Οι ναυτεργάτες βρίσκονται και πάλι στο πόστο τους. Οι ρίζες της ΟΕΝΟ (Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων, που ιδρύθηκε το Μάρτη του 1943), είναι πολύ βαθιές και οι παρακαταθήκες που άφησαν τα στελέχη της θρυλικής οργάνωσης, κάτι παραπάνω από πολύτιμες, ειδικά στη σημερινή ζοφερή συγκυρία.

Να πώς δίνει το στίγμα εκείνων των αγώνων ο αξέχαστος κομμουνιστής ναυτεργάτης, γεν. γραμματέας της ΟΕΝΟ, Αντώνης Αμπατιέλος,στο βιβλίο του "Μια ζωή στον αγώνα. Με μετερίζι το ελληνικό καράβι"."Η γραμμή πλεύσης, την οποία εισηγήθηκα στους συντρόφους από την πρώτη στιγμή που μου ανέθεσαν στελεχική δουλιά, ήταν ότι ευθύς εξαρχής, δηλαδή το εξάμηνο μέχρι την κατάρρευση του Μετώπου στην Ελλάδα, τέλος Μάη 1941 και μετέπειτα, μέχρι την ολοκλήρωση του κύκλου της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε λαϊκό - αντιφασιστικό - απελευθερωτικό - αντιιμπεριαλιστικό, όφειλαν οι ναυτεργάτες να μην εγκαταλείπουν τα ελληνικά καράβια. Να παλεύουν για τη βελτίωση των όρων αμοιβής, εργασίας και διαβίωσης, προετοιμάζοντας έτσι - μαζί με όλα τ' άλλα οράματα της εποχής - μια άλλη ποιότητα της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, προς όφελος των ναυτεργατών και του έθνους".

"Πάνω σε αυτή τη γραμμή παλεύαμε με συνέπεια. (...) Το μετερίζι ήταν το ελληνικό καράβι, αυτοί οι φοβεροί σκυλοπνίχτες, με τις πιο άθλιες συνθήκες. Ηταν πραγματικός ηρωισμός τότε ν' αποδιώχνεις μια δουλιά έξω, ασφαλή από κάθε άποψη: Το βράδυ να κοιμάσαι ήσυχος κάτω από στέγη, να μη θαλασσοπνίγεσαι και πάνω από όλα να μην έχεις το άγχος από ένα πιθανό τορπιλισμό. Παρ' όλα αυτά, το κάλεσμά μας βρήκε απήχηση σε κομμουνιστές και αριστερούς ναυτεργάτες". "... Ετσι, πολλοί κομμουνιστές, αριστεροί και άλλοι αγωνιστές ναυτεργάτες μπαρκάρισαν, έφθασαν στη Βρετανία, όπου πράγματι ενώνοντας τις δυνάμεις τους και με τη βοήθεια του τότε Κομμουνιστικού Κόμματος Μεγάλης Βρετανίας, έβαλαν τα πρώτα θεμέλια του οργανωμένου ταξικού ναυτεργατικού κινήματος".

"Η ΟΕΝΟ έγραψε ιστορία. Εριξε ρίζες στο ναυτεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και καταξιώθηκε στις συνειδήσεις των ναυτεργατών, που το εφοπλιστικό κεφάλαιο και οι εχθροί των ναυτεργατικών συμφερόντων θέλησαν να ξεριζώσουν με τη δίκη και καταδίκη της ΟΕΝΟ, με την εξόντωση ηγετικών ναυτεργατικών στελεχών. Μάταιος ο κόπος, γιατί οι ιδέες, το δίκιο και η αλήθεια όταν μπουν στα μυαλά και στις καρδιές των ανθρώπων, δε φυλακίζονται, δε δολοφονούνται, δε γνωρίζουν χρώμα, φυλή και σύνορα. Γίνονται ακατανίκητη δύναμη και με το πέρασμα του χρόνου, θριαμβεύουν", γράφει στο βιβλίο του "Η δίκη της ΟΕΝΟ" ο Δημήτρης Κολιαράκης,85 χρόνων σήμερα, που έβαλε τη δική του σφραγίδα στους ηρωικούς αγώνες των ναυτεργατών ως στέλεχος του ΚΚΕ και μέλος της διοίκησης της ΠΕΜΕΝ. Με εξορίες και 12 χρόνια φυλακή.

