήτημα που η ίδια η ζωή, η πράξη, η ίδια η ανάπτυξη των αγώνων, τα ίδια τα διάφορα πεδία της κοινής κοινωνικοπολιτικής δράσης, σταδιακά, θα δημιουργούν και τις προϋποθέσεις για αλλαγές στους πολιτικούς συσχετισμούς, για να πάρει και τη συγκεκριμένη κοινωνικοπολιτική του έκφραση το Μέτωπο.

Αγαπητοί σύντροφοι και φίλοι, τελειώνοντας, νομίζω ότι πρέπει να ανανεώσουμε το ραντεβού μας όχι μόνο σε αντίστοιχες συναντήσεις που θα γίνουν με πρωτοβουλία του ΚΚΕ ή και με πρωτοβουλία άλλων, αλλά κυρίως στο επίπεδο της μαζικής δράσης μέσα στους κοινωνικούς αγώνες, μέσα στα διάφορα κοινωνικά μέτωπα το επόμενο διάστημα.

Για να γίνει κοινωνός αυτού του προβληματισμού που αναπτύχθηκε σήμερα και ένας ευρύτερος κόσμος, που αγωνιά και προβληματίζεται μαζί μας και που αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να βρίσκεται σ' αυτή την αίθουσα με τα περιορισμένα καθίσματα, στον περιορισμένο χώρο, προβλέπουμε να δημοσιευτούν τα υλικά όλης αυτής της συζήτησης στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, αρχής γενομένης από αύριο και θα ακολουθήσει όλη τη βδομάδα η δημοσίευση των υλικών, έτσι ώστε να ενημερωθούν ευρύτερα οι αναγνώστες του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ και όσοι άλλοι βέβαια αγοράσουν την εφημερίδα για να τη μελετήσουν και ενημερωθούν γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Επίσης και ο "902" θα έχει ειδικά αφιερώματα.

Να σας ευχαριστήσω για άλλη μια φορά εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος που ήσασταν σήμερα μαζί μας και να ευχηθούμε πολλούς νέους κοινούς αγώνες, δράση ενωτική για τη δημιουργία των προϋποθέσεων της συγκρότησης του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού μετώπου πάλης. Ευχαριστώ".

Λένε πως η πιο σκοτεινή ώρα της νύχτας είναι λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος. Σ' αυτό το σκοτάδι έχει βυθίσει ο καπιταλισμός την ανθρωπότητα σήμερα.

Στρατιές οι άνεργοι, οι άστεγοι, οι φτωχοί, οι αποκλεισμένοι, οι εξαθλιωμένοι, οι δοκιμαζόμενοι από την ψυχική αρρώστια και τα ναρκωτικά. Στρατιές, επίσης, οι κερδοσκόποι, οι νεόπλουτοι γιάπηδες, οι άθλιοι απολογητές της παρακμής. Κατακερματισμένος ο κοινωνικός ιστός, γενικευμένη ανασφάλεια.

Το πολιτικό και κοινωνικό εποικοδόμημα, είπε ο Σημίτης στη Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ, έχει αυτονομία σε σχέση με τις παραγωγικές σχέσεις και μπορεί να εξανθρωπίζεται. Τι σημαίνει, άραγε, αυτό; Σημαίνει μήπως ότι μπορεί να υπάρξει νεοφιλελευθερισμός με ανθρώπινο πρόσωπο ή μήπως, αντίθετα, σημαίνει ότι ο εκσυγχρονισμός του Σημίτη δεν είναι παρά ο εκσυγχρονισμός της βαρβαρότητας;

Η καλπάζουσα διεθνής χρηματιστηριακή κρίση, που ξεκίνησε με το κραχ του '97 στην Ανατολική Ασία και σαρώνει ακόμα με τις συνέπειές της όλο τον πλανήτη, αποτελεί μια ποιοτική τομή στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής κρίσης του καπιταλισμού.

