Μετά τη διακοπή των επιδοτούμενων από την Κοινότητα προγραμμάτων κοινωνικού αποκλεισμού, σοβαρά λειτουργικά προβλήματα δεν αντιμετώπισαν μόνο οι Ψυχιατρικές Μονάδες, αλλά και τα Κέντρα Ειδικής Αγωγής ατόμων με αυξημένες ανάγκες. Πρόκειται για τα Κέντρα που απασχολούν ανθρώπους που πάσχουν από νοητική υστέρηση ή αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα. Αρκετές δραστηριότητες αυτών των Ιδρυμάτων "πάγωσαν", ενώ οι εργαζόμενοι ήταν για μεγάλο διάστημα "στον αέρα". Για πολλούς μήνες, τον προηγούμενο χειμώνα, δεν πληρώνονταν και το μέλλον τους ήταν αβέβαιο, καθώς δεν υπήρξε η πρόνοια για τη συνέχεια των προγραμμάτων. Η κατάσταση τους τελευταίους μήνες μπορεί να εξομαλύνθηκε. Προβλήματα, όμως, εξακολουθούν να υπάρχουν και αναμένεται να οξυνθούν, αν "περάσει" το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας για την πρόνοια.

Με αφορμή τα σχέδια της κυβέρνησης για τις συγχωνεύσεις Ιδρυμάτων Πρόνοιας, κλιμάκιο του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον βουλευτή Μπ. Αγγουράκη,επισκέφτηκε χτες το Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής "Μαργαρίτα", που βρίσκεται στη Νέα Πεντέλη. Είναι Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης και Επαγγελματικής Ασκησης, ΝΠΙΔ, για νέους ηλικίας 14-21 ετών, με μέση και ελαφρά νοητική υστέρηση. Τα παιδιά παρακολουθούν τα προγράμματα του Κέντρου δωρεάν. Οι οικονομικοί του πόροι προέρχονται από προγράμματα κατάρτισης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τη Νομαρχία, τα Ασφαλιστικά Ταμεία και δωρεές.

Ο ψυχολόγος Γ. Κατσαούνης,που είναι ο επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου, ενημέρωσε τον Μπ. Αγγουράκη για τις δραστηριότητες, οι οποίες γίνονται με "ρεαλιστικό τρόπο", όπως είπε χαρακτηριστικά, και εξήγησε τι εννοούσε: "Τα παιδιά έχουν την ευθύνη του ταχυδρομείου και των παρουσιών για το προσωπικό. Δε γίνεται άσκηση τηλεφώνου χωρίς να μιλάμε στ' αλήθεια. Χτες (σ.σ. προχτές) για πρώτη φορά πήγαμε σε μπαρ και δείξαμε στα παιδιά πώς να συμπεριφέρονται σε τέτοιο χώρο". Παλαιότερα πήγαιναν συχνά εκδρομούλες, που είχαν και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, αφού τα παιδιά μάθαιναν πώς να συμπεριφέρονται στο ξενοδοχείο. Δυστυχώς, οι εκδρομές από το 1995 περιορίστηκαν. Τα χρήματα δεν αρκούν. "Ζούμε από μήνα σε μήνα", είπε ο Γ. Κατσαούνης.

Το 1997 τα έσοδα του Ιδρύματος ήταν 24 εκατομ. δραχμές και τα έξοδα 160 εκατομ. δραχμές! Κάθε παιδί κοστίζει 200.000 δραχμές και ο ασφαλιστικός του φορέας καλύπτει μόνο 40.000 δραχμές. Η κάλυψη έγινε με έκτακτες επιχορηγήσεις.

Επίσης, στο Κέντρο εφαρμόζεται πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης, που διαρκεί πέντε χρόνια, καθώς και επαγγελματικής αποκατάστασης. Σήμερα, το 10% των περιπτώσεων απασχολούνται κανονικά σε κρατικές υπηρεσίες, κοινωφελείς οργανισμούς και υπηρεσίες δήμων.