Μία από τις Πρωτομαγιές που έχει σημαδέψει τη μνήμη του αγωνιστή ήταν αυτή του 1948.Η 1η Μάη αυτού του έτους βρήκε στελέχη της ΟΕΝΟ, όπως τον γραμματέα της Αν. Αμπατιέλο και τον Βασίλη Μπεκάκο (πρόεδρο της ΠΕΜΕΝ), να κρατούνται υπόδικοι στη Μακρόνησο, ενώ μέσα στο Μάη συνελήφθησαν άλλα τέσσερα δραστήρια στελέχη της ΟΕΝΟ που δούλευαν στην παρανομία. "Μέσα σε συνθήκες έντασης του εμφύλιου πολέμου, άγριας τρομοκρατίας και διωγμού των κομμουνιστών και γενικά όλων των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, στο Εκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών στις 18 Οκτώβρη του 1948 αρχίζει τελικά η δίκη που έχει μείνει στην ιστορία με το όνομα, "Δίκη της ΟΕΝΟ"", θυμάται ο Δ. Κολιαράκης.

"Από τους 36 κατηγορούμενους - συνεχίζει - που οδηγηθήκαμε στο Στρατοδικείο με "σκηνοθετημένες" κατηγορίες, σε 10 από μας επιβλήθηκε η θανατική ποινή. Ομως τα τμήματα της ΟΕΝΟ στο εξωτερικό συνέχιζαν τη δράση τους. Ετσι προκάλεσαν μια τεράστια κινητοποίηση από Γαλλία, Αγγλία μέχρι Αυστραλία. Η υπόθεση της καταδίκης των ναυτεργατών τέθηκε από τη Σοβιετική Ενωση και στον ΟΗΕ. Τελικά στάλθηκε τηλεγράφημα διαμαρτυρίας στο βασιλιά και στον πρωθυπουργό Σοφούλη, ο οποίος έσπευσε να απαντήσει ότι ήδη είχε διαταχθεί η αναστολή των εκτελέσεών μας. Η Αμερικάνικη κυβέρνηση έστειλε εσπευσμένα εκπρόσωπό της στην Ελλάδα για να πετύχει την εκτέλεση τουλάχιστον του Α. Αμπατιέλου και του Δ. Γαλάτη.Οι θανατοποινίτες μεταφερθήκαμε στις φυλακές Ιτζεδίν της Κρήτης και οι άλλοι καταδικασμένοι μεταφέρθηκαν στα Γιούρα". Τελικά, η μεγάλη κινητοποίηση, η τεράστια διεθνιστική αλληλεγγύη που αναπτύχθηκε ματαίωσε τις εκτελέσεις. Αλλο ένα μεγάλο διαχρονικό δίδαγμα.

Για τη σημερινή δράση των ναυτεργατών ο Δ. Κολιαράκης θα πει: "Σήμερα που το εφοπλιστικό κεφάλαιο και η κυβέρνηση έχουν κηρύξει αμείλικτο πόλεμο ενάντια στις κατακτήσεις των ναυτεργατών, σήμερα που ο ιμπεριαλισμός χτυπά ανελέητα τη Γιουγκοσλαβία, τα μέλη και οι οπαδοί της "Ναυτεργατικής Συνδικαλιστικής Κίνησης" συνεχίζουν την ίδια περπατησιά που πορεύτηκε και η ΟΕΝΟ. Δυναμώνουν τον αγώνα για τον εκδημοκρατισμό του ναυτεργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, της ΠΝΟ και όλων των οργανώσεων, για τη βελτίωση της αμοιβής, των συνθηκών δουλιάς και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ναυτεργατών, για την ειρήνη, τη δημοκρατία, το σοσιαλισμό".