Δείχνει πάνω απ' όλα την αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού μετά το '79 να λύσει τις αντιφάσεις του κεϋνσιανού οικοδομήματος, που γκρεμίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70. Η αλληλένδετη με το νεοφιλελευθερισμό παγκοσμιοποίηση του χρηματιστικού κεφαλαίου έχει μετατραπεί σε τροφοδότη των μεγαλύτερων κοινωνικών και οικονομικών εκρήξεων.

Αυτή η παγκοσμιοποίηση των αντιφάσεων, τελικά, του συστήματος έχει ανοίξει ένα νέο στάδιο στην ταξική πάλη, ένα στάδιο που θα ξεπεράσει εκείνο της δεκαετίας του '60, του Μάη του '68 και θα αγκαλιάσει εκατομμύρια εργαζόμενους, εκατομμύρια απόκληρους από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Ανατολική Ασία και από την πρώην Σοβιετική Ενωση μέχρι τη βορειοαμερικάνικη ιμπεριαλιστική μητρόπολη.

Ποτέ η εργατική τάξη στην ιστορία της δε βρέθηκε μπροστά σε μια τόσο μεγάλης κλίμακας πρόκληση, τόσο μεγάλη απειλή καταστροφής της, αλλά και τόσο μεγάλη επαναστατική ευκαιρία. Τελικά, ο νεοφιλελευθερισμός αποδείχτηκε ασύμφορος και για το ίδιο το σύστημα.

Αναπαράγοντας σε μια τεράστια κλίμακα τις ίδιες τις αντιφάσεις του, αύξησε μαζί με τα κοινωνικά δεινά και τις κοινωνικές αντιστάσεις. Πυροδοτώντας την κοινωνική δυσαρέσκεια, όξυνε τις ταξικές συγκρούσεις και, τελικά, όλο το σύστημα των ισορροπιών σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο της μεταπολεμικής περιόδου έχει καταρρεύσει.

Εχει δημιουργηθεί, και μέσα της βρισκόμαστε, μια τεράστια κοινωνική πόλωση. Το κεφάλαιο δε βρίσκεται απλά σε μια κρίση, αλλά σε μια κρίση στρατηγικής και αυτό που έχει πάνω απ' όλα ανάγκη είναι να επιβάλει νέες μορφές ελέγχου των μαζών. Μορφές, που επιδιώκει να είναι αποδεκτές από τις ίδιες τις μάζες.

Η δήλωση του Γιαννόπουλου πρόσφατα στους αγρότες, ότι θα συνεχίσουν τα "αγροτοδικεία" εάν δε δηλώσετε ότι δε θα ξαναβγείτε στους δρόμους, είναι η πιο χυδαία μορφή αυτού του ελέγχου που θέλει να επιβάλει το σύστημα. Υπάρχει και πιο εκλεπτυσμένη, που είναι εξίσου αντιδραστική, ίσως και περισσότερο. Κι αυτή είναι η φωνή της συνασπισμένης κεντροαριστερής συναίνεσης.

Ο ιμπεριαλισμός αυτή τη στιγμή ζητά λύσεις σε τρία μέτωπα. Πρώτα απ' όλα, επιδιώκει να λύσει την κρίση υπερπαραγωγής κεφαλαίου, καταστρέφοντας τα πλεονάζοντα κεφάλαια. Αυτό σημαίνει αύξηση ακόμα μεγαλύτερη της ανεργίας και της κοινωνικής καταστροφής.

Το δεύτερο είναι να προωθήσει την ήδη μπλοκαρισμένη διαδικασία καπιταλιστικής παλινόρθωσης στον παλιό σοβιετικό χώρο. Και, το τρίτο, να εξασφαλίσει μια καινούρια ισορροπία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ.

Ομως, οποιαδήποτε κίνηση προς αυτές τις κατευθύνσεις πυροδοτεί εκρήξεις και αναταραχές. Για να αμβλυνθούν οι κοινωνικές αντιστάσεις και να εξασφαλιστεί η αναγκαία συναίνεση, προωθείται η ανασύνταξη κοινωνικών συμμαχιών και πολιτικών δυνάμεων που να τη στηρίζουν.