Στο Ιδρυμα απασχολούνται 30 άτομα προσωπικό. Ο Μπ. Αγγουράκης συναντήθηκε με το Σωματείο Εργαζομένων και με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στην Ειδική Αγωγή. Σημείωσαν ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αγγίζουν την πολιτεία. Εμειναν για μήνες απλήρωτοι και το άγχος κάθε μήνα εξακολουθεί να υπάρχει. Κατά τα άλλα, "αν εξαιρέσουμε πρακτικά ζητήματα, όπως είναι οι μικροί χώροι, είμαστε πολύ καλά σε σχέση με άλλα Ιδρύματα", πρόσθεσε η πρόεδρος του Σωματείου Μ. Καραγιώργου.

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γ. Μπίστας αναφέρθηκε στο νομοσχέδιο για την πρόνοια. Η Ομοσπονδία, είπε, ζητά την εξάλειψη της διατάξεως για τον εθελοντισμό. "Αν δεν έχεις την κατάλληλη κατάρτιση στο χώρο της Πρόνοιας, δεν μπορείς να ανταποκριθείς στις ανάγκες".

Ο Μπ. Αγγουράκης είπε ότι το ΚΚΕ συμφωνεί μ' αυτή τη θέση της Ομοσπονδίας και επισήμανε ότι στα σχέδια της κυβέρνησης είναι να συρρικνώσει το χώρο της Πρόνοιας, καθώς υπάρχουν υποδομές, προσωπικό, που απλώς δεν αξιοποιούνται. Ηδη, δρομολογούνται απολύσεις.

Ο βουλευτής του ΚΚΕ διαβεβαίωσε τους εργαζόμενους ότι είναι πάντα στη διάθεσή τους και τους κάλεσε να συντονίσουν τον αγώνα τους με τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τους γονείς των ατόμων αυτών και με άλλους κλάδους εργαζομένων.

Ελενα ΦΥΝΤΑΝΙΔΟΥ

Αν ήταν για καμιά επίσκεψη υπουργών, για εγκαίνια στα εξωτερικά ιατρεία κάποιου νοσοκομείου, τότε - ίσως - η ηγεσία του υπουργείου Υγείας να έστελνε φαξ και τα συναφή για... ενημέρωση.

Τώρα, όμως, που η απόφαση ήταν για την αύξηση του νοσήλιου το θέμα προωθήθηκε στα μουλωχτά. Η απόφαση πήγε "χέρι χέρι" στους συναρμόδιους υπουργούς, υπογράφτηκε στα κρυφά και δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως" (ΦΕΚ 99/10.2.1998).

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με την απόφαση αυτή καθιερώνει το κλειστό νοσήλιο, όταν στην πράξη έχει διαφορετικό νοσήλιο για τρεις τομείς. (Βλέπε Πίνακα 1). Στην έννοια του ημερήσιου ενοποιημένου (κλειστού νοσηλίου) η κυβέρνηση περιλαμβάνει "κάθε ιατρική και νοσηλευτική προς τον άρρωστο συνδρομή που παρέχεται από το Νοσοκομείο και η σχετική δαπάνη που πραγματοποιείται για την παροχή στον άρρωστο των ανωτέρω υπηρεσιών".

Στην παραπάνω έννοια του ημερήσιου ενοποιημένου (κλειστού) νοσηλίου η κυβέρνηση δεν περιλαμβάνει - θα επιβαρύνουν τα ασφαλιστικά ταμεία - τις παρακάτω κατηγορίες φαρμάκων: Κυτταροστατικά, Ανταγωνιστές της ΗΤ3, Ανοσοσφαιρίνες κάθε τύπου, υποκατάστατα πλάσματος και παράγωγα αίματος, Αντιαιμορροφιλικοί παράγοντες, Ορμόνες υποθαλάμου, υποφύσεως και ομόλογα, Διεγερτικά της ερυθροποιίας, Αυξητικοί αιμοποιητικοί παράγοντες, Ιντερφερόνες, Αντιρετροϊκά, Ανοσοκατασταλτικά, Θρομβολυτικά ένζυμα και Σκιαγραφικά, που χρησιμοποιούνται στην πυρηνική ιατρική και για την εκτέλεση των εξετάσεων αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας και ψηφιακής αγγειογραφίας.