Αθηνά ΖΥΜΑΡΗ

Απέναντί μας τρεις άνθρωποι, παλαίμαχοι συνδικαλιστές, που έθεσαν τη ζωή τους στην υπηρεσία της πατρίδας, στην υπηρεσία της εργατικής τάξης. Για το μεγαλείο των αγώνων τους, για τις εξορίες, τις φυλακές και τα βασανιστήρια που πέρασαν, ταπεινά λένε "κάναμε το καθήκον μας". Γι' αυτή τους την προσφορά ζητάνε μόνο ένα αντάλλαγμα, "να συνεχίσετε τον αγώνα"...

Ο Π. Κουμαρέλος,ο Κ. Κυριαζόπουλος και ο Γ. Μπακόπουλος,χρόνια συνδικαλιστές στον κλάδο του επισιτισμού, ξετυλίγουν το κουβάρι της μνήμης και μας μιλάνε για τα "πέτρινα" χρόνια που ο αγώνας για εργασιακά δικαιώματα διεξαγόταν ταυτόχρονα με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Οι μέρες που περνάμε, τους θυμίζουν αυτές πριν το ξέσπασμα του Β Παγκοσμίου πολέμου, διευκρινίζουν όμως πως οι λαοί έχουν τη δύναμη να παρέμβουν και να αλλάξουν προς όφελός τους τη ροή των πραγμάτων.

Μας μιλάνε για την κατοχή και ο Κ. Κυριαζόπουλος θυμάται: "Ο αγώνας κατά των Γερμανών κατακτητών συμβάδιζε με τον αγώνα για καλυτέρευση των συνθηκών δουλιάς. Αψηφούσαμε τον κίνδυνο. Τους Γερμανούς, τους Χίτες, τους Μπουραντάδες... Θυμάμαι μια φορά, συγκεντρωθήκαμε στην πλατεία Καρύτση και κάναμε πορεία στην Πανεπιστημίου, μας χτύπησαν οι Γερμανοί, είχαμε έναν νεκρό, τον Π. Σταθόπουλο.Σε κάθε συγκέντρωση ξέραμε ότι θα μας χτυπήσουν, όμως ούτως ή άλλως θα πεθαίναμε από την πείνα. Κάθε μέρα οι νεκροί στο δρόμο πλήθαιναν, οι άνθρωποι πέθαιναν σαν τα σκυλιά".

Το λόγο παίρνει ο Π. Κουμαρέλος. Θα μας πει: "Μας πιάνανε, ξύλο, βασανιστήρια. Ομως με περισσότερο πείσμα ριχνόμασταν στη μάχη. Ειδοποιούσαμε τον κόσμο με συνθήματα στους τοίχους, με τρικάκια, στόμα το στόμα στους χώρους δουλιάς. Το ΕΑΜ οργάνωνε και συσσίτια. Ηταν τεράστια η συμβολή, η προσφορά του. Οι συνθήκες εργασίας άθλιες, έλεγες αμάν να βρεις μια δουλιά για ένα ξεροκόμματο. Να σας πω ένα παράδειγμα για τις αμοιβές, συμφωνούσες να παίρνεις ένα δεκάρικο, μετά ένα μήνα που έπρεπε να πληρωθείς, λόγω του πληθωρισμού το δεκάρικο έφτανε για ένα τσιγάρο"!

"Το 1944, όπως θα μας πει ο Κ. Κυριαζόπουλος, σαν κεραυνός ήρθε η είδηση ότι την Πρωτομαγιά 200 αγωνιστές εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στην Καισαριανή, την άλλη μέρα πρωί - πρωί πραγματοποιήσαμε διαδήλωση". Λίγους μήνες μετά οι Γερμανοί φεύγουν, όμως: "Οι πόθοι του λαού έμειναν αδικαίωτοι. Ξανά αγώνες για όλα. Για δουλιά και ψωμί, για δημοκρατία".