Το εγχείρημα της κεντροαριστεράς αυτόν ακριβώς το στόχο υπηρετεί. Ερχεται να λειτουργήσει σαν διαμεσολαβητής των αντιφάσεων του συστήματος, για να εμποδίσει την κοινωνική πόλωση να γίνει ταξική πόλωση, να γίνει σύγκρουση κατά μέτωπο ανάμεσα στο αστικό καθεστώς και τους ταξικούς του αντιπάλους.

Επιχειρεί αυτό το εγχείρημα της κεντροαριστεράς μια οριζόντια συσπείρωση ετερόκλητων στοιχείων από διάφορα στρώματα, που επενδύουν το πραγματικό ή ακόμα και το φανταστικό τους συμφέρον στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Ασαφοποιώντας δε τις διαχωριστικές ταξικές και πολιτικές γραμμές, ιδεολογικοποιώντας τη σύγχυση που το ίδιο καλλιεργεί, προσπαθεί να συγκροτήσει ένα διαταξικό μέτωπο, με άμεσο στόχο, βέβαια, την προώθηση της πολιτικής της σύγκλισης στην Ευρώπη του Μάαστριχτ 1 και 2.

Φιλοδοξία του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος της κεντροαριστεράς είναι να διαχειριστεί την κρίση πιο αποτελεσματικά από το νεοφιλελευθερισμό. Και από αυτή την άποψη, είναι μια στρατηγική της κυρίαρχης τάξης πολύ επικίνδυνη, που επιβάλλει τη δημιουργία των όρων της πάλης ενάντιά της.

Μπορεί, όμως, να πετύχει αυτό το εγχείρημα της κεντροαριστεράς; Η στροφή της κεντροαριστεράς σε όλη την Ευρώπη προς τα δεξιά, ο ενστερνισμός και από σοσιαλιστικές λεγόμενες κυβερνήσεις άγριων νεοφιλελεύθερων μέτρων, η συμπόρευση του οράματος του Σημίτη με το όραμα του Ανδριανόπουλου, αποκαλύπτουν και τα όρια αυτού του εγχειρήματος, την εσωτερική του αδυναμία, τις αντιφάσεις του.

Κι αυτές οι αντιφάσεις στο επίπεδο της πολιτικής πηγάζουν και τροφοδοτούνται διαρκώς από το βάθεμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και την τρομερή όξυνση των ταξικών ανταγωνισμών, όπως επίσης και την ανάπτυξη σε τεράστιο επίπεδο της ίδιας της αντιιμπεριαλιστικής πάλης.

Η αντίσταση σ' αυτήν την επέλαση της βαρβαρότητας παίρνει πολλές μορφές. Στις μέρες μας, οι άνεργοι, και είναι ένα μονάχα παράδειγμα, έπαψαν πια να είναι ένας αριθμός. Ποσοστό επί του συνόλου του εργατικού δυναμικού.

Οι άνεργοι μαζί με τους εργαζόμενους και τους άλλους αποκλεισμένους, όπως βλέπουμε στη Γαλλία ή στη Γερμανία, μπαίνουν πια δυναμικά στους αγώνες, αποκτούν κοινωνική ταυτότητα και, έτσι, μια απειλή για τη μήτρα που γεννά άνεργους, άστεγους, αποκλεισμένους.

Η πάλη, όμως, ενάντια στους όρους του κοινωνικού αποκλεισμού όλο και πιο πλατιών κοινωνικών στρωμάτων, δεν μπορεί να περιοριστεί μονάχα σε επιμέρους προγράμματα, τα οποία στην πλειοψηφία τους χρηματοδοτούνται και από την Ευρωπαϊκή Ενωση, προγράμματα ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό.