Ο κατάλογος των εξαιρέσεων συνεχίζεται με "κάθε φάρμακο του οποίου το κόστος της ημερήσιας δόσης θεραπείας υπερβαίνει το 70% του ημερήσιου ενοποιημένου (κλειστού) νοσηλίου του Παθολογικού Τομέα Γ Θέσης". Η εξαίρεση αυτή για τα φάρμακα, αναφέρει η απόφαση, δεν αφορά το συνολικό κόστος της ημερήσιας δόσης θεραπείας, αλλά μόνο τη διαφορά που προκύπτει αν από το συνολικό κόστος της ημερήσιας δόσης θεραπείας αφαιρεθεί το ποσό που αντιστοιχεί στο 70% του ημερήσιου ενοποιημένου (κλειστού) νοσηλίου του Παθολογικού Τομέα Γ Θέσης.

Αν, βέβαια, μπορεί να λυθεί ο γρίφος της απόφασης, αυτό σημαίνει ότι το επιπλέον του 70% της Γ θέσης της φαρμακευτικής δαπάνης ενός αρρώστου θα το επωμίζονται τα ασφαλιστικά ταμεία - ή και ο ίδιος ο ασθενής.

Ακόμα εξαιρούνται: Τα φάρμακα που δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα και εισάγονται από τα νοσοκομεία μέσω ΕΟΦ, όλα τα είδη παρεντερικής διατροφής, τα ειδικά γάλατα και τα ειδικά διαλύματα, όλες οι μιας χρήσης συσκευές που υποστηρίζουν προσωρινά, περιοδικά ή μόνιμα, ατελείς ή καταργημένες λειτουργίες του οργανισμού ή χρησιμοποιούνται για θεραπευτικές ή φαρμακευτικές μεθόδους, όλα τα θεραπευτικά μέσα εμφυτεύσιμα και μη, όλα ταμοσχεύματα, οι θεραπευτικές προθέσεις, τα υλικά αγγειακής προσπέλασης και αιμοδυναμικού ελέγχου για θεραπευτικούς και διαγνωστικούς σκοπούς, τα εξαρτήματα ειδικών οργάνων, εργαλείων και συσκευών, τα ειδικά φίλτρα, καθώς και τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την τοποθέτησή ή τη λειτουργία τους και είναι μιας χρήσης.

Το μέρος αυτό της απόφασης αποτελεί κατ' ευθείαν πριμοδότηση του ιδιωτικού τομέα, καθώς οι μαγνητικές και αξονικές τομογραφίες γίνονται εκτός δημοσίων νοσοκομείων και τα ταμεία πληρώνουν τρομακτικά ποσά. Μάλιστα σε μελέτη του Ινστιτούτου των Βιομηχάνων (ΙΟΒΕ) που εκπονήθηκε το 1997 αναφέρεται χωρίς περιστροφές ότι οι πελάτες των Διαγνωστικών Κέντρων είναι απ' τα δημόσια νοσοκομεία και τα έσοδά τους προέρχονται απ' τα ασφαλιστικά ταμεία.

Η κυβέρνηση καθιερώνει και το συνολικό ενοποιημένο νοσήλιο που κυρίως αφορά στις μεταμοσχεύσεις, το τιμολόγιο του οποίου φαίνεται στον Πίνακα 3.

Στην έννοια του συνολικού ενοποιημένου (κλειστού) νοσηλίου περιλαμβάνεται: "Κάθε ιατρική και νοσηλευτική προς τον άρρωστο συνδρομή που παρέχεται από το νοσοκομείο και η σχετική δαπάνη που πραγματοποιείται για την παροχή στον άρρωστο των ανωτέρω υπηρεσιών, ανεξάρτητα από το χρόνο νοσηλείας και τις τυχόν επιπλοκές στο συγκεκριμένο νόσημα για το οποίο νοσηλεύεται".