Ο Π. Κουμαρέλος συμπληρώνει: "Με την απελευθέρωση βέβαια, έγιναν πιο έντονοι οι αγώνες για 8ωρο, για καλές συνθήκες δουλιάς, άρχισε η προσπάθεια για ανασυγκρότηση των σωματείων, όλα με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος και των στελεχών του. Ούτε ο εμφύλιος δε μας εμπόδισε να συνεχίσουμε να διεκδικούμε. Θυμάμαι στις αρχές του καλοκαιριού του '46, μάγειροι και σερβιτόροι πραγματοποιήσαμε 9 μέρες απεργία. Ο υπουργός Εργασίας, ο Ζάκας, υποσχέθηκε ότι θα νομοθετήσει το 8ωρο. Δεν έγινε και μετά μάθαμε ότι η απόφαση κλάπηκε στο Εθνικό Τυπογραφείο όπου θα τυπωνόταν στο ΦΕΚ!".

Ο Γ. Μπακόπουλος θα συνεχίσει: "Στον εμφύλιο οι ηγέτες των σωματείων διώκονται και πάλι. Διόρισαν διοικήσεις. Διέλυσαν ό,τι είχαμε χτίσει. Το 1950 πια, ξαναρχίζει η προσπάθεια για την ανασυγκρότηση των σωματείων. Ξανά αγώνες. Τελικά το πολυπόθητο 8ωρο το παίρνουμε το '60 οι μάγειροι και το '62 οι σερβιτόροι. Ως το '65 είχαμε κερδίσει βαρέα και ανθυγιεινά, επιδόματα, συνεχές ωράριο κ. ά. Ολα αυτά σήμερα πάνε να τα πάρουν πίσω".

Ο Κ. Κυριαζόπουλος θυμάται: "Το '61 - '62 όλοι οι αγώνες οργανώθηκαν και συντονίστηκαν από τα 115 σωματεία, αφού οι πλειοψηφίες σε ΓΣΕΕ και άλλες οργανώσεις ήταν αποτελέσματα νοθειών. Οι Μακρηθοδωρήδες δεν εκπλήρωναν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην εργατική τάξη. Η συγκρότηση σήμερα του ΠΑΜΕ, μού θυμίζει τα 115, ήταν αναγκαία".

Η κουβέντα συνεχίζεται και σήμερα οι τρεις γέροντες βλέπουν με πίκρα και οργή, να αφαιρούνται όλα όσα με αίμα και θυσίες κατακτήθηκαν. Από το 8ωρο και την κοινωνική ασφάλιση μέχρι την ειρήνη που βομβαρδίζεται στη Γιουγκοσλαβία.

Κλείνουν την κουβέντα μας, με μια συμβουλή στους νεότερους. Ο Κ. Κυριαζόπουλος λέει: "Αγώνας και αντίσταση. Κοντά στους εργαζόμενους. Και οι εργαζόμενοι κοντά στα συνδικάτα τους. Θυμάμαι που παλιά ντρεπόμασταν να δούμε τους εργαζόμενους αν είχαμε καθυστερήσει να τους επισκεφτούμε 15 μέρες...".

Ο Π. Κουμαρέλος συμπληρώνει: "Αυτή είναι η χρυσή συνταγή. Κοντά στον εργάτη. Στο μικρό και μεγάλο του πρόβλημα. Δε χαρίζουμε κανένα εργάτη. Καμία κατάκτηση. Πολεμάμε για όλα και πρώτα για την ειρήνη".

Και ο Γ. Μπακόπουλος: "Αντισταθείτε. Ολοι στις επάλξεις του αγώνα. Για να αναπαυτούν οι νεκροί για το 8ωρο, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την εθνική ανεξαρτησία, την κοινωνική προκοπή".

Βάσω ΝΙΕΡΗ