Γιατί ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν υποκαθιστά την εκμετάλλευση αυτού του συστήματος. Για να χτυπήσεις τον κοινωνικό αποκλεισμό κάθε μορφής, μαζί και τον αποκλεισμό των απεξαρτημένων, πρέπει να ενωθούν όλοι οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι και οι αποκλεισμένοι, για να χτυπήσουν την κυρίαρχη μορφή εκμετάλλευσης, που είναι οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής.

Η κρίση η ίδια δημιουργεί και όλους τους όρους για την ανάπτυξη του πιο πλατιού κινήματος ενάντια στις συνέπειες αυτής της κρίσης πάνω στη ζωή των μαζών, ενάντια στην καταστροφή του κράτους πρόνοιας, τις ιδιωτικοποιήσεις, την κατεδάφιση των κοινωνικών κατακτήσεων, την ελαστικοποίηση της εργασίας, την ανεργία, την καταπάτηση και των στοιχειωδέστερων ανθρώπινων δικαιωμάτων, το ρατσισμό, την ξενοφοβία, τη θωράκιση του αστυνομικού κράτους, την επέκταση των κοινωνικών δεινών, τη διάδοση των ναρκωτικών, των επιδημιών, τις ιμπεριαλιστικές επιδρομές, τον πόλεμο, το διαμελισμό κρατών και λαών.

Η πάλη προς αυτές τις κατευθύνσεις απαιτεί την ανάπτυξη μιας πολιτικής συμμαχιών, τη δημιουργία ενός πλατιού μετώπου κοινωνικών δυνάμεων. Ποιος, όμως, θα είναι ο χαρακτήρας αυτού του μετώπου;

Ενάντια στο διαταξικό χαρακτήρα των εκσυγχρονιστών, πρέπει να αντιπαρατάξουμε τον ταξικό χαρακτήρα ενός ενιαίου μετώπου, που θα παίζει το ρόλο του αντιμέτωπου σ' αυτό που η αστική τάξη και οι στυλοβάτες της προωθούν τώρα. Ενάντια στην εξατομίκευση, στο συμβιβασμό, στον πεσιμισμό, στην αποξένωση, στον εγωκεντρισμό, που δεν είναι στη φύση του ανθρώπου.

Ο Μαρξ έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι προϊόν των όρων μέσα στους οποίους ζει και δε γεννιέται εγωκεντρικός, γίνεται μέσα στον καπιταλισμό. Είναι μια μορφή της αλλοτρίωσης και ενάντια στην αλλοτρίωση επίσης πρέπει να δώσουμε τη μάχη. Μέσα από συλλογική δράση, μαζικές πρωτοβουλίες που θα προωθούν λύση στα κοινωνικά προβλήματα, θα συσπειρώνουν τα καταπιεσμένα στρώματα όλων των εκμεταλλευόμενων από το κεφάλαιο σε ένα ενιαίο μέτωπο.

Μέσα σ' αυτά τα πλαίσια, μπορούμε να δώσουμε τη μάχη και για τα μεγάλα ιδεολογικά ζητήματα, από τα οποία, σε τελευταία ανάλυση, θα κριθεί και η έκβαση του αγώνα. Και σ' αυτό το σημείο, βρίσκεται η δύναμη και η υπεροχή του μαρξισμού.

Ενάντια σε όλες τις ποικιλίες του αντιδραστικού εθνικισμού, των τουρκοφάγων Σαμαράδων, ενάντια στον εκσυγχρονισμό των δυτικόφιλων που θέλουν να μας υποτάξουν στον κοσμοπολιτισμό του κεφαλαίου, πρέπει να αντιτάξουμε ένα ενιαίο ταξικό μέτωπο, στο οποίο πρέπει να συμμετέχουν όλες οι πολιτικές δυνάμεις της πολιτικής και της κοινωνικής Αριστεράς, οργανωμένες και ανένταχτες, και τα κόμματα που έχουν να προσφέρουν στην υπόθεση της εργατικής τάξης, που μπορούν να παλέψουν ενάντια στο σοβινισμό και τον ιμπεριαλισμό.