Η παλιότερη απόφαση που αφορούσε παρόμοιες πράξεις ήταν εκείνη για το νοσήλιο των "καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων σε ιδιωτικά κέντρα με πακέτο νοσηλείας" της 9.3.1993 (ΦΕΚ 2.4.1993).

Αυτό το νοσήλιο είχε οριστεί σε δύο εκ. δραχμές και περιλάμβανε δεκαήμερη διαμονή στο καρδιοχειρουργικό κέντρο. Σ' αυτό το ποσό περιλαμβανόταν η αμοιβή της καρδιοχειρουργικής ομάδας των γιατρών, τα υλικά της εξωσωματικής κυκλοφορίας, τα φάρμακα, τα έξοδα του χειρουργείου, τα έξοδα της νάρκωσης, οι μικροβιολογικές εξετάσεις, οι ακτινολογικές εξετάσεις και το υγειονομικό υλικό.

Τώρα, όπως φαίνεται στον Πίνακα 3, ισχύει η διατίμηση και είναι εύκολο να υπολογιστεί πού θα φτάσουν τα πράγματα για τα ασφαλιστικά ταμεία. Ορισμένες εκτιμήσεις είναι ότι μπορεί να κυμανθούν από 100 - 200 δισ. δραχμές σε ετήσια βάση.

Παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση κάνει την εκτίμηση - και την αναφέρει στην απόφαση- ότι "από τις διατάξεις της απόφασης αυτής δεν προκαλείται επιπρόσθετη δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού και των Ασφαλιστικών Ταμείων, καθόσον η οριζόμενη νέα δομή νοσηλίου θα επιτρέψει τον ορθολογικό προγραμματισμό και έλεγχο της προσφοράς και ζήτησης των υπηρεσιών νοσηλείας και θα συμβάλει στην αποτροπή επιπλέον δαπανών" (!)

Η κυβέρνηση παρουσιάζει αυτή την απίθανη εκτίμηση όταν το ημερήσιο νοσήλιο παρουσιάζει αυξήσεις - ανάλογα με τη θέση - από 29% - 64% και εξαιρούνται τόσες εξετάσεις και φάρμακα, που προαναφέρθηκαν. Μάλιστα η εκτίμηση αυτή γίνεται στο φόντο του κρατικού προϋπολογισμού, ο οποίος παρουσιάζει μείωση των δαπανών για τα νοσήλια κατά 1,3% (Από 160 δισ. το 1997 μειώνονται σε 158 δισ. για το 1998).

Και εκείνοι που μπορούν πληρώσουν παραπάνω είναι όσοι έχουν ιδιωτικές ασφαλίσεις υγείας. Ετσι δεν είναι καθόλου παράξενο να δει κανείς έναν αριθμό κλινών στα δημόσια νοσοκομεία να εκχωρείται γι' αυτό το σκοπό και οι υπόλοιποι να συνωστίζονται πιο πολύ στους - ήδη αδιαχώρητους - διαδρόμους. Η κυβέρνηση διατηρεί την κάρτα εισόδου των 5.000 δραχμών στα νοσοκομεία, ενώ το εδάφιο της απόφασης που αναφέρει ότι "κάθε άλλη διάταξη που είναι αντίθετη με τις διατάξεις της παρούσης απόφασης καταργείται" έχει τούτη την οδυνηρή συνέπεια: Καταργεί τη διάταξη της προηγούμενης απόφασης 29.1.1993 που οι ανασφάλιστοι και οι οικονομικά αδύναμοι καταβάλλουν το 50% του νοσηλίων της Γ θέσης όλων των κατηγοριών.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ

Στις 15.7.1992 ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Κ. Γιατράκος και ο υπουργός Υγείας Γ. Σούρλας υπέγραψαν κοινή υπουργική απόφαση με την οποία, σε γενικές γραμμές, τριπλασιάστηκαν τα νοσήλια, σε σχέση με εκείνα που ίσχυαν από το 1989. Με την ίδια απόφαση καθιερώθηκε η κάρτα εισόδου των 5.000 δραχμών για όλες τις κατηγορίες νοσηλίων, που με καμάρι διατηρεί και η σημερινή κυβέρνηση.