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση του κεφαλαίου δεν μπορούμε και δεν πρέπει να αντιπαραθέσουμε την εθνικιστική αναδίπλωση, ούτε και τη φενάκη της μεταρρύθμισής της, αλλά το μεγάλο όραμα, την ανατροπή του ευρωπαϊκού καπιταλισμού και την οικοδόμηση των ενωμένων σοσιαλιστικών πολιτειών της Ευρώπης.

Από αυτή την άποψη, ο Οχτώβρης δεν είναι πίσω μας, αλλά μπροστά μας. Και μόνο έτσι μπορεί να διαλυθεί το σκοτάδι, στο οποίο μας καταδικάζει αυτό το σύστημα και να ανατείλει ο ήλιος της επανάστασης. Ευχαριστώ πολύ.

Κυρία Γενικέ Γραμματεύς, κύριε πρόεδρε του πάνελ, αγαπητοί φίλοι και φίλες, αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση που είμαι σήμερα μαζί σας, γιατί, εκτός των άλλων, έχω δει τα τελευταία χρόνια ότι οι καθαρές θέσεις πράγματι στον τόπο μας είναι λίγες. Εχετε σε πολλά θέματα καθαρές θέσεις.

Εγώ είμαι ένας πρακτικός άνθρωπος και έχω συνηθίσει να ζω με κάποιον ορθολογισμό και σε συνέπεια μεταξύ λόγων και έργων, όσο μπορώ. Θα περάσω πολύ σύντομα στην ανάλυση και στις προτάσεις επί ενός θέματος που θεωρώ ότι είναι μείζονος σημασίας για την αντίσταση στο ξεπούλημα, θα λέγαμε απλά, στην αλλοτρίωση, κάπως πιο διανοουμενίστικα.

Το θέμα είναι, καθεστώς ιδιοκτησιακό και διαχείριση των κοινωνικών αγαθών σε μια δημοκρατική κοινωνία. Ξεκινάμε, γιατί έχουμε ξεχάσει τα τελευταία χρόνια, από μερικές, κοινής αποδοχής ανά τους αιώνες, αξίες.

Μόνη αξία αντικειμενική είναι ο χρόνος. Ολες οι άλλες είναι παράγωγες. Και σήμερα αυτό το πολύτιμο αγαθό, που λέγεται χρόνος, ροκανίζεται ανελέητα από έναν πληροφοριακό συνωστισμό και ευδαιμονισμό.

Δεύτερη πλανητική αξία είναι ο άνθρωπος, ο οποίος έφτασε κάποια στιγμή να μπορεί να παράγει αγαθά διαχρονικά, όπως είναι η έρευνα, με αποτέλεσμα την παιδεία και να δημιουργήσει συνείδηση. Δηλαδή πυξίδα κατά την επικίνδυνη πορεία του προς το αύριο.

Είτε μας αρέσει, είτε όχι, ο άνθρωπος, δυστυχώς - το λέω και στον προηγούμενο ομιλητή - είναι από τη φύση του εγωκεντρικός. Δε μας αρέσει, αλλά έτσι είναι. Μόνος τρόπος για να το ξεπεράσει είναι κάποια στιγμή να του ξυπνήσουμε την αγωνία της επιβίωσης. Να καταλάβει, δηλαδή, ότι ο εγωκεντρισμός του οδηγεί στο άμεσο ορατό γι' αυτόν μέλλον, σε μια καταστροφή και να μπορέσει πράγματι να αντισταθεί συλλογικά για να επιβιώσει.

Νομίζω ότι σήμερα πρέπει να μιλήσουμε για την επιβίωσή μας, ενόψει αλλοτρίωσης των δημόσιων αγαθών. Κατ' αρχήν, για να δούμε, γιατί δημόσια αγαθά; Μήπως είναι μια ξεπερασμένη αγκυλωμένη ιστορία από τα πράγματα; Το είπε ο μακαρίτης ο Σόλωνας και πολλοί άλλοι μετά από αυτόν, και το στήριξε κατά τρόπον ο οποίος αποτελεί πραγματικά αξίωμα. Εψαξα να βρω κάποιο ψεγάδι, δε βρήκα ποτέ. Είναι αξίωμα. Ποιο είναι το αξίωμα; Είπε ότι ο δήμος, δηλαδή μια δημοκρατική κοινωνία σήμερα, για να λειτουργήσει πρέπει πρώτιστα να εξασφαλίσει την ισότητα των πολιτών έναντι ορισμένων βασικών αγαθών. Ισότητα πρόσβασης στα αγαθά αυτά. Αλλως δεν υπάρχει δημοκρατία.

Αυτό πώς γίνεται; Δοκίμασαν οι προ του Σόλωνα πολιτισμοί διάφορα συστήματα, όπως είναι και τότε η χορήγηση των αγαθών αυτών από διάφορους κατόχους ιδιώτες. Και απέτυχαν. Είπε ο Σόλωνας, ότι μία είναι η δυνατότητα. Τα αγαθά αυτά να ανήκουν στο δήμο. Αλλως, καταρρέει η ισότητα των πολιτών με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πολλώ μάλλον που στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι κι αυτά τα αγαθά κλιμακώνονται σε διάφορες κατηγορίες, των οποίων η πρώτιστη που είναι και κυρίαρχη για τη ζωή μας, είναι το φυσικό μονοπώλιο, με τη γενική έννοια του όρου, που δεν είναι διαπραγματεύσιμο.

Στο πλαίσιο αυτό ακριβώς, επιτρέψτε μου να πω δυο λόγια για ένα αγαθό που θα αποτελέσει και το αντικείμενο αυτής της σύντομης παρέμβασης, την παιδεία. Επισημαίνω, πως ό,τι πω για την παιδεία ισχύει πολύ καλά και για την ενέργεια, για την υγεία βεβαίως και για τις επικοινωνίες κλπ.

Υπάρχει η άποψη ότι τα δημόσια αγαθά, όπως η παιδεία, περνάνε μια μεγάλη κρίση. Πράγματι περνάνε μια μεγάλη κρίση και μάλιστα οφείλουμε να ομολογήσουμε εμείς οι δάσκαλοι, οι πανεπιστημιακοί, ότι έχουμε παρασυρθεί από τον ατομικισμό μας σε έναν ευτελισμό προσφοράς έργου - το λέω ευθέως - ακριβώς γιατί οι πειρασμοί είναι πολλοί και κανένας δε μας έχει κρούσει τον κώδωνα της επιβίωσης.

Φέρνω ένα κλασικό παράδειγμα. Μέχρι προ ενός έτους περίπου, παρανόμως, πολλοί από εμάς είχαν το λειτούργημά τους ως περίπου πάρεργο, δούλευαν 10 - 15 ώρες την εβδομάδα για το Πανεπιστήμιο και τις υπόλοιπες κάπου αλλού. Τώρα το κάνουν πλέον με το νόμο. Το επιτρέπει ο νέος νόμος. Επιτρέπει δηλαδή να πηγαίνω στο γραφείο μου τη Δευτέρα το πρωί κατά τις 10 και να φεύγω την Τετάρτη κατά τις 12. Εχω τηρήσει το νόμο που λέει τρεις μέρες την βδομάδα και μετά θα πάω στο δίπλα ακριβώς, όπου θα έχω μια μεγάλη ταμπέλα και θα λέει καθηγητής Πανεπιστημίου, πουλάω κάποιο προϊόν. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Με το νόμο πλέον για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά.

Δείχνει αυτή η ιστορία ότι έτσι διαβρώνεται η δομή και ο ιστός του δημόσιου λειτουργού σε θέματα παιδείας. Ας δούμε, όμως, την εξέλιξη αυτής της κατάστασης. Πρώτα πρώτα, η παιδεία ή κάποιο άλλο δημόσιο αγαθό μπορεί να λειτουργήσει με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια;

Διότι, αν μπορούσε να λειτουργήσει, και μάλιστα καλύτερα, θα σας έλεγα πρώτος εγώ, που δεν έχω και καμία ειδική σοσιαλιστική παιδεία "γιατί όχι; ".