Μόλις έκλεισε ένα εξάμηνο ήρθε νέα υπουργική απόφαση (29.1.1993), του Κ. Γιατράκου και του - τότε - υφυπουργού Υγείας Πρόνοιας Ν. Αναστασόπουλου,που καθιέρωνε με - κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις - τα νοσήλια που σε γενικές γραμμές κωδικοποιούνται στους Πίνακες 5 και 6.

Η υπουργική απόφαση εκείνη προέβλεπε ακόμα τα εξής νοσήλια: Για τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας 32.000 δραχμές. Για τις Μονάδες Χρόνιας Αναπνευστικής Ανεπάρκειας 25.000 δραχμές. Μονάδες Οξείας Αναπνευστικής Ανεπάρκειας 25.000 δραχμές και Μονάδες Πρόωρων Βρεφών 20.000 δραχμές.

Επίσης έκανε την πρόβλεψη ότι οι ιδιωτικές κλινικές θα μπορούσαν να συνάπτουν συμβάσεις με τα κλειστά νοσήλια των κρατικών νοσοκομείων. Τελικά όμως ίσχυσε, σε γενικές γραμμές, όσα συνοψίζονται στον Πίνακα 6.

Μέχρι τότε οι κλάδοι υγείας των ταμείων ήταν πλεονασματικοί.Με τις αποφάσεις εκείνες οι κλάδοι υγείας έγιναν ελλειμματικοί.

Να πώς συνοψίζονται τα αποτελέσματα εκείνων των αποφάσεων σε μελέτη των Ι. Μητρόπουλου, Α. Αθανασόπουλου και Α. Σισσούρα,που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Κοινωνία Οικονομία και Υγεία" (Τεύχος 1 του 1996): "Στο χώρο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) το ΙΚΑ αποτελεί τον σημαντικότερο προμηθευτή υπηρεσιών, αφού οι επισκέψεις στα τοπικά υποκαταστήματά του σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Υγείας - Πρόνοιας έφτασαν τα 31 εκατομμύρια, ποσοστό που αναλογεί στο 38,74% του συνόλου επισκέψεων για ΠΦΥ... Εσοδά του είναι οι εισφορές εργαζομένων και των εργοδοτών, που αποτελούν και την κύρια πηγή για τον κλάδο υγείας και αντιπροσωπεύουν το 85% των συνολικών εσόδων του ΙΚΑ. Ενώ τα ταμεία υγείας μέχρι το 1992 παρουσιάζουν πλεόνασμα, εξαιτίας της πολιτικής των χαμηλών αμοιβών προς τους παραγωγούς (ιατρούς, νοσοκομεία), η κατάσταση αυτή φαίνεται να αλλάζει λόγω των σημαντικών αυξήσεων στα νοσήλια που πληρώνουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί. Αποτέλεσμα αυτού η δημιουργία ελλειμμάτων στον κλάδο ασθενείας και μεγαλύτερη άντληση εσόδων από το κράτος, που εξαναγκάζεται να επιχορηγεί εκτός του κλάδου συντάξεων και τον κλάδο υγείας" (σ. σ.: Η υπογράμμιση δική μας).

Οι αποφάσεις του 1992 και 1993 πάρθηκαν με το αιτιολογικό του εξορθολογισμού των δαπανών. Το ίδιο επιχείρημα αποτελεί και τον πυρήνα της σημερινής απόφασης της κυβέρνησης...

Φαίνεται καθαρά, δηλαδή, ότι όταν ακολουθείται η ίδια πολιτική, τότε και τα επιχειρήματα είναι τα ίδια, ανεξαρτήτως των πολιτικών δυνάμεων που την υλοποιούν.