Κάνοντας μια πολύ απλή ανάλυση, της οποίας λεπτομέρειες μπορώ να δώσω σε όποιον θέλει αναλυτικότερες, με πολύ καλούς οικονομολόγους αποδεικνύω ότι και στην παιδεία η όποια ιδιωτικοποίηση οδηγεί πρακτικώς σε πολλαπλασιασμό του κόστους της παιδείας στο μέσο φοιτητή, που είναι το τελικό ζητούμενο και βέβαια σε αδυναμία του μέσου Ελληνα φοιτητή να παρακολουθήσει και οικονομικά αυτό το αγαθό και να το πάρει, για να μπορέσει να προχωρήσει ουσιαστικά τη ζωή του σαν μορφωμένος άνθρωπος.

Γιατί; Θα πω ένα κλασικό παράδειγμα. Ας πάρουμε το Πολυτεχνείο ή ένα Πανεπιστήμιο οποιοδήποτε. Οι επενδύσεις που έχουν γίνει έως τώρα από χρήματα δικά σας, του ελληνικού λαού, με το μόχθο σας έγιναν αυτές οι επενδύσεις, είναι θεαματικές. Εγώ εκτιμώ ότι πλησιάζουν τα 300 δισ. οι επενδύσεις - σε σημερινή αξία - του Πολυτεχνείου. Με την απαξίωση που έχουν λόγω παρέλευσης χρόνου κλπ. Μαζί δε με τους χώρους ξεπερνάνε τα 500 δισ.

Αν οποιοσδήποτε καλοπροαίρετος και γενναίος ιδιώτης ήθελε να αγοράσει το σύστημα και να το πουλήσει μετά ως ιδιώτης, για να κάνει απόσβεση κεφαλαίων θα έπρεπε να υπερδιπλασιάσει το κόστος ανά φοιτητή. Σήμερα στοιχίζει ο Ελληνας φοιτητής στο Πολυτεχνείο 1 εκατομ. το χρόνο, θα το πήγαινε τουλάχιστον στα 2,5 με 3 και θέλει να τα πάρει και στο χέρι αυτά. Αρα, είναι καταστροφικό και οικονομικά σαν μοντέλο, το της ιδιωτικοποίησης της παιδείας.

Ανάλογος είναι για την ενέργεια και για πολλούς άλλους τομείς. Λέω καμιά φορά στους αφελείς, που πιστεύουν ότι π. χ. με το να πουληθεί η ΔΕΗ κάτι θα γίνει. Απλώς θα πληρώσετε το ρεύμα σε πολλαπλάσια τιμή, διότι ο ιδιώτης για να μπορέσει να επενδύσει 3- 4 - 5 τρισ. ως μια αξία σήμερα των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, για να τα αποσβέσει θέλει οπωσδήποτε να έχει ένα κέρδος γύρω στα 600 - 700 δισ. το χρόνο. Προφανώς από πού μπορεί να το βγάλει; Από το ρεύμα το οποίο θα πουλήσει σε σας.

Συνεπώς, υπάρχει εδώ ένα θέμα επιβίωσης όλων μας, εάν αυτά τα αγαθά προχωρήσουν προς ιδιωτικοποίηση. Τι γίνεται όμως; Με τους διάφορους αυτούς υποβαθμιστικούς κανόνες, που σιγά σιγά όλες οι κυβερνήσεις έβαλαν και με την αίσθηση ότι όλοι μας είμαστε καλά βολεμένοι ή περίπου και γιατί να κουραστούμε παραπάνω - δηλαδή, χωρίς να μας τσιγκλήσει κανείς το ένστικτο της επιβίωσης - δημιουργούμε συνθήκες λειτουργίας πράγματι πολύ κακές, έστω κι αν έχουμε πολύ καλή υποδομή.

Ποιο είναι το μήνυμα το οποίο περνάω και στους δικούς μου συναδέλφους και ήθελα να περάσω και στην εκλεκτή αυτή ομήγυρη εδώ; Είμαστε ενώπιον καταστροφής στο τέλος του αιώνα από πλευράς ξεπουλήματος των αγαθών, διότι ούτε καν σε Ελληνες επενδυτές δε θα πάει αυτό το ξεπούλημα.

Αν τουλάχιστον πήγαινε σε Ελληνες επενδυτές θα έλεγα είναι ξεπούλημα εθνικό. Δε θα είναι όμως, δε θα ξέρετε πού πάει το πράγμα. Μου θυμίζει λίγο την ιστορία με την ΑΕΚ, εγώ δεν ανήκω στην ΑΕΚ, κάποια στιγμή δεν ξέρεις πού ανήκει, για τους ποδοσφαιρόφιλους.

Συνεπώς, θα έλεγα, για να κλείσω, ότι εδώ πρέπει να γίνει μια σταυροφορία για να επιβιώσουμε και αυτό δε γίνεται με λόγια, γίνεται με το να καταλάβει ο καθένας από εμάς ότι πρέπει να δουλέψει πολλαπλάσια απ' ό,τι δουλεύει σήμερα, όχι διότι πρέπει να υπάρχει το σοσιαλιστικό ιδεώδες, όχι διότι πρέπει να υπάρχει κάποιο άλλο ιδεώδες, αλλά για να επιβιώσουμε. Είναι θέμα επιβίωσης.

Και με ρωτάνε πολλές φορές για ποιο λόγο είμαι στο γραφείο μου από τις 8 το πρωί μέχρι τις 10 το βράδυ και απαντώ, δεν είμαι ούτε ούτε εργασιομανής, ούτε μαζοχιστής. Αισθάνομαι την αγωνία του τέλους του αιώνα, βλέπω ότι πρέπει όλοι μας να δώσουμε ό,τι μπορούμε παραπάνω όχι μόνο για τα παιδιά μας, που είναι μια ρομαντική λέξη, αλλά για να μην καταρρεύσει το όλο σύστημα γύρω μας και κάποια στιγμή βρεθούμε στη δυσάρεστη θέση να έχουμε π. χ. παιδεία β ή γ κατηγορίας, γιατί αυτήν επέλεξαν αυτοί που θα την έχουν αγοράσει, που είναι τραγικό συμβάν και το κυριότερο απ' όλα και το χειρότερο, για να μην καταντήσουμε κάποια στιγμή να είμαστε ένας μικρός χώρος, στον οποίο μόνο όσοι έχουν χρήματα θα μπορούν και να σπουδάσουν και οι υπόλοιποι θα καταντούν - όπως είπατε σωστά προηγουμένως - να είναι κάποιοι πειναλέοι επαίτες εργασίας, όπως οδηγείται σήμερα μια μεγάλη μάζα της νεολαίας μας, που ταλαιπωρείται χωρίς να ξέρει πού πάει και πού θα καταλήξει.

Με τις σκέψεις αυτές εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες κι εγώ είμαι στη διάθεσή σας σαν απλός Ελληνας πολίτης, σε έναν κοινό αγώνα για την επιβίωση της ελληνικής κοινωνίας στον 21ο αιώνα.

Στην ημερίδα διαβάστηκε το παρακάτω μήνυμα του ακαδημαϊκού Κ. Δεσποτόπουλου:

"Ευχαριστώ για την τιμητική πρόσκληση να παραστώ και να μετάσχω στη δημόσια με πολιτικό θέμα συζήτηση. Λυπούμαι ότι αδυνατώ να παραστώ. Δεχτείτε παρακαλώ τις ευχές μου για την από κάθε άποψη επιτυχία της ημερίδας αυτής και προπάντων για τη συναγωγή από τη συζήτηση των επωφελέστερων για τον ελληνικό λαό πορισμάτων προς βελτίωση των όρων της ζωής του, καθώς και προς εμπέδωση της ειρήνης.

Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος"